De plantarum, praesertim cryptogamicarum, transitu et analogia, commentatio, quam ad facultatem legendi rite adipiscendam ordini illustri philosophorum academiae Ruperto-Carolinae Heidelbergensis

51쪽

tlast ). Per illas igitur Lycopodiacono ad ilicos accedunt, per has plantarum persectiorum capsulis analogae sunt, quod observationibus, quas Doctiss. Bro ter si Salisbur secerunt, confirmatis eo manifestius foret; nam illi se animadvertisse ferunt, e his granulis majoribus, quae adhuc tubera singularis indolis soli pro pagines gemmiformes habita sunt, plantas exoriri duabus cotyledonibus instructas q). Cum vero organis masculis omnino ostitutae sint, ad inferiorum seriErum 1ormas recedunt. Capsulae in foliorum arillis insidentes gra datim indo a Lycopodi Selagine inundato, elaginoide ad Lycopodium annotinum, clavatum, comPlanatum aminum etc. in spicus congregantur, quae in pedicebis conspicui s ramulis extremis exsurgunt ), o sic Graminsarum spicas, aut, si soliola inter capsulas intomo.

sii pro squamis sumta Velimus, Amentacearum amenta praefigurant.

Propagines, quas dicunt, in Lycopodiacet ob ias,

gemmae sunt squamatae, Subcordatae, quae in ramulorum extremitat oriuntur, suo tempore decidunt, radices

agunt et in nova plantas crescunt M. Gemmis bulbi sormibus quidem in floribus et soliorum axillis quarundam plantarum periectiorum obviis respondent, sed si mul de propagulorum capitulis Muscorum et Hepatica

52쪽

ORDO IX. III ZOS PERMAE.

f. 61. Plantae aquatica singulares hujus ordinis, fructus in has trunculi et prope radicem gerentes, quadam ratione , praesertim frondescentia circinali adsilicos ac codunt; attamen jam habitu, potissimum vero eo, quod utriusque sexus iis sunt organa plerumqus in iisdem,sceptaculis inclusa , ab illis removentur. Forma externa

Dondis alias Homallophyliis natantibus analogae sunt, sic Misini Ricciae natanti Aetolia Riccia fluitanti '; alias Gramineis et Cyperoideis v. c. Pitularia et Isostes ' ;Hias jam superioribus formis v. c. arsile foliis alidis cetosseIIae, excepto, quod illius soli qua

ternata sunt, hujus vero ternata.

l. 2. Rhigospermarum pericarpia perquirentes, una cum pistillis antheras utriculisormes, Muscorum floribus mas

culis analogas, sed conspicuis granulis massa pollinis Larotas invenimus Vel cum pistillo conjunctas siquo in has affixa v. c. in Marsilm s vel in sodem quidem porica io, sed magis dispersas v. c. in Pilularia l);vo in utriculis separatis mucilagine semi-impletis, libe ras, angulosas V. c. in Aetolia is vel denique utar nula pulverulenta in proprio receptaculo itidem pistilli goro disjuncto inclusas, o in Isoete lil). Hac re ana

53쪽

logia inter plantas monoclynas o dictynas persectiorum serierit oblata est, cujus iam lenem indigitationem in luscorum floribus conspicati sumus. Quae pericarpia non solum in Muscos ostendunt, sed etiam, licet magis e longinquo, in apothecia clausa Lichenum, si ipsam Duc tificationem Fucorum, qui non minus spora duplicis indolis continent. Conspicua cum receptaculo quoquemligosperanarum analogia reperitur inter plantas persec tiores in Ficu Carica.b 3. . Germinationem harum plantarum, quae adhuc in sola Samini natante obser ala est a Clar. Haucherio ), comparantibus iterum memorabilis cum plantis perfectioribus analogia offertur. Simul atque enim spora in pericarpio globos inclusae germinare inceperunt, in apico tres oriuntur Iob dentiformes, qui sensim incras sati, in utrumque latus radiculas emittunt, et supra in potiolo solium cotyledonare emarginatum ascendit, e cuius emarginatione primum duo parea, deinde vero intor has ipsa cetera frondis foliola crescunt. Quo germinationis processu igitur Rhizospermae Vere magis quam Filicos ad Monocotyledoneas accedere et hac re ab inferioribus Imiter ad perfectiores regni vegetabilis series

transire videntur.

