Oribasii Sardiani Synopseos ad Eustathium filium lib. nouem quibus tota medicina in compendium redacta continetur. Ioanne Baptista Rasario Nouariensi medico interprete

21쪽

sensus reddit eorum, quicunque alio insimae genere laborant. summe facit etiam ad morbos, qui ex pituita nascuntur. Ali; ab inedia ad cibum facile sumendum redierunt, alii a continuis pollutionibus. quae in somnis fiebant, sunt liberati.

Naturae autem Veneri idoneae, sunt calidae , & humidae. prae caeteris vero,qua proniores ad venerem sunt. minime omnium ad venerem facit victus exsiccans.& refrigerans, atque aetas senilis, teni pus autumnale. Ergo victus ratio hum

darecalida instituenda est, laborea, Se cibi moderati sint, quemadmodum labores.moderati, ita etiam concubitus moderati conueniunt: nam & ad rem ipsam incitant, & consuetudine facilita tem quandam praebent. Libido, si quid' aliud, alimenti exuberantiam exigit: ex quo sit, Vt qui cibi valde nutriunt, ii sint accommodati . atque ex piscibus, Polypodes apti sunt: excitare enim Venerem imirum in modum existimantur. quicumque etiam molleS carnes habent, huius sunt geheris. Ex oleribuS Orminum, erysimum, eruca, & rapa : haecq ; Vt medicamenta apta sunt. Ex leguminibus pro

sunt fabae, cicer, cruilia, Plias ii, & pisii

22쪽

LIBER PRIMUS.

a quibus corpiis cum flatu impletur, tum vero etiam copiose alitur . Ruta autem quia flatus discutit, ac propel Iit,ideo co- miscendi corporis libidine obtundit. U-uaS ego magnopere comendo. nam &humectat,& spir.tu replent sanguinem , qui impetu fertur in venerem. Qui ad venere est accessurus , recentes satietates, cruditates, ebrietates, & famem caueat coire enim cum excrementis, malum est. Qui venereis uti voluerit, optime utetur a cibo,

qui ad satietate non sit ingestus. nam hoc& ad vires confert, & refrigerationes que subsequi solent, minus contingunt. no xium est post labores concubere. Cavendus etiam concubitus est a lassitudine, &post vomitus, qui praecesserint, itemque purgatio nos, & alui fluxus recelea, siqui

dem diuturnos quandoque VenuS exiccat. . Ita vehementes quoque cupiditates non laudo, immo vero tum continendum ma fiscenseo, ac pressertim Μs, quos mor us aliquis infestat. De venas bone ex Galenise

VEIM AEE sectio non solum Cum plenitudo. eri eaque siue ad roburi siue affu

23쪽

sorum, quibus succi continentur, ampliatudinem pertineat, sed etianas. plenitudo nulla sit, magnopere prodest initio infla mat ni quae Vel ex dolor vel ex plaga, vel ex partium corporis imbecillitate oriatur. Si magnus morbus expectetur, sanguis omnino mitte dus erit,etia si plenitu in is signa non adsint,habitatam e ratione aetatis,anni teporis, & viriu.Vtrum ne ad venae sectionem omnino trogrediendum est,in utroque plenitudinis genere, cum liqc ipsa appareant in aliquo,qtii ad

huc consueta munia obeat ' An minime necesse est, cum nullus magnus morbus imminere videatur, an statuendum hoc omnino est , ut in omnibus magnis mombis iaccc sse sit vens sectione eo festim ad

hiberii Qui vero nihil eiusmodi pasii sui,

omniumq; cCUoris partiu const ctione vitio caretem uni sortiti, duplici via euacuantur: sanguinis quitam missione, si invictu sint intemperates: sine venae sectione autem, si temperate vitam degat. Nam& multa frictione, balneisin & ambula tionibus , atq; ali)s motionibus, Zc item unctionibus, in quibus digerendi vis in est, stat i m exhaurire plenitudine poteris: nisi forte crassi, melacholicique sanguinis

24쪽

abundantialibi adesse videariar. quando quide tunc venae est facienda sectio. Ubi aute crudi succi exuperant, antequam morbus incipiat, euacuabis, sed caute: ubi vero febris iam accedit , non item. Si qui autem facile in morbos incidant, nec tamen ullum, symptoma appareat, eis initi Veris secanda vena est. Omnibus etiam, quos singulis annis morbi, qui ex plenitudine oriutur, in aestate exercere selent, ineunte Vere mitte dus eth sanguis. Idem quoq; faciendum qst in iis, qui

eiusmodi morbis verno tepore corripiuntur. Id vero sacere antequam aestas in cipiat, & sub finem veris expediet.. De iterata sanguinis misione. Cap.V I II. IN quibus multa euacuatione opus est, virea autem infirmae' sunt, in iis partiri euacuationem praestat, ut cum parum sanguinis detraxerimus, iterum, sique tu bet,ctiam tertio eudem mittamus, quem' admodum in iis fit, in quibus crudorum humorum inest copia. Caeterum ubi fervescentis sanguinis copia redundat, acutisiimam febrim accendens, euacuatio cosertim facienda est, conandum que est inanim, usque ad animi desecti

25쪽

.nem, virium robore diligenter inspecto. quemadmodum scio quibusdam sex subinde heminas sanguinis fuisse detractas.

Quamobrem etiam de nocte venam in terdum incidere ne vorearis. aniI Dum vero diligenter adhibere oportet ad detradionem, pulsus tangendo dum sanguis adhuc fluit, ne forte pro animi defecti

dumst. Cal. I X. M O RBLmagnitudo &virium robur, primi scopi sunt mittendi sanguinis. hi

aucti maiorem euacuationem elle faciendam indicant : non aucti , tantum esse diminuendum de sanguinis missione, quanto illi minores sint redditi. Deinde, cxpendendum est, qualis sit hominis na tura . Quibus enim venae amplae sunt, quique mediocriter sunt graciles , nec cano idi, neque tenera carne, e S copiosius euacuabis r qui vero contra asse cti sint,parcius. nam & parum sanguinis habent,& facile exolvuntur. Eade etiam Tatione pueris vena incidenda non est v que ad cecimumquartum atatis annum. Quantum sangu inis

26쪽

Post vero si copiam sanguinis congesserint, tempusque anni Vernum sit, regioq; teperata,ac puer sit natura sanguinea, sanguinem minues. id quod multo otia magis facies, si grauioris morbi periculum immineat. Primum aute detrahes usque ad he mina, ad summu : quod si vires firmae esse tibi videbuntur,dimidium adiicies iterata misitone. Iam septuagenarios quoque, cu

vires robusts sint,euacuabis.Μentem vero adhibere oportet ad sanguinis mutationem,tum in colore, tum etiam in con

sistentia,ac praesertim ubi inflammationis

causa vena secetur.

Quae menast secanda. Cap. x. REVULSIONIS causa venam secato e directo paritu ad quas sanguis fluit

ut affecto liene vena quae est prope annularem digitum sinistrae manus: vel interna cubita. secanda est. In lateris dolore eam quae recta ad locum affectum perti net, incides. Oculorum praeterea dolores vehementes mirum in modum sedantur, si vena humeraria in cubito e directo se

Cetur. sunt hi tres modi sanguinis ex cubiti vena mittendi, interior, exterior medius. Interior autem utilis est iis,quorum

: B iii

27쪽

a4 οὐ BAςIi STN o Psgos partes, quae infra collum sunt, patiuntur: exterior vero iis,quibus facies & caput laboranti medius denique ad inferiores &superiores partes est accommodatus. Si in venae scinione error comittatur, in media vena neruus subiectus incidetumeamque, nisi magna necessitas urgeat,secare cauedum est. humerariam venam omnino sine periculo secabis. Et tamen ex hac quoque nonnulli diuturnos doloreῖ acceperunt:

sed nemini eoru qui ita fuerut assecti, semel vena fuit percussa, sed bis et ter ab iis

qui eam secabant, posteaquam aberraui sent: maxima vero incisione semel facta, nemo inflammatione, nec dolorem sensit. idcirco citra timorem incidenda est. magna vero cura adhibeda est in secada media, infernam vero ne secemus dada op ra est. Porro ut partes memorais seeta Cα-biti vena iuuantur, ita qua his sunt inferiores,hoc est coxa,vesica,& Vterus,cura tur sectione earum quae prope malleolos& poplitem sitae sunt. Renes ab utraque

parte venarum subleuantur . In principiis autem inflammationum vena secanda est ad reuellendum in Inueteratis,pr

cipue mittendus est sanguis ex ipsis ais

elis paniculis. Si ab hs non queas, a prO-

28쪽

LIBER PRIMUM

pinquis mittito. In quibus autem corporibus nulla adhuc particula a Tecta est,

euacuationemque vere ineunte ante molimur, vena omnis aeque est ad incidenduaccommodata. De tempore venae secanda. Cap. XI.

IN quacunque diei noctisque hora animum attendendo,ad singularum acceΩ nu in febricitantibus declinatione,ve nam secabis. In i)s vero qui febre non habent,h6cq; indigent auxilio, magnitudo assectionis,ad qua vente sectione opus est, spectari debet. cum nihil horum aut urgeat,aut prohibea praestat mane venam secare interiecto unius horae spatio, ex quo quispia est experrectus. Alios lauari melius est, alios cita prius deambulauisse: alios vero, postqua nonnullas res consuetas consec1ssent.Ubi vero simpliciter euacuare volumus, eodem etiam die iteranda erit sectio: at in quibus reuellere, si duobus deinceps diebus fiat,optime fiet.

De arteriarumsictione. Cap. X I.

ARTERIAS, quae in temporibus

sunt, medici secant, cum humores calidi,& flatuosi in oculos confluunt. Eas vero quae post aures sunt, in vertigini obno-

u. , atque iis praesertim, quos diuturui

29쪽

capitis morbi calidi,& saluosi exerceant. Iam vero & in aliis quoque diuturnis capitis morbis arterias, quae post aures sunt incidui. alii vero incidere arterias verentur, quia sanguinis fluxus difficulter stip- primitur,& quia cum sectio ad cicatricem venit,aneurysma efficitur.

De cucurbitulis. Cap. XIII.

neque in principiis morboru adhibetur, neque cum succi omnes aequabiliter exuperant in corpore : sed cum antea euacuatum totum corpus fuerit, ireque quicquaad partem praeterea fluat, opus lue sit mouere,excutere,& ad partes extimas trahere. Ne vero prope mammas affigantur cucurbituls,cauendum est. illapsis enim cucurbitulis nonnuquam mammS,& inturgescentes , magna admodum difficultate aues luntur. quo quidem casu cucurbitulas spongiis ex calida aqua circundare Oportet: u quidem ita remittentur. sin minus , cucurbitulas perforare consilium

est. r

tariis. Cap. X IIII.

V E N Α M in anno sepe incidere, non

30쪽

en accommodatum puto : quoniam Vna cum multo sanguine spiritus quoque vitalis effunditur. quo crebrius exhausto tota corporis compages refrigeratur, & omnes naturales actiones peius obeuntur. quocirca mea sententia est ab ignobilissi mis partibus, ut pote a cruribus sangui nem mitti . Praestantissimum hoc auxilium est tum ad tuendam sanitatem, tum ad recuperandam,cum aduersa fuerit. O- culis quoque diutina fluxione oppressis, ac caeteris affectionibus capitis, itemque thoracis, & anginae, prodest scarificatio. Constipationes autem,quae aliqua in parte sint, locali scarificatione sunt diis inuendae.

p. XVa

H I R V D IN ES captae unum

diem seruandae, atque exiguo sanguine alendae sunt. ubi uti volueris partem, cui applicandae sitiat, nitro fricabis, & . sanguine illines , aut fouebis , hi di nesque in aquam puram , & tepidam iniiciendae sunt, deinde fumendae , tum spongia excipiundae, & strigmentis Pu gandae , ac denique admouendae . I