Quinti Horatii Flacci opera omnia

211쪽

DE ARTE POETICA

LIBER.

HUMANO capiti cervicem pictor equinam Jungere si volit, et varias inducere plumas Undiquo collatis membris, ut turpiter atrum Desinat in piscem mulier sormOSa Suferne, Spectatum admissi risum teneatis, amicit 6 Credite, Pisonos, isti tabulao soro librum Porsimilem cujus, velut aegri Somnia, Vanaos ingentur Species, u: nec Des nec caput uni Reddatur formae. Pictoribus atque P0etis QuidlibUt audendi seinpur fuit aequa potestas. IJ Eeimus et lianc Veniam petimusque damusque VicisSim; Sed non ut placidis coeant immitia, non iis Serpentes avibus geminentur, tigribus agni. Inceptis gravibus plerumque et magna ProseSSis PurpureuS, lato qui Splendeat, unus et alter II

AdSuitur pannus, cum lucus et ara Dianae Et pr0perantis aquae per amoenos ambitHS agros, Aut flumen Illienum aut pluvius describitur arcuS; Sed nunc non erat his locus. Et fortaSSe cupreSSum Scis Simulare: quid lioe, si fractis enatat exspes 20

Navibus aere dato qui pingituri Amphora c0epit

Institui; currente rota cur urceuR exit lDenique sit quidvis simplex dumtaxat et unum. Maxima pars Vatum, pater et juvenes patre digni, Decipimur specie recti: brevis QSSo laboro, 25 Obscurus fio; sectantem levia nervi Deficiunt animique; prosessus grandia turget; Sorpit humi tutus nimium timidusque procellae; Qui variare cupit rem prodigialiter unam, Dolphinum silvis appingit, fluctibuS rum. 30 In vitium ducit culpae fuga si caret arte.

212쪽

200 HORATII FLACCIAomilium circa ludum labor unus et ungues Exprimet et molles imitabitur store capillos, Infelix operis Summa quia ponere totum

Nesciet. Hunc ego me, Si quid c0mponere curem, r5 Non magis OSSO Velim quam DISO Vi Vere PraVO,

Spectandum nigris oculis nigroque capillo. Sumito materiam vestris qui Scribitis aequam Viribus ot vorsato diu quid ferro recuSetit, Quid valeant humori. Cui lecta potenter erit res, 40Noc facundia deseret hunc nee lucidus Ordo. Ordinis haec virtus erit et Venus, aut ego fallor,

Ut jam nunc dicat jam nunc debentia dici, Pleraque disserat et praesens in tempus omittat;

Hoc amet, hoc Spernat promi8Si carminis auctor. 45 Iii verbis etiam tenuis cautusque Serendis, Dixeris egregie notum si callida verbum Reddiderit junctura novum. Si sorte nece8Se est Indiciis monstrare recentibus abdita rerum,

Fingere cinctutis non exaudita Cethegis 50 Continget, dabiturque licentia Sumpta pudentur; Et nova fictaque nuper habebunt verba fidem si Graeco fonte cadent, parce detorta. Quid autem Caecilio Plautoque dabit Romanus ademptum Virgilio Varioque ' Ego cur acquirere Dauca IoSi P08sum invideor, cum lingua Catonis et Euni Sermonem patrium ditaverit et nova rerum Nomina protuleriti Licuit semperquo licebit

Signatum praesente nota producero nomen.

Ut silvae laliis pronos mutantur in annOS, 60 Prima cadunt: ita verb0rum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent modo nata Vigent quo. Debemur morti nos nostraque; Sive receptus Terra Neptunus classes aquilonibus arce Regis opus, Sterilisve diu palus aptaque remis 65 Vicinas urbes alit et grave Sentit aratrum, Seu cursum mutavit iniquum frugibus amnis Doctus iter melius, mortalia facta Peribunt, Nedum sermonum stet honos et gratia VivaX. Multa renascen ur quae jam cecidero, cadentque 70Quae nunc Sunt in hon0ro Vocabula, si Volet USUS,

213쪽

ARS POETICA. 201 Quum penes arbitrium cst et jus et norma loquendi.

