장음표시 사용
11쪽
XVI. Ine tam diversae hominum , de fine bonorum opIaio
fies de discrepantes sententiae extiterunt Quae diversitas aucta est ex diverso vitae genere, quod qui sectatus est. Quotus; visque enim non judicari, id bonum esset, propter quod tale vitae genus est amplexus P XVII. Enumerat autem Aristoteles. I. Eth rquatuor vitae genera, quae prae caeteris dicit esse μαλ Sα ζοεχυ . quorum primum appellat απολα-κον, eorum scilicet qui solum ἄπο λαυειν exoptant, cruri, ut Horat ali sunt tantum fruges consumere
XVIII. Sed mittamus hujus generis A thores Tectatores, Epicurum , Sardina padum , de alios voluptatum de libidinum charybdes , suisque se sinibus tenere iubeamus qui in consertissima voluptatu omnium varietate, vitam non modo praeelegerunt σωματ σιην verum etiam praemia proposuerunt iis , qui novum aliquod voluptatis genus excogitare valuerunt quos proinde non immerito valeas coronatos dicere porcos. XIX. Cum enim constet, omnem naturam conservationem Mincolumitatem sui expetere, id quod non in animantibus moindo,verum etiam in stirpibus ac truncis pene saxis animadvertimus voluptas autem vires animi de corporis interimat: cumq3 soli homines peculiari quadam natura , rationis in mentis praeoditi lim , ut propterea quaeratione ac mente in homine fiunt, Q. la secundum naturam fieri videantur Prompte hinc colligitur. cum summi boni ratio initur, nullam in partem cadere volupta intis ejusmodi quaestionem. Haec enim non in hominis, sed anima. is est natura.
X X. Alterum genus est πολ Πιδνὴ προ νηον, civile de actuosum eorum , qui honestatis, lavdis gloriae studiosi vitam magis amant ψυχικν, atque utiles se praebent ad juvandam soci eistatem communem in Reipub: negotiis administrandisci unde χαυεντες, gratios de politi nominantur quorum alij, ut Periander de Alexandri militcs, summum bonum in honore collocarunc alii ut stoici in virtutes, quam honor ut praemium cois
12쪽
humilem finem proponunt: tamen veritatem non assequunt /: Etenim honor in honorante potius est quam honorato magisci; in illius quam hujus potestate reperitur. At summum bonum de . bet esse υβικρσον, proprium eiusAtii illud nossidet, despropter se. XXII. Sed neq; stoicus iacile persitas erit in virtutis habitii,
etiam cum maxima rerum affluentia summum esse bonum: multo minus sapientem ror assi xum aut tauro Phalaridis inclusum, nihilominus propter ututem esse beatum. Nam ut re et HaitCic.
t T. Omnis virtutis laus in actione consistit. Unde colligit Aristoteles, quod sicut in ludis Olympicis non tar mosissimi limiq;.
sed qui strenue dimicabant, coronabant ura ta non lo virtutis habitu praediti , sed ilia praeclara virtutum munera obeunt, sum mi boni corona honestentur.
XXIII. Hae ita ab Aristotele luculenter disputantur. I. Ni choma c. ca . . ubi felicitatem non in virtutis habitu, sed eiusdem actione consistere pluribus contendit. Beatitatis autem De finitio quam ipse inibi duplicem adfert prior est Sis πορ ra qualitatis diciturque 'ος em μα-li, ut Beatitudo est extremum& perseetissimum bonum rerum agentarum. Altera Fc σόας, de voeatur ζος ἡ τ λς ut, Beatitudo est operatio Animae ratio isnalis, secundum virtutem optimam&per feetistimam , invita persecta. XXIV. Ratio sententiae Aristotelicae hoc sunda meto nititur, ex
principiis physicis petito: Actio propria naturae cuiuis est finis,
de summum bonum eius : Actio virtutis est actio propria hominis: Ergo actio virtutis est finis hominis, summum bonii eius XXV. Hie finis abAristotele de monstratus; Cons derari potest
ratione quadam communi, propria Consideratione commuis ni nempe ut est actio ex virtute prodiens, magni fieri sane debeneum in rebus humanis nil reperiatur proba actione praestantius.
