Quaestiones grammaticae quibus ad audiendam orationem

11쪽

rem reserri d pareret. Sed fit per Se levis est uitiis inoc tibitatio, ita iii Latinorum grammaticorum rationeni bene ei Spexorit vix dubitabit quin haec omnia a Didymo Priscianus receperit nam e eo quod supra dictum est, alio auctore Didymi testimonium a Prisciano citari, minime sequi voluuius illud hunc librum ab eo tractatum non esse intino quae praeterea eiUS

nomine adp0sit protulit p. 38 et 10 haud dubio ex ipso libro;

qui quam accomm0datus ad eius studia suerit acile existimari 90test, petivit. Sed ut redeat disputatio ad eum locunt a quo prosecta St, de libro illo περὶ μουσικῆς, cuius auctorem desideramia S, d 3 Solim dixi proponi posse rationes aut enim ipsius Didymi libria uidici, ex quo aliud exemplum ius locutionis de qua agitur ab eo qui reliqua exscripsit additum esset, aut anti sutorem ali silem Scri-Ρtprem, cuius nomen periisset, a Didymo citari qu0rum alterum, ut Didymi liber dicatur, quamquam ea re quodam m0do commendari videtur, quod illum musica arti peram dedisse Suidas tradit, tamen non facile adducor ut credam vel 9Sum grammaticum ea locutione quam antiquorum scriptorum auctoritate sit 'ma vorat in alio libro usum esse vel recentiorem illud sic adnotasse, ut eius orationi interponeretur itaque unum iam relinquitur,us nomen scriptoris, cuius auctoritate Didymus Sti erat, periisse dicamus iam vero cum id quod ex libro de arte musica pro-

sertur, τρίτον η ποδιον, re non diversum sit ab illo quod priui0l000 908itum est, s μι et τριτον, quod non, sicut reliqua, auct0ritate antiqui scriptoris sirmatum est, acile suspicari possi haec olim inter se coniunxisse grammaticum et ioc ordine verba conlocasse, 'γωνες καὶ Ἀττικ0 ταχυ et μισυ λ μισυ τριτ0ν φασιν προθεὶς τ ἐν Βατουσιάδης ἐν τῶ περὶ μ0υσικγῆς πιφερειτριτον ημιποδι0w καὶ τὰ γ μισυ τάλαντα βδομον γημιτάλαντον καὶ τους τεσσαρας μιισυ πήχεις πεμπτην σπιθαριήν, καθάπερ φλὶσὶν υροδοτος καὶ καθολου sqq. vertit autem Sicut nunc habentur transpositis simul nomen Scriptoris periit qu3mquam hoc quidem incertum St, praesertim cuni nesciatur quid librarii peccaverint, quid a Prisciani vel a Graeco grammatico, quem ille secutus est, perturbatum sit sed illud monendum est, vel ex eodem commentario de musica, cuius auctorem ignor3muS,

12쪽

vel 90tilis ex ioc ipsa Dictyui disputatione sumptam Sse glos-

Ρel'ani liter Archilochi fragmenta relatum est, quasi 0 et 1 μισυ τρίτον diXisset neque corruptum esse nomet Archilochi persuadet novissimus editor Iesychii nimiruin cum grammaticuS, ut explicaret quid esset μισυ τριτον vel τριτον μιποδιον, versum Archilochi adscripsisset, quod mox glossarum Scripturus in Suo libros receperunt, esyclitis inprudenter, ut sacer 0 Si levit, haec ita coniunxit et mutinuit ut illi nisi Pli,ssam inutilio positam et nomen poetae relinqueret. Haec hactenus de Didymo grammatico quibus illud certe proliatum est, nullam apud eum extare Heliodori memoriam. Sequitur ut idennius suid alii auctores de aetate et studii gra1n- malici tradiderint arti metricae igitur operam dedisse Heliodorum et εγχειριδιον critisisse iis qui artem discere vellent destinatum auctor est Longinus prol. in Hephaest. p. 42 d. CaiSIL,