ORDO X. QUI SE TACEAE.

f. 54. Plantae hujus ordinis, varia ratione, arctius omnsormis perfectioribus cohaerent, quam OmneS, URS S

' Annalesta mussum d histoire naturelle Paris Vol XVIII. p. 406. Tab. 21 n. i.

54쪽

que huc consideravimus; attamen alia ratione ad sormas

inferioros recudunt.

In caule liquisetacearum conspicuam videmus culmi Graminearum praefigurationem jam eo, quod instructus est vasibus, quippe quae annulata, perinde atque epide milles arcis adnata st poris instructa, ad eas appropin quat articulationes ejus Graminearum nodos, conditio tubulosa culmum si uelosum, vaginae regulariter denta

in soliorum vaginas indigitant. Ipsius fructificationis

partes in spicam Verticinatam Graminearum spicae ana togam, coniunguntur. Sed haec ipsa Ductificationis organa eas a Gramineis remoVent receptacula peltata carnosa de apotheciis scutulatis Lichenum commonefaciunt, pistilla, stigmatis rudimento instructa et quatuor parasta minibus in hasi circumdata, analogiam offerunt cum Mus eorum flore imperfecto ), et naturae hygrometricae isto rum filorum staminoideum elasticorum in has pistilli a tions habita, quin conspicuam inVenimus analogiam eorum cum Elaterihus in Hepaticarum capsulis. Modus germi nandi adhuc non satis constat, quare ejus comparatio

admitti nequit quidem crediderim, his filis sporidiis

conspersis, sicuti Muscorum parantheris et Chararum

lilis articulatis s. spiralibus in globulis inclusis, inesse

gorminandi atque in novas Plantas crescendi facultatsm. f. 5. Forma Equisotaceis ait ilogas ubi exqui es in seris bus o imporsociis et Persectis reperies, et eas quidem, quas maκim respondent, Osserunt Charac species caulo sistuloso artibulato, SaePius sulcat et ramis vorticillatis. Intor pserisectiores ex identissime Equisetis respondent spe-

55쪽

cies Casuarinae, et quantam similitudin in ostenditiit habitu V. g. quiscium ariegatum et ramosum Cum iu nioribus adhuc non fructiferis plantis Phedrae monosia chyneri Ab ipsis Coniseris Equisetacea non abhor r iit nonne locus quisci symatico obductus pinoto mi nutissimo similis Etiam strobili quarundam Conis ora rum . . GPrcssi squamis peltatis, ubi ei quibus se mina suhsident, cum Equisetacearum spicis praebent analogiam. -

f. 6. Gonoris Charac spscis a rei herbalia scriptoribus inde ab omni tempore tum Peculiari organorum structurae causa, tum, quia accuratis carebant obssi vationi hus, s alia familia, s alio ordine in otiam x alia classe in aliam reiectae sunt, quatenus illi anini talom cum hac vel illa cognovisse opinabantur. Sic Iussicuus in eas Najadibus adscripsit, innacus autem q)inior ordines naturales Inundatis, et in systesmate sexu oti lassi vicestinae primae Monoeciae Phanero gamarum. V. V. Clar Smiihius et Besserus etiam pluti tis phanorogamis eas admianerant et sic alii Recentiori-hus autem, et inprimis Clar Walirothi l diligonii bus maximoque laudandis disquisitionihus confirmatur, Cha ras nulla conditione Phanerogantis vel Cotyledoneisxesso

adnumerandas.

56쪽

Ostendunt quid om habitu conspicuam quandam cum Con servis analogi iam sed interna structura nimis ab Algis recedunt. Etsi Charis vera vasa spiralia adscri here non POSSimuS, secundum observationes Cest de Marii tubuli lamon iis sunt, in causis substantia circa tubum cen tralem concentrice dispositi, qua re propius ad Equiset

