장음표시 사용
11쪽
fugium incolumitatis & salutis . Praedicat id Roma non modo ciuium linguis , sed disertorum etiam aedia ficiorum praeconijs, eorum praesertam, quibus abs te magnifice instructa est . Sed quia parem afferre immortalibus meritis laudem nunquam possit haeC recens exuta veteris splendore dc illa triumphante sponte inferior,
Cui har erit nihil, ω nihilsecundum,
eam quoque protuli in Conspectum; ut ad te Conue fa suos olim Augustos mirari aliquando desinat, Opibus quidem gentium refertos, sed ferme inhumanos,
ct Romano externoque sanguilae ContaminatOS . In te illa gentium Domina rarum Principis eXemplar Te- Cognoscat: animaduertat ex tanta humanitate, sapientia , iustitia, religione, quanto ipsa fuisset in sitamma Terum Copia , imperioque si licior, si armati quondam Caesares, ut regiae Apes , sine Vi maiestatem , sine aculeis potentiam adhibuitienti: Ec in Urbe ve rum Principem , atque adeo URBANUM adumbrasient. Sed Roma iam solum meminit tam asperam Potestatem; quae duntaxat ex tuo principatu aestimat licitatem si iam . Eadem porro han C meorum sCΓi-Dtorum lineamentis Cons Ormatam sui ima Pinem, etsi
ad Verae speciem enixe CCmpositam , nihilominus in- Cultam , ac destitutam coloribus fortasse negligendam
putaret, nisi abs te lucem accepillet . Nam qualis Cumque prodeat imago Urbis; poetae incredibile sit, sub optimo Pontifice , videri bonitatis expertem .
12쪽
ETEREM Romam, quam accurath pervestigatis designatisque singillatim aedificiis postreuriis eruditorum oculis animisque subieci, non equidem recenti volumine concludere initio cogitabam :magni que laboris molem subire, in qua doctissimos
viros eximia cum laude desudasse' cognouera Πυ.
Ambitum Urbis, Portam Triumphalem , Domum Auream NC-ronis, Forum Romanum, & alia nonnulla peculiari obseruatione adnotaueram . Sed postea aduerti, si haec sola prodi sient, futurum fuisse , ut tan quam mutila , & detruncata membra abstracta potius ex solido corpore, quam integra & absoluta viderentur. Itaque quod aedificantibus solet accidere , ut destinati suinptus maiori structurae accessione augeantur: sic mihi amplificato rerum cumulo factum est prolixioris operae incrementum. Hac de causa & VC-tera complecti, &ijs cum sacras, tum recentes fabricas adijcer
decreui P non modo ut omnes aedificatae Urbis aetates in conspOctum darem: sed ut priscis nouarum rerum traditatione quidpiam nouitatis afferrem. Quamquam ex recentibus potiora quaedalta verius attigi, quam poene innumera numeraui. Ex antiquis autem aliqua, vel quod essent extra Vrbem, ut stratae viae per Italiam , vel minus necessaria, consulto omisi: vel adnotata nescio quomodo typos pnaeterierunt. In his an clare obscura, & firmiter incerta probauerim, penes te iudicium esto . Certe sine locis veterum discriptorum nihil definitum hic leges : quorum ductu, monituque communes etiam opiniones interdum posthabui. Cum vero iis, quae antiquari) tradiderunt, adiuncta veterum testificatio nihil act-dere, Vel detrahere permisit ', locos saltem, subscriptis libris, &capitibus, quae illi silentio libenter suppriimini indicaui. Porro aedificiorum antiquorum vestigia, iconesque persimiles,& ipsius etiam Vrbis prospectum apponere potuissem, quae aut pervestigaram, aut assequi accurata meditatione fidebam; nili & meo labori, dc Typogra pho festinanti parcere voluissem. Erit igitur ut studiosi obseruata cognoscere, ita eruditi non negligere benevoli autem, ea, quae
