장음표시 사용
11쪽
IURIS CONSULTUMD O M I N V M I o S E P H V Al
R v s T i ca quid cessas docIas emittere cartas, Totam crede mihi clarius extat vira. clarea rari ea sunt hae monumenta Minerua ,sueis poterat doctis clarius esse missi Teriora mirentur, teque ima palatia laudi m ,
Extollant nomen Pola cana tuum. Meserim REx mole grauis, terrae e. mayti ueaceptrorum ,scripos annuit ecce tu I.
Sceptra, licet ginem populis fanesa Toranni,
Et sancti euertat tura Metera forI. Cedat inops Ainea dotis. Tu Maxime rara,ri I L I P P E tuo protegis tractio. II nc merito , magnias tot legum arcana recladem I vs Ticus, haec volvit numine Idita tuo .
I. U. DOCT. D. IOSEPHUM DE RUSTICIS,
Inclitae Velatorum Aquilam Academiae P R i , C I P I S.C vi v s ego dicem te R v ST t C E rmis alumnum Stemmata qui prisiae Nobilitatis habe, ' Atres qui Ingenio superas, espcclara gestati
se a Gaticas Marciant candidit ne mares .
Reddenteres videat quis rara, et idebitur Isti Fudies .minos caedere posse tuis. Anani Imperi, fasces tua rexit auita Trogenies, qua pars magna Senat s reare. suis cunctos vestros memoret tu RusTrcus isse esCauasi fontis qui sacra rara colis. IIngenii hac monimemata istari RusTi CE imago, ferat vincent pineritate dies. I
de Simeonibus Archipresb. Ossinensis. i D te plena iuuant praelaris scrinia libris, Ouidve tuain tenebri, docta . uinerua latet 'T si lanificas dialem placare sorores Tesses qua scribis laetior ore loe i. Sed quia Persepione insacto nos proterit ungue,
Non exorato Pant adamante fores. Te vivente tua incipiant, O viuere carta, Sertor paulo gloria pos= cineres. Sed monumenta tua aterno i rapia sepulchro, me tua Lethais fama feretur aquis.
ac subtiliss. LL. lirici pretem DOMINUM IOSEPH VM
A D meras rediens, Urbes h bea relinquens e ggrestes inter rure morata diu eli. R v s TIC E tune tibi Permess per rura vaganti
Iura dedit, leges perdocuit sue si .
OPERIS AUCTORI. DANIEL CINCINNATVS
Doctor, ac Philosoplitis Fonticulanus.. tDAM cum legeret dicanda praelo Scripta haec, et cupidvis magis legendi Obnixὲ rogat, ecquod hae opus sit 'Doctum inquam, utque vides fatis venustam . me, Imo Erigones sapit Ouineruam, Ut eredaue veterem loqui Solonem. Sed quis te rogo scriptor est obessi 'Extremis lege nomen in tabellis Dixi, R vs Ticus auctor , ut videt relatam Inquit, cen) ego Bartoli putaui.
12쪽
V M in suras Substitutiomuis tractatione, Sisine Meris deres GAb-
intellectviis conditionem controuersim, intricatamque perspexi em, acutis Himulis, atque filicitis de conditionis ratione ipsa adscribendum euocabara in eum tamen metum incideram, ne magnum quid aggredi, , multae cog rationis, ociique viderer, quod cum a me melut ex Socratico speculo pe
sectu uisset,adeo infimine dubius consederam, mi mei animi elicere sententiam non malerem: dum siquidem mentis acie AE tali, Pauli Tapiniani sub ura resons, non secus , ac Getula Onix caniculam orientemque intuebar ,subsisiebam tamquam omnis ad illam mihi aditus, qui paucis patuit asstrusis reddentur: incti certe in i s .mis , e sine e o suco iuris multa color, everborum ambitu si sic periodum appetrare licet, contracto admodum ac presso, ita enim morientium pietatem, exquisitas adiectas sintentias molli , pe
tacentique Romana me sitit oratione, em nihil tam tenerum illius comprehensione eversorum, nihil tam flexibile, nihil quod magis imus arbitrio sanciretur: Hi uere penetralibus animorum
dispositionem eruere contemeris aggreditur, non facilem, tenebricosam Dum inuolutamque rem indicat. Et quanquam ictius conditionis in evniuersem maerietas, ac magnitudo ,singulari me admiratione, leni potius confusione retineret, di cultatem augebant, mi metuctos Iurisconsultos pos primum illum, es' metumorem ordinem sileam, quorum non contemuendus numerus pluriama huc pertinentia non filum illa iuvit , etiam genuit, proximarum aetatum Doctores, qui-lus mberrimus idiorum foetus fuit, ad legum memoriam comprehendendam earundemque sensum in intelligentiam restituendam incensus: extitere enim Ioannes Aaptista cacci upus, in reas Barbatia , in Tartholomaeus Socinus, qui tanto ponderi, vi auctoritate multa de huiusinodi ratione tradidere, quod seram ingeniam, mi Phiaeae signum simul aspectum, di probatum D rit , , sicut hasta melitibus amentatae in ipsorum quaestionibus apta quadam, em parata singulis causarum generibus argumenta tradantur, em disertissimam Stoicorum prudentiam si perarint: Hos proximo tempore ianseas Alciatus insecutus est, cuius scripta adsideicommisiorum interpretationem mice Myronis operis delectant, non equidem illa, barbaries aliqua infuscavit, sed ex eius lucubrationibus redolere Latini firmon spuritas evidetur, cum everborum sic Plendore elegans, compositione aptus ,facultateque copiosius, ae ita libere eius dicta fluunt, em nusquam
