Orderici Vitalis angligenae, coenobii uticensis monachi, Historiae ecclesiasticae libri tredecim; ex veteris codicis uticensis collatione emendavit, et suas animadversiones adjecit Augustus le Prevost

391쪽

ago HISTORIA ECCLESIASTICA. si os i Jbus i) strenue gessit, Ecclesiae que Dei solerti studio

inter Prospera et adversa Prodesse sategit. Sed duros nimis et protervos habuit parochia nos : Rod herium scilicet Betesmensem, et ROtronem Mauritaniensem, eorumque complices, qui crudeliter inter se dissidebant, et pacem Ecclesiae Dei frequenter violabant, ovesque Dominici gregis, quas Christus sanguine suo redemit, bellicis tumultibus dispergebant, et multi- inodis factionibus opprimentes, dilaniabant. Contra eos gladium verbi Dei audacter exeruit, obduratos in ri quilia multotiens excommunicavit; sed in pace firma rebelles discipulos erudire vel servare, vix aut numquam potuit. Unde nimirum quandiu pontificatum tenuit, semper in tumultu et perturbatione laboravit, et plerumque furia Rodberti nimium saeviente, in Anglia vel Italia exulavit, multoque metu auxius gemuit. Uticensis autem abbatia, postquam praelatus rector suus episcopatum suscepit, de pastore sollicita, praedi tum pastorem suum XII' kalendas augusti 2 accersiit, factoque triduatio jejunio, de eligendo abbate tractare coepit. Assuerunt etiam tres abbates: Fulco Divensis,

Arnullas Troarcensis, et Radulfus Sagiensis S . Lecta

autem Iectione de ordinando abbate secundum regulam sancti Benedicti, elegerunt domnum Rogerium

de Sappo 4 , monachum ejusdem coenobii, qui sim-

392쪽

si 091J LIBER OCTAVUS. 381plicitate pollebat et peritia litterarum, multaque honestate et honorum dulcedine morum. Tunc Herma

nus prior, et Ernaldus de Telliolo, aliique plures

eum ad curiam ducis duxerunt, sed ducem in Normannia non invenerunt. Clandestinis enim lsactionibus', quibus transmarini colatra pacem et securitatem regni moliebantur, subito auditis, ambo fratres de Ne tria in Angliam ex insperato transretaverant i), mirantibus cunctis. Tunc Hermanus ad domum regendam Uticum regressus est, et Erna Idus cum eIecto abbate principes regni per mare Secutus est. Pervenientes autem in villam regiam, quam Windresorias α dicunt, electionem monachi lem ConVentus cum auctoritate Sagiensis episcopi, triumque abbatum duci ostenderunt. At ille gratanter assensum dedit, et praesito Rogerio per baculum Pastoralem, ut eo tempore moris erat, Coenobii curam ira exterioribus rebus commisit, apicibusque suis Luxoviensi episcopo, ut eum in Omnibus canonice pro eberet, mandavit. Guillelmus quoque rex eumdem monachum tunc ibidem benigniter ascivit, et Omnia quae Pater suus, proceresque ejus Uticensi eccIesiae olim dederant, concessit, et regali auctoritate in charta firmavit S . Peractis itaque pro quibus ierat, Rogerius Uticum xv' kalendas januarii 4 rediit, et a fratribus honori

393쪽

382 HISΤORIA ECCLESIASTICA.sice susceptus, XXXIV anuis r) abbatiae praefuit. Hic centum et quindecim discipulos ad monachatum suscepit, quorum vitam mobilis fortuna variabiliter agitavit. Nam quidam eorum, virtutibus florentes, ad supernae vocationis bravium, Deo juvante, pervenerunt. Nonnulli vero, insidiante Satana, in coenolentam viti rum voraginem relapsi sunt, a justo recepturi audice quod meruerunt. Sex nimirum ex his, quos venerabili Rogerio subjectos diximus, abbates vidimus t id est, Guarinum

Guillelmum Bassum et Ludovicum. Guarinus enim magistro successit, et Uticensis ecclesiae regimen pluribus annis tenuit. Rodbertus autem Pruneri ensis

Dense coenobium in Anglia strenue gubernavit b).Goisredus vero Aurelianensis Eulandensi ecclesiae serexv annis praesuit Q, et Guillelmus Bassus Holmiense

394쪽

LIBER OCTAVUS. 383 monasterium Sancti Benedicti t diu rexit. Porro Limdovicus, judicio majorum expulsis canonicis de Balcherivilla, primus monasticum Ordinem cum X mona

chis cepit in sancti Georgii martyris basilica et .

Guillebertus vero de Glotis, vir nobilis et facundus, Lirense coenobium sere x annis rexit S , et in multis emendavit. Uticenses itaque monachi de penetralibus monasterii regulariter extracti sunt, et ad plurimo

tali alle, fur son obligoante demando, passer cinq spmaines a Croy

et qui rivali an xui' si stele, les signate comme ses contempora inspar uti anachronisme grossier : Omnes mestri familiares amici, wos

set, et Benjamin seroiens regis. Lo M au represente tin chevalior arme tuant uti dragon qni devore uti e sant. Autour on petit encorelire ..caaul RAs... Cette charte, qui est uti cyrographe, a ete gravis

395쪽

rum emolumentum in culmine praelationis sublimati sunt; ut, dum quasi lucernae super candelabrum lucerent, cupietatibus ingredi domum Domini per semi tam justitiae aditum salutis ostenderent. Sed exteriorum perturbationes rerum, quae per desidiam seu nequitiam saecularium principum fiunt, ordini ecclesias lico et rigori mota astim multotiens impedimento sunt; quod omnes, qui in Normannia vel confinio ejus religioni servire concupierunt, tempore Rod herti ducis et Philippi regis Francorum, nimis experti

XIX. Anno ab incarnatione Domini M'xc'ii', indictione xv IIen vicus, Guillelmi regis filius, Dansrontem oppidum auxilio Dei suffragioque amicorum obtinuit, et inde sortiter hereditarium jus calumniari sategit. Nam idem, dum esset junior, non ut frater a fratribus

habitus est; sed magis ut externus, exterorum, id est Francorum et Britonum, auxilia quaerere Coactus est,

et quinque annis i diversorum eventuum motibus admodum satigatus est. Tandem Dansi Ontani nutu Dei aerumnis tam praeclari exulis compassi sunt, et

ipsum ad se de Gallia accersitum per Harecherium α)

396쪽

385 honorisce si Soeperunt, et excusso Rod herii de Belesino,

a quo diu graviter oppressi fuerant, dominio, Henricum si hi principem constituerunt. Ille vero contrit Rodbertum, Normanniae comitem, virili ter arma Sumpsit, incendiis et rapinis expulsionis suae injuriam vindicavit, multosque cepit et carceri mancipavit. Inter haec, dum quemdam hominem, nomine n ualedum, de terra S. Ebvulsi cepisset, apud Dansrontem castellum deposuit. Qui cum sederet ad socum hiems enim erat , cum lacrymis S. Ehvulsum coepit invocare ac dicere :DePrecor te, sancte Ebrufe, amice Dei, ut me de istracvlisitate ex ias. Scis enim quia semper tibi Meliter deservisi. Cumque haec dixisset, subito obdormivit. Et ecce quidam manum ejus apprehendens, coepit

eum trahere. Tunc experges actus, sensit omnino do. lorem de corpore Suo recessisse. Erat enim valde d bilitatus, in tantum ut nec de loco absque adjutorio alterius movere se posset. Ceciderat vero in itinere

de jumento, super quod ligatus erat. Itaque coepit intra semetipsum cogitare quid ageret, quomodo de domo egredi posset. Viderat enim quod miles, qui eum ibidem deposuerat, ostium, per quod exitus in

hortum patebat, valde cum cuneo obfirmasset. Tamen assumptis vivibus fidei, accessit ad ostium, et manu repagulam tenuit. Τunc, mirum dictui cuneus, qui sortiter infixus fuerat, ad terram decidit. Ille vero, aperiens ostium, pervenit ad exitum hortuli, et aspiciens, multitudiDem militum ante se in platea vidit Consistere, et extenderis malaum dixisse sertur : Sancte

397쪽

386 ill STORIA ECCLESlASTICA. flos MEbi time, ducito me. Sicque ut erat, Diadis pedibus,

linea tantum atque pallio amictus, per medias acies transivit, ac si oculos non habuissent. Nullus enim eum interrogavit quis esset, vel quo tenderet. Puto quod virtute sanctissimi viri eum videre nequiverant. Circa sextam vero horam respiciens post se, vidit militem, qui eum ceperat, concito Cursu venientem. Qui magia o timore Perculsus, inter quaedam fruticeta, quae se oculis ejus obtulerunt, semet occuluit. Cumque praedictus miles prope eumdem locum advenisset, interrogavit bubulcos qui ibidem arabant, si hominem quemdam fugientem vidissent; promittens tres solidos illi absque mora se daturum, qui ei insinuasset. At illi, timore admoniti, quamvis illum scissent, negaverunt se scire. Cumque ille recessisset de loco, in quo se occuluerat, captivus Surrexit, et fretus Dei adjutorio et beati Ebrulsi, incolumis ad sua remeavit,

perduratas in Corpore usque ad nostra tempora. Hoc

vero, quod retulimus, ex ipsius ore didicimus, eique, quia legitimus et laudabilis vitae est, sine scrupulo

credimuS.

XX. lio 95. J Circa haec tempora, in regno Galliae

foeda tui batio exorta est. Bertrada enim, A ridegavorum Comitissa, metuens ne vir suus quod jam duabus aliis iecerat, sibi saceret, et relicta contemptui seu vile scOiritum fieret, conscia nobilitatis et pulchritudinis suae,

fidissimum legatum Philippo, regi Francorum, destinavit, eique quod in corde tractabat, evidenter votificavit. Malebat enim ultro virum velinquere, aliumque BPPetere, quam a Viro relinqui, omniumque patere despectui. Denique in ollis princeps, comperta lascivae mulieris voluntate, flagitio consensit, ipsamque, relicto Dissilired by Goc li

398쪽

marito Gallias expetentem, cum gaudio suscepit i . Porro generosam et religiosam conjugem suam, Be

tam, nobilis Florentii ducis Fresionum filiam a , quae Ludovicum S) et Constantiam enixa fuerat ei, dimisit;

et Bertradam , quae sere quatuor annis cum Fulcone Andegavensi demorata suerat 4 , sibi copulavit. Odo, Bajocensis episcopus, hanc execrandam desponsationem fecit, ideoque dono moechi regis Pro recompensatione infausti simulatus, ecclesias Madaiati oppidi aliquandiu habuit 5). Nullus enim Francorum praesulum

execrabilem consecrationem dignatus est sacere; sed in rigore stantes ecclesiasticae rectitudinis, Deo magis quam homini studuerunt placere, et omnes turpem copulum unanimiter detestati sunt pari anathemate.

5) On ne sati pas d'une maniore proci se par qui sui celebre cemariage. Suivant Guillaume de Malmes Π, eam ait et e par Guil laume Bonno Ame archeveque de Bouen, et coite ei reonstanee laur-Dii ait rexplication de la suspension a laquelle ii sui foumis par Paseal II. Cette solution ferait pars ait ement satisfalsante en esset saus te long intervallo qui se sera it emule entre la laute et la punition et qui D'aurait ei e nullonient dans les habitudes de la eour de Homea cette epoque. Aia reste. ii n)ost pas plus facile de s expliquee t 'indol-gon du pape euvers i'ovoquo de Bayoux, si e est lui qui setait Ie eou- patito. Mais Urba in il dans une leti re a laenaud, archoxoquo de Belius, signate ee mariago comme a ant et e boni par Ursion, Evoquo do Sentis. Datis es eas, on potirrait supposer que i archeveque de Ronen et lyevequo de Bayonx tui auraieni se aleinent doniae la sane iondo leur Dreson .

399쪽

MA HISTORIA ECCLESIASTICA. t 109. 1099JSic petulam pellex adulterum comitem reliquit, attulteroque regi usque ad mortem ejus adhaesit. Abominabile crimen moechiae in solio regni Galliae, proh dolori perpetratum est. Unde inter opulentos vivales minarum ingens tumultus et praeliorum conatus exortus est. Verum versipellis mulier inter rivales simultatem compescuit, ingenioque suo in tantam pacem eos compaginavit, ut splendidum eis convivium

praepararet i), et apte, prout placuit illis, ministraret sa). Urbanus Papa legatos apostolicae Sed is in Gal

liam destinavit, per epistolas et sacerdotum praedicationem erroneum regem arguit, obsecravit et

increpavit, qui legitimam conjugem repudiaverit, adulteramque sibi contra Dei legem sociaverit S).

i) Amhosque simul ad mensam discumbere jaceret et nocte soquenti ambobus in una conclari strata pro araret. Ms. de la i sine de Suede. α) Lo eonite d'Anios, doni Pindi onati oti s etail d)aliord exlinteo dela nianiere la plus gypssiere, jusque dans des dates de chartos, revin tk la longue a des sentiments fori dissor uis. Ita mei credi si octobre it 6 Philippo ot Boi trade alimoni is voir a Angors, et starent tresus avocles plus grands honneurs non seu lement par tui, mais encore par testatques, et, ce qui est plus extraordina ire, par lo clerge; mais notisne ponsons pas quo Bertrade soli sortie de sa position do rei ne imur inruir te vassat qu'elle laonora it de sa visite: il est 'aillours satis ex inple qu'une rei ne de France ait jam ais servi a labie, monio scin

mari.

400쪽

LIBER OCTAVUS 389 l099- illo lCaeterum in flagitio graviter obduratus, ad insta surdae aspidis, quae obturat aures suas ad vocem incantantis, corripientium hortamenta patrum sprevit,

et in adulterii foetore diu putridus jacuit, et doneo filios duos e Philippum et Florum i ex adultera genuit. Tempore igitur Urbani et Paschalis Romanorum potiti ficum, sere xv aDDis di interdictus suit. Quo

tempore nunquam diadema portavit, nec Purpuram induit, Deque solemnitatem aliquam regio more celebravit. Ira quodcumque oppidum vel urbem Galliarum rex advenisset, mox ut a clero auditum suisset, cessabat omnis plangor Campanarum, et generialis cantus clericorum. Luctus itaque Publicus agebatur, et Dominicus cultus privatim exercebatur, quandiu transgressor princeps iii eadem dioe si commorabatur. Ρermissu tamen praesulum, quorum dominus erat,

pro regali dignitate capellanum suum habebat, a quo cum privata familia privatim missam audiebat. His temporibus Gallia religiosis et Druditis praesulibus

florebat. Nam Leuterius S) senex Bituricensi praeerat metropoli A , et Da imbertus Senonensi. Inclytus vero Ra inaldus Remensi 5 , eique defuncto Radulsus co-

prononeee de notiueau qu 'au qua torri me eoocile de Paris, te di de- . cembre mo, oti coite pro messe sui renouvelis avee serment.