nisi fallor; haud infirmis rationibus nituntur , non bibe iactare, S si
13쪽
Qui ambitum, & Vrbis aedificia generatim explicat
NITIVM Urbis tib Romulo . Cap. f. pag. . Modus condendi , ct forma Vrbis conditae δ Romtio, Cap. ij. Locus conditae inlis ἀ Romulo . CV. iij. Portae Urbis Romuri. Cap. iv. crementum Vrbis sub alijs Regibusia Cap. v. Ianiciatum fuisse extra Urbem. cap. xj. Urbis ambitus iub Consulibus mssique ad ηuam . Cap. vij . Campiam Marsitim , eique adiunctum alterum minorem Campum fuis
Portam Vrbis Carmentalemfuisse ad radices Capitoli f. Cap. ix. 26 Circum Flaminium Capitotio propinquum fuisse extra Vrbem . Qx. 28 Circum Flaminium extra Vrbestiisse alij rationibus enditurica. U. 3 ablla, O Iulitis Caesar Dictaiores Vrbi adiecerint. Cas . At is. 37βuid Augustus, Claudius adiecerint. Cap. xiij . 3 9 alij Caesares Urbi addiderint . Cap. xlυ . qOc ira Praetoria υbifuerint, O qtiomodo Vrbem auxerint. Cap.xv. qIInues atur pos Aurelian. Romae amplitudo primo Suburbi c. xvj. Vrbis magnitudo explicatur. xvij . qy uomodo Gothi,' alij, Urbem ceperunt, moenia domo ue diruerint. Cap. xviij. sqAuctoribus coniramentientibus occurritur . CV. Avx. 56Moenia subinde ἀ Ponti cibus inHatirata. Cap. xx. 64 De Portis Florentis Urbis . Cap. xxj. 6s De Porta Triumphali. Cap. xxij. IIViae Urbis . Cap. xxiij. Sa
ualia fuerint Urbis aed cia primo Antiqui Sma. Cap. xxiv. 83 Aedi cia Urbis ab incendio Galiuo inque ad Avistum. Cap. . 8 Aed cia Vrbis ab Augurio ad Neronianum incendium . Cap.xxvj. 9OAedi cia Vrbis is Neronis incendio ad Honorium Caesarem sub quod Gothis capta eB. Cap. xxvij. 9 IAedisicia Urbis ab Honorio ad Itistinianum. Cap. xxviij. 99 AEn Recens Roma cum Antiqua conferri queat. Cap. ix. I o a L Ι-
14쪽
Qin Capitolium , M loca circumiacentia complectitur Ios
Forma, ct circuitus Capitolij. Cap. is Vbi Templum Iouis Capitolini cum Arce loeandumst . Captat, Forma Templi Capitolini . cap.iv.
Templi Graias . Cap.vis Templi capitolini exteriora ornamenta. Cap.H. Templi ornamenta Interiora . CV Uij . . Iouis cutioris , Iunonis Monetae, Fortunae Templa. Ca vii
Bibliotheca , Tabularium , csea Romuli , curia. capax.Awlum , O alia Aedi cia . Cap.x.
Clivus Capitolinus. Cap.M. saeΜa Via . cap xi ' ... Templum Iouis Statoris . cap.πιθ. Aedes Concordiae, Saturni . xιυ. Velabrum, Boarium Forum. Cap. xv. Circumscribuntur es Romani Fori. Ca x . Irim alijs rationibus urgetur. Cop XVθ' . - .Rom.Fori loca,ct ad ora inter Capitol. Matinis cap. g. I b s simonium Carcer Tulliantadducitur, O obiecta refelluntur. .XiAI J9Fori ornamenta . Cap.xx. Foram Caesaris, ei que Domus . cap.x . Foram Aquai . Cap. xx 1. Fortim N eruae . Cap.xxiij. Fis,tim Traiani . Capa iv. . Foris ad alterum Capitolis latus, rnter qua Boaraum . Cap.xxv. Fortim Pisarium , O Otitoris N . Cap.xxvj. Alia circum Capitolium sita . cap xvij.