aut homine d:gnius. Huc certe curam omnem, huc omnes animi
vires dirigere atq; intendere tenemur. At si propria nonnulla considerentur permagna satis eget castigatione atq; directione. XXVI. um enim actio virtutis consideratur, ut finis ultimus ad alui in finem non ordinatus,emendari magnopere necesse Ni-bet. Eatenus enim proba actio magni facienda, quatenus altera fi
ni conducit ultimo ac prae tantusimo. XX vll. Turis
13쪽
Atqui finem bonorum in rebus externis ponunt, minus alias sa per videntur. si quidem absurdum, summum bonum in iis rebus collocare, quae Lirtunae imperio subiacent. Breviter, finis bono. rum in externis esse non potest. Racione possessionis, quia nostradici non Oisunt Acquisitionis, quia per iniusta media saepe acquiruntur: Dependentiae, quia ad alia referuntur in sufficientiae, quia appetitum explere non possunt. XXVIII. Succedit postremum genus Θεωροπικον eorum, quaveritatis amore flagrantes , se totos contemplationi tradiderunt rerum naturalium de divinarum. Hujus Authores Socrates de
Plato esse perhibentur. iii finem bonorum in scientia posuerunt, maxime in contemplatione boni per se, quod Plato deam
XXIX. Hicta intellexit cui vulgariter omnium retussingulari. um universales esse ideas formas, species , causas exemplares de ad quarum ina aginem Deus haec visibilia effecerit omniumq; bonorum extra Deum , unam quandam communem esset deam si e formam essentialem, separatam desalicubi per se existentem, aqua reliqua omnia b Ana suam habeant essentiam de notitiam quam sententiam Platoni affingit Aristoteles i. Ei his. cap. in cujus deae contemplatione po fit sit hominis beatitudor facile probaverit Aristoteles talem bonoru idea nec dari, nec si daret ut, summi boni loco haberi posse. At si rerum ideas in Deo ipso acceperit, de summum bonum Deum ipsum putaverit, quae Platonis sententia esse videtur erroris insimulari non de heti Est
enim Deus opi max finis bonorum quem quaerimus, in cujus agnitione, fruitione cnexu cum eo, vere beati selices efficimur. XXX. Ut ut est, videtur Plato inter philosophos exeruisse caput . altiusq, mentem extulisse caeteris quanqua necis veritatem est assecutus, ut cui plena de persecta viae ad summum bonum se. rentis cognitio defuit, quam sola doetrina coelestis demonstrat. In multis tamen locis . Disputationes suas eo adduxisse videtur, ut ostendat, non esse in hac vir perfectam felicitatem expectandam, sed in altet tantum. Hoc agit in Philebo, in Convivio, in Protagora, in Epinomade hoc Socrates moriens in Phaedone.
14쪽
Reliqui vero philosophorum,qui plus aliis sapere visi sunt, erga
futuram vitam caeci, in hac praesenti de caduca, perfectam felici tatem, inperfecto homine, ex usu de actione perseeliae virtutis
XXXI: Atq; ita ex una parte sensu de carnis judicio ducti, ex altera viam pro fine, decursum pro termino tenentes, in hac quaestione acumen perdiderunt, variaque dicere coacti sunt finem quaerentes, nunquam vero adfinem pervenientes. Quib. proinde convenit exprobratio Paulina Rom. I. φάσυντες εινα Gφοι ἐμω- ζανθησαν Quippe homo beatus non erit,etiamsi omnes possidest virtutes morales de civiles, cum has habeamus testes nostrarucalamitatum certissimas Annon Prudentiae munus est, ut provis deat ne decipiamur per errorem in eligendis bonis de evitandis mali su Iusticia non alia de causa necestaria est, nisi ut coerceantur furta, rapinae violentiae Fortitudo homines armari ut dolores, pericula de mortem denique honestius oppetant Temperantia ebrietates libidine' diversi generis reprimit de restinguit:
de sic de caeteris. XXXII. Itaq; relie is philosephorum turbidis lacunis, colligamus ad vivos Israelis fontes conversi, finem bonorum, beatitatem dc summum bonum, non esse virtutem, non actionem civilem, non cumulum bonorum , non vitam naturae consentaneisam Sed conformationem animi hominis cum Deo, agnitionem de celebrationem Dei, fruitionem eius de nexum cum eo viam autem ad bonum illud ferentem, Christum mediatorem ejusque fidem cum qua studium pietatis, Se meditatio legis Iehovae sint conjuncta, ut psalmus. I. docet. Quem proinde ut mundanae sapientiae oppositum,promissi atq; instituti memor subijeiam ejus Analysin de partium oeconomiam ostensurus, idque per distincta
