P. Vergili Maronis Opera

241쪽

AENEIDOS V

et magno membrorum artus, magna OSS laCertOS UOexuit atque ingens media consistit harena. tum satus Anchisa caestus pater extulit aequos et paribus pati as amborum innexuit armis. a Sconstitit in digitos extemplo arrectus Uter Uebracchiaque ad superas interritus extulit auraS. abduxere retro longe capita ardua ab ictu immiscentque manus manibus pugnamqU laCESSUnt, ille pedum melior motu fretusque iuVenta, a hic membris et mole valensa sed tarda trementi genua labant, vastos quatit aeger anhelitus artuS. multa viri nequiquam inter se vulnera iaCtant, multa cavo lateri ingeminant et pectore vastos dant sonitus, erratque auris et tempora Circum asCrebra manus, duro Crepitant sub Vulnere malae. Stat gravis Entellus nisuque immotus eodem Corpore tela modo atque oculis vigilantibus exit. ille, velut celsam oppugnat qui molibus urbem aut montana sedet Circum Castella Sub armis, onunc hos, nunc illos aditus, omnemque Pererrat arte locum et variis adsultibus inritus urget. ostendit dextram insurgens Entellus et alie extulit ille ictum venientem a vertice velox

praevidit celerique elapAus Corpore cessit; sEntellus viris in ventum effudit et ultro ipse gravis graviterque ad terram pondere Vasto Concidit, ut quondam cava concidit aut Erymantho aut Ida in magna radicibus eruta inUS. Consurgunt studiis euor et Trinacria pubes; Sol clamor caelo primusque accurrit AcesteS

242쪽

R VERGILI MARONIS

aequaevumque ab humo miserans attollit amicum. at non tardatu CaSi neque territus heros

acrior ad pugnam redit ac vim suscitat ira; tum pudor incendit viris et Conscia virtus, 33 praecipitemque Daren ardens agit aequore toto nunc dextra ingeminans ictus, nunc ille sinistra. ne mora ne requiesti quam multa grandine nimbi culminibus Crepitant, sic densis ictibus heros Creber utraque manu pulsat versatqU Dareta. 6o Tum pater Aeneas procedere longius iras et saevire animis Entellum haud passus acerbis, sed sinem imposuit pugnae fessumque Dareta eripuit mulcens dictis ac talia fatur : infelix, quae tanta animum dementia cepit 63 non viris alias conversaque numina sentis pcede deo. dixitque et proelia voce diremit.ast illum di aequales genua aegra trahentem

ore eiectantem mixtosque in Sanguine dentes roducunt ad navis galeamque ensemque vocati accipiunt, palmam Entello taurumque relinquUnt. hic victor superans animis tauroque SuperbUS nate dea, vosque haec' inquit CognosCite, Teucri, et mihi quae fuerint iuvenali in corpore Vires dis

et qua servetis reVocatum a morte Dareta.'dixit, et adversi contra stetit ora iuvenci qui donum Stabat pugnae, durosque reduCta libravit dextra media inter Cornua CaeStUS arduus, effraCtoque inlisit in ossa cerebro Sosternitur exanimisque tremens procumbit humi bos. ille super talis effundit pectore VOCES :

tantem ore lectantem mi ore iactantem Ari ore reiectantem '

243쪽

AENEIDOS V

hanc tibi, Eryx, meliorem animam pro morte Daretis persolvo hic victor aestus artemque repono Protinus Aeneas Celeri Certare sagitta 83 invitat qui forte velint et praemia dicit,

