Morales sententiae aureae, ac perbreues, à quamplurimis, tum graecis, tum latinis, tum recentioribus scriptoribus egregijs, summa diligentia selectae ... per Antonium Gazam Alexandrinum. ..

331쪽

318 Moralium sententiarum Nihil ro,& usus audet in magnis masis, Nulla est ratio,quvnon heat contraria. Ratio est anima legis. Ratione ςst uiuendum, & non affectu. Ratio voluptatum, & cupiditatum do

mina.

Ratio naturalis bonis sussicit pro lege. Rationi nullus assectus minus obtemperar, quam amor. Rationi seruite libertas est. Ratio nomet lastiua gubernet amore. Sola ratione praestamus belluis.

Tuc s imus cum ratione cognoscimus. Tantum ad vitam tuendam est ratio data brutis. I ctum.

Mallis alia si sciintur Imperia. Dissicillim est gubcrnare, quam adder

Inulla nunquam ἰmperia retinetur diu. Iniqua hunqua regna perpetuo manet. Imperia armis comparantur,& retinetur beneia. lentia. . Iustis a dc religio sunt regnoru colune. Imperi male parta male gesta, malercton a sacῖ -' obrutinetur. Itirpia lue maxim maxima inest cura. Nullum regnum consistere potest i

332쪽

Nouissimus Mettiu. 339

testinis. desidijs. Nullus dominatus est perpetuus , presertim violentus. Nullum est regni presidium firmius L

quam cusium beneuolentia. Obsiequio mitigantur, retinentur imperia. .

Principatus virum ostendit. tuta Prouincia viribus paratur , iure colino Parum valent sine viribus imperia. it MRegnum quod inexu tenetur facile cadit di lar id aliud regnu,quam seruitus splen- Regnum quod beneficijs tenetur, tabeneuolentia est perpetUm . Regnum est opitimurn regimen popino. li; si non corrumpatur Regnum optabiles, tantumnibdo est. 'Lrbi indi terin re qui volt in itiae. Regnum virtuti datum estia inper prb-sperum. mihin Regni columne binae sunt parna & pra Regnuru at ritus princi i est dis o Seu fas,seu nefas de uatis regna ructat. Noli tamen ut lachryniis, languine sed proprio. stult.

333쪽

aio Moralium Cententiarum

Ante omnia Venerare Numen. Augetur Dei religio , quanto magis praemitur. Etiam sine armis religionI vincere ess. Latrones sunt, qui a religione lucrum quaerunt. Non sentit satigationem vera religio. Nudus atletha sortius dimicat: optimum est publica in re consultare

' cum Ioue.

Religio pietas est erga Deum. Religio prius fide, qua ratione disceda. Religio pie magis, quam magnifice coli debetur. glector. Verus religiosus debet esse quietisne Verus religiosus est diues in conscientia,& pauper in pecunia. vanitates & mundanos honores fugit religiosus probus. iriemedia. Crebra remediorum mutatio impedit sanitatem. Nulla remedia, quq vulneribus adhibentur tam faciunt dolorem,quamquq simi falutaria.

Nullum facere remedium, interdum est remedium.

334쪽

Nouissimus delectus . 32I Qui vult remedium malum noli celet. . remediu nequit Laepe sanauit mora. Remedia stupersito a fugienda sunt.

Remedia no prostat, ne immorentur. Nemuneratio. Amamus omnia sed magis remunero,

Omnis labor & ossicium optat renatis,

nerationem.

Remuneratio & munus iram quietat . Scire volunt omnes mercedem reddere nemo. . ritorum. Tribuenda est iustis remuneratio me- Virtutes nutrit debita remuneratio. Repentina. turbat. Hostium repentinus aduetus valde C Maris subita tempestas vellemeter n iugantes terret. portet.

Quod possit accidere dIu cogitare o Videntur omnia repentina grauiora . Repletis. Morbos parit plures repletio, si fames. Nutritur veto, Veto restinguitur ignis, ἰLeuis alit flamas gradior aura necat. Ois repletio mala, sed pessima panis. Plures occiditcrapula, quam gladius. Repletio omnium morborum causa.

Repletio propria belluarum est.

335쪽

322 Moralium Sententiarum Repletio corpus debilitat, & mentem obtundit.' Repnehersio. Aliena vitia reprehendimus, nostra no

Carere omni vitio debet, qui in alterudicere paratus est. Cum v recunde reprehendit amicus , Verecundiam gignit in amico. Dulatoris religiola reprehentio, qua blanda remissio. Mansueti benigne,inquit scuere reprehendendi. Non reprehendetur , qui iure repre-

henditur.

Reprehende peccantem , & rectam

doce Viam. Vt nunquam fere nocet laudator, ita.

semper prode si reprehensbr. Re sponsio. Ego de allijs querintu de cesis respodis Interrogant multi, quod ipsi explicari

non posthm. Non respondere rustῖcorum est. Qualis percunctatio talis sit responsio. Responsio mollis frangit Iram. Responsio dilata struit iter dolis. Seruile est omnibus respondere.