Quo Palatium, di alii Colles, & plana Vrbis eSponantur
Lius O nomen Palatini Collis . CVJ.
15쪽
Tomuli, , Pasis Tempta, o Arcus Titi. Cop.re'.
Aureae Domus, ct Amphi bra rostropinqua Aed Ioia. Cap. 4 Amphitheatrum Flauium is alia Amphitheatra. Cap. vis Theatra. Cap.viij. Mons quilinus, eiu ur ambitas,qadiacentes Via . Capax. Aedificia V uiliarum . Cap.x. Collis Viminalis . CV.' Mons Caelius. Cap.xj
Mons Auentinus . Ca xiij. De Circis. cap.xiv. Mons auirinalis. Cap. x
Medi eia Campi Mariij, ct Flamini, Cap.xvj. Ut,ri que Campi aliae porticus . Cap.xvij Aqua Virgo, ct aliae Aquae , ct Aquaeduritas . Cap.xvii,
l' Aora Aedi cia ante Constantinum. Capis B licae ConHantini. Cap.ij. Sacra Vrbis Aerii cia inque ad Totilam Regem. Captaij. Aedi ciaporis resectam Vrbem ἀ Belisario erecta. Cap.im disiani, O alioram Ponti cum fabrica. cap.v. Guilas Leoniana . Cap.υ si Arx S. Angeli . Cap.vij. poni Leonem IV. aedi catafiant. Cap.υiis Aedi cia RomanapoLῖ reuerseonem Ponti cis e Gallia. Ca x. Aedi cia Urbispon Clement. VII.praesertim Templum Ualic. Ca X. Aliasib Paulo III.ac deinceps nonnulus Ponti cib. Aeaei cia. Co . . Si ii V. c, aliorum deinceps Aeaei cis . Ca xij.
16쪽
Romam, quam ante, non viderat specie triumphantis N irrire si iis , Cum Per titarn spectaret , questus est , Δ- mam , cum c cetera omnia falsis ferme Vocibus auge - ret. solam eius amplitudinem diminuere. Magnum,
li & a veritate pro 'ctum de Urbis maiestate testimo-
u nium. Vicit enim aspectu com ndatione in famίe , tur, eam omnibus lingui S commendabat . itaque cona, Terrarum Dominam , Leginam , Deam miri Cupabant, itim domicitiam, ct Iarem: Mundi GFlum, ac t mPl m οῦ Ami;ah bines victurom, ἐπισομ ' της-μ Uri epitom O lib. 1 .
17쪽
Initium Urbis sub Romulo . Cap. I.
Nnus agitur I partu Virginis MDCXXXIIII. ab Urbe condita Μ MCCCLXXXV. cum Romulus Vrbem Romam inau- aura id condidit xj. kalend. Maias : post captum Ilium anno CCCCXXXII. ut auctor est Dionysius. CCCCXXXVII. ut placet Velleio : texta Obmpiade , pon duos, ct viginti annos, quo pr ms
constituta fuerat : post Carthaginem conditam LXV. annos, Ut idem narrat. At Dionysius collatis Graecorum Romanorumque temporum rationibus : necesse es, inquit, Ut primus Romanorum Rex Romulus regnum a spicatus sis, anno primo septimae Odimpiadis e quod Polybius 1n eiusdem Olympiadis annum secundum incidisse scripsit. Dissentit ab Vtroque Eusebius, sequutus ut ait, nonnullos Romanos scriptore S, atque in annum secundum Olimpiadis octauae reijcit aedificationem Vrbis
rum comdita est Roma. Lib. 8 c.