Res' geStae regumquo ducumque et tristia bulla Quo scribi P0ssant numero monstravit II Omerus. Vorsibus impariter junctis querimonia primum, 75 Post otiam inclusa est voti sontentia cempos: Quis tamen exiguos elegos emiSerit auctor, Grammatici certant et adhuc sub judice lis est. Archilochum proprio rabies armavit iambo; IIunc socci cepere pedem grandesque cothurni, 2JΛlternis aptum sermonibus et populares Vincentem strepitus et natum rebuS agendis. Musa dedit fidibus divos pueroSque de0rum Et pugilem victorem et equum certamine Primum

Et juvenum curas et libera Vina referre. f5Diseriptas Servare Viees operumque Colores Cur ego Si nequeo ignoroque Poeta Salutor 'Cur nescire pudens Drave quam discere malo' Versibus eXponi tragicis res comica non vult;

Indignatur item privatis ae prope Soceo 90 Dignis carminibus narrari coena Thyestae. Singula quaeque locum teneant 80rtita decenter. Interdum tamen et vocem com0edia tollit, Iratusque Chremes tumido delitigat ore; Et tragicus plerumque dolet sermone pedestri 95 Telephus et Peleus, cum pauper et eXsul uterque Pr icit ampullas et sesquipedalia Verba, Si curat cor spectantis tetigiSSe querela. Non satis est pulchra esse poemata; dulcia Sunto Et quocunque volent animum auditoris agunto, I 0 Ut ridentibus arrident, ita sontibus adsunt Humani vultus: si vis me flere dolendum est Primum ipsi tibi: tunc tua me infortunia laudent, Tolopho vel Peleu; malo Si mandata loqueris Aut d0rmitabo aut ridebo. Tristia maestum IJ5Vultum verba decent, iratum plena minarum, Ludentum lasciva, Severum Seria dictu. Format enim natura prius nos intus ad Omnem

Fortunarum habitum; juvat aut impellit ad iram Aut ad humum maeroro gravi deducit et angit; HOPost offert animi motus interprete lingua.

214쪽

202 HORATII FLACCISi dicentis crunt fortunis absona dicia

Romani tollunt equites peditesque cachinnum. Intererit multum divusne l0quatur an herOS, Maturusne SeneX an adhuc florento Juventa lia Fervidus, et matrona potens an Sedula nutriX, Mereatorne Vagus cultorno virontis agelli, Colchus an Assyrius, Thebis nutritus an Argis. Aut famam sequere aut sibi convenientia finge.

Scriptor honoratum Si forte reponis Achillem, le' Impiger, iracunduS, ineXOrabiliS, Reer, dura neget sibi nata, nihil non arroget armis. Sit Mostea ferox invictaque, flebilis Ino, Perfidus Ixion, Io Vaga, tristis OreStes. Si quid inexpertum scenae committis et audes 125

POrSonam formare novam, Servetur ad imum

Qualis ab incepto processerit, et Sibi constet. Dissicito ost proprio communia dicere; tu ellectius Iliacum carmen deducis in aetES, Quam si proferres ignota indictaque primuS. 130 Publica materies privati juris erit, Si

Non circa vilem patulumque moraberiS Orbem, Nec Verbo verbum curabis reddere fidus

Interpres, nec desilies imitat0r in arctum Unde pedem prosei re pudor vetet aut operis leX. l35 Nec sic incipies ut scriptor cyclicus Olim: Fortunam Priami cantabo ct nobile bellum.

Quid dignum tanto seret hic promiss0r hiatu IParturiunt montes, Da Seetur ridiculi18 mus.

Quanto rectius hic qui nil molitur inepte: ub'Dic mihi, Musa, Virum captae p08t tempora Trojao Qui m0ros hominum multorum vidit et urbes. 'Non sumum ex fulgore sed OX fumo dare lucum Cogitat, ut speciosa dehine miracula Promat, Antiphaten Scyllamque et cum Cyclope Cliarybdin. 115Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri, Nec gomino bellum Trojanum orditur ab ovo; Semper ad eventum festinat et in medias res

Non Soeus ne nota8 auditorem rapit, et quae Despurat tractata niteScere s0SSo relinquit; i50Atquc ita mentitur, Sic Veris salsa remiscet,

215쪽

Primo no medium, medio ne discrepol imum. Tu quid ego et populus mecum desideret audi: Si plausoris eges aulaea manentis et USque Sessuri donec cantor Vos plaudite' dicat, 155 Aetatis cujusque notandi sunt tibi mores, Mobilibusquo decor naturis dandus et annis.