υτι δὲ ταυτα υτως ἔχει , υλιοδωρος του γ χειριδωυ αρχύ μενος υτω λεγει, τοῖς βουλομενοι ἐν χερσιν ἔχειν τα κεφαλαιωδεστερα τῆς μετρικῆς γεγραπται το βιβλίον τουτο. initium libri ductu ni esse a desinitione metri idem tradit p. 38, του δε πεοι μετρων λογου πολλοὶ πολλαχως ηρξαντο, οἱ uενα ro τοιχείων , ως Φιλύξενος , οι δε απο ου μετρων ρου, 60 υλιόδωρος hanc rationem, quod tironum institutionem a se siniti iii metri inchoavisset, reprehenderat Iephaestio teste Longini p. qt, περ δε ρω ιιετρου νυν ειπεῖν υ ἀναγκαῖον. αυτος γαρ λυφαιστίων αἰτιαται τον υλιόδωρον, τι τοῖς

επαρχ01ιενοι γραφει τοῖς γαρ απείροις καὶ τοῖς μήπω γῆς μ'ητροπ0ιίας γεγευμενοι ἀδυνατον νογῆσαι του ρου in ipso is uidem eptiaestionis libro quem nunc habemus tibi ea de re iugitur sed in prooemi aliqu0, qu id postea intercidit, Hephaestionem de proposito suo disputantem haec dixisse probabiliter c iniecit Bergilius i. c. p. 377. apud Hephaestionum autem nunc semel relicta est Iloliodori memoria p. 6 φὶησὶ δε λιλιόδω ρος το μ επιφερομιενον ἀφων' ηττον τῶν ἄλλων γρων κοινὰς ποιεῖν εν τοῖς πεσι συλλαβάς. quae ipS qu0que ex breviari Heliodori petita esse et ad euin locum qui est de communibus syllabis, quas Latini grammatici dicunt, i rtinere ut 0.

13쪽

celomina re se monuit Bergilius ex iis quae proxime secuntur aptivi lepliaesti0nem adparere eum in aliis etiam liliris Heliodoro adversatum esse sed ut hoc loco laud dubie plura quam quae contra Heliodorum disputans indicat ab eo recepit ita in reliquisqu0que libri partibus saepe eius copiis non nominato auctore

US S SSe videtur eundem auctorem sequitur scholiast Ileptiae

TTj 0φοδροτλὶτα του πνευματος, ως καὶ Hλιοδωρος δοκεῖ si δασεια πλεον τι νεμειν magnam autem eius auctoritatem suisse apud Latinos grammaticos docet Marius Victorinus p. 254s, ut Iuba NOSMλ', qui inter metricos auctoritatem primae eruditionis obtinuit, insistens Heliodori vestistiis, qui inter Graecos huiuSCU01Vis antistes aut primus aut solus est, nesta hoc vitiura, ut qui resem adserunt, ythmicum fore in primis vero Priscianus demetris Terentii p. 3 32 sq. a qua de usu et licentia Graecor impoetarum disputavit ex ioc liliro recepit nam quamvis ii verbis utatur, ut quaedam suo labor invenisse videri possit, necessarium autem esse duximus mulio Vibore exquisita inventuques exempla diversorum nominatissimorumque Graeciae auctorum, usTum quaestum etiam Heliodorus prothesi metricus et Hephaestion, sub cere, tamen ex omni disputandi ratione qua postea utitur, repetito saepe nomine Heliodori adstaret non ipsum carmina poetarum legiSSe Sed, praeterquam quod semel p. 329 Hephaestionem appellavit, reliqua omnia Heliodoro debere ad eundem auctorem reserenda esse ea quae in scholiis ristophanis de versibus quibusdam poeiae recte constituendis adnotata sunt docuit G. Di

dorsius praes in schol Arist. p. XV ed. x. p. X ed. Dubii. . in quibus bis nominatur Heliodorus Vesp. 282 et Pac. 353:

uberiora tamen grammatici studia testantiu ea quae in codico Veneto subscripta sunt ubibus κεκώλισται dic τω υλιοδωρου, ut Paci. κεκώλι 3ται προς τὰ ιλιοδώρου unde κωλOμιετριαντων μελικων Ἀριστοφανους eum scripsisse Suspicatus est . Schneideriis de schol Aristoph. sunt. p. lib. disciplina IIeliodori institutum esse Irenaeum sive Pacatum scribis Suida V. Ei ρηναιος .. minus certum est uirum ad hunc metricae artis Scriptorem au

