Observationes in oraculorum fragmenta

11쪽

l Pausaniam exstat, ab eis an p08tea ab alio adiectu8 8it, me quidem iudide non p0test diudicari. Persuasum est, opin0r, OmnibuS ad fingenda oracula Saepes proverbia adhibita esse: sed ne hoc quidem negandum e8t 0racula vel 0raculorum parte8 in proverbi0rum con8uetudinem

abisse. Quod in scholiis The0eriteis fXIV 48J aliasque fietum

exstat oraculum:

ουδὲ δυωδεκaraios, o DT ἐν λorω Ουτ' ἐν αριθμ0. hoc modo ad Aegienses modo ad Megaren8es refertur, cum inversu septimo aut Alrιέε aut Mεγαρεῖς legatur: es. Meliter Mna 8eae fragm. p. 108. Extremam eius partem in proverbium ce88i88e, eX Demosthenis orati0ne de eor. 310 et Callimaelio in antli. Pal. V 6J intellegimus; quapropter suo iure Photius scripsit Dρλὶ6μου κομματιον ἐστι παροιμα ορονον, S. V. υμεις ω πιοῦ αρεις) su0que iure Zenobius, quem sequitur Diogenianu8 I 47J, in proverbiorum numerum etiam illud recepit II 48J. Neque quidquam mihi quidem videtur obstare, quo minus Verum

12쪽

verbium prius fuisse oraculumque poStea fictum aut oraculum antiquius e8Se et ex eo proverbium ortum. Utrumque Sine dubi0 laetum esse potest. Si proverbium aetate praece88it,p08tea oraculorum aliquis fabricator versum priorem alteriusque

partem ad proverbium adiecit mutavitque dωρον δ' o dido'θεος αἴνει, id qu0d certe melius in sententiam quadrat. Quod

Vero mutationem non apud omnes iuvenimus, qui oraculum illud

tradiderunt, im0 unus Diodorus eam exhibet, Strabo et Zenobius etiam in oracul0 δῶρον δ' οτι δω τις επαίνει, hoc ita defendere

potui8Se in commune proverbium, quod in omnium cogitatione anim0que e88et et paene sua sponte in calamum veniret. Tamen rem Sic Se habuisse non erediderim. Oraculum vel potius tria

illa oracula, quae Myscell0 data esse feruntur Di0d. VII 20J,

i n0n genuina sunt, qua de re nune disputare in animo mihi non eSt, at certe haud inscite saeta, ita ut iam vetusta aetate orta ea eSSe putem. Mihi igitur oraculum in eoque Verba δωρον ' o of ὁ ' θεος αἴνεε antiquiora videntur, et haec p0Steris temporibus, cum in proverbii consuetudinem Venire coepi SSent, in e0tidianae vitae usum paullulum mutata. Qu0diu oraculo etiam Jωρον δ' ort o o υς επαίνεέ invenitur, eisdem argumenti8 defenditur quae m0d0 significavi. Quamquam certum quid quam de hac quaestione proferri nequit. II. Etiam alia aecedit eausa qua ex eis quae attuli oraculis complura in Suspicionem v0cautur: quod non, ut l0nge plurima, hexametris sed iambie0 metro e0ugeripta sunt. Antiquis iam

13쪽

' temporibus discessisse inter se hominum sententia8, utrum Pythia etiam aliis metris atque hexametro usa eSSet necne, intellegitur ex scholiis ad Arist0phanis nubium v. 144, ubi ad notissimum illud 6οφος Σοφοκλῆς, 60φωτερος δ' Ευριπέδρης,

ab eo dissentire se aiunt allatisque exemplis comprobare Student, praeter hexametros et prosam orationem etiam trimetris Pythiam eSSe HSam, alterque eorum usque ad suam aetatem ita suisse addit. In eandem sententiam W0lmus i) et nuper Berghius ) disputarunt. Videamus igitur utrum statuendum nobis Sit etiam ea oracula, quae trimetri8 iambici8 procedunt, genuina eSSe necne. Sed antequam ad ipsam hane quaesti0uem adgredi0r, dicendum eSt eorum oraculorum, quae p0St Apollonium Molonem editaseruntur, veluti Neroni Hadriano aliis permultis, nullam me habere rationem consultoque ea in Sequentibus praetermittere. Nam p08teris temp0ribus non modo trimetr0s iambi eos sed etiam trochai e0s tetrametr0s distichaque elegiaea praeter hexametrosu8urpata esse, sine ulla dubitatione concedendum puto. )Praeter ea, de quibu8 Supra dixi oracula ses. p. 6), mythicae aetatis apud Arist. Seh0l. nub. 144 hoc ex8tat, de quo, quamquam Delphicum n0n est, pauca dicam:

θίου τλὶν αρνα τλὶν χρυ6ῆν, παρεχοντι κειμιγὶ λια. Τ) Wolfitus in libro de Porphyrii reliquiis p. 89: ut iam paucis

complectamur, quae invenisse nobis videmur praeter hexametros et orationem solutam Delphicum oraculum etiam trimetris iambicis usum est iisque non tantum posteriore aetate. Certa huius metri exempla sunt annorum fere quingentesimi et quadringens Simi a. Chr. et primi Secundi ve saeculi p. Chr.

14쪽

I6τι Ουτως ' ο βουλομαι κτλ. Subditum esse hunc versum ab eis, qui oracula her0ibus Troianis data set similia finxerunt, iam L ibeellius animadvertit. fAglaoph. I p. 267.J De aliis du0bus mythiei temp0ris 0raeulis quae dicuntur i) ad Lati

historiam pertinentibus operae pretium n0n est verba sacere, eum ex Euripidis Phoen. 18-20 repetita sint. Sequatur ex aetate primi belli Messeniaci 0raculum quod exstat apud Pausaniam IV 9, 2:κουρην ἄχραντον νερτεροι γι δοάμO6ιν, κλχὶρ υ λαχουσαν Αἰπυπιδο ν.αφ HVχατος, θυλὶπολεῖτε νυκτέροιοιν ἐν οφαγαῖς λὶν δε οφαλκ τε κῶ παρ αλλοίου τοτεθνειν, διδοντος ες οφαγλὶν Εκουοίως. Cum eonstet t0tam primi belli Messenii historiam prorsus inster- tam fabulisque resertam ad nos perveni88e, ses. Κ0hlmanu, qHae8tion08 Messeniacae p. 4 sqq. dissert. Bonn. 1866) nemo certe genuinum dueet illud oraculum neque adhuc, quod 8diam, quisquam in ea sententia fuit. Jamb0s e tragoedia aliqua repetendos esse eensuerunt Waelismuthius heli. alteri. II. 2 p. 5ll et K0hlmannus quaest. Mess. p. li : sed mera haec est conieetura, quae minus probabilis videtur, eum prorsus nihil e0nstet de trag0edia in qua de primo bello Messeni0 actum sit. Fietum etiam alterum orastulum est qu0d Eusebius praep. ev. V 27J

Servavit:

15쪽

3 90Steaque liuic versui alter videtur praefixus esse ut totum Sic procederet oraculum:

ανδρων δε πaντων Σωκρατης GOφώτατος. Aeliol. Aristoph. nub. 144 aliasque.J Sed neutrum e0rum revera a Pythia datum esse apparet ex Ps. Xen0pli. apol0gia XIV:ανεῖλεν Ο 1πολλων μηδενα είναι εμου μητε ελευθεριω- τερον μ/η τε δικOOτερον u si T 8 6 Ἐλφ ρον ε6T ερον. IS igitur qui hane ap0logiam serip8it oracula illa nondum n0Verat. Quid Pythia resp0nderit, ad Verbum re8titui n0n p0teSt, nec perspici0, cur W0lmus dieat s0luta oratione 0raeulum datum videri: nihil enim quod sciam obstat ne hexametris locutam esse Pythiam censeamus. W0lsiius lariasse v0ce illa 669φρονε6τερον , quippe qu0d in metrum dactylicum non quadret m0tus est ut hexametris hoc oraeulum editum e88e negaret. Sed pr0 60ωφρονεώτερος Pythiam aliter, veluti scuφροουνυὶ0ιν αρμων, dicere potui88e, quae Verba cum a pr08a oratione Scriptoris attici aliena essent in simplex illud adiectivum ab eo mutarentur, quis e8t quin videat 3 Constat oraculum fetum esse sed quae eius genuina sorma fuerit non potest demonstrari. Posteris temporibus Zenon cum quaesivisset Tι πρaTTOONαριώτα βι6966rat resp0nsum ab Apolline retulisse fertur Diog.

τοῖς νεκροῖς δυνηώεται. Apparet non licere nobi8 oraculum iambicum propter hunc auct0rem genuinum ducere: imo prorSuSadsentiendum est Wolm0, qui soluta oratione id datum esse cen8et, iamb0rum Vinculis a poeta comico e0nstrictum: si omnino

3 datum est, id qu0d valde dubium videtur. Versus, qui ipse quoque exstat apud Aristoph. schol. nub. 144 φ εμοὶ μελλὶ6ει ταυτα καὶ λευκαῖς κοραις oraculum fuisse dicitur Delphis a Brenno inva8is datum. Prov. app. II bb: βαρβαρων τιν υν 6τρaτευομενων ες Λελφους

16쪽

Aθηνaς καὶ Αρτεμιdoς, ων καὶ ἱερα εουν εν Λελφοῖς προώιόνTων υπaνTων Τοῆς πολεμίοις. Cic. de divin. I 37, 8l: . . . quod contigiSSe Brenno dicitur eiusque Gallicis c0piis, eum sano Apollinis Delphici nefarium bellum intulisset; tum enim serunt ex oraculo effatam esse Pythiam ego providebo rem istam et albae virgines. Ex quo laetum ut viderentur Virgines serre arma contra et nive Gallorum obrueretur exercitus. es Diod. XXII 2. C0ntra Pausanias in sonte suo nihil de illo versu invenisse videtur; narrat enim

Heli. VΙ 4, 30: αποκρίνα6θαι τὼν θεον OTι αυτω μελγησει. Etiam illud quod Hannibal ab Ammone accepisse fertur oraculum i) Λίβυούα κρυφει βωλος δεννίβου δειχας sietum esse luce clarius videtur, proboque Woli si sententiam qui pr0pter

similia patriae oppidique funebris nomina hominum oti08orum acumen ambiguam excogitaSSe vaticinationem ait. Sequatur omnium, quae Servata sunt oracula iambica, Sine dubio antiquissimum, quod exstat apud Herodotum I 174. Cnidios ait, cum peninsulam Suam in insulam mutare coepiSSent, multis in opere vulneratis Apollinem consuluisse atque hoc a Pythia responsum tulisse:

Subditum esse hoc 0raculum vix poterit ita demonstrari ut nemini dubitare liceat: attamen res, quas Herodotus de Cnidiis

17쪽

nino a Pythia editum non essu, aut, si editum est, prOSR Dratione videtur proe08Sisse. 33 Itaque eum unum exstet ex vetustiore aetate oraculum metro iambico consuriptum, de quo res dubia es8e potest, cetera omnia subditicia sint, mihi quidem Apollonius r0ete videtur iudica88e, eum oraculorum metrum Delphis hexametrum sui AAedideret. Aeeedit quod per se veri similius est 0mnia eodem metro composita sui88e 0raeula: et hoc quoque respiciendum est daetyli eum modo metrum artissim seque cum eo eoniunctum epi eam diu lectum ab antiquissimis temp0ribus omnibus Graecis nota fuisSe.

Si quis Apollinis quae traduntur 0rustula aesturatiuA in-SpeXerit, paene omnia non modo apud Herodotum, sed etiam apud Pausaniam et Eusebium ceterosque quibus ea debemus seriptores dialeeto aut epista aut alti ea composita esse cognoscet') De oraculo quod diuitur chfλεir To9ν φιλτατων τα φίλTαTV pauea hoc loco addam. In prov. app. V haec inveniuntur: Miηλωσανεῖλεν ὁ θεῖς φιλεῖν των φιλτατέων τα φιλτατα. OΓν FTOγνδεκα ες περιεφερον γυμνους τους παἶδας καὶ κατεφiλουν ἐν συμποσια. Nimis Obscurus est totus hic Meliorum mos, cuius teste Suida S. V. των φιλτατέων . . t etiam AriStotele 8 mentionem fecit, quam ut demon-8trare po88imus aut genuinum esse hoc orneulum aut subditicium. Equidem censeo Melios, si re vera morem illum uolebant, Originem eiu8 ad deos referre eupientes oraculum ni Strum finxisse quod etiam in proverbii consuetudinem venisse ex proverbiorum appendice apparet. Ceiorum valde dubium est num verba To v φιλτατο ν τα φίλτατα eXVersu iambico repetenda sint, qua tu sententia Wolimus versatur.