Reddere qui Voces jam scit puer et pede certo Signat humum, gestit paribus colludere, et iram

Colligit ac ponit temere, et mutatur in horaS. l60Ιmberbus juvenis tandem custode remoto Gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, Coreus in vitium flecti, monitoribus aSper, Utilium tardus proxi80r, prodi S aeriS, Sublimis cupidusque et amata relinquere pernix. Ic5 Conversis studiis aetas animusque virilis Quaerit opes et amicitias, inservit honori, Commisisse cavet quod mox mutare laboret. Multa senem circumveniunt incommoda, vel quod

Quaerit et inventis miser abstinet ac timet uti, tro Vel quod res omnes timido gelideque ministrat, Dilator, Spe longus, iners, nVidu8que futuri, Dissicilis, querulus, laudator temporis aeti

So puero, castigator cenSorque minorum.

Multa ferunt anni venientes commoda Sestum, l75Multa recedentes adimunt. Ne sorto sonitos Mandentur juveni partes pueroque Viriles, Semper in adjunctis aevoque morabimur uptis. Aut agitur res in sceniS aut acta refertur. Segnius irritant animos demiSSa per inrem, I80

Quam quae sunt oculis Subjecta fidelibus, et quas Ipso sibi tradit spectator: non tamen intus Digna geri promes in scenam, multaque tollos

Ex oculis quae mox narret lacundia PraeSonS. Ne pueros coram populo Medea trucidet, ita Aut humana palam coquat exta nefariu8 Atreus, Aut in avem Procne vertatur, CadmuS in anguem. Quodcunque ostendis mihi sic incredulus odi. Neve minor neu sit quinto productior actu

Fabula, quae posci vult et Spectata reponi; I90 Nec deus intersit nisi dignus vindice nodus Ir

216쪽

Inciderit; nec quarta loqui persona laboret. Actoris partes chorus Osticiumque virile Defendat, neu quid medios intercinat actus Quod n0n proposito conducat et haereat apte. I95 Illo bonis faveatque et consilietur amice, Et regat iratos et amet peccare timentes; Illo dapes laudet mensae brevis, ille salubrem Justitiam legesque et apertis otia portis;

Illo tegat commissa deosque precetur et Oret, 200 Ut redeat miseris, abeat fortuna SuperbiS. Tibia non ut nunc orichalco vincta tubaequo Aemula, sed tenuis simplexque 'foramine paveo Adspirare et adesse choris erat utilis atquo Nondum spissa nimis complere sedilia flatu; 205 Quo Sane populus numerabilis utpote parvus Et frugi castusque VerecunduSque coibat. Po8tquam coepit agros cXtendere Victor et urbes Latior amplecti murus vinoque diurno

Placari Genius sestis impune diebus, 2l0 Accessit numerisque modisque licentia major; Indoctus quid enim saperet liberque laborum Rusticus urbano confusus, turpis honesto' Sic pri8eae motumque et luxuriem addidit arti Τibicen traxitque vagus per pulpita Vestem; si GSic etiam fidibus Voces crevere SeVeriS,

Et tulit oloquium insolitum facundia PraeeOPS, Utiliumque sagax rerum et divina futuri Sortilegis non discrepuit sententia Delphis. Carmine qui tragico vilem certavit Ob hircum, 220Mox etiam agrestes Satyros nudavit, et asper Incolumi gravitato jocum tentavit, eo quod

Illocobris erat et grata novitate morandUS Spectator, functu8que sacris et potus et eXleX. Verum ita risores, ita commendare dicaceS 225 Conveniet Satyros, ita Vertere Seria ludo, Ne quicunque deus, quicunque adhibebitur heros, Rogali conspectus in auro nuper et Ostro, Migrot in obscuras humili sermone tabernas, Aut dum vitat humum nubes et inania captet. 230 Effutiro leves indigna Tragoedia VerSUS,

217쪽

' ARS POETICA. 205 Ut sestis matrona moveri jussa diebus, Intererit Satyris paulum Dudibunda Protervis.

