장음표시 사용
11쪽
E titulo libri Gratiani. & de mendis I in De Gratiani erratis in propriis nominibus
De Gratiani maioribus erratis 1
12쪽
yn STERIORIS LIBRI DIALOGI XX.
VII. De eadem lynodo octaua Hadriani. MyIIX. De eadem re, & de falsa inlcriptione quorundam capitum Gratiani ex II x. & I x. synodo inscriptorum.
X. De Capitularib. Caroli, dc Ludovici, & aliorum Imperatorum. 137. XI. Deeadem re.
XIII. De eadem re. XIV. De eadem re. XV. De. adem re. ν
XVI. De quibusdam locis Gratiani Romanae editionis, & de aliis Ni-
13쪽
. Nisi tibi molestum est vehementer cupio a te discere; quid sit, quod Romae de Gratiani
emendatione tanta Cura per tot annOSagatur:.
ut necesse fuerit, a tribus Pontificib. ut audio. multos amplissimos viros ex Purpuratis suis.& alios doctissimos homines hac una in re assidue 'ersari. A. Mihi quidem nihil molestiae adferes , cum a me aliquid postulaueris, quod tibi fore gratum existimem, ea praese tim de re, quae studiis tuis sit oportuna. Cave enim putes, illius libri lectione, quem Gratiani Decretum falso vocant, si recte scriptum legatur,&ex suis 'ntib. singula capita deducta sint quod potissimum in emendatione es Mumquam iuris Pontificij studiosis utilius esse. Qua de re aliquid fori lasse dicere possum: quid autem Romae actum sit, aut aga, tur; diligentius haec poterit nobis B. narrare. C. Didici ego quidem ab codem multa, qtiae curiosius pctcbam , quibus Pontificib.quot viri peritissimi, & quotiens colligerentur. qui ex eis excellerent vel inueniendis , vel discutiendis sin igulis quibus l; quo etiam pacto quaedam priuatis studii
paucor. agerentur; uuaedam omnium collatione emcnda, Di itigod by Corale
14쪽
rentur.Qlint etiam libros veteres habuerint, ex quibus ad veterem scripturam,quae,ut fieri solet, certior est, Gratiani II. rum perducerent. Hos libros esse aut ipsius Gratiani no-mIDC conscriptos, aut eorum , ex quibus Gratianus illa
sumpsisset, tum ex alior. simili collectione , ut Burchardi , tu quis, Anselmi, & aliorum id genus, tum ex ipsis, ut modo dicebas, fontib. conciliorum, ut arbitror, libris & Pontificum Romanorum epistulis,& sanctor. virorum scripris,dc ex iure ciuili:haec inquam, &alia non pauca B. iaoster. sed a te dicebat esse quaerendum, quid in ipsis volumine tantopere desideraretur. Sed quid est, quod dixisti, falso hunc librum Gratiani Decretum dici 3an non ita dici tur,ut Burchares,dc Iaonis Decretum aut librarij nos misti tulis decipiunt, aut ipsi scriptores sic scribi voluerunt, a quoru scriptura hanc etiam emanasse verisimile est. B. Antequa C. nostro respodeas, o dica,quod ab illis selectis
viris accepi, in nullo fere veteri libro G ratiani eam inscriptionem exstare: sed hanc; Concordia discordan tiuna Canonum. Sic etiam in melioribus editionibus Antonis Democharis,& Antoni, Conti,vox illa Decretum,Vtpore inepta, in multi rudinis vocem mutata est. quod in librorum inscriptionibus aptius esse,vel Cicero testis est,quippe qui noluit de officio, aut de fine seribere edde finitas, oc de ossiciis'
Itaq. Decretorum collectanea Demochares, Decretor. a, .nonicors collecianea Contius inscripserunt. Dccretorum vero collectionem esse hanc nemo negauerit, non Vnius decreti explanatione. Sic etiam dicimus Decretorum Doctorem non Decreti,iuris Pontificii consultu. C. Non equidem nego,Decreta Pontificsi aptius dici, ut Magistratuum decreta in iure ciuili, unde etiani Decretali tim epistulatum
appellatio manavit, cum decerni aliquid in singulis epistulis videamus. Sed putabam Gratianum eam Vocem a Bia chardo,&Iuone accepisse. B. Ne hoc quide inveterib .libris affirmat inueniri. A. Reehetu de Gratiani,&Burchardi inscriptione. Neque enim in veteribus libris ea vox Deis cretum est. Gratiani quidem possum vobis multos os cnia
dere, sed & Burchardi,&Iuonis aliquot sine hac inscriptio
15쪽