Cearum caulem, minus vero ad culmum Graminearum accedunt, et eo , quod hi caules , saepissime etiam sulcati, pluribus in Charis contorti sunt, tubuli isti vidontem analogiam praebent cum ipsis plantarum perfectiorum vasibus spiralibus, quam analogiam etiam reperiri in frondsspiraliter contorta Fuco in atque Ulvarum V. g. Dae sciae 3 Lyn b. et Grinae plantaginifoliae β. Lyngb. '), nc in utriculis matricalthus in spira subductis quarundam Conserearum v c. Conformae quininae MitII. ' nema tis quinini Lyn b. Conferet aeque deciminae milli. Zm noni decimini Lymb. ogari non potest , sed quan tum remotior est haec analogia' Praecipuum vero mihi discrimen esse videtur, quod Chareae iis ipsis utriculis matricalibus carent, qui Algis ac praesertim Conservis Ulicisque proprii totam ipsarum substantiam internam

efficere solent, earumque characterem essentialem con

stituunt, et in Phycoidalis quoque ut spora frondi in mersae ubique apparent. Granula enim , quae in laevibus caulibus pollucidis nonnullarum specierum V. g. Cha rae sexilis sub lente Valde augente conspiciuntur, in me spora sunt, sed globuli succi nutricii, qui duorum succi fluminum insta alter juxta alteros vel ascendunt, si descendunt In Algis rarissim etiam ramuli ver

57쪽

ticillati inveniuntur, et in ipsis Batrachomermis, in qui bus has dispositio verticillaris Inaxime est conspicua, breviter ac monilisermo articulati sunt, qua in conditio nom in Chararum articulis magis prolongatis unquam reperias Verticillaris haec ramulorum dispositio in caulis et ramorum geniculis multo magis eas quisetaceis

quam Nos approximat et primaria ratio, qua ipsae

Equisetaeeis propinquiores habondae sint haec inihi vi detur, quod in ipsius fructificationis partibus comparan dis videntissima inter utrasque conspicitur analogia. Nam ubi receptacula peltata spicarum quisetorum eorum que perigonia intus dehiscentia cum Chararum globulis autheriformibus , quae tribus valvulis circumcirca sim hi latis sormantur si ramulis intra insident, sitisque spiralibus in iis inclusis contuleris, certo, praecipue si Val

vularum solutarum aliquam intuiturus sis, formationsinreperies analogam receptaculis illis peltatis si erigoniis inbutiformibus iis adhaerontibus; et conditionsem sila mentosam facile analogam ducas silis hygrometricis, quae

ad basin pistilli sporangit Equisetorum reperiuntur in

his quidem istud pisiillum immediate silis connoxum et in eodem pisigonio inclusu videmus, dum contra in Charis a silis disiunctum et extra valvulas ea circumcludentos in ramulis insidet. Nonns autem hac ipsa pro pagationis organorum disjunctione nam es globulorum Dis Chararum veras pὲantas exoriri videmus altior Cha rarum evolutio indicari potest, qualem continuo sexus disjunctio in plantis pers octioribus ovidenter ostendit pCum Vero, ubique transitus et analogias per omnia natu rae regna Patere, ogari non possit, merito hac rations Chararum evolutio porseolio admitti potest. Eo ipso,

58쪽

quod fila globulis inclusa sunt spirali , qua re primo in tuenti analogia cum silis in quisetorum receptaculis tolli videntur, denuo progressus ad vasa spiralia planta rum perfectiorum cognoscitur. Equisetorum germinatio ion satis adhuc constat, itaque non liquot anno in iis ipsis eorum filis, granulis propaguli rinibus conspersis,sadem insit acultas, in novas plantas crescendi, quae in Chararum sitis. Qua autem opinione confirmata, quod aliquando fieri iam facultas germinandi analogarum Mus eorum Antherarum perind atque propagulorum acer vulorum sere extra dubitationem ponit, prorsus eadem indolos dubiorum illoruin organorum Pateret.

. . f. 58. . .