driennales Olympiades incoeperint mense Iulio in ipsis Iudis . Aprili autem condita fuerit Roma, Alij hoc tempus referunt in primum annua Olympiadis nondum exactum t Alii a Ianuario incipiunt numerare se- 'ii&c6 cundum annum. Verum, ut notat Onuphrius , omnes sere Romani au- metit Fata ctores cum ipso M. Tullio, & post Caesarem Dictatorem Populus Rosior. manus communiter sensit, sextae OIympiadis anno tertio, ut aiebat Velleius, Romam conditam fuisse . a quibus, quia plures, di Romani sunt, recedendum non putamus. Regnabat tunc apud Hebraeos Hierosolymis Rex Achat Exechiae Pater translato iam ad Medos Assyriorum regno. Ac per ea tempora cce perunt in Palaestina Prophetae nonnulli simul de Gentium vocatione edere vaticinia,& scriptis mandare, quae populorum saluti coducebant. Id vero factum non solum causa Iudaeorum , sed etiam nascentium Ro-27.deCiu. manorum, quos Mundi moderator Deus iam Terrarum Principes deli-Dς,--gnabat, arbitratur S. Augstinus. Par enim fuit exordio Urbis Vrbium, S nationum dominae inchoari diuina de gentium vocatione ora Cul a , quae postquam Roma fide expiata recepisset , relique etiam gente S eius imperio obtemperantes facile amplecterentur. Per ea, inquit, tempora
Ut verutfontes Prophetiae pariter eruperunt,quando regnum defecit GD -riorum, coepitque Romanorum viscilicet quemadmodum regni Assyriorum primo tempore extitit Abraham,euipromissiones apertissime serent in eius femine benedictionis ommugentium. ita in occidentalis BabFIonis exordio, quafuerat ChriLius imperante Uenturus,in quo implerentur illa promi oracula prophetarum non tam loquentium,verum etiamscribentium,in tanta rei futurae tenimonium loquer entur cum enim Propbetae nunquam
fere de uisent Populo IsraeLex quo ibi Reges esse coeperunt n usum tant -
18쪽
modo /orum se re, nongentium. Suando autem eascriptura manseritaseondebatur, qπα gentibas quandoque prodesset , tunc opportebat incipere, isti,ndo condebatur hac Cruitas, quae gentibus imperaret. V iam quae dicuntur a Graecis de ve iustiore Vrbis origine , attingenda potius, quam explicanda sunt. Eius enim nomen, originem, ae ritus ad se vertunt, si Romae placet. Alij reserunt, conditam fuisse a Pelasgis, qui victores in has oras deuenerint . atque ex suo in armis robore, nuncuparint. Hos Cluuerus putat eosdem es te, qui Euandro ducς dei Lib., Alitito in ItaIiam, oppidum in Palatino monte condidere. At SolinuS tradit Italiae. in eo Colle antea Vrbe in suisse Valentiam nomine, ab Euandro deinde . μυο appellatam. Quie vox idem significat. Alij volunt eosdem Achivos capta Troia ad Tiberim venisse , Vrbemque conditam Romam appellasse de nomine captiuae Troianae, cuius impulsu naues Graecorum ab eorum uxoribus fuerant incenSae ; salubri utique consilio , ut postea declaratum est. Alia aedificationem Urbis reserunt ad Romum Vlyssis , de Circes filium. Alii gloriam condendae Urbis multo ante Romulum natam, Troianis tamen auferre non audent, atque Aeneam conditorem faciunt, de filiae Romae nomine , nomen Vrbi tribuentem. quae tamen
tarni na alijs Aeneae neptis, & Ascanii filia est. Alij asserunt ab Romo Aneae filio nomen sortitam,quem alii Ascanio Filium,alij ut di Vlyssi
ascribunt. Alijs Roma superior est Troianis temporibus: alij Fabulosa
permiscent. Quae, aliaque apud Dionysium , Plutarcum , Solinum , Dionys. I. Festum leguntur, ut ex tanta opinionum varietate ipsa se vanitas , & 1. Plutarc.
