Petri Pitati Veronensis ... Paschales atque nouiluniorum mensurni canones. De varia paschalis solemnitatis obseruatione. Quis primus sit paschalis mensis. ..

4쪽

PETRI PITATI VERONENSIS

MATHEMATICAE PROFEsSORIS PASCHALES ATQUE NOVI ρLUNIORUM MENSURρ NICANO NES.

De varia paschalis selemnitatis obseruatione. uas primus sit paschalis mensis. De aetate lunae diuersimode numeranda. Quae sit quartadecima luna. De vernali aequinoctio,atin eiusdem anticipatione. De lunari anno per aureum numerum solari inserto. De hebraica anni quantitate. Paschales termini iuxta aurei numeri obseruat onem. Aurei numeri exorbitationes; E rrores tres in paschae celebratione,quae ex decenouenali πρclo proueniunt, De aurei numeri,ustralis anni,at aeqnoctii sedis emedatioe. De vero domsnim passionis,ati eiusdem resurrectionis die. Calendarium nouum cum naua aurei numeri positione, ortu quo , ct occasti stellarum secamna.. Per aurcu numeris colu stloes qt ast veras,ex noua auctoris

6쪽

PETRUS PITATUS VERONENs Is

BEATIssIMO PAULO TERTIO PONTIFICI Maximo sempiterna scelicitatan exoptat. Onsueuere olim Patres nostri occidentalis Ecesssis,priscis illi Romani Pontifices,siquando ambiguitasvlla ipsoru animum suspendaet , ne in celebritate Paschali paululu quidcin ultra paschales terini nos, aut mensis primi limites aberraret,posthabita ambitione,ac men iis tumore omni,vbi dei tintor,ac resun ectionis dominics mysterisi, vel nostrς conuales ret, Alexandrinu Vtil Antistitem in talibus coosulere,nec ab externis etiam aegyptijs de Luna quartadecima, fe pM schς celebratione edoceri cotentempsere, ut ab eisdcm solemnitatis easchalis ratione addisceret. Sic Leone primum Pontifice MaximuProtheriu, necnon Theodosium Imperatorem religiosissimu Theophilum ςque Alexadrinos prςsules,atq; ita plurimos alios emta co/perimus.ij & enim Mathematica,stellarum s motus prae retis eo/tunc apprime callebant.Ex quibus lunaris mensis primi ratio pro pasciis indagatione dependet.Quippe ijs in quartadecima luna indvgada per priscos patres Nicenq synodi prouincia delegata.Quod aratame si quo tempore consentaneu,vel opportunum ob diuersitatem calendariorum inter Rrscos,& latinos extitisse probabimus,quanto

magis temporibus istis, 'el etia transactis,no modo condecens,veNetiam necellariu argumcntabimur.Quu tunc remporis diuersitas tatum aliqua in calcndariis,nunc aute collapsus,atq; exorbitatio ma/gna etia vulgaribus,neta Mathematicis omnibus passim abs p ullo conspicilio loge prospiciarur.Hoc preuidens auricomus Sol ille cin/qua tui est splendor gloriς,& figura lubstanti e patris:sommo coeli cardine collocatus: Iovisq; stellam 'liciori luminis claritate,hoc est ecclesiam sancta,atet, catholica longe prospiciens,ut ipsi factu diem,

a dicatu,resurrectionisq; sua memorat, uti illustraret, neue antea

institutos remunos a vera illa Christi Domini resurrecti , aut logea vernali squinoctio elongari pmitteret summu ,ac prςcipuu sacro rum Antistitem Pont.Max.Paulum tertium Romanc, uniuersalisse lesiς principem,ac patre elegit.Cui no modo ecclesiastics institu/tiones,ennctaq; vetem,ac sanctorum decreta patriam,verum etia ar

7쪽

PROEM IV Mdant istur huic tuaeso, Alexadrini veteres illi t* antiqui praesules

quorum quidem,si vel nunc superessent,nullo opus iaci colagio verum etiam Mathematici omneS huiusce temporis.Ncc praedeces fores tuos, inquam silcbo Beatissime Praesul .Qui licet bonarum

artium studio imbuti si tame prima tantum mathematicae artis, vel supputatorig rudimeuta mediocriter calluissent,non tam comperendinatum opus istud,aut neglectum extitillet. Quum non mea inui mathematicorum omnIum minimus equidem mihi videor sed rouerendissimorum cardinei coetus Nicolai Cusani, Petri de Aliaco, ac rosemproniensis Episcopi Pauli'de Middelburgo , non minus in diuina Astrologia,quam sacraTheologia consummatissimorum