14쪽

ad alitim quendam eiusdem nominis grammaticum reserenda sint ea quae de pr0s0dia vocabuli ἀνδριάς contra Heliodorum disputat erodianus περὶ μον λ . p. 34, 5, υκ ἀγν0 δε υHD0δωρος ἐβουλετ αυτ πεCt σπῆν neque nunc incerta testimonia excitare vel omnem de grammaticis eius nominis disputationem repetere placet ea autem quae certo ad metricum de quo dicimus pertinent conposuimu OmniR. Aeta autem grammatici quam latis sinibus circumscripta sit adparet. nam ut primus Hephaesti eius mentionem secit, ita

ipse Seleucum citavi apud Priscianum p. 4328, Aeschylus in επτὰ πὶ Θήβας Ἱππομεδοντ0ς σῆμα καὶ μέγας τυπος in priri

stipio enim trochaei in posuit, quom imitans Sophocles teste Se leuco profert quaedum contra testem metrorum, sicut in hoc,

Ἀλφεσίβ0ιαν, ἐν ὁ γεννησας πατήρ neque enim dubitari p0l est quin haec quoque, Sicut ollisia quae eo loco dicta Sunt, ex Heliodori libro Priscianus descripserit. Sebui cum porro si lusit annis ante imperas0rum Augustum fuisse probavit M. Schmidi ius Philol. I p. 37. ita pie centorum quidem argumetitorum sideinter Augusti tempora et alter uni post Clii istum Datum saeculi D, suo tempore Heli hausti inen vixisse constat, Heliodori aetas constituitur. Sed quae praeterea de eo memoriae ii odita Sunt persuadere videntur iit tropius ab Ilopli aestione quam a Seleuco is Sum ali suisse credanius nam ne dicam indolem et rationem libri, quo is utili uti eorum sui artem metricam discere vellentconSuleb It, recentiorum potius grammaticum quam antiquum ducere, ea lude de Hipponactis aliorum sue poetarum versibus eo auctore Priscianus rettulit miram hi nil in artis inscientium produnt, suam in Aristarchei grammatico sic enim voluerimi aegre se-r3mtis praeterea renaeum, discipulum Heliodori, suamvis de elatu eius nihil memoriae proditum sit, tamen propter studiorum genu in quo ei Salu eS ViXIler idiano grammatico Superiorem suisse putabi muS. nam ea demum aetate artem et disciplinam eorum qui de legibus puri et Attici sermonis quaerebant, in quorum numero suit Ironaeus, extitisse constat his igitur rationibus ductus Deliodorum non ita multo antiquiorem fuisse quam Hephaestionem putaverim. imilito vero est iu tanta nomini Heliodori frequentia quaerere, nulli quis sit ex iis de quorum a 'late certius con Stat, ad quem

15쪽

- ea quae de metricae arsis scriptore tradita sunt reserri possint. tametsi temporum certe rationes non obstant, quo minus idem esse credatur metricus atque lillosoplius Heliod ii iis, quem in familiaritate Hadriani suisse scribit partianus it. Mailr. c. 8, de dicendi arte autem cum Dionysio sophista certasse narrat Cassius Di LXIX qua ipsa Bernhardyi sententia esse videturhist liti, Graec. I p. 498 ed. Sec. Sciens in hac d aetate Heliodori disputatione omisi ea quae Mari , Victorino auctore supra Scripta sunt, Iuliam, Latinum rei metricae script0rem, vestigiis institisse Heliodori, hunc vero ipsummetricae artis inter Graecos antistitem vel solum vel primum fuisse quibus verbis Ritschelius nil le t. Bonn hili. a. 1840 p. X usus est ad suam de uetate grammatici sententiam desendendam nam neque illam Heliodori laudem bene dici 'xistimabat de eo qui Hadriani aequalis esset, neque Iubam tantis laudibus a Victorino elatum obscurum aliquem magis tellum intellegi posse, sed potius ilium nobilissimum Numidiae regis silium esse, quem a CaeSare captum esse constat at vero ut Heliodoria laudem illam vix alia re meruit, quam qu0d primus arti praecepta in breviorem formam discentibus utilem redegit, sic Iubam inserioris aetati esse certis argumentis persuasum habeo sed illii dquidem paulli l0ngi irem sibi Ρ0Stulit disputationem, quae ipsa

