De Minervae interventu in Homeri Odyssea [microform];

11쪽

insulam ostendit cumque eo de procorum caede deliberat et de rerum suarum statu edoeto perpetuum suum pollicetur auxilium monet, ut primum adeat Subulcum sese iterun filium

et dum Ulixos ad Eumastum e conseri, ipsa Spartam abit, ubi vana ac salsa de Poneloponarrando Telemacho, ut in patriam revertatur, persuadet eique praecipit, ut statu Eumaeum adeat eumque iubeat matri adventum suum nuntiare XV init.). ' Post Telema n 1 Ithacum adventum Eumaeo in urbem misso Ulixem non conspecta a filio eius nutu ad se vocate tu uiri subulci monetque ut, qui sit, Telemacho aperiat cum eoque in urbem e conserat

ad Geiscendos procos se ipsam, avidam pugnae, illis auxili suturam XVI. 10o deindo

tacto vir a priorem reddit speciem, ut elemachus Heum me sernere existimet; 'e' mox oum rovorso urbe subulco vel a procis agnoscatur, Jursu in Senem On eri1t. Deinde cum Eumaeo in urbem eunti nam Telemachus iam eo praeiverat me metuent 1mminon certamon animum confirmat XVII. 360 sq. Sed quin propius him fiscriminis tempus advenit, eo magis dea procorum se vindicem praestans, ne illi resipiscant et ad 'anitatem mentenniue revocentur. Penelopen, aueta corpori eius Venustate ' pulchrmidine,

quo insanior fieret procorum cupiditas. impellit, eorum in turbae immisceat XVIII,

158 qui deinde a dea inditati maledictis contumeliisque Ulixi iram augent cl. XVII, 364),

ut is ad puniendam eorum insolentiam sit paratior Vesperi cum Ulixe de procorum caede deliberat XIX, 2): tum ei cum Telemacho arma ex atrio in locum abditum portant sacem praeseri XIX. 33 sq. Penelopeiae autem, cui Turyclea cicatricem pedis, qua ipsa dominum agnovit, ostendere vult, impedit, quominus oculos eo convertere possit XIX, 78 sq. . Inseq nti nocte Ulixi propter imminentem cum procorum turba dimicationem unxi a Sollicito animum confirmat suum ipsius pollicendo auxilium, ut dulci recreetur somno XX, 30 sq, Sequenti die, quo die Ulixes poenas repetiturus est a procis; non deSinit O InStigare

ad facienda ea . quibus maxime exardescat Ulixis ira XX. 28 sq. s. XVIII, 346), et

convivantibus ebrietatis vim augendo magis magisque mentem alienat, si adeo Theoclymenum vatem, qui horrendam caedem animo praevidet, cavillatione minisque persequantur XX,

345 sq. cs. II. 396. Deinde ut caedis initium fiat. Minerva Penelopen impellit ut certamen apparet, quod antea XIX, 572 sq. deaes impulsu indixerat, si se nupturam promittens qui vicisset, quo quidem certamine Ulixi primi coniiciendi in procos teli occasio

datur XXI, init.) Penelopen autem, quae Telemachi iussu, ante quam inciperet pugna, In cubiculum se recepit, ne caedem animadvertat arto consopit somno XXI, 358 cf. XXΙΙΙ,19. Commissa pugna ac nonnullis iam procorum celsis, postquam reliquorum par Melanthi caprarii opera armis instructa est sollicito ea re Ulixi animi infirmitatem exprobrat et pugnantium alacritatem accendit XXII, 20 sq. . et procorum tela vana efficit; deinde

ut VI 229 sq. non utitur virga in mutandam Ulixis speciem. Il. XIII, 9 Neptunus utitur σκοπαk- . Vid. Faesi ad d. XIII, 29 et protegom ad Odyss. p. XVII. Vb Ut solus et sine arbitris eum patre colloqui OSSit.