336쪽

Nouissimus delectus. 323 Resipublica. Ad dandum consit una de Republica

caput est noste rempublicam. Anima Reipublic sui bona,& pecunia Ere quandoque saliis est redimenda . AEgre gubernatur Reipublica pacis tepore,quam belli, nam luc necessitaS, timor , & hoti is docet. Ad priuatas in urias oportet pi incipem facilem ad ignoscenduincia ijs qui lγdunt Rempublica decet esseleveru . Ciuium si res valet priuata,valet & publica . Consilio priusquam armis experiri sa-

pientem deced.

Floret Rc publica dum legum viger

Ignavia pestis est Reipublicς. In priuatis facilis, In publicis inlatijs sitiauera Respublica. In Republica bene instituta omnia pro, ficiunt in meliuS. Magis interest Respublicae ab extraneo, quam a potentiore vicino auxialium petere. publicam. Negligenda est res priuata ob salutem Nulla Reipublicς administratio pro dest, nisi verus Deus colatur

337쪽

314 Moralium Sententiarum

Privata perdit , qui non curat publica. Publica utilius priuatae anteponatur. Pax sine armis,arma sine stipendijs,stipendia sine tributis habere nequit. Qui praeclaris viros e ciuitate , ehciunt Remp.potius i dunt,quam eos,quos expellunt. Rempublicam administrantis semper interest vigilare. Respublica , quae a plebis gubernatur non durat diu. Reges Democratiar Insensi. Res viget aequalitate, sic comitate pubi. Republica ruente, & priuatus ruit. Rempublica tota laedit, qui lege violata Resipublica Religione, & iusticia, paena & praemio fulcitur . . IRegimen desiderantibus est negandri recusantibus dandum. Reipublicae commodis priuata simultas est posthabenda. Reipublicae corruptella, nulla re magis nascitur,quam ex deliti js.sumum bonu est Reipublicς cocordia. Si incolae bene morati sunt, bene munI- tum est opidum. Tyranus oriri no potest, ubi ex arbitrio priscarum legum omnia geruntur.

338쪽

Nδuismus delectus. 3

Vbi lex non praeualet non est Resipub. Vt membra putrida amputantur C corpore,sic improbi a Repub.debentur. Vnicus princeps in Republica, unicus imperator in bello sit. Unicuique pluris facienda est comm

nis utilitas,quam priuata. Virtute est propaganda Resipublica, nodolis,& pecunia, atque amnitate. . Reuei Critia. . ICoram cano capite consiline. Nomine quemque suo, nulla est Iact ra, saluta. Obseruantia est qua homines aliqua dignitate antecedentes,cultu quodam,sct honore dignantur. Praeceptores tanquam parentes Qui

. colendi.

Perfidus estDeo,& hominibus in visus, qui ingrate parentes non colit. Reuerentia in religiosos est Deo gratissima. . Reuerentia cum amore coniuncta est.

. . Rex.

Amor populi gloria salus S Regis som

Amet princeps populum , si vult redamari . An

339쪽

316, Moralium sententiarum

An nescis longas regibus esse manusδBonuS rex magiS amatur , qua timeturiu Bonus princeps ad parcendum tarduS, ad clementiam pronus esse debet. Bonus pastor tondet, &non devorat pecus situm. νBreuis eloquentia decet principem. Bonus rex mitis sit, eo usque cotcmptui non sit.

Bono principi nihil iucundios ciuium

concordia.

Cities cruciari imodicis tributaS non .est regium. Donare non est regium , sed perdere. Eloquentia principibus,est maXimo OP

namento.

Est quidem praecipua virtus in principe

cum modo, comitas & mansuetudo. Fundametu principatus est liberalitas. Gloriosius est regnum Virtute partum, quam si haereditate obuenerit. Iustitiam parum curant, qui regna miani strant.

In magnis rebus dissicilimum est placere omnibus. ue est. In seruitutem de regno cadere pergra Imago rex est animata Dei. sparta. ndis est paru in corona haud labore Mors

340쪽

Ouissimus delectus. 327

Mors principis turbaria dat licentiam. Magna rex parte sui caret orb' amicis. Maiestas dignitas ille regia non vestius sed prudentia ac fortitudine parada.

Nunquam audire veritatem regiu cit. Ne aloquere rege,aut loquere suauiter. NO est bonus rex,nisi a ratione regitur.

Nemo philosophiae expers ido iis est

Non bene conmen unt, nec in Vnai secemorantur Maiestas &amor. Nemo magia ratiis est idoneus, qui n5potcst dissimulare multa, praecer a quum & bonum facta. repuli utilitatem quietem,quam sua perspicit bonus princeps. Principium pernities est adulatio. Prudes princeps finitimos populos augeri non sinit. Princeps sit iustus aequus, clemens, dc religiosius. Pastor malus deglutit & non tondet

Primum piscis a capite fetet. Pastoris mun is si si grege defendere.

Plus nocet exemplo , quam pCccato princepS. Principes bonos in uno sculpes annulo. Priu-