ingentique manu malum de nave Seresti erigit et volucrem traiecto in fune Columbam, quo tendant ferrum, malo suspendit ab alto. Convenere viri deiectamque aerea Sortem soaccepit galeas et primus Clamore secundo Hyrtacidae ante omnis exit locus Hippocoontis; quem modo navali Mnestheus Certamine victor Consequitur, viridi Mnestheus evinctus oliva. tertius Eurytion, tuus, o Clarissime, frater, sSPandare, qui quondam iussus Confundere foedus in medios telum torsisti primus Achivos. extremus galeaque ima subsedit Acestes, ausus et ipse manu iuVenum temptare laborem. tum validis flexos incurvant viribus arcus Soo pro se quisque viri et depromunt tela pharetris, Primaque per Caelum nervo stridente sagitta Hyrtacidae iuvenis volucris diverberat UraS, et venit adversique infigitur arbore mali. intremuit malus timuitque exterrita pennis ofales, et ingenti sonuerunt Omnia laUSU. Post acer Mnestheus adducto Constitit arcu alta petens, pariterque oculos telumque tetendit. ast ipsam miserandus avem Contingere ferro

non valuit nodos et vincula linea rupit loquis innexa pedem malo pendebat ab alto; illa Notos atque alta volans in nubila fugit.

244쪽

R VERGILI MARONIS

tela tenens, fratrem Eurytion in vota vocavit, iam vacuo laetam Caelo peculatus et alis sis plaudentem nigra figit sub nube columbam. decidit exanimis vitamque reliquit in astris aetheriis fixamque refert delapsa Sagittam. Amissa solus palma superabat CEStES, qui tamen aerias telum contorsit in auras 5ao

hic oculis subitum obicitur magnoque futurum augurio monstruma docuit post exitus ingens seraque terrifici Cecinerunt omina ValeS. namque volans liquidis in nubibus arsit harundo assignavitque viam flammis tenuisque recessit Consumpta in Ventos Caelo Ceu Saepe refixa transcurrunt Crinemque volantia sidera ducunt. attonitis haesere animis Superosque reCati Trinacrii Teucrique viri, nec maximUS Omen Sao abnuit Aeneas, sed laetum amplexus Cesten muneribus cumulat magnis ac talia fatur: Sume pater; nam te Voluit rex magnus Olympitalibus auspiciis exsortem ducere OnOTES.

ipsius Anchisae longaevi hoc munus habebis, 333 Cratera impressum ignis, quem Thracius olim Anchisae genitori in magno munere Cisseus ferre sui dederat monimentum et pignus amoris.'sic fatus cingit viridanti tempora lauro et primum ante omnis victorem appellat ACESten. 5 onec bonus Eurytion praelato invidit honori, quamVi Solus avem caelo deiecit ab alto proximus ingreditur donis qui vincula rupit,

extremus volucri qui fixit harundine malum. 51 -5 SI figit nigram figit nigra et SI aeriis

mes aereis Sao contendit Mim nius, robotimile Scia subitum deferiore pauci subito colori titi flammis lamnis, Ss honorem My bc 5 1 honore Ribboch

245쪽

AENEIDOS V

At pater Aeneas nondum certamine misso 5 5CUStodem ad sese comitemque impubis Iuli Epytiden vocat, et fidam sic fatur ad aurem : vade age et Ascanio, si iam puerile Paratum

agmen habet secum Cursusque instruxit EqUOrum, ducat avo turmas et sese ostendat in armis sodic' ait. Ipse omnem longo discedere Circo infusum populum et Campos iubet esse patentis incedunt pueri pariterque ante ora ParentUm frenatis lucent in equis, quos Omnis euntis Trinacriae mirata fremit Troiaeque iuventUS. 353 omnibus in morem tonsa Coma reSSa Corona; Cornea bina ferunt praefixa hastilia ferro, pars levis umero pharetras it pectore Summo flexilis obtorti per collum Circulus auri. tres equitum numero turmae ternique Vagantur 36oductores pueri bis seni quemque secuti agmine partito fulgent paribusque magi Stris.

una acies iuvenum, ducit quam parVUS OVantem nomen avi referens Priamus, tua Clara, Polite, Progenies, auctura Italos quem Thracius albis 363 Portat equus bicolor maculis, vestigia primi alba pedis frontemque ostentans arduus albam. alter Atys, genus unde Atii duxere Latini, Parvus Atys pueroque puer dilectus Iulo. Extremus formaque ante omnis pulCher Iulus froSidonio est invectus equo, quem Candida Dido esse sui dederat monimentum et pignus amoris. Cetera Trinacriis pubes senioris Acestae fertur eqUiS. excipiunt plausu pavidos gaudentque tuente Sr3