XXXIII. De causa effieiente hujus psalmi primum diverse
occurrunt Patrum sententiae. Nam quidam psalmos omnes Davidi Regi ascribunt: Se nomina Asaphi, filiorum Chore, descrete inrorum, non Authorum, sed administratotum esse affirmant. Contra vero alii Psalterium a Io. Prophetis conscriptum ess ajunt, Mose,Davide, Salomone,Asapho, Emon, Ethan, Idithum de filii chore Elcana, Elia zar, Abia rab. XXXIV.In
15쪽
X X XIV. In hae sententiarum varietate, non Deile sorte suerit discernere, quid potius approbandum praesertim cum i ara Ig.v. I. scribatur psalmus integer Ios. Cum hac praefuis-ne: In illo die fecit David principem ad confitendum domino Asaph,& fratres eius. Ex quibus apparet, quod Asaph psalmos a
David compositos, tanquam chori magister, melodiis exor nandos acceperit. Contra vero libri Paral aov. o. ita scriptum
legamus : Praecepit Ezechias & principes Levitis , ut audaren Dominum sermonibus David,&Asaph videntis. ubi diserte non minus Asaph quam David psalmorum author declaratur rivandoquidem IV verba, seu Poemata psalmorum , aeque illi ac
Davidi assignantur. XXXV. Verum non necesse est, Problema hoe scruputas uspersequi quandoquidem certum est, sive David, sive Asaph, ave quispiam alius psalmum quempiam conscripserit , quod nihil amplius, quam vicariam operam spiritui saneto praestiterit. Hic enim psalmorum omnium verus Author est, qui illos Davidiae Asaph a tanquam amanuensibus , inspirando dc cor eorum illii
minando, intus dictavit Petrus certe Apostolus Act. I. V. I s.
cum deJud proditoris interitu vaticinium e psalmis 69.6 ios. protulit, diserte testatur spiritum sanctum per os Davidis locu
XXXVI. Quod autem psalmus .Qανεν ζαφος, rationem adfert Augustinus, cum ait: Quia hic psalmus propriam vocem Dei loquentis inducit, ideo titulum non habet. ne quid Divino eis
loquio praeponeret Πr, aut primus diceretur , qui non Primus,
sed unus est appellatus. XXXVII. Materia psalmi primi est quaestio de fine bono. rum qui non in mundano splendore , aut officiorum civilium eultu consistit sed verbi Dei assidua meditatione. Is enim vere beatus est, qui legem Jellovae meditatur, eamque versat nocturna manu versatq; diurna. Et quidem beatus non philosophica aut umbratili aliqua felicitare sed vera ac solida, eaq; non una, sed omnibus ut ita dicam beatitudinibus4 id quod nomine multitudinis mini v. i. spiritus Dei innuere voluit. Nimirum ut 4bstenderet veram beatitudinem quae secundum Deum est, omnia
in se complicii. B XXXVIII. Dp
16쪽
XXXVIII. Describit autem beatitudinis essentiam de naturam. no absolute de κοῆ ἀφαιροMν, sicut philosophi suam ἐυδιυμ ονιαν,
sed in concreto , h. e. viro de homine christiano nec terminis Definitionum obscuris aut angustis includit eam sed picturis illustribus de imagine omnium pulcherrima, veluti vivam ab oculos statuit. ait enim:&erit idi,tin similis arbori senetis erat occ. XXXIX. tque ut omnia summatim complectatur, subdit de quicquid fecerita prosperabitur. ubi verbo Πύγ' v. s. non modo intelligit op cra hominis christiani generalia , confessionem, dilectionem de caetera quae inter fidei fructus recensenturci verum-
etiam quae qui , in suo vitae genere praestat ad Dei gloriam , de communis societatis utilitatem. Pertinet igit ut haec prosperitas, non ad unum a si quod vitae genus theoricum vel practicum essed ad singulos status de ordines in Repub.christiana, quibus omni hos hic felix successus promittitur. XL. Forma in ipsa dispositione partium de sngulorum mem-hrorum elucet Thema ipsum est Didascalicum sive docentis. Cuius partes sunt ites,propo filio vel Thesis antithesis i Epi.