cum his quae de Graecis grammaticis dixi est coniunctissima. nam haec quoque pertinebit ad riscianum, qui illo auctore in libro de metris et 'enti usus est sed primum reliqua, quae de Iuba memoriae l)r id ita Sunt, pauci conplectar. Quamquam autem Servius in Verg. 4en. V 22 artigra pluuii Iubam appellat, tamen non omnem de octo partilius orationis disciplinam, quam artem dicere consueverunt grammatici libro suo conplexus St, sed artis metricae praecepta singulari stirili ivxposuit nam non Solum Marius Victorinus . c. inter metricos auctoritatem primae eruditionis eum obtinuisse scribit, Sed etiam Plotius p. 2664 metricum ipsum dicit cum expositione metrorum autem, Sicut eri solebat, coniunxerat litterarum syllabarumque d0ctrinam, ad quam partem pertinent ea quae duo littera

P impetu p. 3l et de syllabis longis iden p. 40 et de i littera Servius in Verg. en. III 549 coul. V 22, itemque di i ut u

16쪽

vocalibi is loco consonantium positis Plotius . . ei tribuunt ex ipsa auten metrorum explicatione uberiora excerpsa de iambico metro exhibuit Rusimus Tl sq. pauca incerto nomine grammaticus anal graium Vind. p. 23, item de iambico et de con- susione metrorum Priscianti de me tr. Τer. p. 32 sq. de trochaico se de ionico Mallius heodorus p. 4 et 554 d. ais , de antispastico Marius Vict0rinus p. 25 34' . nostra memoria de Iuba metrico scripserunt et fragmenta eiu conposuerunt . Plaggede Iuba II rege Mauretaniae Monasterii uesiphaloi'um a. 849 p. 7 sqq. B. ten Brint. Iul)ae Maurusii de re metrica scriptoris roliquiae Vltraiecti a. 854, Η 'Venige symbolae critica ad

historiam scriptorum rei metricae Latinorum ratista viae a. 858 p. 15 sqq. 0S, ne ea quae ab illi disputata sunt repetamus, quoniam iis quae riScianus et usurii servaverunt satis certa indicia in serioris aetatis, ad quam Iubam reserendum esse diximus, insunt, his nunc diSputationem nostram continebimus. Priscia mi igitur p. 32l, ut vetere poetas magna libertate in versibus conponendis uso esse pr0baret, haec p0Suit, quae aliquanto emendatiora quam antea serebantur exhibuimus, smomus etiam idem confirmat his verbis, comici poetae a fili etiamni ver sibi/s silis quam rastici Syalium oderunt et illa quoque loca, quae proprie debentur umb0, dactylicis occupant pedibus, dum cotidianum sermonem imitari volunt et a versi calionis observa tione spectatorem ad actum rei convertere, ut non clis sed veris umectionibus inesse videatur Iuba deo in secundo et uario et sexto loco iambus non recipit nisi a brevi incipientes, quia in his locis feriuntur per coniustutionem pedestrem metrorum et visit extrema pars pedum iambicorum celerior esse, umnodo et ipsi lumbi accipere autem solet caesuras duas, quas et heroicum, id

' Quae Marius Victorinus Iuba uetore do metro utitispastieO tradit ita consentiunt cum ii quae de odum metro optinestio p. 5 sqq. scribit, ut Graecum et Latinum grammaticum ex communi

fonto suam doctrinnm linuSi8Se dpnrent. Constat autem utrumque H liodori libro Sum 8So. atque ex hoc fonto plura etiam videntur ropolorid esse, de quibus Hephaestio et Victorinus consontiunt nam Victorinum orto nope Iubae doctrinam sequi, etiamsi nomon auctoris non dSeripSit, OnStRt.

