Opera. Ad optima exemplaria recognovit et in usum scholarum edidit Georg Ænotheus Koch

131쪽

Nox erat et coelo fulgebat luna sereno Inter minora Sider3, Quum tu magnorum numen laesura deorum In verba iuraba mea,

Arctius atque hedera procera adstringitur ilex Lentis adhaerens brachiis, Dum pec0ri lupus, et nautis insestus Orion rurbaret hibernum mare, Intonsosque agitaret pollini aura capill0s, Fore hunc amorem mutuum. 0 dolitura mea multum virtute Neaerat Nam si quid in Flacco viri est, Non seret assiduas potiori te dare noctes, Et quaeret iratus parem; Nec semel ossensae cedet constantia urinae, I 5 Si certus intrarit dolor. At tu, quicunque e selicior atque meo nunc Superbus incedi malo, Si pecore et multa dives tellure licebit,

Tibique actolus uti, 20

Nec te Pythagorae saltant arcana renati, Formaque vinca Nirea, Eheu, translatos alio maerebi 3m0reS: Ast ego vicissim risero.

AD POPULUM ROMANUM.

Altera iam teritur bellis civilibus aetas, Suis et ipsa Roma viribus ruit: Quam neque sinitimi valuerunt perdere Marsi Minacis aut Etrusca PorSenae manUS, Aemula nec virtus Capuae, nec Spartacus acer Novisque rebus infidelis Allobrox

132쪽

Nec sera caerulea d0muit Germania pube Parentibusque abominatus Hannibal; Impia perdemus devoti Sanguini aetas, 10 Ferisque rursus occupabitur Solum. Barbarus heu cineres insistet vict0r et urbem Eques sonante verberabit ungula, Quaeque carent venti et Solibus ossa uirini, Nesas videre, dissipabit insolens. 15 Forte quid expediat communiter aut meli0r pars Malis carere quaeritis laboribus: Nulla sit hac potior sententia, Phocaeorum Velut profugit exsecrata civitas

Agros atque Lares patrios habitandaque lana 20 Apris reliquit et rapacibus lupis,

Ire pede qu0cunque serent, quocunque per undas Notus vocabit aut protervus fricus.

Sic placei an melius quis habet suadere secunda Ratem occupare quid moramur alite 25 Sed iuremus in haec: Simul imis saxa renarint Vadis levata, ne redire sit nesaS, Neu 0nversa domum pigeat dare lintea, quando Padus Matina laverit cacumina,

In mare seu cel Su procurrerit Apenninus,

30 Novaque monstra iunxerit libidina

Mirus amor, iuvet ut tigres Subsidere cervis, Adulteretur et columba miluo, Credula nec ravos timeant armenta leones, Ametque salsa levis hircus aequor3.35 Haec, et quae poterunt reditus abscindere dulces,

Eamus omni exSecrata civitas,

Aut pars indocili melior grege mollis et exspes Inominata perprimat cubilia. Vos, quibus est virtus, muliebrem tollite luctum,40 Etrusca praeter et volate litora.

Nos manet Oceanus circumvagus arva be0ia Petamus arva divites et insulas, Boddit ubi Cererem tellus inarata quotanniSEt imputata floret 8que Vinea, 45 Germinat et nunquam allentis ternae olivae, Suamque pulla sicus ornat arb0rem,

133쪽

Mella cava manant ex ilice, montibus altis Levis crepante lympha desilit pede. Illic iniussae veniunt ad mulctra capellae,

Reserique tenta grex amicus ubera; 50 Nec vespertinus circumgemit ursus ovile, Neque intumescit alta viperis humus. Pluraque elices mirabimur ut neque largis Aquosus urus arva radat imbribus, Pinguia nec siccis urantur semina glebis, 55 Utrumque rege temperante coelitum. Non huc Argoo contendit remige pinuS,

Neque impudica Colchis intulit pedem;

Non huc Sidonii torserunt cornu nautae, Laboriosa nec cohors Ulixei. si Nulla nocent pecori contagia, nullius astri Gregem aestuosa torret impotentia. Iuppiter illa piae secrevit litora genti, Ut inquinavit aere tempti aure ulla Aere dehinc ferro duravit secula, quorum 65 Piis secunda vate me datur fuga.