nec non mathematicorum Omnium nostri temporis facile principis Ioannis Monteaegiensis,at Ioannis Iustingensis,ac aliorum plu/riu superinde luculentissimς exarata concernerent. No sum igitur in sulsis his fistus meis ad te scriptis,laconico magis,quam attico ser mone ex multis in unum,ac breuiter collectis, neque haec te hucusq; ignorare, vel uberius haud quaquam perspexisse putaui. Sed Φ tua potius confisus doctrina,& sapientia,hoc tantum de te sperem con tequi post e,ad quod summi Dei numine videam te illius in terris vi cem gerere,utque pro Viribus meis, licet imbecillibus, Christianae reipu.quam possem,opem ferre non negligerem. Quu maxime assi dua in nos hebrsorum conuitia,ac subsannationes aspiciam, quas reprobi isti in nos quotidie impingere non desinunt,tanquam praeν ceptorum summi dei i inmemor exterminationem animς illius ore proprio comminantis, qui non fecerit phase debim tempore doγmino deo suo. Et propterea sari audent m reliquis etiam contingere nos aberrare, qui tam prScipuam noui Vel veteris testamenti celebritatem abusionem hanc perpeti sinamus,secundo pluries,quam pri/mo mense pascha nostrum celebrantes, quod ipsos quondam lolistos duplicare comperitur,ut si quando altera die mi lunari computo fallerentur,altera perpetratum emendarent errorem. Quid g, vulgures, 'ci mulierculae etiam nostri temporis anno hoc initanti. Is 3 6. ia tema,idest Martis die vigesimosecundo Februarij, Lunam no/uam aspicientes erectis cornibus coelo Vespere corruscantani, iuxta

vulgatam regulam Primam scilicet Martis dican tuns nous Februarij mensis Carniuorum constituere letumj Caput per dies octo an/te usum Romanae ecclesiae nec enormiter tamen b censuere. Haec licet aliter venanda sit paschalis ratio b negotio tamen huic pluries

adaequatur, quam aureus numerus decemnoucnalis Cycli, modo

longo

8쪽

longo teporis curriculo magis nunc qua in illa,a umtate collapsus, quavis sque no multum dilpari morbo laborent,pKsertim in squis

noctij,ac inde mcntis primi anticipatione. Verumtamen iuxta .eterum, atq; sanctorum decreta pam anno hoc instati. I s 3 6.Pascha rectius celebrandum extaret nono Aprilis die una quartadecima nobis quinto Aprilis diepariter ω hebraica eiusdem obseruatione contingenti non autem nono ipsius die iuxta Dionysiacam instituti,nem ex quo pascha nostrum ad subsequente dominicam diem,non ad octauam ipsius transferri debet. Nec minus talem admirando per

spiciet vulgus dicax luna nouo igne accessim anno Domini. I s Α ἄFeria tertia februari j mensis.Quid hic eloquat an sileam Tecum potius eloquar,sanctitatemq; tuam appellabo, qui haec nosti Pontifex Maxime.Cur inquam,quaeso, beatissime pater lunatio illa, quae die occurrit scrudo Mariij anni pNdicti, cui' quartadecima post ipsunt

cadit vernale ςquinoctium, iuxta priscorum omniu tam latinorum, a 3 rei, quam etiam vetustissimorum omniu hebr rum seim tentiam num primum costitua mensem at* eiusdem plenilunium,

quod his, nobisq; pariter decimoseptimo Mariij die, quartamdeci/mam insinuabit, post eiusdem diei meridiem cadens, ipsis primum azimorum diem decimo octauo eiusdem efficiens, nobis quo p sub seqnti Gica luce vigesimoprimo scilicet Mariij die sanctu resurrectionis diem num denotei uis igitur,nisi metis inops, ac cimerijscvtaiunctenebris circuseptus,qquinoctia decimo,vel undecimo Mar/th die fieri perspiciens ita vulgaribus,nedum mathematicis,per lio raria instrumenta ni secus deprehensum,ob illi' firma, ac stabilem in calendario sedem perpera tamenb usi modo obseruatam,nec noob cycli decenouenalis, siue aurei numeri positione, quae lunationes omnes ut etiam in coelo videre liceo longe medias, vel veras etiam postergauitifestum illud. et 1 .Aprilis die anni eiusdem. I s q6. iuxta

usum Romanae eccissis cunctis Christi fidelibus celebrandu ni san/etitas tua correctione istam festinet duplici no agnoscat labe, simue. cut 'pius infici Altera scilicet φ secundo mense contra diuina, vel catholics eccitiis instituta celebraturialtera quoq; φ vltra paschales

terminos, nec ivigesimalecunda tantu luna sinimmo in. ΣΑ.ves. Z s.cu magno verporia cachinno,ac corpora nomorum detrimento ieiunijs,ac u nimio defatigatoru minus rite tame elongetur. Vnde nequaqua admirandum plurimos,praue tamen,cotra usum RomanSeccitas a vetitis eo tunc cibis minime abstinere,quii iam Quadragesima vulgato sermone, nec salso tame piransisse putarint . Qua ex