atrii tecto insidens delectatur spectaculo, donec sublata aegide disturbat procos, ut facito omnes interficiantur XXII, 297 sq.). Caede peracta lixi venustatem tribuit et pulchritudinem XXIII, 156), et postquam Penelope coniugem agnovit, quo diutius alie alterius laui sermone possit, noctem producit eadem Ulixi cum Telemacho rus ituro ad aerion patro disim adducit XXIII, 34 sq. eosque, ut clam Ithacensibus urbe exire possint, densa circumfundit nube ibid. 7 sq.). O8trem imminente cum caesorum propinquas certamine in deorum concilio Ovis exquirit Voluntatem, qua comperta in Mentoris speciem conve sa gratiam inter pugnantes et perpetuam pacem conciliat. XXIV, 7 sq.)Videmus igitur in Minervae Voluntate rac consilio positam esse actionem Odysseae et non solum eius opera decerni a Jove in deorum concilio Ulixis in patriam reditum et procorum poenam, sed etiam perpetuo eius interventu adiutum Ulixem ea, quae decreta sunt, officero, Notandum autem est, unam Minervam Ulixi adesse et neque Jovem neque unonem neque ceteros deos momenti quidquam habere ad reditum eius et victoriam. Haec estres, in qua praecipuum inter duo Homeri carmina positum est discrimen. In Iliado onundit Olympii prope omnes rebus humanis intersunt, et Troiani non minus quam Graec complures deos patronos habent. Accedit quod quum in Iliade dii humano more inter se mi-puσnent, in Odyssea nullum deorum certamen est Minerva enim, quum in Iliade non raro Jovi adversetur, in Odyssea cum deorum rege Semper concordat ne ulla inter patrem filIamque dissensio est Praeter Minervam autem unus Neptunum momentum habet ad Ulixis sortem qui quidem, it illa adiuvare virum ratudet, cita morari reditum erus ac difficilem rodduro conatur, sed ne cum hoc quidem de Minerva hostilem in modum congreditur. Quum in principali Odysseae actione Minerva perpetuo Se praestet UEXa adiutricem ac patronam . mirandum sane est, in ea carminis parte, in qua Ulixe coram Alemo rege eos casus ac pericula narrat, quae usque ad id tempuS Xpertu est, quo Calypsonas in m- gulam pervenit lib. IX-XII), nullam Minervae patrocinii mentionem fieri, praeterquam quod IX 316 Ulixos sporavisse se dicit ore, mi Minervae ope ulciscendo Cyclopem gloriam adipisceretur Patronae ope deStitutum et suo Marte Subeuntem pericula videmus mCiconum ac Lotophagorum terra, apud Cyclopes et Laestrygones, inter Scyllam atque Charybdim nam a Circe doctus est tantummodo, quae pericula immineant, Inter perieula PSanullus o deorum adest. ad ovitandam Circaeam fascinationem Mercurii Ny quidem' non Minerva utitur ope sed herbam illam magicam τ ιι υλυλ qui reperire quisquam, Sidou potuit Aeolus ventos omnes, non secundo tantum eiu permittit arbitri ne SOCIOS, quid insit in utre, ne aperiant eum, edocet. Poeta igitur nulla Minervae nisi in principali Odysseae actione partes esse voluit in hae autem eam vim idque momenti habet eius terventus, ut sere agere Videatur sola et Ulixi semper praesto Sit, stiam tum, quum humanae

vires ad superandas difficultates sufficere videntur ut ΙΙ. 19 sqq. aliisque locis complu-

eaedo ea, quae antea lib. I. et V .h decrevit, iam omni per et Sunt. .

12쪽

- ribus Ulixes autem non sui videtur esse arbitrii, Sed deae Semper consilium auctoritatemque sequitur, ita quidem, ut ingenium viri singulare atque illae, quibus unus inter omnes eminet, virtutes minus conspiciantur. In apologo autem, quem Vocant, Ulixis prudentia consiliumque ita elucet. ut ea carminis pars ad divinam Mentem eius illustrandam serta esse videatur. Cotorum Ulixes tum domum certior sit, Minervam adiutricem suam in laboribus ac periculis esse, quum Ithacam advecto dea ipsa rem aperit XIII, 29 sq. Quod anto id tempus non aperto Minerva Ulixi adsuit, causam hanc fuisse apparet, quod metueret Neptunum, cuius iram Ulixes caecato Polyphemo et insultando patri eius in, sibi conflavorat. s. VII, 328 Sq.:ως φατ' ἐυχ os ενος ' οὐ δελυε II αλλυς ω νο

o XIII, 340 sq. ubi Minerva didit:

Neptunus enim filium exaudiverat haec precatum IX, 30 sq.):

et filii iniuriam conquerendo ovem perpulerat, ut post longum demum tempus et amissis omnibus sociis Ulixem in patriam reverti pateretur es. Nitzsch. l. l. III. p. XIV. q.). liquando enim eum redire satum erat V, 288, 345.). Inde continua malorum series, missio sociorum longumque patriae desiderium. Sed etiam post quam Minerva a Jove impetravit, ut tandem Ulixi reverti in patriam liceret V, 34 - 38), Neptunus, cuius ut fratris deorum regis ea inter deos Olympios auctoritas est, ut impune audeat Jovi implacabili ira minitari, si se invito Troiam servaverit Il. XV, 21 sq.), et uppiter ipse eum ποεσβυτατον κα iαριστον appellet Od. XIII, 142 eiusque propter iram gratificari Ulixi se non potuisse dicat I, 8), is igitur nihil curans fratris decretum V, 286), ut quam difficillimum reddat Ulixi reditum, concitata tempestate ratem, qua ab Ogygia insula Uecturus est Scheriam, discutit. V )

in Minerva autem, ut supra vidimus, quavis ratione eum subleVare Studet, Sed cum certare cum avunculo vereatur XIII, 340), caute agit, ut UliXes ipse se a dea adiuvari non sentiat. Post Eermonem autem, quem habuit cum Minerva XIII, 29 sqq. ua compertum habet, se in deae tutela esse, ut etiam in Mentoris speciem conversam haud difficulter

agnoscat XXII, 20 sqq.

caput II.

Quales Homerus deos uxerit qui secum reputaverit, nihil mirabitur tam requens apud eum caelestium cum mortalibus commercium esse. Apud Homerum enim dii hominibus similes et corporibus humanis praediti sunt, ita tamen, ut in ingenda deorum specie poeta persectam quandam hominum atque Omnibus numeri absolutam imaginem animo concepisse videatur. Iidem hominum more vivunt Nam et cibo potioneque et somno ruuntur et hominum in modum vestiti sunt: armis quoque ii8dem quibus homines, 'tuntur excepto

Jovo . cuius ulmon est Sed quamquam Hii Homerici humana induti sunt specie, 'lis quanto tamen maiores, robustiores velociores pulchrioresque sunt quam heroes ' , quorum an carminibus Momericis praeclara facta celebrantur; ' hoc res admirabiles humanarumque virium isodum 4uperante efficere possunt. y Praeterea eo disserunt ab hominibus. quod . etsi lati aliquando sunt nec ab omni aeternitate uerunt, tamen nunquam senescunt suntque immortales ἀθανατοι, Ἀγ/ζραοι ειγειεται ' 02σιJι0ι)Iidem vulgo quidem . non cernuntur mortalium oculis, sed tamen aut 'um habitu aut in varias conversi species in conspectum veni res hominum possum Quamvis auteni corpori montisque virtutibus conspicui Sindi et hortalibus vel tersectissimi antecellant, tamen moribus suis longissime absunt a persectione . nam odisse, irasci, videre, alia eiusmodi non minus di deos quam in homines cadunt Quae cum ita sint, quis miretur Iamiliaritatem riuandam diis consuetudinemque cum hominibus esse Sed in caelestium cum mortalibus commerci gradus quidam sunt distinguendi. Iis enim temporibus, quibus

eae res gestae sunt, quae poetae carminum materiam praebuerunt, iam rarior ea consuetudo Ithacam vexerunt, et urbes eorum monte circumdata. Namque d. VII . 'δ' q. 'eg p

Ulixi ante 4 ius an patria is adventum succensuisse. Perperam igitur 'am veteres nonnullj Homeri

te C aeceperunt, ut Tiresiam praedixisse putarent, e mari venturam esse Ulixi mortem, eaque re arbit' 'rentur ultimum Neptuni irae effectum significari. E cuo enim i qm ' ' loci interpretatione orta esse videtur sabula illa notissima. Teleg0num si xς' '

matre ut quaereret patrem, quum tempestate in Ithacam delatus praedaretur orto cum Uzo et Telemacho certamine patrem rata, marinae spina intersecisse. V. interpretes ad Horat. d. II. 29. d.

credantur scire et posse efficere res, quibus cognoscendi aut 'isiolendi prem VII 'que hominis prudentia aut vires suIficiant, observari Nitzseb. . . , p. 269. aegelsb. l. l. p. 23 sq.