Non ogo inornata et dominantia nomina solum Verbaque, Pisones, Satyrorum SeriΡtor amabo; q33Noc sic onitar tragico dissorro colori Ut nihil intorsit Davusne loquatur et audax Pythias omuncto lucrata Simone talentum, An custos famulusque dei Silenus alumni. Ex noto fetum carmen Sequar, ut Sibi quivis 210 Eperet idem, sudet multum frustraque labores Ausus idem: tantum series juncturaque pollet, Tantum de medio sumptis accedit honoris. Silvis duducti caveant me judice Fauni, Ne volui innati triviis ac paene sorenses 215 Aut nimium tenoris juvenentur VerSibUS unquam, Aut immunda crepunt ignominiosaque' dicta; offenduntur enim quibus est equus et pater et rcS, Nec, si quid fricti ciceris probat et nucis emptor, Aequis accipiunt animis donantve Corona. 250 Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus, Pes citus; unde etiam trimetris accrescere jussit Nomen iambeis, cum senos redderet ictus Primus ad extremum similis sibi. Non ita pridem, Tardior ut paulo gravior quo veniret ad aures, 2 5 Spondeos stabiles in jura paterna recepit Commodus et patienS, non ut de Sede Securida Cederet aut quarta socialiter. Hic et in Acci Nobilibus trimetris apparet rarus, et Enni

In Scenam miSSOS cum magno pondere VerSH3 260 Aut operae celeris nimium curaque caretilis

Aut ign0ratae promit artis crimine turpi. Non quivis videt immodulata poemata judex, Et data Romanis volita est indigna poetis.

Idcircone vagor Seribamque licenter' an Omnes 265ViSuros peccata putem mea, tutus et intra Spem veniae cautus Τ Vitavi denique culpam, Non laudem merui. Vos exemplaria Graeca

Nocturna Versate manu, Versate diurna.

At vestri proavi Plautinos et numeros et 270 Laudavere Sales: nimium Patienter utrum quo

218쪽

206 HORATII FLACCINO dicam stultu mirati, si modo ego et vos Scimus inurbanum lepido seponere dicto Logitimumque sonum digitis callemus et auro. Ignotum tragicae genus invenisse Camenae 275 Dicitur et plaustris vexisse poemata TheApis,

Quae canerent agerentque peruncti saeuibus Ora. Post hunc personae pallaeque repertor honestae

Aeschylus et modicis instravit pulpita tignis

Et docuit magnumque loqui nitique cothurno. 280 Successit vetus his comoedia, non Sine multa Laudo; sed in vitium libertas excidit et vim Dignam lego regi; lex est accepta choruSque Turpitur obticuit sublato jure nocendi. Nil intentatum nostri liquere poetae, 285Nec minimum meruere dreus vestigia Graeca Ausi clusurore ' celebrare domestica laeta, Vel qui praetextas vel qui docuere togata S. Nec virtutu foret clarisve potentius armis Quam lingua Latium, si non ossenderet unum 'θθQuemque poetarum limae labor et mora. VOS, O Pompilius Sanguis, carmen reprehendite quod non Multa dies ot multa litura coercuit utque Por cetum decies non castigavit ad unguem. Ingenium miSera quia sortunatius arte 295Crcuit et exoludit sanos Helicone poetaSDemocritus, bona pars non Ungues Ponere Curat,

Non barbam, Secreta petit loca, balnea Vitat. Nanciscetur enim Pretium nomenqUB Poetae, Si tribus Anticyris caput insanabile nunquam 3'u Tonsori Licino commiserit. O ego laeVus, Qui purg0r bilem sub verni temporis horam lNon alius saceret moliora Doemata. Verum Nil tanti ost. Ergo fungar Vice cotiS, neutum Reddere quae ferrum valet cXSO1 S ipsa Socandi; aq5Munus et ossicium nil scribsiis ipse docebo, Unde parentur opes, quid Qat formetque poetam; Quid deceat, quid non; quo Virtus, quo sisat error. Scribendi recto sapere est et principium et fons: Bom tibi S0craticae poterunt ostendere chariste, gl0Verbaque provisam rem non inVita Sequentur.