9쪽

PRO EMIvM satione,citonea licet non haberent, si modo debito tepore pascha sanetsi statueretur. Eia ergo sanctissime ac beatissime pater plurimis

accelera.Quod sacri quonda R o. ecclesiae cardines,nec minus Theologiae,quam Mathematicς proscilares alij tanqua non minus utile, si necessarium pleniarur,minime quatum apud veteres, & antiquos ecclesic patres,summosci: sacrorum Antistites, ac religiosissimos Imperatores Constantinu,Theodosiiu, di alios fuerit res ista ponderata ignorantes.Qua prudecessores tui vel no intelligentes, vel negligen/tes pene olfecerunt. Tu qusso supplex ad hoc accingere, racp honorificu,ac beneficientissimu opus aggredoee.Cui totius ecclesis sposus benignissimus xps Iesus tibi in terris eiusde vicem Rercti sapientia,&intellectu prςbuit no modo in terrenis, sed in coelestibus etia disciplinis,ut rei,ac negotio huic norma, at* auctoritate tuam iterponeres

penes priscorsi,ac vetem decreta patru,vel quemadmodu sanctitati ruq in melius sanciendu,vel Gmutandu libucrinita ut Paulina correctio paschalis normς deinceps merito nucupes. Accedit ad hoc Im peratoris Caroli quinti Italie aduentus,cuius si modo tecti aderit religiosissimς,ac Christianillime Maiestata posta verba,ac doctrina tua contuleris sup re ista,ob prudentia,sapientiamue sanctitatis tuae num vereor,quin illii in sententia tuam facile adducas.Quom communi sententia, di auctoritate qui estis Christianae reipu.ambo ca Pita & annum poteritis pro paschali solemnitate congruente, & op

portunum,nec multum ab hodierna obseruatione alienum costitue

r Poteritq; sola,atir unica auctoritas tua vel per seipsum,vel per po/tificale collegium absi ulla concili, intimatione cita canon istarum sensu annuente nouam Calandarii obseruationem instituere, ve ram paschae rationem Romani calendarij vetustate a rectitudine collapsam, iuxta veros paschales limites in usum pristinum reduce re, ac reuocare cunctisq; obseruandam praecipere. Quandoquidem omnium ecclesiarum auctoritas, totiusq; Christiani coetus arbitri um, ac iurisdictionis plenitudo in tua silpectoris arca, atq; collegi rui collocata.Quod utcunq; vel per te ipsum, vel per concili j alicu ius diffinitionem in posterorum obseruationem, ac Christianorum unitatem sanctitas tua perficiar,rem utiq; ecclesiae utilissimam,cun/ctis exoptatissiimam, Deo gratissimam , tibis honorificentissimam efficies. Vale.Dius iactu vivas pater beatissime.

10쪽

. Q.V E TOTO CODICE PER QUAE,

QNE IPSIUS CAPITA CONTI.

nentur, singula hic habes Candi, dissime lector. . I

Primum Caput Epitomes , siue Compendii Argumentum con

tinet.

Secundum Caput varium paschalis solemnitatis modum tempore exorientis ecciriae,ac superinde sancitos canones edoce r. Tertium Caput Primu indicat paschalem mensem iuxta hebrsoru, atq3 orthodoxoru scribentium sententiam. Quartum Caput aetatem lunae diuersimode enumerat, exinde quae tamdecima iuxta doctorum sententiam exponit. Quintum Caput vernale aequinoctium ,eiusdemq; anticiparionem cum annua solari quantitate depromit. Sextum Caput lunares annos, ac menses solaribus insertos, atq; do cemnouenalem Alexandrinoru cyclum describit. Septimum Caput hebraicam anni rationem continet. Octauum Caput Paschales terminos iuxta Alexandrinorum dracemnouenalem cyclum,ac Dionysiacam formulam usque modo obseruatam commemorat. Nonum Caput Embolismoru,siue decenouenalis cycli exorbitatio nes,aisy ciusdem aurei numeri imbecillitate exponiti Decimum Caput errores tres in paschae celebratione ex aequinoctii annotatione, atq; aurei numeri inscriptione dccursu teporis exorytos notat,& colligit. Vndecimum Caput pro anni emendatione, atque aequinoctii se dis collocatione plurima commemorat,novumq; usualis anni reformandi modum exponit. Duodecimu Caput decemnouenalis cycli renouationem, atq; aureinumcri reformationem continet. Tertiumdecimu Caput diuersas doctorsi sentetias super veros,adymedios,& cquales luminarium motus exponit. Quartumdecimum Caput Tabulae Calcndarij noui usum siue modiarum coniunctionum canonem,nec non cetera paschali solemnitati opportuna declarar.

Quintamdecimum Caput diuersas disserit sententias in paschς colabi atione plenilunio dan inca die incidenti.