Iam iam et scaci do manus scientiae Supplex et oro regna per Pro Serpinae, Per et Dianae non movenda numin3, Per atque libro carminum valentium Refixa coelo devocare sidera, Canidia, parce V0cibus tandem Sacris Citumque retro Solve, Solve turbinem. M0vit nepotem elephu Nereium, In quem Superbus ordinarat agmina Mysorum et in quem tela acuta torserat. 0s Unxere matre Iliae addictum seris

oratius. 8

134쪽

Postquam relictis moenibus rex procidit Heu pervicacis ad pedes chillei. 15 Setosa duris exuere pellibus Laboriosi remiges Ulixei

Volente Circa membra tunc men et onus Belapsus atque notus in Vultu honor. Dedi satis superque poenarum tibi, 20 Amata nautis multum et institoribus. Fugit iuventas, et verecundu color

Reliquit ossa pelle amicta lurida;

ruis capillus albus est odoribuS, Nullum ab labore me reclinat olium; 25 Urget diem nox et dies noctem, neque StLevare tenta spiritu praecordia. Ergo negatum vinc0 ut credam miser, Sabella pectus increpare carmina, Caputque Marsa dissilire nenia. 30 Quid amplius vis O mare, o terra, ardeo, Quantum neque atro delibutus Hercules Nes Si cru0re, nec Sicana servida Furens in Aetna flamma; tu, donec cinis Iniuriosis aridus venti serar, 35 Cales venenis officina Colchicis. Quae sinis aut quod me manet stipendium Effare iussas cum fide poena luam,

Centum iuvencos, Sive mendaci lyra 40 Voles sonari, tu pudica, tu proba Perambulabis astra Sidus aureum. Inlamis Helenae Castor ossensu Vice, Fraterque magni Castoris, Victi precesi dempta vati reddidere lumina. 45 Et tu, potes nam, solve me dementia, nec paternis obsoleta sordibuS, Neque in sepulcris pauperum prudenS RUSNovendiales dissipare pulVereS. I ibi hospitale pectus et purae manuS, 50Τuusque venter actumeius, et UOCruore rubros obstetrix pannos lavit, Utcunque sortis exsilis puerper3.

135쪽

Quid obseratis auribus undis preces Non saxa nudi surdiora navitis Neptunus alto tundit hibernus salo. 55 inultus ut tu riseris Cotyitia Vulgata, sacrum liberi Cupidinis, Et Esquilini pontifex venefici Impune ut urbem nomine impleris meo Quid proderat ditasse Pelignas anus 60 Velociusve miscuisse toxicum Sed tardiora sata te votis manent; Ingrata misero vita ducenda est in hoc, Novis ut usque suppetas laboribus. 0ptat quietem Pelopis insidi pater, 65Εgens benignae antalus semper dapiS,0ptat Prometheus obligatus aliti, 0ptat supremo collocare Sisyphus Iu 0nte saxum; sed vetant lege Iovis. Voles modo altis desilix turribus 70Modo ense pectus Norico recludere, Frustraque vincla gutturi nectes tuo Fastidiosa tristis aegrimonia. Vectabor humeris tunc ego inimicis eques, Meaeque terra cedet insolentiae. 76 An quae movere cerea imagineS, Ut ipse nosti curiosus, et polo Deripere lunam vocibus possim mei S, Possim crematos excitare mortuoSDeSiderique temperare pocula. 80 Plorem artis in te nil agentis exitum

136쪽

Phoebe silvarumque p0ten Diana, Lucidum coeli decus, o colendi Semper et culti, date, quae precamur I empore Sacro, 5 Quo Sibyllini monuere VerSUS Virgines lectas puerosque 3Sto SDis, quibus Septem placuere colleS,

Dicere carmen.

Λlme Sol, curru nitido diem qui I 0Ρromis et celas aliusque et idem NaSceris, possis nihil urbe Roma

Lenis, Ilithyia, tuere matreS,I5 Sive tu Lucina proba vocari Seu Genitalis: Diva, producas subolem patrumque Prosperes decreta Super iugandis Feminis prolisque novae seraci 20 Lege marita, Certus undenos decies per annos 0rbis ut cantus reseratque ludos Ter die claro totiesque grata Nocte requenteS. 25 Vosque veraces ceciniSSe, arcae, Quod semel dictum est stabilisque rei una Terminus servat, bona iam peracti SIungite sal3.