falsitas prodat. Duae ante conditam condendam e Vrbem Poeticis magis decora fabulis, quam incorruptis rerum gesarum monimentis tradun ν ω tur: ea loquor cum Liuio P nec Gfirmare, nec refellere in animo erit. Si mio opes qui ergo ad Tiberim nauigantes, deinde oppidum in Palatino, aut pro- ris. ximis collibus excitarunt; id profecto aliud ab Urbe Roma fuit, quam
postea Romulus posuit. Nam cum vetustius ouoddam oppidulum , seu munitio , quo illi aduenae se recipiebant cum ipso nomine successu temporis defecerit e vel locus Romano ambitu fuerit inclusus; verisimiles, est, scriptores Romae nomen illi indidisse. Quo modo Salustius etiam est In Coniu- intelligendus, si alicubi videatur Urbem Conditam resurre ad Troiano S.
Tum Rex Euandrus Romanae conditor arcis. Aeneia g. Arcem ibi pro Pallantea accepit condita ab Euandro. Arx enim Romana in Capitolio extructa est , non in Palatino, ubi postea Augustorum Palatinum fuit: quod re vera non eri Arx ed tenet rertim omnium principatum , ut ait Seruius . Quare Ouid. de E uand o. s.
Hie Gbi nunc Urbs es, tunc locus Vrbis erat. Caeterum quod ad locum, Ssitum Urbis spectat,quia hutnceumdu Stra- s; u, ve bo criminatur necessitata magis , quam Consilio a conditore delectum, bis Lib.
non natura munitum, non circumiecto fertilem agro, non Coelo salubrem;sciςndum est, quod viri docti adnotarunt, Romam in medio Ita
19쪽
liae, cuius, ac reliquarum gentium Imperio destinabatur, constitutania, esse . Si enim Italia uniuersa, descripta ab Alpibus , inde coimersa per inferum mare ad extremum Leucopetrae angulum, tum per Ionij fine S, postremo Adriatici longitudinem ad easdem Alpes circumducta lineae , designetur : in quadratae huius Italiae rnedio sinu Roma, ut gemma in aΠ- Rulo, cor in Corpore, Iol in Ocelo collocatur. Coeli deinde, az Soli nais tora sica Liuio , vel an Ad ipsum, Camillo, describitur : Non ne causa Dij, bomin in umbuu Vrbi conaendae Deum elegerunt saluberrimos colossum portuutam , b 'o' ex mediterraneis locis fruges deuehantur, quo mariti thi commeatus a Pipiantur e mare vicinum ad commoditates , nec ext se tum nimia propinquitate ad pericu sium externarum et regio num Italiae meditim ad incrementum V bis natum vulce locum , aptau '
Modus cond& forma Vrbis conditso
aRBE M Romuli quadratam fuisse plerique autumant ex SO- lino Dionysio , Fabio, Catone , alijsque . Ab his cum quidam dissentiant, in modo Condendi omnes conueniunt. I 'abius Pictor : Romulus inquit a cito ex Hetruria vate , atque. facerdote Olympumfecit , pomoeriumque sacrauit, ct aratro ab Ob O iutico Thuso per Palatium circumducens ab imo collis ad Uerticem , quadratam Urbem Agnauit. Olympus autem fossa est rotunda iuxta OuI dium ac Plutarchum, unde sulcus urbi designandae deducebatur. Fergie paulo post idem Fabius : Item Herculis ara,etibi olympus, o, Misis a eri aratri. Co sonat his Tacitus: Igitur a foro Boario, i aereum I auri simulacrum aspicimus, quia id gentis animalium aratro subditur , sulcus de si nandi oppidi coeptus, Ut magnam Herculis aram in lecteretur. Erat haec non longe ab Aede nunc S Anastasiae, inter Palatinum, Auentinum, S Capit Ilum Inde oeptis Spatijs interiem lapides per ima montis Palatini ad aram Conso mox ad curias meteres , tum ad cellum Larium, forumque