adhaerescant, mere in inhiati lingua meam quae in Periclis labris, mi scripsit Eupolii, si ta-uisse dicendum est, itemque credendum. Mectat denique ne omnes memorem, Caroli Ruini R giensis celebre nomen, is eo acumine praestitit , mi Theopompi acerrimum ingenum contemnas,
quod inter subctitutionum gradu, conditionem istam commiscetido intorquet, plura, prosus ingentia, excelseque posteritati de ipse essent demandanda, cum tamen nominis aeternitatem monumenta eius testentur, tantum dixerim, e Ennij florem delibatum populo, pulchrumque amoranthum auo fuisse redditum. IEud tamen in tanta aemicatione mihi inter spem, st metum d lio occurrit, ardua moliri rectum,gloriosumque censeri,sed rectum magis cum a cribendum me non tam fructuae, in gloria, quam stadium idium exercitatioque incitarit, quod mihi nulla res reb et :
13쪽
piet: Latiasque Musas non solos aditis suis iaccium,em ilium recepisse, sed eorum,oe proximos , O procida secundis concessisse fidei, nec pulchritudine Iouis Olympii, sequentis aetariae
extraritos pie uisse Usippum, Triaxim , sy ccteroi experiri, qu/dfica pere,quides gere, sit quousique progredi possent: eratque exempla perfrangam, principem illim Peripateticorum i hores , studiaque non desiituisse, quis Natura primordia, rerum causas , caelorum motus , ac an mae mim pertingeret, mores etiam , quod suam quentem Platonem ,-non intesidendi selum, sed etiam dicendi diuinum auctore ulminantem, tonantemque inspexerit, idipsumque carminiabus illis ad M. Lollium perbellisuadebat Horatius, lib. iij. Non, si priores Maeonius tenet
Sedeis Homerus: Pindaricae latent, Caeaeque, & Alcaei minaces,
An opinandum esset, genitricem, altricemque OOturam Nerilem fuisse redditam, suamque amisense faecunditatem, t non ista insita mi, atque potentia, ferat ad Lberales silentias ingenia e anne is in lenunc putemus, artis ista itidem ministerio, exercitationeque expoliri, desidiae, aetorporis intemperie depulsa' Excresente itaque in diei animo , conditioni si incumbere, eo .:nde cedere non oportuerat reuerti, pr clatrum sine, ac Plendidum ex Timavi, habuit Mima pri vaeuo naturali iure ortum, atque principium, quo procreandi appetitus, stes in liberos tim lium gienitur, cum nullam animal tam ferox sit , mel alpestre, quo non ignus iuris peritia censeatur bevefactoribus etiam ijdem natura institutis benefacimus , , nostra elargimur: hinc tot lectandi formulae antiquo iure Romanorum adinventae, ne inuita pietate , alienam stolem ciaties praeferrent, ac simul populo bonorum ,siborumque rationem redderent: hinc aliae subsequu-rae , inter quas issa , ut liberis deficientitu , amicorum omniumque quorum opera aucti aliquando fuissent, remissierentur: antecellit huiusnodi recordatio, naturatisimplex gignendi dium, Mobiliorique iure censetur , quod naturali, ac rationali commixta prudentia, gingant homines, e dissonant, mente concipiant,mcommunicent, praesentia cernant, cti rationis munere, sectagiaque applausu futura praeiudeant, res devique ad et itam degendam praepararent necessarias : in tantumque praepotens es, Ut sinulta eius mentio factasit,coniecturatapietat oppleatur: Cumque non minori desiderio flagrent homines ,praeclarum ahquid es cere quo non semper obdormisseresentur, nam illos edixisse non poenitet, qui ita vixere, mi non frustra se natos existiment Prande Matonis authoritate, id non in negligendum a nobis , sed cura habenda temporis submquentis, mi cum mortui fuerimus, de nobis homines non sileant: sit enim natura quadam , et t, enauissimi nihil curent quae sit de ipsis futura opinio, probatissimi autem viri cuncta faciant,mi adfutura scula bene ab hominibus audiant: quod apud Homerum Nestor sapienter Thelemacho insi abat.