219쪽

ARS POETICA. 207Qui didicit patriao quid debeat et quid amicis,

Quo Sit amore parens, quo frater amanduS et h08Pes,

Quod sit conscripti, quod judicis ossicium, quae Partes in bellum missi ducis, ille profecto ria

Reddoro personae Scit convenientia cuique. ReSpicere eXemplar Vitae morum quo jubebo Doctum imitatorem et Vivas hinc ducere Vodes. Intui dum speciosa locis morataque recte Fabula nullius Veneris, Sine pondere et arte, 320Valdius obluctat populum meliusque moratur

Graiis ingenium, Graiis dedit ore rotundo Musa loqui, praeter laudem nullius avaris. Romani pueri longis rationibus assem t25 Discunt in partes centum diducere. Dicat Filius Albini: Si de quincunce remota QSt Uncia, quid superati Poteras dixisse.' Triens V Eul Rem poteris servare tuauia Redit uncia, qui sit Τ' Sumis' At haec animos aerugo et cura peculi ardCum Semel imbuerit, Speramus carmina fingi Posso linenda cedro et levi servanda cupressol Aut prode8So volunt aut delectare poetae,

Aut simul et jucunda et idonea dicere vitae. Quidquid praecipies esto brevis, ut cito dicta dabPercipiant animi dociles teneantque fideles;

omne Supervacuum Pleno de pectore manat. Ficta voluptatis causa Sint Dr0Xima Veris, Nec quodcunque volet poscat sibi fabula credi, Neu pranSae Lamiae Vivum puerum eXtrahat alvo. rc0 Conturiae seniorum agitant expertia frugis, Celsi praetereunt austera poemata Ramnes:

Omno tulit punctum qui miscuit utilo dulci,

Lectorem deleetando pariterque m0nendo; Hic meret aera liber Sosiis; hic et mare transit ris Et longum noto Scriptori prorogat aeVum. Sunt delicta tamen quibus ignovi8Se velimus;

Nam neque chorda sonum reddit quem Vult manus et mons, POScentique gravem Persaepe remittit acutum; Nec semper feriet quodcunque minabitur arcus. 350Verum ubi plura nitent in carmine non ego DaveiS

220쪽

203 HORATII FLACCIOssendar maculis, quas aut incuria sudit Aut humana parum cavit natura. Quid ergo ost 'Uι seript0r si pudeat saum librarius usquo

Quamvis est m0nitus venia caret; ut citharoedus a55 Ridetur chorda qui semper oberrat eadem:

Sic mihi qui multum cessat sit Choerilus illo,

Quom bis torvo bonum cum risu miror; et idem Indignor quandoque bonus dormitat Homerus; Vcrum operi longo fas e8t obrepere Somnum.) 360 Ut pictura poesis: erit quae Si propius Stesso capiat magis, et quaedam Si longius abstes. Haec amat obseurum, Volet haec Sub luce videri, Judicis argutum quae non formidat neumen; Haec placuit semel, haec decies repetita placebit. 365 O major juvenum, quamVis et Voce paterna Fingeris ad rectum et per te sapis, hoc tibi dictum Tolle memor, certis medium et tolerabile rebus Recto concedi. Consultus juris et actor Cau8arum mediocris ube8t virtute diserti arbMessallae nec Scit quantum CaSeellius Aulus, Sed tamen in pretio est: mediocribus esse poetis

Non homines, non di, non conceSSere columnae. Ut gratas inter menSas Symphonia discors Et crassum unguentum et Sardo cum melle papavor 275

Ossendunt, poterat duci quia coena sine istis: Sic animis natum inVentumque poema juvandis, Si paulum summo decoSSit vergit ad imum. Ludoro qui nescit campoStribus abstinet armis, Indoctusque pilae discive trochive quiescit, r89 No spissae risum tollant impune coronae: Qui noscit vorsus tamen audet singere. Quidni 'Libor ot ingenuus, PraeSertim eonSUS equeStrem Summam nummorum Vitioque remotus ab omni.

Tu nihil invita dices laesus vo Minerva; ara Id tibi judicium est, ea mens. Si quid tamon olim Scripseris in Maeci descendat judicis auros

Et patris et nostras, n0numque prematur in annum, Mombranis intus positis: delere licebit Quod non odideris; neScit VOX mi8Sa reVerti. MuEilvestres homines Sacer interpresque deorum