17쪽

est senili/inariam et semisopi narium erit at/lem probabilis tum bisus versus et rastoediis aplus, si secundi et quartum cret mnon ratios feceris quam umbos aut eum qui appelliatur tribra lis aut anapaestus, quonium sunt pareS κακομετρος autem, Si ali ter num primus et tertius et quintus rem illunt hanc permula tionum eois licentiam causa obscura m estis est, sed apertuluria nobis nam quoniam ter feritur hic versus, necesse St, ubicumque ab ictu percussionis v al, moram temp0ris adiecti non reformidet in primo autem pede et tertio incipit et in quinto, ferituris secundo et quarto et sexto altende tubam quoque scire in veniri quosdam iambos, in quibus secundus et quartus absque 0bservatione ponitur, Wm κακομετρους vocat idem in clat o M/ ersto con ureerunt et multiformiter coniustaverunt hoc sienus versuum, omnibu in locis indiderenter trochaeos aut pro spondeis 9ut pro ductvlis posuerunt, et est haec quoque vitiosa confu-Sio, ut

si qua si vellu iustabis, ante putare decet,

ne resoluta et vidua ulmis et ornis ustri discidiura dure Nysia rura questri Α8m0nium, item primo loco positit Priscianus, ariem ad Constantium imperatorem Scripsisse scimus eodem auctore . 90, neque quiSquam praeterea eius mentionem secit de nomine Juli ilans LeutSchius de arte metrica p. 23 eundem esse coniecit luinc atque Memnonium a Marsyri apud Cassiodorum de orthogr. p. 2299 memoratum, de quo non magis constat ea autem Ude de Iuba dicta sunt ita lim legebantur, ut taec quoque ad Sinonium, qui illiu auctoritatem secutus esset, referrentur, Iuba ideo in secundo et quarto et sexto loco iambos non recipi nisi a brevi incipientes et sane in libris manu scriptis est iam Vos,

non iambus. Sed quid sit, velint iambi a brevi incipientes vel qui sint iambi qui a brevi syllaba non incipiant intellegi nequit, nisi quis iambos dictos esse putat pedes l0c iambi posit08, qui tamen nec dicti a quoquam sunt iambi nec dici potuerunt ne illud quidem satis recte dicitur, grammaticum pedes in loc aliquo Vel Sis recipere itaque iambus Scripsi nominativo casu, ut Vei Sus iambicus trimeter secundo et quarto et sexto isto non

recipere nisi pedes a brevi syllaba incipientes die alii r. Iubae

18쪽

atilem inomen ipse Priscianus addidit, it haec omnia quae s-monii ortus ulne cit, ideo - feritur in sescundo et quarto ei sexto, Iul)ae esse indicaret ut re vera liae ita ut dixi scripta esse a grammatico manifesto indicant ea sua ipse addidit, ol tende ocul Ilam non solum aperto iubae verba respicit, cinii ambos dicit trimetros iambicos, sed etiam huius sententiam exponens, non ΑSmonii, e cuius laro pauca lescripsi''at, eoque ila coii parata ut explicatione non egerent, huic Se omnia quae ante scripsit tribuere significat. liis ita constitutis facile adparetne ea quidem quae proXime secun uti ad alium auctorem nisi ad Iuliam referri posse, quamquam suorunt qui haec in aliam sententiam deflectere Studerent. Ris schelius enim . , ne ad Iubam resurrentur, ita verba interpretatus est ut in clavo loc iambici

Vel Sti non num suam idem is mi in secundum et pitulum et Soxtum caderet fieri dicere sui', reli sua autem ita Sectuitur 9 Si Pi'isciano tribuerentui'. sed uulue idem in clavo On iisso vertio

sic dicitur neque omnino hoc praesertim loco, crini Priscianus Veterum metricorum testimonia conponat, intellegi potest is deo clavo libro Scriptoris citius verba sui iecit non magi placet si ergkii latio, qui sutonii librum, non Iubae, dici voluit . . p. 379. quod is uanu suam Sic defendi plodam modo iossit, ut Priscianum ea piae antepoSito Iubae nomine supra scripserat non ex liuisis libro petivisse, Sed in iis quoipio Sinonium, qui illiu SAuctoritate usu esset, secutum Sse dicamus, tam uti, cum Ρ0Sti diri unius Iubae sententia explicanda versetur, parum probabile Stitur uin ad Sinonium orationem redire. Oninino utent verbiS sic ut supra scripta sunt emendatis nulla causa est, cur Priscia-iuis Iubae libros legisse non credatur sed totius et superi0radu iambico metro et haec di confusione in utroruin ex ipsis Iubae commentariis descripsisse putandu est numerus lamen octo librorum frondere possit in eo opere quod totum in inetris X- ponendis versabal ir, pr3eSertiin cuni Iubam in quarto libro de iambico disputavisse sciamus auctore Rusin p. Til qua re motus D enlyelius i. c. p. 24, ut haec ad eundem librum revocarentur, hoc quoque loco in quarto scribendum esse coniecit sed idipstim, quod uinurus libri additus est, cum missus sit in superioriluis, quae ad quartuni librum haud dubie pertinent, indicat