137쪽

CARMEN SECULARE IIT

Fertilis fruguna pecorisque tellus Spicea donet Cererem corona; 30 uiriant eius et aquae salubres

Condito mitis placidusque telo Supplices audi pueros, Apoll0; Siderum regina bid0rnis, audi, 35

Luna, puellaS. Ruma Si vestrum est opus, Iliaeque Litus Etruscum tenuere turmae, Iussa par mutare Lares et urbem SOSpite cursu, 40 Cui per ardentem sine fraude Troiam Castus Aeneas patriae SuperSteS

Liberum munivit iter daturus Ρlura relictis: Di, probo mores docili iuventae, 45 Di, senectuti placidae quietem,R0mulae genti dat remque pr0lemque

Et decus omne. uaeque V0 bubus veneratur albis

Clarus Anchisae Venerisque sanguis, Impetret, bellante prior, iacentem Lenis in h0Stem. Iam mari terraque manus potenteS Medus Albanasque timet SecureS; Iam Scythae responsa petunt superbi 55 Nuper et Indi. Iam des et pax et honos pud0rque Priscus et neglecta redire virtus Λudet, apparetque beata pleno Cupia c0rnu. 60 Augur et sulgente decorus arcu Phoebus acceptusque n0vem CameniS, Qui salutari levat arte sessos C0rporis 3rtUS, Si Palatinas videt aequus aras, 65 Remque Romanam Latiumque felix Alterum in lustrum meliusque Semper

138쪽

70 Quaeque Aventinum tenet Algidumque, Quindecim Diana preces Virorum Curet et votis puerorum amicas Adplicet aureS. Haec Iovem sentire deosque cunctos Spem bonam certamque domum reporto, 75 Docius et Phoebi chorus et Dianae Dicere laudeS.

139쪽

SA TIRA RUM

LIBEM PRIMUS.

0ui sit, Maecenas, ut nemo, qua ui ibi sortem Seu ratio dederit seu sors obiecerit, illa Contentus vivat, laudet diversa sequentes fortunati mercatores gravis annis Miles ait multo iam si actus membra lab0re. Contra mercator, navim iactantibu auStriS Militia est potior quid enim concurritur horae Momento cita mors venit aut victoria laeta. Agricolam laudat iuris legumque perituS, Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat. 0 Ille datis vadibus qui rure extractus in urbem St, Solos elices viventes clamat in urbe. Cetera de genere hoc, adeo sunt multa loquacem Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi duo rem deducam. Si quis deus, En ego, dicat, 15 Iam aciam quod vultis eris tu, qui modo miles,

Mercator; tu, consultus modo, rusticus hinc V0S,

Vos hinc mutatis discedite partibus. Italuuid statis molint Atqui licet esse beatis. Quid caussae est, merito quin illis Iuppiter ambas 20

Iratus buccas instet neque se fore posthac Tam facilem dicat, v0tis ut praebeat aurem Praeterea, ne sic, ut qui iocularia, ridens Percurram: quanquam ridentem dicere verum

140쪽

250uid vetat ut pueris olim aut crustula laudi

D0ctores, eleulenta velint ut discere prima: Sed tamen amoto quaeramu Seria ludo. Ille gravem duro terram qui Vertit aratro, Perfidus hic caupo, mile nautaeque per omne 30 Audaces mare qui currunt, hac mente laborem Sese erre, Senes ut in otia tuta recedant, Aiunt, quum ibi sint congesta cibaria sicut Ρ3rvula, nam exemplo est, magni sormica laboris Oro trahit quodcunque potest atque addit acerv0, 35 Quem struit haud ignara ac non incauta suturi. Quae, simul inversum contristat Aquarius annum, Non usquam prorepit et illis utitur ante Quaesiti sapiens, quum te neque servidus aeStus Dem0veat lucro, neque hiemS, igniS, mare, serrum,40 Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter. Quid iuvat immensum te argenti p0ndus et auri Furtim defossa timidum deponere terra Quod si comminuas, vilem redigatur ad 3SSem. At, ni id sit, quid habet pulchri 0nstructu acervus 45 Millia frumenti tua triverit area centum,

Non tuus hoc capiet venter tu ac meuS: ut si Reticulum panis venales inter onuSto Forte vehas umero, nihilo plus accipia quam

Qui nil portarit se Vel dic quid reserat intra

50 Naturae sine viventi, iugera centum an Mille aret At suave est ex magno tollere cervo. Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris

Ut tibi si sit opus liquidi non ampliu urna 55 Vel cyatho, et dicas: Magno de numine malim, Quam ex h0 sonticulo tantundem sumere. . Eo sit Plenior ut si quos delectet copia iust0, Cum ripa simul avulsos serat Aufidus acer. At qui tantuli eget, quanto est opus, is neque limo 60 Turbatam haurit aquam neque vitam amittit in undis. At bona pars hominum decepta cupidine sal S0, Nil satis est, inquit, quia tanti, quantum labea S, Si S. Quid actas illi Iubeas miserum esse, libenter uuatenus id facit ut quidam mem0ratur Athenis