P. Vergili Maronis Opera

281쪽

AENEIDOS VI

spiritus intus alit, totamque infusa per artus

mens agitat molem et magno e Corpore miSCet. inde hominum pecudumque genus Vitaeque Volantum et quae marmoreo fert monstra Ub aeqUOre OntUS. igneus est ollis vigor et caelestis origo et go Seminibus, quantum non Corpora noxia tardant terrenique hebetant artus moribundaque membra. hinc metuunt cupiuntque dolent gaudentqUE, DEQUE RUraS dispiciunt clausae tenebris et CarCET CAECO.quin et supremo Cum lumine vita reliquit, 33 non tamen omne malum miseris nec funditus omnes Corporeae EXCedunt eSteS, Penitusque neCESSE ESt multa diu Concreta modis inolescere miris. Ergo exerCentur Poeni Veterumque malorum

supplicia expendunt et aliae panduntur inanes et o Suspensae ad ventos, aliis sub gurgite vasto infectum eluitur scelus aut exuritur igni- quisque Suo patimur manis exinde per amplum mittimur Elysium et pauci laeta arVa tenemUS- donec longa dies perfecto temporis orbe et EConCretam exemit labem, purumque relinquit aetherium sensum atque aurai Simplici ignem. has omnis, ubi mille rotam volVere Per annOS, Lethaeum ad fluvium deus evocat agmine magno, scilicet immemores Supera ut Convexa reViSant SorUrSus, et incipiant in Corpora velle reverti.'Dixerat Anchises natumque unaque Sibyllam

282쪽

R VERGILI MARONIS

conventus trahit in medios turbamque sonantem, et tumulum capit unde omnis longo ordine posset adversos legere et venientum discere vultus. 33 Nun age, Dardaniam prolem quae deinde Sequatur gloria, qui maneant Itala de gente nepotes, inlustris animas nostrumque in nomen ituras, expediam dictis, et te tua fata docebo.ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, Goproxima Sorte tenet lucis loca, primus ad auras aetherias Italo commixtus sanguin Surget, Silvius, Albanum nomen, tua ostiam ProteS, quem tibi longaevo serum Lavinia Coniunx educet Silvis regem regumque parentem, etsi unde genus Longa nostrum dominabitur Alba. proximus ille Procas, Troianae gloria gentis, et Capys et Numitor et qui te nomine reddet Silvius Aeneas, pariter pietate Vel armis egregius, Si umquam regnandam acceperit Albam reto qui iuvenesa quantas ostentant, aspice, Viri Satque umbrata gerunt civili tempora quercu thi tibi Nomentum et Gabios urbemque Fidenam, hi Collatinas imponent montibus arCES, Pometios Castrumque Inui Bolamque Coramque et Shaec tum nomina erunt, nunc sunt sine nomine terrae.

quin et avo Comitem sese Mavortius addet Romulus, Assaraci quem sanguinis Ilia mater educet viden, ut geminae stant vertice Cristae

et Pater ipse suo superum iam signat hi onore' 8oen huius, nate, auspiciis illa incluta Roma imperium terris, animos aequabit Olympo,

aerias ct monia surgit, fis educit, q66 nostrum

Longa II ut e conici Ribboch et terrae gentes II

283쪽

AENEIDOS VI

felix prole virum : qualis Berecyntia mater invehitur curru Phrygias turrita per urbes 83

laeta deum partu, Centum Complexa nePOtES, omnis Caelicolas, omnis super alta tenentis. huc geminas nunc flecte acies, hanc SpiCe gentem Romanosque tuos. hic Caesar et omnis Iuli progenies magnum Caelibentura sub axem. solii vir, hic est, tibi quem promitti saepius audis,

Augustus Caesar, divi genus, aurea Condet saecula qui rursus Latio regnata per arVa Saturno quondam, Super et Garamantas et Indos proferet imperium macet extra Sidera tellus, rq 3 extra anni solisque vias, ubi caelifer Atlas axem umero torquet stellis ardentibus aptum. huius in adventum iam nunc et Caspia regna responsis horrent divum et Maeotia tellus, et septemgemini turbant trepida ostia Nili. oone vero Alcides tantum telluris obivit, fixerit aeripedem cervam licet, aut Erymanthi paCarit nemora et Lernam tremefecerit arCuri nec qui pampineis victor iuga flectit habenis Liber, agens Celso Nysae de Vertice tigris. Sose dubitamus adhuc virtutem extendere factis, aut metus Ausonia prohibet consistere terra pquis procul ille autem ramis insignis olivaesaCra ferens p nosco Crinis incanaque menta

regis Romani primam qui legibus urbem Siofundabit Curibus parvis et a VPer terra, missus in imperium magnum. Cui deinde subibit otia qui rumpet patriae residesque movebit

8 -Bis PN B super alta Mimo' Athhorari superata dii Is arva annos N Bos pacaret Mim placari mei Boti