13쪽

- 10 ad minus familiaris fieri coeperat. Quod cum ex aliis rebus, tum ex eo potest colligi, quod, eum prioribus temporibus seminas mortales diis nup8isse reperiamus, filios quidem ac nepotes deorum non paucos, ut Sarpedonem, Achillem, Aeneam, lepolemum, alios bello Troiano interesse, i. sed deorum Olympiorum nullum eo tempore cum mortali semina connubio coniunctum videmus Quod Alcinous d. VII, 20 sqq. de Phaeacibus praedicat:

id insolitum est et praeter illorum temporum consuetudinem, laucisque mortalium ita cum diis coniunctae vivere licet, qui aut consanguinei eorum, ut Phaeaces v. 205) aut praeter ceteros mortales grati iis incoeptique sunt. 37 In quorum numero Ulixes habendus est, cui in Od. lib. XIII et XVI, adeo se Minerva familiarem praebet, ut eximiam eam aesingularem viri Iautricem esse sacito appareat Etsi vero belli Troiani temporibus rarior iam ac minus Iamiliaris deorum cum hominibus tonsuetudo est tamen dei omnes. Jove excepto, cuius ut deorum patris ac regis maior maiestas est, quam ut coram intereS8e Ortalibus et rebus humanis ipse sese interponere possit, Τη etiamtum satis saepe cum hominibus commercium habent. Id autem fit variis rationibus. . Nam aut suam ipsorum habentes sormam, aut in alienam conversi speciem dii mortalibus intersunt sua specie rebus humanis intersunt, aut conspiciuntur ab hominibiIs aut in conspectum non veniunt Convertuntur autem aut in hominum, aut in animalium, aut in rerum inanimarum speciem Naegelsbach. p. 157.). Deorum formam iam supra diximus hominibus similem, Sed maiorem augustioremque finxisse poetam. Hoc loco honondum isto unicuique deorum tuam propriam apud Homerum speciem esse, it . cum in conspectum venires hominibus velint. Iacile possint. agnosci. s. Nitetsch. l. l. III, p. 128. Itaque lixos d. X, 27 sqq. Mercurium obviam sibi venientem, ut indicet, qua ratione eam, quam Circe molitur, saScinationem effugere possit, statim agno8cit, sine dubio cam ob causam, quod deus ea forma indutus apparet, quam Homerici temporis homines ei tribuebant, νεηνίη ἀνθο ἐοικως,

cf. Il. XXIV, 347 sq. ubi de eodem de haec legimus: βῆ δ' ἰέναι κουρω αἰσυs νοτῆρι ἐοικως,

37 Vid de hae re aegelsbach. l. l. p. 151 sqq. 8 In Iliade Apollo ovis decreta exsecuturus ad mortales mittitur, Iris deorum aegis nuntia est in Odyssea Minerva et Mercurius his languntur muneribus. s. Nitetsch. l. l. I, p. 23.

mono Faosi ad i. . non ab universo populo, sed. principe

' in f, s 6p6gitum putidi demonstrandum est, quibus rationibus Minerva in

14쪽

Phaeacum urbem intranti, ne quis cernere eum possit, nubem circumfundit. VII, 14. cs. 40. 140. XIII. 189 te ). Aliorum illud rarius. III, 35 sq. venit Minerva in regiam Nostoris, ut sacrificali intersit coenney ). XIX, 33 sq. a m praesert Ulixi filioque ius arma abditum in oeum portantibus. XVII, 360 sqq. Ulixem impellit, ut stipem colligat intor procos. XVII, 69 membra confirmat Ulixi, ut cum Iro pugnam sustinere possit. 2 De immutata in conspectum venit. Hic primum asserendus est locus d. XV, 7 sqq. ubi Minerva ad Telemachum noctu Vigilantem accedit et Ithacam avocat. Jureaiitreris h. l. ne verbo quidem indicari deam a Telemacho agnosci; is enim neque Pisistratonoque Menelao se a Minerva reverti iussum esse, sed patrias se desiderio tonori dicit Alteros lodus XIII, 28 sqq. ubi Minerva eam repente assumit speciem,*δ ut Ulixes se cum do colloqui statim cognoscere possit. Neque enim expreSSi Verbis se Minervam ess dicit, sed non dubitans, quin iam ab Ulixe agnoscatur, haec dicit u 29 sqq. :