Nunc is vero fructu locuturus sum. Duocunque ho mine eum voc sinus, sive Capsulae, sive Seminis, siv Ruocae, sive Nnculae, cujus postremae nomen certo optime se responderet, si ullum aliud haboremus nucis Polysperinos Xemplum, ve potius, si norma adsciso retur, secundum quam et sporarum receptacu Ium duro cortio insti lictum nomino nucis vocaremus quid

Aee,ii liber, qui inscribitur: Hanabuch de Boiana rim I p. 455 sq. Chararum pericarpia autem non mono - . loquem sed polymora sunt itaque ea ticulas vocaturis primum nobis in terminologia botanica mei significatio ita amplificanda, ut et ruptogamarum pericarpium potvsporum ampleetatur, quod vocis terminationi tam necessariae contrarium esse quemquam latere non potest. Contra in Moeli., quae etiam in periearpi clauso non dehiscente spora inclinDissiligo by Ooste

59쪽

prohibet nos, quo minus ius coronillam dentio italam praes rationem habeamus styloriam seu stigmatum ei sistentium, quorum indicia quin etiam in Hepaticurum, Muscorum, Rhizospermarum et Equisetacearum variis reperimus, cum contra nihil ejusmodi in Algarum peri carpiis conspici possit Hic fructus est quidem imper sectus, qui sporus tantum neque vero semina continet,ssi hac causa Chisae sitam ad impersectioris structurrae plantas pertinent. Sin vero significationsem adscribimus perica ii veri spoxongii capsulaesorinis, polyspori, stylis seu stigmatibus impersectis coronati. conspicuus tum nobis patet transitus ab Equisietaceis ad formati ne inferiorD Monocotyledonearum, Naiadum, quarum genera osterae, Cauliniae, si iussorescenti in Λ Gadis, Gratophylli et Myrtophylli, si habilium respicimus, proxime ad Charus accedunt. Denique extremas rami ficationes caulis Cliararum comparantibus et u nobi inanis est soliorum indicia apparent, praesertim, cum

earum structuram X ternam a caule. Bbhorrentem . C

in Char cerato'hylla Mailr ' .anianadvertimus; et hac ratione quoque monstrari posset, Charas optime tu te Equiselaceas et Piniam onocotyledonearum Na iadum familiam locundas esse quod hi fieret, facillime primas classis transitus in secundam ostendi posse mitii videtur Analogias inter Charas et Algas, quamvis

dunt osc. meber et Mohia motan Tuaeherib Tali XlI. Fig. Metia, formationem videmus prorsus chararum metui similem, quam vo-rangi ran nominamus. Cur non eandem vocem eidem in Chara ri Miloni servares dum alius nominis usurpatio ortasse probariisv est, quod porangiuiu llicularuit una columella stylisorine, Chararuiu au tem iaιnque dentibus f li stigmatisormibus est terminatum 'b se mulino h. I. c. ab. V.

60쪽

Charas altius Iocaverimus, non est quod repudiemus. Nonnes est ea inferioruni plantarum sorinationes in per sociioribus iteratas habere possumus pl. 9.Sunt fortasse, quibus Charae hunc locum obtinere posse non Videantur, cum organis prioribus in ordinibus Filicum, Lycopodeacearum et quisetacearum obviis

V. C. Vasibus perfectioribus careant; sed id tantum inmemoriam revocemus, quod iam supra monui, naturam series suas non aliam super alia posuisse, sed potius a centro quodam eas omnibus diversis in viis perficere,

ita ut in seriebus generaliter perfectioribus saepe iterum a sorinis incipiat, quae singulas ad perfectiores seriei impersectioris pertineant. Qua ratione Charas medium

esse statuens illam earum Iocationem non amplius ne tam dicas, cum et Monocotyledonearum classis inter ii persectiores formas offerat plantas, quae non minus a sibus spralibus careant. Huiusmodi sunt genera o sterae Et Lemnae et genera Callitrichos, Potamoreti ),' Falso, ut mihi videtur, hoc verbum a ποταμογείτων , ονος ducitur, quia omnes plantae, quibus hoc nomen, non ad aquam, sed in ipsa aqua nascuntur. Fonne aptius compositum haberi potest ποταμος et Adiectivo verbal γετο, sicuti ὀρογετον, ἀπονογετον elo , cum hoc adjectivum id ipsum significet, quod orsua oriundua et nomen sic plantae magis respondeat Tum vero penultima corripitur, Genitivus Armatur in i et luralis in . lion opponatur, jam apud majores rei herbamae scriptores vocem illa formatione obviam esse. Primum Dioseoriae huic plantae nomen illud indidit, et quam saepe illum linguae graecae non satis peritum aut vocibus ab antiquis scrip

toribus jam silatis, salso usum esse se novas non bene a vocibus primitivis duxisse, jam Clar. Sprengelius in motoria sua et herbariae

monstravit.