18쪽

atque perpauca inVeniet, quae ab hac regula recedant. Itaque quid de his iudicandum sit nunc quaerere mihi propoSui. Duo oracula, in quibus ex parte dorica dialectus usurpata est, exStant apud Herodotum IV 157:αἰ τυ εμευ Λιβυην μηλοτροφον οἰδας αμεινον,μχὶ ἐλθων , ἐλθοντος, αγαν αγαμαι 6Oφέλὶν 6ευ,

7ας αναδαιομένας, μετα οι ποκα φαρο μεληύειν. Copiosius de his oraculis disputare non libet; nam subditicia eae88e et apud Cyrenaeos orta iam C. Odotr. Mulierus in libro,

qui Orchomenos inseribitur p. 338J, et Benedictus sin dissert.

Bonn. 1871 h de oraculis apud Her0dotum e0mmemoratis p. 33sq 0stenderunt. Ego vero persuadere mihi non p0SSum in eodem oraculo et ionica et dorica dialectis promiscue u8um eSSe Herodotum, Sed utrumque oraculum omni ex parte dorica dialecto mihi videtur comp0situm fuisse, quippe qu0d Herod0tus ab ipsis Cyrenaeis, d0rica gente, accepisset. Favet Sane huic sententiae 110n minime illud qu0d etiam nune apud Plutarchum

de Pyth. 0r. 27 p. 408 vestigia exstant utrumque dorica dia'

lecto compositum fuisse: legimus enim apud hunc etiam Λιβυανpr0 Λιβυην et μαλοτροφον pr0 μηλοτροφον. Facillime Verodoricam dialectum in utr0que restitui posse vix opus eSi addere et qui factum sit ut pro inusitatis Drmis aliae in textum reciperentur, nemo e8t quin intellegat. ii Idem mihi in h0c oraculum cadere videtur, qu0d du0buSillis apud Herodotum antecedit flV Ibo :

' Dixerit fortasse quispiam versus initio epiea dialecto Script08 fuisse, deinde a Cyrenaeis in doricam mutatos. cf. Bergkius in litter. gr. hiSt. 9. 33b: ἡ . . . die Sprache dieser Orahel ist, abgesehen Voneingetnen abWeichungen, die der episeheu poeste; doeli findet steli inmanehen Aprilicheu der doriselle dialekt; moglieher Weise haben die emptanger Oder spatere berichtersialter die form abgeandert.' Sed hoc Veri simile non videtur: nam carmina Homerica omnibus Graecis notissima erant ita ut opus non esset epicam dialectum in doricam

mutare.

19쪽

Fiet0s esse h0s versus iam Menecles intellexit sin schol. ad Pind.Pyth. IV I 0 , neque post ea, quae Muellerus et Schubringius in dissert. G0etting. 1862: de Cypselo tyrann0 p. 30 sqJ et

Benedictus disseruerunt, dubium cuiquam e88e potest itemque a Cyrenaeis e08 ducendos constat. Eodem igitur iure, quo antea,h0c qu0que oraculum doriea primum dialect0 compositum fuisse licet conicere, quae postea a Graecis in epicam mutaretur. Quod ad scripturam libr0rum Herodoti attinet, hoc unum quaeritur utrum iam ille dialectum ab oraculi8 alienam mutaverit an sequentibus temporibus id factum sit. Eg0 sane, quod in du0bus illis de quibus ante dixi 0raeulis dorica dialectus servata Videtur, ita eum in no8tro qu0que egisse put0, quippe qu0d ab eisdem h0minibus atque illa ei relatum esset et plane ad eandem rem pertineret.