284쪽

P. VERGILI MARONIS

Tullus in arma viros et iam desueta triumphis agmina quem iuxta sequitur iactantior Ancus isnuia quoque iam nimium gaudens popularibus auris. vis et Tarquinio rege animamque Superbam ultoris Bruti fascisque videre receptos p consulis imperium hic primus saevasque Securi SaCCipiet, natoSque Pater nova bella moventis Sao ad poenam pulchra pro libertate vocabit infelix utcumque ferent ea facta minores vincet amor patriae laudumque immensa Cupido.quin eCio Drusosque procul saevumque securi aspice Torquatum et referentem signa Camillum. 8as illae autem paribus quas fulgere Cerni in armiS,

Concorde animae nunc et dum nocte remUntUr,

heu quantum inter se bellum, si lumina vitae attigerint, quanta acie Stragemque Ciebunt, aggeribus Socer Alpinis atque arce Monoeci sodeSCendens, gener adversis instructus Eois lne, Veri, ne tanta animis adsuescite bella neu patriae validas in viscera vertite viris; tuque prior, tu ParCe, genus qui ducis Olympo, proice tela manu Sanguis meus t 833 ille triumphata Capitolia ad alta Corintho victor aget Currum Caesis insignis Achivis. eruet ille Argos Agamemnoniasque MycenaSipsumque Aeaciden, genus armipotentis Achilli, ultus avos Troiae templa et temerata MinerVae. 8 oqui te, magne Cato, tacitum aut te, Cosse, relinquat pquis Gracchi genus aut geminos, duo fulmina belli, Scipiadas, cladem Libyae, parvoque Potentem Fabricium vel te sulco, Serrane, Crentem quo fessum rapitis, Fabii tu Maximus ille es, 8 3

285쪽

AENEIDOS VI

unus qui nobis cunctando restituis rem. excudent alii spirantia mollius aera credo equidem , vivos ducent de marmore VultUS, orabunt Causas melius, Caelique meatus describent radio et surgentia sidera dicent: Eo tu regere imperio Populos, Romane, memento hae tibi erunt artes , pacisque imponere morEm, parcere subiectis et debellare superbos. 'Sic pater Anchises atque haec mirantibus addit: aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis 33

ingreditur victorque viros Supereminet omni S. hi rem Romanam magno turbante tumultu Sistet, eques sternet Poenos Gallumque rebellem,

tertiaque arma patri suspendet apta Quirino.'atque hic Aeneas una namque ire videbat foegregium forma iuvenem et fulgentibus armis, sed frons laeta parum et deiecto lumina vultu quis pater, ille, virum qui sic comitatur euntem psilius, anne aliquis magna de stirpe nepotum pqui trepitus Circa comituma quantum instar in ipsoa 63

sed nox atra Caput tristi Circumvolat umbra. 'tum pater Anchises lacrimis ingressus obortis nate, ingentem luCtum ne quaere UOrUm; ostendent terris hunc tantum fata neque ultra

esse sinent. nimium vobis Romana propago ro Visa potens, Superi, propria hae si dona fuissent. quantos ille virum magnam Mavortis ad urbem Campus aget gemitus' vel quae Tiberine, videbis

funera, Cum tumulum Praeterlabere recentem

nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos et

286쪽

AENEIDOS VI

in tantum spe tollet avos, ne Romula quondam ullo se tantum tellus iactabit alumno.

heu pietas, heu prisca fides invictaque bello dextera non illi se quisquam impune tulisset

ObViu armato, Seu Cum pedes iret in hostem Soseu spumanti equi foderet Calcaribus armos. heu, miserande puer, Si qua fata Spera rumpaS, tu Marcellus eris. manibus date lilia plenis, PUTPUreo Spargam flore animamque nepotis his saltem accumulem donis, et fungar inani 883 munere. Si tota passim regione vagantur aeris in campis latis atque omnia lustrant. quae OStquam Anchises natum per singula duxit incenditque animum famae Venienti amore, exim bella viro memorat quae deinde gerenda, soLaurentisque docet populo urbemque Latini, et quo quemque modo fugiatque feratque laborem. Sunt geminae omni portae, quarum altera fertur Cornea, qua veris facilis datur exitus umbris, altera candenti perfecta niten elephanto, s3 sed falsa ad caelum mittunt insomnia maneS. his ibi tum natum Anchises unaque Sibyllam prosequitur dictis portaque emittit eburna, ille viam secat ad navis sociosque reVisit. Tum se ad Caietae recto fert litore ortum. oo ancora de prora iacitur Stant litore puppeS.

287쪽

P. VERGILI MARONIS

AENEIDOS

LIBER VII

Tu quoque litoribus nostris, Aeneia nutrix, aeternam moriens famam, Caieta, dedisti;

et nunc Servat honos Sedem UUS OSSAQUE Omen

Hesperia in magna, si qua est ea gloria, Signat At pius exsequiis Aeneas rite Solutis, aggere Composito tumuli, postquam alta quierunt aequora tendit iter velis portumque relinquit.

aspirant aurae in noctem nec Candida Cursus luna negat, plendet tremulo sub lumine Pontus. proxima Circaeae raduntur litora terrae, o dives inaccessos ubi Solis filia lucos adsiduo resonat cantu tectisque Superbis urit odoratam nocturna in lumina Cedrum arguto tenuis percurrens pectine telaS. hinc exaudiri gemitus iraeque leonum 3 vincla recusantum et Sera Sub OCte Udentum, Saetigerique sues atque in praesepibus ursi saevire a formae magnorum Ululare luporum, quos hominum ex facie dea saeva potentibus herbis induerat Circe in vultu ac terga ferarum. O

1 MPm S ti bram et famam moriensi et signant MV π portus Pi cursum Is nocturno in lumine 16 Sera saeva P

288쪽

P. VERGILI MARONIS

quae ne monstra pii paterentur talia Troes delati in portus neu litora dira subirent, Neptunus ventis implevit vela secundis, atque fugam dedit et praeter vada fervida vexit. Iamque rubescebat radiis mare et aethere ab alto asAurora in roseis fulgebat lutea bigis, Cum venti posuere omnisque repente resedit

flatus, et in lento luctantur marmore OnSAE.

atque hic Aeneas ingentem ex aequore luCUm prospicit hunc inter fluvio Tiberinus amoeno overticibus rapidis et multa flavus harena in mare prorumpit variae Circumque Supraque adsuetae ripis volucres et fluminis alveo aethera mulcebant Cantu lucoque Volabant. flectere iter sociis terraeque adVertere rora 35 imperat et laetus fluvio succedit opaco. Nunc age, qui reges, Erato, quae temPOra rerUmquis Latio antiquo fuerit status, advena Classem cum primum Ausoniis exercitus appulit oris, expediam, et primae reVoCab exordia Pugnae. otu Vatem, tu, diva, mone. dicam horrida bella, dicam acies actosque animis in funera reges, Tyrrhenamque manum totamque sub arma Coactam Hesperiam. maior rerum mihi nascitur ordo,

Rex arva Latinus et urbes Siam senior longa placidas in pace regebat. hunc Fauno et nympha genitum Laurente Marica accipimus Fauno Picus pater, isque Parentem

te, Saturne, refert, tu sanguinis ultimus auctor.

filius huic fato divum prolesque virilis Eo

289쪽

nulla fuit, primaque oriens erepta iuventa St. Sola domum et tantas servabat silia sedes iam matura viro, iam plenis nubilis annis. multi illam magno e Latio totaque petebant Ausonia petit ante alios pulcherrimus omnisTUrnUS, vi atavisque potens, quem regia Coniunx adiungi generum miro properabat amores sed variis portenta deum terroribus obStant. laurus erat tecti medio in penetralibus altis

quam pater inventam, prima Cum Conderet arCES, ipse ferebatur Phoebo saCrasse Latinus, Laurentisque ab ea nomen Posuisse Colonis.

huius apes summum densae mirabile dictu stridore ingenti liquidum trans aethera vectae obsedere apicem, et pedibus per mutua nexis

examen subitum ramo frondente pependit. Continuo vates externum Cernimus' inquit adventare virum et partis petere agmen easdem partibus ex isdem et summa dominarier arce.'praeterea, Castis adolet dum altaria taedis, et iuxta genitorem astat Lavinia Virgo, utSa, nefas, longis Comprendere Crinibus ignem atque omnem ornatum flamma repitante Cremari,

insignem gemmis tum fumida lumine fulvo

involvi ac totis Volcanum spargere CCtiS. id vero horrendum ac visu mirabile ferri: namque fore inlustrem fama fatisque Canebant ipsam, Sed populo magnum portendere belliam. At rex sollicitus monstris oracula Fauni,

290쪽

R VERGILI MARONIS

fatidici genitoris, adit lucosque sub alta

consulit Albunea, nemorum quae maxima SaCrofonte sonat saeVamque exhalat opaca mephitim.

hinc Italae gentes omnisque Oenotria tellus 83 in dubiis responsa petunt huc dona a Cerdos cum tulit et Caesarum ovium sub nocte silenti pellibus incubuit stratis somnosque etiVit, multa modis simulacra videt volitantia miris et varias audit voces fruiturque deorum soconloquio atque imis Acheronta adfatur Avernis. hic et tum pater ipse petens responsa Latinus Centum lanigeras mactabat rite bidentis, atque harum effultus tergo Stratisque iacebat velleribusti subita ex alto vox reddita luco est: σε ne pete conubiis natam sociare Latinis, o mea progenies, thalami neu crede paratis externi venient generi, qui Sanguine nostrum nomen in astra ferant, quorumque a Stirpe nepotes omnia sub pedibus, qua Sol utrumque QCUrren Ioo aspicit Oceanum, vertique regique Videbunt.'hae responsa patris Fauni monitusque silenti nocte datos non ipse suo premit ore Latinus, sed circum late volitans iam Fama per urbes Ausonias tulerat, Cum Laomedontia pubes o3gramineo ripae religavit ab aggere ClaSSem. Aeneas primique duces et pulcher Iulus Corpora sub ramis deponunt arboris altae, instituuntque dapes et adorea liba per herbam

subiciunt epulis sic Iuppiter ipse monebat, Io

et Cereale solum pomis agrestibus Ugent. consumptis hic forte aliis, ut vertere morSUS