a avdo a sesitis horis Eudiorum pro Frituum recreatione rectis rus essem,cum ociari abiissemque diis quasiremedium petere, nemo improbete remis scendumque sit , nocti am omnem mia tam in remissionem, ac Hudium esse diuisam: plantarumque exemplo, quae cum modicis alantur aquis, quam multis sit 'centur: sic animus, cum mediocri erigetetur labore, sub nimio demem his opprimatur: is metati corpus indigentia,, replemento, ita animus remissione, atque labore censeruetur: conditionem ictam latine, dilucide, es' enucleate interpretari omnino Natui: em tanquam Rusticus olitor , mi placidos hortulos ad dulcem quandam , in honestam exercitationem, placuit enim Zenoni eiusque auditori Aramni,bonum es eselum quodhonesium esset, illarum Ah, nos, Hesperidumque vice excolere: est AMITER Nireus Versertilibus, clarissimisque A TERNImnius irriguus , felicissimo siderum cardine , an e temperato, neque aestate feruido, neque hi
me non aprico: ipsam igitur saepe visere non peperci, , sub radice montis Appennini in meridiem flectantem, non satis habui semel circumire, mentatii radium colet rantem primum exoptans nec in
14쪽
uee iis ea aliqui Flendere contingere,nisi Iurision torum fulgore clarum enucleatumque,ut milimnus esset Jursonsultus pro centum millibus: aeuersas insuper rebores certa serie supplantavi, tum adpo m. tum ad nucem legendam,cumq. uu Humpria racta nuce degustandumsit, exinde plantanda, itaque post Iurisconsultorum meridiem,ex aliorum dictis certum consitam non cycnibi meritatis sapore confiitissent, aliter non conserendas , sed excidendas potius credidi, ne salis opinio iuris sinceritatem eluderet: stes quamuis alienam disiiplinam contemnere m. Catonis praecepto cauendumsit, id si temere fiat, cum eiusdem auctoritate, frons prior sit occipitio, vi nioni igitur quam aliqui per multos annos perniciose aluerunt, sero ,-haud humili animo restituere , em cum bene parato etiam pugnandum , nec cadamitosi ermentam , uberrimum dii dicans e metus enim, si Socratica fuit ratio, contra alterius opinionem disserendi, nam ita fati
lime quid verisimillimum inueniri posse, Socrates es arbitrabatur: proprio igitur quodam iure , mirtutes illas quasi miniseras comitesque sapientiae antiqui effinxere, quaerum altera quae sint in disputando mera , atque fami, quibusque positis quiadsequatur distinguit, edi iudicat, quae mimius omnis in rationestentiaque dissutanae sita eLI: merito e Scaeuolae Semium Sulpitium antepositierunt, cum et si iuris ciuilis magnum Crassum, di apud Scaevolam , di apud multos fuisse tradant , artem in hoc erano, quod nunquam effecisset ipsa iuris scientia, nisi eam praeterea didicisset artem, quae doceret res in Coniuersem trabuere in partes, latentem explicare definiendo, obscuram explanare interpretando, ambiguam primum evidere, deinde disinguere: di si raros admodum hae tempestate inueniresas sit, qui non auctoribus quo entiunt putent concedendum potiusquam depugnandum: sed proh dolor, cum qui hac arte caruerit, id ei quod maximum fuerit, dra
uisse evideatur: omne tamen aequo anιmo gereratam fuit, mi in conditionis quaestionibus dilue dandis, disserendisque , argumentationes mode obiicere , acutasque mures recidere proposuerim di fuit mihi semper summa meneratione antiquorum in iure ciuisii 2 ris Senatus , apud quos longe plura reperiuntur, quae probanda sunt, quam qua repudianda: eamque eviam rectissimam Axi, quam meteres ma oresque tritam nobis reliquerunt, nec prae antiquis ictis posteriores quisquam agrestes ex Timete mirorumque complura recensentur , inuentae uenim quaestiones explicantur , cui quid tam remotum in iure est, ne id complures si ant ' multa quoque Terentius in Amisiam , ex Menandri Perint, a transtulit, atque e um pro suis fatetur, inquemue, in Plauti exemplum sequutum essetat, multa Solinus in eius Pol lare , qua ex ilinio desumpsit, consul, mi retextis sinis nouas subinde coronas concinnaretes At, nec Marani dandum crimini, quod toties meterum Poetarum, Homeri, Pindari, ac Hesiodi mersus, in suum opus conuerterit: sidquid externis opus est ,si dariolum legum iubar, ex Dyno Mugesiano, Petro a Bellapertica, Cyno Pictoriensi, Iacobo inrena, aliisque ciuilis sapientiae magi is, sortes legum neruos fuisse mutuatum passim comperimus yidipsumque ego ingenue assero, existimans sumere si fatear, nam si negarem surriperem: Cumque olitoris sit marias insitiones facere, duros surculos isiosque perachios, mariarum quaestionum prae sis ramis instrui, mi in huiusmodi explanatione proprio ex ingranio insitiones non deessent, ne si evolumen deprehenderint ictud antiqui auctores, e suum quisique de hbriae suis tulerit, nihil mihi relinqueretur e cumque quod laboriosum, nec artificiosum est non flatim praeclarum sit,eteni detra diis Ennii melit quis sententias eligere, aut de Pacuvianis periodos, quia plane rudis id facere nemo poterit, cumsecerim litterat simum putet, ineptus es, propterea quia id facile faciat quiuis mediocriter litteris tinctus : is ergo qui intelligit , cir idonea maxime eligit, , omnia in arte maxime benda redigit insingulas rationes praeceptionis, nocesse est , eius rei anserat, dicere enim nemo bene potest, nisi qui recte intelligit. Has autem insitiones eo orium disposui, mi praecidendo hisum non conuesierim, argistam coaddiderim, arenae paululum ,fissa sauce circumligauerim, ne Ger Frangeretur, lingua bubula obtegerim, si pla
ret ne aqua in hbrum permanaret Iramentis denique circundauerim , ne gelu noceret, miscurius pussularent, quae enim propriis extricare miribusproposui, diuinctione primum praecidi, d finitiove obtegi, rationibus circumligatui, legum denique auctoritate praemuniui, ne quod aliud confirmare deberet, in sum sevi crebro sty egeret confirmatione: Hud summopere enim uel
15쪽
tens, mariarum herbarurei, quae flores, salve ria folia, imi, succumque praeberent, caelo libra
rosemimirimo praeparare, mi humi pastercnt ola, quae Frondsius purpurant auro redolerent, interque et irentia lilia, care eos hyacinthos , pudoris nimium plenas rosas, ac tortos acanthos , candidias Zephdirus apricas ruet aura, iis etiam et irentibus herbi orida telius erissaretur continet equidem Conditionis haec tractatio, pro floribus exempla pro frondibus iletationes, terminorum distini senes proseminibus,pro Acco autem claras quaestionum decisiones: cestpurus fons adserigandum,atque irrorandum, cum quae tradidi,qua potui taxua puritate conscripseris,non barbariaco taeomate, nec maremo, tam metum exoletoque, et to curam metustatis es iem prae se ferar imiputa si quis Falerno mino delectetur,eo nec ita nouer, mi proximis Consutam natum meht,nec rursus ita metere quod Opimium, aut Militium Comusem quaerat: confert quam maxime, Iurisi
prudentiam canaedo, proprioque sermone irrigari, cum di ipsam, aut in aequi, praviquea crimine, aut in merborum proprietate constitutam agnou rim, tum midetur, tanquam tabulas
bene pictas, si ocari in bono lumine: agrum deinde totum murum ordine in partes distinxi, postea recidi, angustisque qua emitis Abdi Anxi , ad marginei certa serie addita supplantatione, mi in partes cuncta diuisa se praeberent, nam primum ad omnem rationem mitae, nonsitum agris colationis ,sed cuiusque disciplinae, prudentem delectant impe ut ea, quae proprijs generibus diastinguuntur, quam quae fastis, melut abiecta, quodam aceruo sunt confusa, partitioneque aperitur, qvid conueniat, es' quid in controuersiasit per quam exponitur quibus de rebus mus dicturi. Traefationem quoque necessariam apposui, in qua nonnulti velut agrestia instrumenta in agri porticu reconderentur, mi explicat irae, omnia diue generis mi re liceret, o corpore breuiter complexa, non ergo pluribui, nora paucioribui , quam res ipsa postularet, quemadmodum nanque corporis alimentum ,si immodicum euacuationem e agitat , sin minus, quam natura ferat macilentiam conciliat, moderatum vero bonam corporis habitudinem inducit, non secus do- cIrina animi cibus paucioribus merbis, quam opus sit tradita parum erudit, pluribus implicat,am cet, es' deterret, mediocribus autem rect) innituit: pro mirascorum demum ordinibus, summas rerum singulis adieci capitibus subriantiam compendio orationis demonstrantes. Sed cum noce tes herba Dasonia crescentes sedulo bonas obruant,semitiaque perurant, ac manu electa, o auulse reui cant, gramina , hesteboros, noxia gasiam, horridum rusium, indomitasque Aonias saepe conuestere, ac mas cresentes fluccidere non duxi contemnendum, ut cuncta peraequata e lindro ,fulgentique silecta sarculo cernerentur, Homerique carmina con uerent.
Haec autem a me prolixius dicenda non sunt, ne nimis multa deme midear, inductriamque iactitare, cum tractationem hanc mihi ipsi, non Antigenidae, aut Musis nedum omnibus composue rim, quam hodie iam can cutem, fiamque maturitatem quandam, es' quasi senectutem adeptam in medio positam,si metiri coeperis animumque proprius intenderis, plura forte inueniet quae erunt, aut moluptati legendo, mi et hi legisse, aut cultui meminisse, eetit metusium illa reuerrum etn-ce concelebratum, concinifortasse possit,
At si non omnia in tanta obsuritate rerum, recondita multiplicique conditione, in qua Fas mobrepere somnum, nec omnem eius et is , materiamque cognitione sim consequutus, nec ipsam phnitus posteritati profuturam inspexeris , quid tum non enim omnes possunt Scipiones esse, aut Maximi, et i et Gium expugnatores, et i pedestres nauales e pugnas, et i belli a se gesta rhcordentur , mique disses inclytus Euriali dicebat: Nec propositum es cuncta me dicturum, sed piarima, quemadmodum qui terrarum orbem ramiustiluti ambitu circum ibunt, aliquanto detrimento magnitudinis nulla dissendio meritatis,cum
16쪽
evim terram pingunt montes o milia , filum , celumque omne , quaeve circa caelum consi-
nuut quae magantur, primum quid Atii putamus factum, si quis , mel exiguam quandam referre possit earum rerum imaginem, Unde, quicunquefiunt habiti mortalium sapienti Mimalia scisse dicuntur non omnia . cluapropter, em is magna silua boni menatoris es indaganter feras quam plurimas capere, Nec Gmquam crumipss fuit non omnes coepisse, ita satis mihi sit, tam si usae materiae, quam Ampi, quavia industria malui Iurisionsultorum sensumsequutur maximam partem re disse: Mibeniensium quoque plus intersuit firma tecta in domicidae habere, quam mineruae num ex ebore pulcherrimum, tamen me Phydiam esse massem, quem mel optiumum fabrum tignarium: non itaque quassim risique prosit, sed quantum qiussue sit, ponderandum est: Perlege qualiacunquesint edita, Pgmelut adminicula Eudiosis non profutura pers fila , nee consumaetura silientiam, sed adiutura promittuntur, nuda nanque est disii ina, aut aera quae 'gulari consumata sit iugerato, proinde Eracleotes si eum non putauit omnia quae quaer ret admenustatem mno in corpore se rapere posse , ideo quod nihil simplici in genere , omni ex paerte persectum risu ra exposuit, mi dum pirageret ex mi indue sermori inpeteret, mutumque iis simulachrum ex spirabili exemplo meritatem transferret: si ne Lector tua diutius desideria morer, quae me melut ex fluctibu emergentem, quasi in portum quendam pleno cursu Adueunt, sed omnis Dbintellecta con Domi institutio tibi quam primum perfluatur, eisque paucis rationem mei confiiij oflendam , b c pretermittem ad mlteriora propero.
Gii Eeeellentissimi Signori Capi deli Eccelso Conseglio di X. in fiaseritii, hauuta sede dalli Si nori Reformatori det Studio di Padoua, per relatione filoro fatia dalli due a questo depurati, cloe det Reuerendo Padre Inquisitor, &des Circ. Secretario dei Senato Gio Maraueglia con giuramento, chen et Libro intitolato, In Emile Tiai Papiniani Tesso iam ad i. cum eum, de conditionisu, di deamo prationibuae, Commentaria, Iosipho de Rusticia fratricio inquilano Muctore, non si trouacosa contra te leggi, & e degno di stam pa , concedono licentia , che possi esset stam pato in questa Citia. Dat. die a . Marti j I 612.
17쪽
CUM auus filium, ac nepotem ex altero filio haeredes instituisset, a nepote petijt, ut si intra annum trigesimum moreretur, haereditatem patruo suo restitueret: nepos liberis relictis in
L. generali ter, S. cu m autem, C. de instit. substiti
ci VM autem inuenimus, excelsi ingenij Papinianum in huiusmodi casu,in quo pater filiis suisia substituit, nulla liberorum ex his procreandorum adiectione habita, optimo intellectu disposuisse , evanescere substitutionem, si is qui iubstitutione praegrauatus est, pater efficiatur, & libe
ros sustulerit: & intelligentem NON ESSE v ERISIMILE PATREM SI DE NEPOTI IvS COGITA v ERIT, TALEM FECI SsE SUESTI TvTIONEM: Iiumanitatis intuitu
hoc & latius,&pinguius interpretandum esse credidimus: ut si quis naturales filios habeat,& pa tem eis reliquet it, , et dederit usque ad modum quem nos statuimus, & substitutioni eos subiugauerit, nulla libetorum corum mentione facta: dc hic intelligi evanescere substitutionem,liberis eam excludentibus, ct intellectu optimo iis qui ad substitutionem vocantur obsitiente, di non conc dente ad eos eam partem venire, sed ad filios, vel filias, nepotes , vel neptes, pronepotes, vel proneptes morientis transmittent, & non aliter substitutione locum accipiente, nisi ipsi liberi sine i sta sobole decesserint: ut quod inter iustos liberos sancitum est, hoc&in naturales liberos extendidatur. ae omnia,& in legatis, & fide eoinmissis specialibus locum habete sancimus. Dat. xi. Calend. Augusti Constantinopol. Lampadio,&Oreste v v. cc. Codis vl..
L. cum acutissimi, C. de fidei commisis.
CV M acutissimi ingenii vir ,& merito ante alios excellens Papinianus in suis statuit responsis, si quis filium suu ni haredem instituit,& restituens post mortem oneri subegit: non aliter hoc videli disposuisse, nisi cum filius eius line sobole vitam suam reliquerit. Nos huius sensum merito mirati, picnissimum ei donauinius cuc niunt: ut si quis haec disposuerit, non tantum filium haer dem instituens, sed etiam filiam, vel ab initio sacpotem, vel neptem, pronepotem, vel proneptem vel aliam deinceps posteritatem,&eam restitu p*nis post obitum grauamini subiugauerit: non aliter hoc sensisse videatur, nisi ij qui restitutione onerati sunt, sine filijs, vel filiabus, nepotibus, vel neptibus , pronepotibus, vel proneptibus lucrint defuncti : NE v I DEA TvR TEsTATO C
AL iENAs sv CCESSIONES PROPRIIS ANTEPONERE.
Recitata septimo in nouo Concistorio Palatij Iustiniani Data iit. Cal. Novembr. Decio. V. C. Cons. VT prompte Papiniani responsum perspicacibus tuis oculis Lector subiaceat, in honte horum Commentariorum illud apposui, ne Oporteat dum eius veram intelligentiam perquiris, ad Pandectas recurrere: geminas etiam Imperato ita j merpretationes eidem non sortuitu addidi, cum praecellentes sint, caeterisque anteferendae lin quibus omnis fere propositae disputationis vis, atque facultas residere dignoscitur; ut ipsarum x loci collatione, ingenium ad veras quaestionum resolutiones facile conuertas.
18쪽
TRACTATA RVM Ad l. cum auus, de conditionib. & demonstrationita
ARENT v M amorem erga filios naturalem esse, & maximum, Iurisconsuliorum atque aliorum autoritatibus, variisque exemplis explicari. Inde etiam plures notabiles effectus consurgere. Paternamque pietatem naturali vi in parentes ipsos reflecti, nec minori ardore filios ad illam exercendam incendi. IN CAPUT II. Verisimilium in iure ciuili esticacia non leuis esse
momenti. Deque extentione de pertana ad pers i iam in fideicomitiis. & quid cum variatur persona cui substitutio faeta es , nonnulla asterri. chidi super ubi dictiones tunc.& eo casa, adessent. Et nun- suid casus omissus in militis testamento pro omiseso habeatur,coniecturisque locus in eo sit. Proindeque l. r. & si duobus aede nituit. testam . interpretari . Diuersitatisque rationem inter l. quaerebatur, s. fin. dicio titulo, & Uicet imperator, de legatis primo, insinuari, ei uidemque t*xti in laicet, nouiter
Definitiones multiplicesque differentias conditionis enarrari. Ductiones pariter ipsam importantes nuncupatimque, Si dictionis significationes exprimi. ac incertum diem .conditione diflerre. M di etiam definitionem & a conditione di flerentiam, nec non inter poenam conditionemque discrimen stendi. Causiam ulterius ex Bartoi Baldo,&Lucade s elina definiri, interqtie causam, Si occasionem direrentiam, deque causis multa constitui. Demonstrationis quoque definitionem, naturam, atque virtutem, & ex quibus verbis significetur, deque ipsa demonstratione complura proferri. Dictionis me, naturam demum indicari. IN CAPUT I. LIB. I. Responsiam his Papilliani ex cum auus,ehitens, Imperatoriis sanctionibus declaratum, aliorum Iuriscosultorum responfis fulciri, ex quibus in liberos patris pietas circa succelliones demonstratur, nuncupatimque ex I.si unquam,C.de reuoc.donat e modullis ollibusque dicti responsi depromptar nonulis laque de eoniectura ex affectione, ac de ordine in celsu deque Auth. exotis C de liber.praeteritii
ter alia declarari . IN CAPUT ILAn rea aut plures istius in I. m auus,suerint rationes diffiniri, Deque Impcratore Ius liniano multa recenseri, exemplaque insit per quibus Iurisconsulti coniectura illa utuntur ut plus dictum minus scriptum sit censendum, ostendi.
IN CAPvT III. Nunquid per fictionem, vel praesumptionem l.
eum auus procedat, dcque ipsis fictione ac praesumptione complura: Discrimen etiam inter coniectu ram praesumptionem, dc argumentum, ex Baldo indicari.
Contrariis praesumptionibus & coniecturis an ex I.cum auu p si inptio tollatur deque praesumptionum conflictu: Coniecturasque ad tollendet eiusdem l cum auus, dispoisitioneni.ex aliqua lege approbatas esse nequaquam requiri.
Tacita virum sit I.cum auus, conditio, vel potius praesiumpta, Ac quid de iure accrescedi,deque vulgari tacita substitutione in expressa pupillari contenta, quaeve praesumpta substitutio ex Lancelloto l o-
19쪽
lito dicatur, de an exeptatis substitutio melius quasi pupillatis cuna Francisco Duareno nuncupetur.
L. cum auus , conditionem in detendentibus perascendentes grauatis intellio, secus in transuersalibus,dc sic in iratre graeuante fratrem
An in amico maxima coniuncto amicitiai. cum auus procedat exacte admodum perquiri, Sc de amicitia aliquid tangi: Ac I. Pamplaylo,,. propositum,st. deleg. s. enodari.
Quid in uxore sit dicendum, an scilicet illa instituta deque res ituendo grauata haec t. cum auus, Io- cum habeat, dc non esse illi locum concludi: Hocque verum elle etiam si filio uxor substituatur, ubi de fiduciario haerede, ae de fiduciariis dispositionibus non nihil dicitur deque venditione filiori, ter patri concessa, ac de coniugali amore, busque modis uxor antiquitus haberetur quaedam valde praeclara.
Conditionem tacitam si sine liberis decesserit ex
hac l .cum auus paretibus institiitis deque restituendo grauatis non subintelligi, Senu. tr. communem ac veram opinionem esse,contrariumque asserentes
Si sine parentibus decesserit ditionem ex l. cum auus, non subintelligi. Nec etiam in nascituris prodesIe: Neque si testator ovi viuuin paretem habebat filium aut alium descendetem instituat gravetque; De traen istione aliquid, De extensione quoque ubi dictiones taxatiuae adessent discurri.
In fideicommissaria substitutione hanc I.cu avus, verificari: Etiam in fideicommissaria a milite facta: Non autem in directa vulgarii Deque illis stibstitistioniblis atque de verbis rei tituere de submituere dedi tectisque verbis cominisci: Etl .ex facto, in princiis. de vulg. de pupili. explicari.
Substitutionem copendiosam multas substitutiones complecti de eaque late tractari. Erl. cu au ux, in vulgari sub ipsa compendiosa comprehensa cessare. Multoqite minus intelligi si substitutio vulgariter de per fideico inmissum saeta esset: Sique cum non inhaereditate, sed in fideicommisso subiit tutio cocepta reperiretur: Adhue l. si legatarius. s.fii .de leg. 3.enucleari: Atque de viaequalis determinationis, Et de substitutionum unitarum ellicacia dii putui.
IN CAPvT XIII Dispositio d. l.cum auus, an in directa pupillari procedat distingui ac resolui, Et quid in pupillo malitia supplente aetatem p Rursus textum in iam indit. ex facto, st.d. tit. de vulg. & pupill. interpretari, Necnon I.credendum. s. si vero maritus, isqui Pet. tui. ad mentem Bart. explicari; inultaque de proximo pubertati, ac de pupillari natiuitatem liberora rupta malitia aetatem supplente vel post humi natiuitate enarrari, Compendiosamque cum elausula si sine liberis decesserit, conceptam continere Pupillarem, aliaque subtiliter explanari.
In directa militari substitutionem l .cum auu i cum non habere: Sed in fidei committaria militari secus esse,ide in exemplari: Militisque testaincntum coniecturalem interpretationem non abiicere: Ac de verbo militis etymologia,necnon de militibus.
Descendente instituto in vita tantum illique altero directe haerede instituto, huic I .eum auus, locum non esse et ipsamque extensionem non recipere et Nec etiam l. si unquam, C.de reuoc. donat. vii exorbitantem dc ex medullis ac ossibus istius legis excerptam: Pariterque l. Titiam cum testamento, S. Titia cum nuberet. st. de leg. r. declarari: Atque Raphaelis Cumani ituricata quis sone de qua is nu. 3. hic resolui.
Dilucidius ac aliquanto prolixius tertium Socini Corollarium nunquid institutione in vita latum facta,l cum auus,sibi locum vendicet, illaque verba invita tantum, vel finita vita enarrari; dc plures circa eandem legem limitationes ad casum propositum conserentes necnon multa de ordine successivo, deque celebri Old radi considi i inter alia proserri
Conclusionem huius contextus ubi substitiatio post mortem instituti fieret validam esse, secus ergo in fideicommisso pure iniuncto. Item si filius invita puta post annum restituere rogaretur, Nec in fideicommisb eonditionali ubi conditio in vita purificari pol set. Minus in casu Bari in l. I .num. P. R. detur codicili. Ulterius dictam l .si unquam, si donans de liberas cogitauerit conquiescere. Deniquel .siis qui ducenta, . item si pater, st de reb. dub ac d. i. generaliter, , cum autem, suis sentibus restitui
Ad particularia legata filiis relicta texti hune l. cum auus , extensum futtile. Et siccum filius haeres uniuersaliter vel in quota institutus aliquod praedium post eius mortem restituere grauaretur, Mattriamque eandem diligenter expoliri, Atque l.fi vnquam, simile asterri. Et nunquid praelegata malo rem haereditatis partem absorbentia in fideicomis milli relli tutione veniant.
Extensionem tacita conditionis exi .cum auus, ad particularia legata cum testamenti tempore grauatus
20쪽
tus liberos non habebat intelligi. secus si illos h
huisset. Ipsa inqua ac simile, generaliter ex Ioanne Baptista Caeci alupo assumi oportere. Et num Pa ricularia legata ex auth .ex causa, conseruentur si te-ilator qui filios non habebat de filijs non cogitauit. Deque alternalitiae subi littitionis veri sicatione, de an iii coniunctam ex ratione d . I. cum acuti illunir soluatur. Eiusdemque legis ratio, an in iure quaerendo procedat. Dispositionein etiam l. penuit. C. de impub. in ratione d. l. eum acutissimi fundari. Et an substitutio tacita pupillaris filio emancipato. facta nepoti, contra patrem nepotis admittatur,&an coatra matrem, & an contra patruum,
Si praesumptionibus aliud de voluntate testatoris constiterit, textum hunc in particularibus legatis silere. Coniecturamque illam niin patim quam tradidit Petride Anchar. conia. d. recenseri ac dis in-i mi, pluribusque m Iusionibus distinctionem laeum fulciri.
Limitationem ad Ancharani praecitatum consit per Socinum traditam discuti. Ac de Bononia urbe Illusitissima,& Inclyta, deque Petro Anchar no aliqua, sed exigua pro rei altitudine enunciari.
Appendicem Quaestionem in qua Socinus inter consilia Curtii senioris eonsuluit pluribus discussis consideratisque terminari, ac ipsam uti Raphaelis Cumaniori ariam comprobui. IN CAP. I. LIB. II. Cum alter ex filiis restituere alteri testatoris filio
grauaretur, I .cum auus ex crebriori opinione subinistrare. Hoc aute ubi filio instituto uniuersaliter alter filius in legitima esset substitutus ex Sociniaequioriassertione limitari. Et nisi contrarium ex mente coniecturata testatoris appareret. Et quae propria sit successio in I .cum acutissimi aperiri Interque liberos aequalitatem seruandam lare.
IN CAPUT II. Pia causa substituta tuitam adhuc si sine liberis
conditionem subaudiri, idque exacta disputatione firmari , distinctione nihilominus adiecta, Ac veras coniunctim intelligentias ad I. si quis in principio restamenti, aede les p. & I. pen. C. de impub.&al. substiti exhiberi.
IN CAPUT III. Quicquid de piarausa dictum sueri andemmet
I. cum auus in relictis pro male ablatis recipiendam non tare. Hincque ad plurima praesertim de paupe late inferri.
IN CAPUT IV. In taminis quoque earumque descedentibus o uatis textum istum loqui, idque ampliari ae limita ri. Et I.fin. C. de indict. vii, suo sensu omari. IN CAPUT v.
Non solum nepote vel filio a patre grauatis, sed aliis descendentibus in tufinitum coditionem istam tacitam verifica. i. Et de appellatione posterorum. Imsteritatis, iliae, descendentium,aclinet mala linae, aliqua insinuari.
Conditionem huiusmodi tacitam ex ipsa I. eum auus, subintellectam ad omnes ex rogato descendestes quoscunque in infinitum remotissimo gradu pr tendi. Ibideque de infinitate resecanda, ae de dicti ne perpetuo. Et de verbis sobolis, prolis, progeniet, atque stirpis, dc nunquid pro Synonymis seantur,
Cum descendens ab ascendente per lineam m ternam grauatur hunc rem suam vim operari. Et v hementem in liberos matris amorem atque Piet tem concelebrari.
IN CAPUT VIII. In emancipatis filiis de restituendo grauatis non ideo minus eidem conditioni locum tribui . Atque de iisdem quaedam sorte haud inutilia constringi. IN CAPUT IX. Extraneo grauato subintellectam hancconditi
nem non opitulari, Et communem ad text. in il l .g neraliter, s.cum autem, intelligentiam controuerti, ac nouiter eundem textum interpretari.
Filio & extraneo post eorum mortem grauatis textum in hac l. cum auus, edicinam non habere. Hine de aequali determinatione plurium determinabilium. Acsubinde de reciproca substitutione impuberibus ac puberi. Item impuberibus filijs, dc ex traneo facta, quando pupillarem contineat inquiri.
Et I. si ita scriptum, ff. de milit. testam .declarari. I samque l. cum auus, in descendente, ac ascendento grauatis cessare.
Legem istam in nepotibus naturalibus grauatis ex filio legitimo naturalique susceptis ac in pronepotibus etiam naturalibus ex legitimo naturalique patre progenitis secundum Socini veram opinionem procedere.
IN CAPUT XII. Filii ab extrano adoptati si instituantiir &
uentur nunquid huius legis dispositione potiantur, seriose disceptari,nec ipsis prodesse eoncludi. Idemque in filiis ad Utiuis grauatorum verum esse. Et quid de express Si, sine liberis decesserit conditione . In filiis autem ab aliquo ascendente adoptatis. a a Atque