246쪽

P. VERGILI MARONIS

Dardanidae, Veterum Ue agnOSCUnt Ora ParentUm. postquam omnem laeti Consessum oculosque Suorum lustravere in equis, Signum Clamore paratis

Epytides longe dedit insonuitque flagello.

olli discurrere pares atque agmina terni Sodiductis solvere Choris, rursusque Vocati conVertere vias infestaque tela tulere. inde alios ineunt cursu alioSque CCUrSUS adversi Spatiis, alternosque orbibus orbis impediunt pugnaeque cient Simulacra Sub armis; 583 et nunc terga fuga nudant, nunc spicula vertunt infensi, facta pariter nunc PACE ErUntUr. ut quondam Creta fertur Labyrinthus in alta parietibus textum caecis iter ancipitemque mille viis habuisse dolum, qua signa Sequendi sofrangeret indeprensus et inremeabilis error: haud alio Teucrum nati vestigia Cursu

impediunt texuntque fuga et proelia ludo, delphinum similes qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant luduntque per undas . σ3hun morem Cursus atque haec certamina primus ASCanius Longam muris Cum ingeret Albam, rettulit et priscos docuit celebrare Latinos, quo Ver ipse modo, Secum quo Troia pubes; Albani docuere suos hinc maxima porro oo accepit Roma et patrium servavit honorem; Troiaque nunc pueri, Troianum dicitur agmen.hac celebrata tenus sancto Certamina Patri. Hinc primum Fortuna fidem mutata noVaVit.

247쪽

AENEIDOS V

dum variis tumulo referunt sollemnia ludis, os Irim de caelo misit Saturnia Iuno Iliacam ad classem ventosque aspirat eunti,

multa movens necdum antiquum Saturata dolorem.

illa viam celerans per mille coloribus arcum nulli visa cito decurrit tramite virgo. 61o Conspicit ingentem Concursum et litora lustrat desertosque videt portus Classemque relictam. at procul in sola secretae Troades acta amissum Anchisen flebant, Cunctaeque profundum Pontum aspectabant flentes heu tot vada fessis is

et tantum Superesse maris, Vox omnibus Una.

urbem orant, taedet pelagi perferre laborem. ergo inter medias sese haud ignara nocendi conicit et faciemque deae vestemque reponit; fit Beroe, Tmarii coniunx longaeva Dorycli, ao Cui genus et quondam nomen natique fuiSSent, ac sic Dardanidum mediam se matribus infert. O mi Serae, quas non manus' inquit Achaica bello traxerit ad letum patriae sub moenibus t o gens infelix, cui te exitio Fortuna reservat Casseptima post Troiae excidium iam vertitur aestas,

CUIn freta, Cum terras omnis, tot inhospita saxa Sideraque mensae ferimur, Um per mare magnUm

Italiam sequimur fugientem et volvimur undis. hic Erycis fines fraterni atque hospes AcesteS: go quis prohibet muros iacere et dare civibus urbem po patria et rapti nequiquam ex hoSte PenateS, nullane iam Troiae dicentur moenia nuSquam HeCtoreos amnis, Xanthum et Simoenta, videbo quin agite et mecum infaustas exurite puppi S. 635