Romanum. Modus co Addidit Pliatharcus, in eam fossam siue Olympum primitias delatas dendi Vr fu i sse o m nium, quibus dem o re ut bonis, natura utebantur ut necessarijS hς ' Tum pergit: po emo ex qua quisque aduenerat regione, eius terrae portiunculam couatam es conieceDunt, ct commiscuerunt . Conditor aratroareum υomerem au ungit tunditisque bobus mare, Ofoeminat e circu lineamenta profundum in citi uisum equentium munus eD, Ut emcitatas ab aratro glebas introuertant, nec VIIa nant extra ferri. P bi portam in designare visum eD,vomere exempto, atque aratrosublato spatium relinquunt Unde totum Babent murum praeter portas facrum . Eumdem mo rem condendi Vrbes tu se Varro exposuit: pida inquit, condebant in
20쪽
r hiis bot usis ritu multa,id est iunctis bobus,tauro , ct vaeea , ἐnterio-ost aratro circumagebant sulcum. Hoc faciebant religionis ea a die auoceato, olfossa, ct muro crat munita.Terram, unde exca ferant,fossam ooeabant,ct introrsum factum murum.Ponea quodsiebat Orbis , Urbs ineipium quod eratpori murum,pomoerium dictum,eiusque ambitu au-nieta orbana iuntur.Gippipomoeri unt eiretim Ardeam ct circum Romam Ruare ct oppida,quae prius erant cireti mducta aratro ab orbe, mrbo Urbes, O ideo Coloniae nosrae omnes in litteris antiquis scribuntur Urbes,quod item conditae,ut Roma: ideo Coloniae it Vrbes conduntur ,
quod intra pomoeriumponuntur. Apparet idem in antiquis numismatis , praesertim Augusti,& Commodi. Ille designat aratro Colonia. Hic reserente Dione Romam Coloniam Commodianam nuncupauit. quar conditor dici,exprimique voluit,item Cum aratro. p.t Hanc memoriam antiquitatis a Varrone traditam aliter Hieronymus Miscel- Magius tradendam putauit;& aliqua in vulgata lectione correxit.Nam , la CGR
ubi legimus e Pomea quod ebat Orbis, Urbi: principium quod erat pVN b murum pomoerium dictum; legit ipse . quodque propterea fiebat Orbis, es AtaVrbis principium. Orbis autem nomine fossam intelligit, quae prima. ante sulci designationem hebat, de qua Fabius Pictor , ut supra . Et Plu
mitio cireum m e D. Vocat autem hanc fossam eodem, quo Obmpum no mine. Mun m. E t O uicim s.
Fos Vt ad si m fruges iaciuntur in ima ,
Et de vicino terra petitasolo en. Fina repletur otimo, lenaeque imponitur ara, Et nouus ac cen funditur igne focus. Inde tremens niuam,de gnat moenia Ico; Aua iugum niveo cum boue vacca tulit. De hac scissa, liue Olim po Virgilium loquutum quidam putant. Dic quibus in terris,ct eris mihi magnus Apollo, Tres pateat Coeli kpatium non amplius Umas . Egloga 3. Verum illa Magi, correctio, ec interpretatio non placet. Locum aurem illum Varronis per dissicilem sic interpretor. Circumagebant, inquit, DLeum Hoc faciebant religionis ca se,utfossa, ct muro essent munita, siue muniti; ut legit Turnebus. QuibuS verbiS , di a terram circum condita iam moenia egestam significa Fon idem em quod sequitur.Terram Unde exca erant ,fossam vocabant , ct introrsumfactum mtirum. Hic enim fossae nomine silcus aratro a fundatore designatu S intestigitur. MO, Loc. cit. net perspicue Ovio ius: Neve quis aut muros, aut factam vomere fossam Transeat,audentem talia dede neci. Ixaque Varro sulci ethymo in adducit,cum ait,fossam voeabant, impress enim aratro sodiebatur terra: eT ,ssa terra , fossa est . quae tunc quidς;-