19쪽

haec ex alio libi' , usis illa potita esse ita sit Si minor numeris re liuiritur, rectius pro in VIII restituemus in V libro. I ii iis igitur qua Iubae vindicavimus aetatis indicium continent re versus quos pro exemplo vitiosae metrorum consusionis grammaticus posuit. snxit enim illos, id quod saepe actum est in hoc genere, ex versibus optimi Sereni, qu0 in metro Falisco posuit Terentianus Maurus v. 200 et ex orentiani earmine Marius Victorinus p. 578, 9uando Fastella iustas ita iustre, ilis et ulmus uti simul eant Nam nisi sint paribus fruticibus,

Umbra necat lenera Amineas qua re, si quidem Sereni aetas recte ad tertium post Christum natum saeculum resortur, Se illitur Iubam, cuius libros circa annum tricesimum quinqu3gesimum Marius Victorinus tractavit, vel extremo saeculia tertio vel quarto ineiante vixisse ceterum versus Iuba in libris Prisciani corrupti Sunt, ita sere ut supra exhibui, nisi quod in primo et Secundo habeti iuvabis ante putare decernere soluta resoluta Pa risinus , in tertio ν pro Nysia neque certo con Stat quem ad m0dum ab auctore scripti sint, propterea quod nescimus in qu metro eos posuerit. Sed cum trocha00 aut pro spondeis aut pr0 dactyli positos esse dicat 00que testimonio ita utatur Priscianus, ut Latinos comicos in rochaicis suis simili consust in usos dactylos vel spondeo pro trochaei p0SutSSe contendat, equitur, si modo Priscianus bene intellexit quae ille scripserat, Iubam dactylicos versus, quibus vitiose inmiXti essent trochaei, posuisse. qua coniectura probata hexametri versus semel in singulis versibus trochaeo posito sic restitui poterunt, Si qua Iustella iustabis, ante putare e et, ne re soluta velint viduis simis et ornis, a strave discidium hie in dure Nysia rura. Eodem flare tempore quo Priscianus vel non multo ante Iubae libro usurpavit Rufinus, qui inter testimolita veterum grammaticorum, qui versus esse in sabulis Plauti et erentii dixerunt,

haec ex Iubae libro quarto descripsit p. 2Tll sq. Iuba in libro quarto sic dicit, umbicormn itaque exempla quae uinime re quenlata sunt subdisti, πάτερ υ κάμιβα, π0ιον φράσω oδε;

20쪽

Distere non vult Caelium PunHelius, misera marino uue limidula in litore, vallis per imas a ne sebens caerulo, armister in Ida pede vasto litora polens, caeritia non aliter superans liquida reluctae

παρὰ σοφου μάθε κλυων σα τις et καταμάθοι, Trep IDCUS, C c, puer sopor tibi , cane melos in alio loco sic, iambicum met mn non ex solis iambis conscribitur, sed quin quo suscipit pedes id est iambum tribrochyn ana paestum actylum et spondeum hoc est iambwn et spondeum et solutiones eorum, scilicet eae lumbi solutione tribrachyn num si sequentem onstum syllabam in duas breves dividos ne de lumbo tribrachys), pondo uiuom Solutiones duas, dactylim et ana paestum num si prior syllub sponde soli titur in duas breves, hut nupuestus: Si vero secunda, reuosius hal. inde intellesti sititur lumbi merea de lumbo et spondeo ieri et si eorum so lutionibus'. de choliumbo sic, est ulem pro eritatis eiusdem versus Viti unius pedis dimerentia nomen omittit. nam quod sexto loco, qui locus pur est, non lumbus sed spondeus vel ro chaeus accipitur et a lonsi syllaba incipit claudum carmen facit

sudes is ista Veia lute u fossa. quod autem binis pedibus et non si istulis scanditur, vetus i isti lutum est iuppe Herodotus, sentiquus historiae auctor, cum de heroo dicere versu, quem instulis partiri pedibus motus est, ita

φευγειν. ηδὲ ιμενειν, μηδ' αἰδεῖσθαι κακος ἐναι.