LI. Propositio ab πο potar, negatione incipit Beatus, qui
non facit cum vita docti in impiorum. Cuius ratio est ut enim quis ad veram in Deo beatitudinem aspiret , ei primum remo. venda sunt obstacula, quae impedimento esse selent quorum tria ut insigniora hic proponuntur esconsilium impiorum via peceatorum,sc Cathedra illusorum . quibus verbis graphica descriptione notat tria genera hominum a vero aberrantium, Sca suminmo sine ab d centium.
XLII. Negata propositio iteratur per καὶοἱ φαοτ; affirmati subie et L Beatus est, qui in verbo Dei acquiescit tanquam fine su-
prcmo desin eo meditatur assidue tum illustratur similitudine ab arbore sumpta sim verbum Dei amplectitur, discit, meditatur. v c. similis est arbori juxta rivos aquaru plantatae Explicatas militudo talis est ut arbor juxta rivos aquarum plantati, seu
ctum fert in tempore sues sic pius omnis irrigata fide, per ver buni fruetus feret verbo dignos, omniaq; facta eius felicem successum habebunt. ΣLIAE AD.
17쪽
T LIII. Antithesis brevior est: Non se impli. quia impiorum
instituta piorum studiis plane sunt contraria impii enim non amant legem Dei, non illam meditantur, nec in ea se oblectatis, sed aversantur. lustratur autem diversa similitudine a palea Impii peccatores Se illusores, similes sunt paleis de quisquiliis, quas ventus dissipat ac dispellit. Tum politur partibus ni seriat, vela specie paenae: impii neque in publico ministerio persistent,
neque in Ecclesiae congregatione perdurabunt. X DI V. pilogus Epiphonenis te figuratur, quo thes s de An. tithesis confirmantur, adeoq; tatus sali'us ab e sente successus justorum , dc miseria impiorum con cluditur Pilii: nt beati, Novit enim Dominus, hoc est approbat ac dirigit viam eorum. Impii vero sunt miseri s via via eorum ignoratur a Deo, h. e.
XL . Ad formam quoque pertinet, quod hic psalmus non soluta de libera, sed ut reliqui omnes ligata dc numeris astricta oratione sit compositus ι id quod Epigraphe singulorum osten.dit. Nam psalmi,cantica,&hymni dicuntur,eis quod metrico di.ctionis genere conditi sint idque etiam patet ex musicis instrumentis, ad quorum pulsationem dc harmonicam modulationem, psalmi in tabernaculo ac templo Domini decantabantur. Quod fieri non potuisset, nisi numeris astricti fuissent sed de sacra Poesi, juvante Deo, allas. XL Ui Finis non solum hujus psalmi prirpi verum etiam totius sacri Codicis est, ut homines de aeterna illa cum Deo beatitudine in solo Dei verbo quaerenda, doceat atque commonefaciat. Quaecunq; enim scripta sunt, in nostram doctrinam scripta sunt,ut per patientiam de scripturarum exhortationem spem ha
beamus. Rom. II. V. 4 IChao. U. I.
X LVI L Ut igitur in omnibus scriptis Methodicis fieri solet, ita hic quoq; spiritus sanctus, a fine totius Theologiae, qui est vera beatitudo, di finis bonorum, initium facere oluit Nempe ut hac laetissimi atq; exoptatissimi finis suavitate,omnes hujus vitae labore dc molestias temperaret, omneque pie destione ne vivendi taedium leniret ac depelleret.
XLV LII. Quid est, quod Agricolis totius anni labores si non faciles, at quidem certe tolerabiles esticu i Copiose scilicet me L
18쪽
sis expectatio. ita hic communis vitae nostrae moderator, marignus ille Magister, spiritus veritatis, summa Lapientia ac metho. do , a pollicitatione praemii exordium sumere voluit ut obliti laborum qui in manibus versantur,tota Animi cogitatione fini nostro ac summo bono,verae scilicet in Deo beatitati magis
intenti essemus. Ipsi cum Patre de Filio su honor&gloria sine fine A