ne.Et ut video, Iuoni Carnotensi magis placuit Excerptiones appellare, sic enim scribendum est, non Exceptiones. Eius verba tam in Panormia,& in Decretorum grandiori volumine, quam quod caput est,in epistularum libro haec sunt: Excerptiones ecclesiasticarum regularum, partim ex epistulis Romanorum Pontificum, partim ex gestis conci liorum catholicorum Episcoporum M C. in unum corpo adunare curaui.Panormiae titulus in veteri libro hic est: Incipit liber sacroruin canonum. In eodem libro nulla est praefatio, nullumquescriptoris nomen. Hildeberti quoq; Ceno manensis Episcopi, dc postea Turonensis, qui Nannetensii concilio non edito praefuit ab Honorio Minore confirmato, qui fuit Callisti Minoris successor, epistula quadragesi- .ma nona edita est,cuius initium Plerumq, fit. In ea epiitula haec verba leguntur: Exceptiones Decretorum vel potius
Excerptioncs j quas in unum volumen ordinare disposui- . . mus aci suum finem nondum perductae sunt. Mendose autem huius Hildeberti epistulis adscripta sunt illa ipsa Iuonis verba: Excerptiones ecclesiasticarum regularum lc c. Burchardi vero libri veteres carent inscriptione. sed in edito non Decretum, sed Decretorum libri xx.appellantur Collectiones Burchardi Vormaciensis appellat Ilio in qua dam epistula. Anselmi Lucensis voluminis inscriptionem volix.ad Visa. sine nomine eiusdem in tribus libris legi. Unius eorum haec . est. Incipit authentica,&compendiosa collectio regular. &sententiar. sanctorum Patrum,&auctorabilium concilio- .rum. Sed ut ad Gratianum rodeamus, in eius libris veteri
illain scriptio est q uam audisti: Concordia discordautium canonum. Similem legi Rotia ae in veteri libro Cresconiti Concordia canonia,&ipsi canones. C. Quid est quod his
verbis significare voluerunt Zan putandum est, cauones co-cilior. ita esse inter se contrarios, ut egeant concordiaZA.
antum ego potui ex Cresconi j libro elicere, concordiam vocat collectionem similium sentetiarum, ut qui scri muri es acrae verba collegerunt, Cod cordantias Bibliae appellarat,quib' verbis, quod pace vestra dicere liceat, nihil cogitari potest ineptius. C. Gratianus igitur sic Con-
16쪽
cordiam dicit, quasi collectionem similium canonum. Cur
vero addit vocem discordantium,qirae sola refugit hanc interpretationem A. Vere tu quidem ais. Na si inscripsisset,
Concordia canon uiri,ut Cresconius fecit; aut Concordiam concordantium & discordantium canonum: hanc recipe- . ret interpretationem. Nunc vero significare videtur, concordiam inter discordes versari. Sed dc si quis librum ipsim Gratiani considereri saepe videbit uti distinctioni b. non sbium in prima eius voluminis parte , sed etia in postrema de poenitentia,& consecratione. In ipsis quoq; quaestioni b. singularum caussarum apertius utrimque ad teri contraria de Creta,&canones: quae aliis distinctionibus allatis in concordiam reducit.Canonum autem apsellatione non ilum co-cilior.ut existimas,regulas,atque sententias; sed etiam aliorum librori quibus ius Pontificium constat,intelligere eum Distin. 3. in facile apparet ex eius verbis.Ecclesiastica, inquit, constitutio canonis nomine censetur. Canon Graece Latine regula' eo quod nilncupatur. Regula dicta est, quae ' recte ducit &c. quae ex Isidoro lib. vi .etymol. sumpta sunt. Mox ait:Porro canonum
alij sunt decreta Pontificum alij statuta cociliorum. Sic an
te Gratianum Corpus canonum, vel Cod ex canonum dicebatur is liber qui conciliorum,& Pontificum Rom. regulas continebat. Eius libri mentionem facit Burchardus cnu-- merans libros, ex quibus eius collectio constat. Sed anti Dist. 1 .e i.6. quiora sunt testimonia Nicolai primi , dc Leonis Ι V. apud inst.:o.ι i. Grat. Sic Iuo Excerptiones ecclesiasticarum regularum de Anselmus Authctica collectio regularum, siue Canonum, collectiones suas appellant: ut etiam vetus meus Panormiae codex, Liber sacrorum canonum dicitur. Idem dicendum est de Graecis collectionibus, quas Nomo canone S Vocant,
nomine ex legibus,®ulis csticio: item de Apostolorum regulis a Clemete primo editis, & de aliis sanctorum viror.