Uno consensu et Arist0phanis scholiasta fad pae. v. 623 et Suidas et c0mpluribus locis Plutarchus et Diodorus et pa-roemi0graphi quidam h0c oraculum tradunt α φιλοχρχηματία Σπαρταν ολεῖ, αλλο δε Ουδεν. Omnes quibus hic versus exstat l0ei enumerati sunt a Muellero in fragmentis hist. gr. ΙΙ p. 13l. Zenobius III 244 etiam Arist0telem huius 0raculi mentionem feci 88e ait fμεμνηται του χρη-0μου Αριοτοτελλὶς εν τ/ὴ Λακεδαιμονίων πολιτείαJ; sed cave

inde neces8ario colligendum esse censeas etiam Aristotelem versum Ap0llini Delphico tribuisse. De origine eius quid Aristoteles iudieaverit fatendum e8t Do8 neScire. In Scriptura Verborum paucae eaeque parvae insunt differentiae: velut apud paroemiograph08 pro Oλεἶ legitur ελοι, id quod vix menti0ne dignum est. Qu0d ad dialectum attinet, apud unum Diodorum Σπαρτλὶμ invenimus, Sed corruptum hoc e8Se ex Σπάρταν, cum Q φιλοχρχηματία ille qu0que exhibeat nemo non videt. Quae cum ita sint, non p0test dubitari quin versus ille re vera dorica dialecto compositus fuerit; nec mutare, licet, qu0d quis credat, Zὶ φιλοχρηματίη Σπαρτην ολεῖ. Facile enim h0c quidem fieri potuit ut Drmae ins0lentiores a librariis in usitatas mutarentur; contrarium Vero factum eSSe,' praesertim cum 0mnes eique permulti scriptores in his Ormisc0ΠSentiant, nemo opinor Sibi persuadebit. Cum autem Sacer-d0tes Delphie0s in c0mponendis versibus dorica dialect0 u8082

20쪽

esse sine dubio denegandum sit, nihil restat nisi ut dialecto moti subditicium illud censeamus. Accedit quod 0mne8 quos

attuli scriptores in hoc quidem inter Se consentiunt qu0d 0raculum esse putant; sed quando et cui editum sit, diverse tradunt. Apud Plutarchum in instit. Lacon. c. 42 scriptum videmus PN.καμένει κ&ὶ Θεοπομπρο τοῖς βα6ιλευ6ιν εδοθλὶ, Diodorus autem idem oraculum ad Lycurgum refert. i) Re vera versus ab homine Lacedaem0nio comp0situs es8e Videtur, dorica in terra certe natus: brevi vero in proverbii consuetudinem venit posteaque ei qu0que Sicuti aliis contigit, ut origo ab Apolline duceretur. Ceterum ego ver8um n0n puto vetuStum minimeque ad Lyeurgi vel Alcamenis aetatem reserendum, Herodoti potissimum silentio ad hane sententiam adductus. )Inest larina dorica etiam in oraculo apud Pausaniam IV

2, 7: θωματa Aia. Sed hae nihil mihi videtur effiei. Nam ceteros quoque Graecos ita illud nomen usurpasse intellegitur ex Polybio VlΙ 11, 3 sit ex Plutarchi vita Arati c. 50: adde quod Zευς Ιθωματας saepius apud Pausaniam 0ccurrit. LIII 26, 6. IV 3,9. 12, 7. 27,6. 33, 2.J Semel tantum stoς 'ocoli1 raexstat apud Thucydidem I 103, quod ipsum qu0que a Dukero, cui adsentitur Dindorsus fos. Steph. theS. S. V. in

Iθωμάτa mutatum est. Sed sive hunc locum mutamus siVenon mutamus, hoc certe ei8 quae attuli comprobatur apud ce-' Non praetereundum videtur quod Laertius Diogenes Ι 117J de Pherecyde dicit: καὶ Λακεδαιμονιοις Φερεκυδηνὶ εἰπεῖν μήτε

χρυσον τιμαν μήτε αργυρον, ὼς φησι θεοπομπος εν τοῖς θαυμασίοις ' προσταξαι δὲ αυτω οναρ τουτο τον Ηρακλία ον καὶ τῆς αυτῆς νυκτος τοῖς βασιλευσι κελευσαι Φερεκυδρ πειθεσθαι. ενιοι δὲ Πυθαγορα περιαπτουσι ταδε. Arti8Sime inter se coniuncta esse hanc Pherecydis vel Pythagorae admonitionem et versum nostrum, quo interituram esse Spartam auri argentique studio dicitur, nemini dubium esse poteSt.

Tyrtaeo adhibitum esse statuit spoet. lyr. gr. p. 393), non habet iustam cau8am. cf. C. Gobel de correptione attica p. 9.