obviam tulisti Ita tuo statuundum videtur. h. l. Minervam eam a8Sumere Speciem,' quae deae conveniat quaque statim agnosci possit. Facile apparet longe aliam huius loci rationem esse atque VII, 20, ubi Minorva Ulixi obviam so seri

mutato habitu, ne agnoscatur. Perperam igitur iudicare videntur, qui poetam vituperant, quod XIII. 287 sino ulla causa atque inepte Minervae sorma denuo mutetur. Si-inillima autem videtur esse ratio loci supra iam laudati X, 277, ubi Mercurius Ulixi Obvius si νερονίη νδυ ἐοικως πουπον ac νύτη, τουπερ χαυ ςτατο ni ini, ad quem locum recte monet Nit 2set III, p. 128, non in alienam conversum speciem, sed suo ipsius habitu obvium 8 dare Mercurium, ut statim agnosci ab Ulixe debeat. Nec minus nostro loco offensionieS V. r. ἐκ ro, quam illi partie ἐοικως. s. Nitzsch. l. l. p. 129. - Eodem habitu divino Minerva cum Ulixe quae a Phaeacibus accepit dona in specu occultat 362 sqq. et cum eo de caede procorum deliberat 372 sqq. Postquam Telemachus Eumaeum ad Penelopen misit,

καλῆ τε μεγαλη τε καὶ ἀγλαα ερ δοι,

στῆ δε κατ' ἀντίθυρον κλισι ος 'Oδυση φανεῖσα οὐδ' o Tniast ος δε αντιον οὐd' ἐνόησεν - οὐ γάρ πω παντεσσι θεοῖ φαι νον- ἐναoγεις. Non conspicitur a Telemacho, Ulixem vero et caneri quo minus ipsam Videant et agn0

15쪽

VI, 13 sqq. Nausicaae apparet dormienti Dymantis filiae, aequali eius, similis inique suadet, quae in Ulixi profutura VII, 9 sq. Ulixi Phaeacum urbem intranti obviam se fert in speciem virginis urnam serentis conversa eique Alcinoi domum istendit Ulixes ne suspicatur quidem Minervam esses ducem suam. Quares docum Od. XIII. G20 - 23

XXII, 20 sqq. ad Ulixem, Telomachum, Philoetium Eumaeum cum proci pugnantes accedit rim speciem conversa Mentoris, rudi eorum animos accendat. Ulixes haec assi eam verba lacit:

etsi Minervam esse suspicatur, ut e versu 10 apparet Forsitan miretur aliquis h. l. donuo deam aliena Orma indutam, non, ut ante, sua ipsius specie pugnantibus apparere. In quare si qua est difficultas, ea ita solvi posse videtur, si statuas deam non Ulixi solum, sed etiam tribus sociis animum augere eamque ob cau88am ab omnibus conspici atque audiri Velle, ut de8inant metuere, ne a procis numero multo potioribus opprimantur. v. 20 sq.)E versibus 233 - 235 olligi posso videtur, Minervana, postquam Ulixi verbi animum ueCendit, etiam pugnae se immiscuisse, ita tamen, ut nondum ei finem aciat v. 236). Ceterum quod XXIV, 444 sqq. poeta Medontoni praeconem dicentem saeit, se sub Mentori Specie divinum numen agnovisse, euiu ope Ulixi contigerit interficere procos, cum nostro loco minime videtur congruere, ubi praeter Ulixeni neminem deam agnovisse apparet. - Etiam XXIV, 50 sqq. Ulixi cum suis obviam ituro hostium agmini apparet in speciem mutata Mentoris et inter regem et populum iacem conciliat. IV, 9 sqq. Minerva, cum alias ipsa dormientibus aut immutata aut in alienam specioni

si TY Troi, ut eo, soletur eam de filio sollicitam. U Similiter i. II, 3 sqq. Juppiter

loco somniorum species, a quo deo missae sint, dormientibus aperiunt. d. IV, 28 sq. . In 26 33. Il. V, 449 sq. Apollo imaginem facit Aeneae, quem e proeli Subduxit, Similem et in eius locum substituit: αὐτὰρ ὁ Γdωλον τευζ' oroq0τυζος 'AR0λλων