248쪽

P. VERGILI MARONIS

nam mihi Cassandrae per somnum vatis imago ardentis dare visa faces hic quaerite Troiam; hic domus est' inquit ' vobis. iam tempus agi res, nec tantis mora prodigiis. En quattuor arae Neptuno deus ipse faces animumque ministrat. 6 oliae memorans prima infensum vi Corripit ignem sublataque procul dextra Conixa coruscat et iacit arrectae mentes stupefactaque Corda Iliadum hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo, tot Priami natorum regia nutrix: 6 3 non ero vobis, non haec Rhoeteia matreS, est Dorycli coniunx divini signa decoris ardentisque notate oculos; qui spiritus illi, quis vultus vocisque sonus vel gressu eunti. ipsa egomet dudum Beroen digressa reliqui soaegram indignantem tali quod sola careret munere ne meritos Anchisae inferret honores.'haec effata. at matres primo ancipites oculisque malignis ambiguae spectare rates miserum inter amorem 633 praesentis terrae fatisque vocantia regna: Cum dea se paribus per Caelum sustulit alis ingentemque fuga secuit sub nubibus arcum. tum Vero attonitae monstris actaeque furore ConClamant, rapiuntque focis penetralibus ignem fo(pars spoliant aras , frondem a virgulta facesque Coniciunt. durit immissis Volcanus habenis transtra Per et remos et pictas abiete puppis. Nuntius Anchisae ad tumulum cuneosque theatri incensa Perfert navis Eumelus, et ipsi sis respiciunt atram in nimbo volitare favillam.

249쪽

AENEIDOS V

primus et Ascanius, cursus ut laetus equestris ducebat, sic acer equo turbata petivit CaStra, ne exanimes possunt retinere magistri. quis furor iste novus p quo nunc, quo tenditis' inquit, ro heu, miserae cives non hostem inimicaque Castra Argivum, vestras Spes uritiS. En, ego VESter Ascanius ' - galeam ante pedes proiecit inanem, qua ludo indutus belli simulacra Ciebat. accelerat simul Aeneas, simul agmina Teucrum. 6r3 ast illae diversa metu per litora passim

diffugiunt, silvasque et sicubi concava furtim Saxa petunt piget incepti lucisque, uosque

Sed non idcirco flamma atque incendia viris Soindomitas posuere; udo sub robore vivit

Stuppa Vomen tardum fumum, lentusque Carinas est vapor et toto descendit Corpore estis, nec vires heroum infusaque flumina ProSunt. tum pius Aeneas umeris abscindere vestem 683 auxilioque vocare deos et tendere palmas: Iuppiter omnipotens, Si nondum exosus ad unum

Troianos, si quid pietas antiqua labores

respicit humanos, da flammam evadere Classi nunc, Pater, et tenui Teucrum re eripe leto. 6so vel tu, quod superest, infesto fulmine morti, Si mereor, demitte tuaque hic obrue dextra.'vix haec ediderat cum effusis imbribus atra tempestas sine more furit tonitruque tremescunt ardua terrarum et Campi ruit aethere toto sis sturbidus imber aqua densisque nigerrimu Austris, implenturque Super Puppes, SemUSta madeSCunt

250쪽

P. VERGILI MARONIS

robora, restinctus done vapor omnis et omnes quattuor amisSi Servatae a Peste Carinae. At pater Aeneas Casu ConCUSSUS Cerbo nunc huc ingentis, nunc illuc pectore Curas mutabat Versans, Si Culisne resideret arvis oblitus fatorum, Italasne CAPESSEret OTAS.

tum senior Nautes, unum Tritonia Pallas quem docuit multaque insignem reddidit arte(haec responsa dabat, vel quae portenderet ira magna deum vel quae fatorum posceret ordo isque his Aenean solatus vocibus infit: nate dea, quo fata trahunt retrahuntque Sequamur; quidquid erit, superanda omnis fortuna ferendo St. est tibi Dardanius divinae stirpis Acestes hunc Cape consiliis socium et Coniunge volentem; huic trade amissis superant qui navibus et quos pertaesum magni incepti rerumque tuarum est;

et quidquid tecum invalidum metuensque pericli est delige, et his habeant terris sine moenia fessi;

urbem appellabunt permisso nomine ACEStam.'Talibus incensus dictis senioris amicitum vero in curas animo diducitur omnis. et Nox atra polum bigis subvecta tenebat: visa dehinc caelo facies delapsa parentis Anchisae subito talis effundere VOCES: nate, mihi vita quondam, dum Vita manebat, Care magis, nate, Iliacis exercite fatis, imperio Iovis huc venio, qui Classibus ignem depulit, et Caelo tandem miseratus ab alto est Consiliis pare quae nunc pulcherrima NaUtes dat senior lectos iuvenes, fortissima Corda,