Dionysij &Petri Alexandriae Episcopor. &Gregorij Neocaesariensis Athanasii Alexandrini, Basilij Caesariensis,&Gregorij Nyssaeni,&alterius Gregorij Theologi ,& alior.
de quibus cap. secundo sextae synodi repetitae in Trullo. Neque enim recte apud Gratianum, & alios eorum opus-Diuitigod by Corale
17쪽
cula dicuntur confirmari, sed canones, in Graeco archetypo. C. Habeo ista. Ex quibus facile intelligo, ius quoque Canonicum, quod tu ius Pontificium appellare soles, hinc originem duxisse. At vero Canon Misse, & Canonici
faeculares,ac regulares cur dii hi sunt A. Diximus canonem regulam significare: Misi, igitur regula, vel formula vetus eit,ille ipse Misi e Canon. Canonicos vero regulares qui dicunt,eandem rem bis dicunt, ut cum Abba pater vocatur, vel Thomas Didymus, siue Geminus, atque alia simili ratione. Sed fingamus duas esse regulas, alteram laxiorem Canonicis tacularibus scriptam , alteram duriorem regularibus solis conditam. Vtrosque sub canone esse dicemus, δc canonicos, sed hos duriori b.cancellis circumscriptos. C. Haec placent. Sed quid aliud est in Gratia. ni libro mutandum praeter titulum libri, siue inscriptionem A. Ita multa sunt, ut non facile omnia uno die
explicari possint.Sed genera tibi errorum quorundam proponam , ut postea de quibus magis placebit, agamus. Saepe
erratum esse video in nominibus hominum, urbium, prouinciarum,conciliorum,& aliarum rerum, quae postea exc-plis apertiora fient. Saepe falsae sunt inscriptiones,& quae conciliorum sunt, Pontificum Maximorum esse dicuntur;& quae sunt unius Episcopi inferioris, Romano Pontifici, aut concilio generali vel prouinciali tributitur. Ex hoc genere sunt illa, quae ex concilio Martini Papae,aut Hadriani Papae sumptae illa feruntur,quae vel Martino Bracarensi ,&Graecis conciliis, vel Enget ramo Episcoso, vel Hadriano ad Enget ramum inscribi debuerunt. Mutra Gregorij, Ambrosij Augustini, vel Hieronymi verba esse dicuntur, quae:
aut nusquam exstant, aut aliena sunt.Illa quoque ipsa, quae inscriptiones habent veras, non recte referuntii RSςpe enim cotrarias sententias referri scimus, saepe valde praecisas. Iam vero, quae ex Graecis fontibus manan t, ex variis interpretationibus afferuntur, qua sit sint aliorum scriptorum: ac sat- pe aliud Graece, quam Latine tignificant. C. Tu vero me in siluam quandam errorum inducis, cuius nullum exitum video sed malo,ut deprimis qtiibusque a te dictis agas,
18쪽
ut praecisis his ramis interiora illustriora fiant. A. Quid
auto B. nostro placeti B. Ego vero haec ipsa, quae proponis, exspecto, sed no is sum, qui opera retium esse existimem, tam multa de solo Gratiano dici. Hic enim, ut nosti,& ut facile omnes concedunt,compilator insignis nihil fere ha. bet valde utile, quod proprium dicere ponis: sed corniculae illi similis , ut est in Moulis,risum scientib. admirationem ignorantibus mouet. Si verba consideres, nihil illo tritius; si artem requiras, & ordinem docendi, frustra laborabis. Ita
multa refert alieno loco ponenda,ita pro certis incerta c5stituit,ut malis illa eadem in ipsis libris non solum concilio. rum,sed etiam Burchardi, dc Ilionis, dc alior. collectoria re-Juirere. Itaq; dum tu quid apud Gratianum imulandum sinices,in veteri me cofirmabis opinione, qui frustra huc scriptorem mendis purgari putem.Te vero potius hortari, dc si
pateris,monere non desinam, ut in eam tantum rem incum.
bas, ut meliorem harum regularum, siue decretorum collectionem edas. A. Ludis tu quidem, ut soles perurbane, mihi videris pro tua praeclara dicendi facultate magnas res contemnere,& pro nihilo ducere, minores vero in caelum tollere,atque augere dicendo. Nam ut dem tibi, nihil fere aut pauca de suo Gratianu attulisse,quod falsum est,adfert enim multa,quae in aliis collectionibus non inuenies, qualia fiant, quae post Burchardum,& Itionem sit ni nata; item nitit tarum di incultatum solutiones: sed quamuis nulla attulerit, feliciorem tam e ceteris collectori b. fuisse negare non poteris; quos in enebris diu fuisse nouimus, dum hic in omnium manibus versatur; multorti interpretum illustratur lucubrationi h. refertur deniq; in iudiciis omni b. atque a Theologis non minus quam a iuris utriusque peritis in pretio habetur. Quod si in illo verborum elegantiam desideras, temporis est, non hominis culpa; tritis utitur verbis, ut omnibus prodesse possit: artem, dc ordinem docendi fiagitas: quasi vero meliore ceteri sint usi. Quod vero postremo hortaris; ut ces lectionem aliquam edam potius, quam hanc ita perturbatam, & imperfectam ornem: faciS tu quidum ludos,ut dixi .sed hac de reposterius cogitabim'. Nun
19쪽
quando utrique vestrum non displicer,ut de Gratiani erratis agamus, in crastinum diem dimero, quod sum pollicitus. Alia enim urgent his potiora.
pemne. D ECRETVM μ- emendat vim, Gregorj x III. Pa M. M. ax . iaspis editu .Et initis EUMEMnu-Concordia diseeo tantisi eanoM. Etina somtione adlectorem irascribitur. Inploris; Ῥαψu bmus costectionis exemplarib. haec tamquam inscriptio μὰ li empo sita est: cineordia discordantium eaenonam, addira in quibusdam Laione Incipit, sine stilla Gratiani mentione. Verum in Vaticaeno ita vetustissimo, cui voluminis ipsius initio recentiori simi. Tu mi ι o epraepositaι dictum est, ante ipse paleas es hie titulus. Decrertim Gratiani monachisancti Felicu Γοω-rensis,ordina sensti Benedicti, eompilatum in ricto monasterio anno Domini MCLLee ore Eureni, Papae teretis In altu tero duobuε codicib. in extremo est, Explisit decretum compilatum a Gratiano monacho monasteri, S. Feliea de Bononia. In eadem admoniti e bac etiam verba legum tur. Nouissimus 1 lorum omnium,praeter auctorem Panormia,nam urecentior fortasse est, Gratianus monachud Beneditanus non tantum decrem collitenta,quod superioresfeceran veram derit: sed Monis fortase praefatisne excitatus, eo ponsi mis-ncaluit,vi certκ 'κἀ- stomb-propositu, quod in utramque partem ex canopibus, qui inter se nonnumquam ρα are videbantur, ricipsset,ipse offerret, explicaret , Omninoq; eorum varietatem,qualpeciem dissensonu ha
20쪽
2 3 LIBRI p RIORIS i De Gratiani erratis in propriis nominibus'
. E T tempus ' & locus aptus est; ut te promissi
tui admoneamus .Quid enim hac hortor.amo nitate iucundius auidas autem aures adferi
muSego,&C. noster. A. Video nihil diu tius vobis posse deberi. Sed libris aliquot nobis opus est,&in primis Gratiano editionis eius, quae habeat duor. Antonior.notas. C. Eum librum mecia attuli,quod eum potissimum a te laudari sciebam;& ut viderem, quid tu de singulis erratis esses dicturus,&ut melius id memoriae mandarem. A, Laudo prouidentiam tuam. Ego quoque in aduersariis quibusdam, quae attuli,scripseram ordine litaterarum aliquot G itiani errata, quae facilius referam. Vos etiam alia suggeretis. Et quoniam heri diximus,in nomini b.
propriis sepe fuisse librarios lapsos: ab eisdem initium su mamus. Principio duo ex sacris libris loca corrigenda su nticum pro Ochozia Rege Achab editus est,& pro Achan siue Achar, Achor. b verba Gratiani sunt. ς Sed obiici tur illud Ambrosj: Ambrosij verba quaerantur: Ad preces Hesiae ignis descendit de coelo, ut Prophetae vindicaretur iniuria. q uod tunc intelligitur factum, quando Achab Rex
Israel B c.misit duos quinquagenarios. nostis reliqua. Alter locus ita scriptus est. Cum enim Achor de anathemate furtim surripui uet&c. Ita cecidit sors super Achor. Bis Achor pro Achan scriptum legimus. B. Ego Gratianum creasIe arbitror non librarios A. Si Gratiani erratum est, memoriae erratum cst, qualia multa & apud Ciceronem, Mapud alios scriptores saepe adgnita sunt: si librarior. peccatum est, cur Gratianus notatur Tertius locus cst. In in. scriptione quadam pro Carthaginensi concilio Agathense primum scribit hir. ς Est autem caput XI. concit. Carthag. I. 3 Alibi Alexandrinus Episcopus Leander Hispalensisai. citur. f atqueli dein Leonardus Episcopus alio In loco g Prior Iocus est distin xxxim ubi post verba B. . Augustini R addituri Dissiligod by Coosl