Cetorum observandum est, i stro loco speciem nocturnam a Penelope θεον appellari, de

Qui loci quomodo interpretandi sint, magna os inter viros doctos dissensim 'lii enim

si dii avibus similes dicantur, eam similitudinem ait referri debere solum ii ab v d Qetam o sodendi rationem, ne velle poetam deorum in aves conversionem significa'' '' in

o listud raro si niseari non negat, ut Od. I, 10o, II, 208 383 40I, A J, Ud, qu is Sehimmolph. l. l. p. 31 multa alia addit Sed cur deorum in aves mutati fieri n0Πnos i siquaquam ita domonstravit Nitetschius, ut nihil roliquori dubitationis nobisque ' - 44 himium , Od. XXII. 240 χin tu i nn irini , perperam 'nimadVerte

lati avolandi celeritatein referri posse, quamquam nobis persuasum Si quum dea id, Iu digeodit, uino suum aporiro volit, hoe cortius atqu0 officacius fieri mutati0ne initioni XXII. 24 vix potos sori qui Minorva in hirundino conversa cogitetur. Primum ni qui fieri possit, ut sua spodio in tecti trabe sedeat, ego non video deinde ad-

in habor non posso, quam ut o robora in hirundinem mutata intelligenda sit. Quae vim nauere My ut is oti A71 in avem mutat in 'δ' si vera sunt, nihil obstare videtur, quin etiam I, I9 et 111 di VH

16쪽

VI, 13 sqq. Nausicaae apparet dormienti Dymantis filiae, aequali eius, similis eique suadet, qua sint Ulixi profutura VII, 19 sq. Ulixi Phaeacum urbem intranti obviam se fert in speciem virginis urnam serentis conversa eique Alcinoi domum istendit Ulixes ne suspicatum quidem minervam esses ducem suam. Quares nodum Dd. IIII. G20 - 23

XXII, 20 sqq. ad Ulixem, Telemachum, Philoetium Eumaeum cum proci pugnantes accedit speciem conversa Mentoris, rudi eorum animos accendat. Ulixes haec ad ruam verba lacit:

etsi Minervam esse suspicatur, ut e versu 10 apparet Forsitan miretur aliquis h. l. denuo deam aliena forma indutam, non, ut ante, sua ipsius specie pugnantibu apparere. In quare si qua est difficulias, ea ita solvi posse videtur, si statuas deam non Ulixi solum, sed etiam tribus sociis animum augere eamque ob caussam ab Omnibus conspici atque audiri Velle, ut desinant metuere, ne a procis numero multo potioribus opprimantur. V. 20 sq.) versibus 233 - 235 colligi posso videtur, Minervam, postquam Ulixi verbi animum accendit, etiam pugnae se immiscuisse, ita tamen, ut nondum ei finem faciat v. 236). Ceterum quod XXIV, 444 sqq. poeta Medontem praeconem dicentem adit, o sub Mentori specie divinum numen agnovisse, euiu ope Ulixi contigerit interficero procos, cum nostro loco minime videtur eon ruere, ubi praeter Ulixeni neminem deam agnovisse apparet. - Etiam XXIV, 50 sqq. Ulixi uni sui obviam ituro hostium agmini apparet in speciem mutata Mentoris et inter regem et popul uni Pacem Onciliat. IV, 9 sqq. Minerva, cum alias ipsa dormientibus aut immutata aut in alienam peciem l, stidei per somnum oblatu, quam de8tor 8lmιiem V

1L 26 43. Il. V, 449 sq. Apollo imaginem incit Aeneae, Mui 'milem o in eius locum substituit:

Cotorum observandu est, is stro loco specten nocturnani a Penelope mi appellati, de

Qui loci quomodo intorpretandi sint, magna os intor viros Oet 'li' nun

u digesidit, numen suum aperire velit. hoc certius atque sit caelu

17쪽

opinioni repugnare, Schimmelph. l. l. p. 36 etiam hymn. in poli Pyth. 21 sqq. .

et Protei exemplo Od. IV, 456 sqq. demonstrari posse recte monuit. Itaque etiam l. VII,

nisi sorte coactam et contortam adhibere libet loci interpretationem, Minerva et Apollo revera in vultures mutati cogitari debent. Ceterum quod Od. XXII. 29 sq.: