장음표시 사용
51쪽
Hsite si tanta dari potuissent otia quantis Praeditus ingenii dotibus ipse fuit,
Vix foret tiae artis regio non plena laborum. Quos valuit tanti mens peperisse viri. Fato dempta suo patriae benefacta repensant Pignora tam charosanguine creta duo, Patria primaeuo cesserunt munera fratri, Quae solet in summo clarus obire foro.
Consiliis alter sublimi floret in aula Supplicibus validam ferre suctus opem Cultores ambo famae memoresque paternae Certant hanc studio spargere quisque pari Iam priscos aded non jactet Roma Latinos , Vt nihil eloquio par velit esse suo, Gallia Romanae potis est non cedere genti, Nec minor est hujus lausque decusque domus
54쪽
Illustrissimo Amplissimoque Viro NICOLA OBRVLARTO SILERIO, Franciae Cancellario, HIERONYMvs BIGNONIVS
S. D. UBLICOR v M priuatorumque neν-tiorum vetustissimas formulas a Marcutis or abis eluserim fere aetatis septoria
bus concinnaria aberius, quam tui no
minis austitiis, VIR I vsΤRISSIME, in publicum proferre nolui, nec ane debui. Trincipatam namque exempla litterarum-Regum nostroram diplomata, amplissima dignitas iure quodam μο*imindiculatralioqui enim in leges commisisse merito putarer, quae anuli σ imaginis Principum cui praepositas es rationem -- .nem tibi reddi sanxerunt. Iudiciorum quoque antiqui umordinem, negotiorum omnium gerendorum formam , qua apud maiores nostros frequentabantur, non alium praeter te patronum quaerere par erat: re inquam quem togae sum mum decus, legum Ficratissimarum custodem st gloriam litterarum non tam illustri i muneris auctoritate quam meritis omnes agnoscunt. Doleo sane Marculsum nostrum, trita , obfleia σ omnino rumia me', amplitudinem tuam salutare edsenex est eptuaginta iam annos natum se scrisisse iestatur: nune certe nongentis aut miιle annis maior est, saeculumque sine fuco repraesentat. Erunt serranae qui θecie magis quam meritate capti horridam
55쪽
illius eanitiem astemabuntur. Tu et ero , AMPLIs SI ME BRvLARTE, omnium minime ignoras binoriam, V quae ad eam pertinent, non tantum delectare , sed , Omnino necessariam esse quomodocumque ita scripta sit,
' atque etiam undique exquirendam. Tum a maioribus
nostris sermonis elegantiam σ extranei eloquij peritiam exigere frustra acfrsitan inhumanum esset, quando inest omnibus rebus .velut quidam orbis , adeo ut is quoque Romam non modo moribus fid eloquio a patribus a generarint,vi diserti simus iste se errulanus te natur. Vnum tDdspondere ausim plura hune librum in recessu praestare quam in fronte polliceatur. Rerum siquidem nos, arum
infinitas origines aperit, oe permulta antiquitatis nostrae arcana recludit, quae antea latuerant, denique omnino ad hi laria-Iuris Francorum illustrationem confert. etiam nomine tibi hoc opus deberi nemo negauerit, qui eromnis generis disciplinas apprime castes-horum studi rum scientissimus existis. Praetereopraestantissimas ingenddotes , felicissime obitas legationes, maxima regni negotia a re gesta olim, hocs eque gerie quin altae pacis quafruimur praecipuim auctorem , adiutorem, oe ministrumfuisse, ei construandae Fub maximi reris auspiciis diu elabora e , ac tandem veluti clauo reipublica mes noctes ire inmm-bere. 1aequidem latius persequendarnessent , ni st laudum tuarum copia cingens no bi tenuitas obstaret. Accipe igitur boc munusculum sua quidem natura tibi debitum, ab α autem oblatum, qui oe minutum admiratione o beneficij memoria se tibi deuinctum esse profitetur. Me quippe memini eum principi incomparabili Henrico Magno munusculum litterariam de reum nostrorum ius is
56쪽
re salutatums adferrem, memini inquam me a te isti commendatum, tantάque comitate exceptum fuisse, ψplane ingratus sim nί perpetuo meminerim. Sit ergo exiguum hoc donum mei in te obsequij t ' obseruantiae pignus, dum possim maiora, ci'aeque te magis deceant exequi Vale, VIR AMPLIssIME. Lutetiae Parisiorum Kal. Decembris
An t V L si quem nunc damus, ERUDITE LECTOR, plures docti viri meminerunt. Sed quis fuerit 3c quo tempore vixerit, nihil certi ab illis proditum est. Qui damveth in uniuersum circaprimam regumnostrorum familiam illius temporaconieceriant. Adhuc tamen d bium remanebat ex librorum varietate, quibus permulta posterioris aetatis scriptores in rci erant. Verum exemplar quod nacti sumus
omnium facilε optimum nos amplisis dubitare non sinit. Praefixa siquidem ab auctore ipso Epistola docet professione monachum &septuaginta annos natum csim haec scriberet fuisse.Deinde eum La derico Papae opus inseribat,facit E apparet Landericumili Parisi rum Episcopum fuisse, qui Chlodoveo Dagoberti filio rege claruit,eirca an. aerae Lhristianae nc x.Nulli quippe alij GalliarumEpiscopi hoc nomine reperiuntur,nequeLanderici Parisiensis tempor neque multis pbst annis. Tum Papae nomen omnibus Episcopis passim triabui solitum sub prima Regum Francorum dynastia notum est. Quod
licet sub secunda aliquatenus continuatum sit, rariusCerte usurpatum reperitur. Accedunt & aliae certissimae coriecturae ex totius libri lactione, quibus permulta occurrunt, quae vix possunt ad aliud empus referri, & planὸ Merocingorum seculum redolent. Qui genim cum Maioram domus non semel repetitam mentionem aduerterit, non continuo deprehendat eo tempore Marculsum
57쪽
scripsisse . quo Maiores domus , vice Regia omnia regni negotia pertractabant, inib vere sub alieni nominis specie imperabant pquod a Dago berto aepisse scriptores notant. Omitto patritios sae-pras nominatos, quos sub Carolinis raro aut nusquam reperiri a doctis obseruatum cst. Alia sunt infinita indicia quae cordatus lectorfacile animaduertet. In qua autem ciuitate Narculsus pixerit, ex qua sit Oriundus aut cuius coenobi j Monachus extiterit, nobis plane incompertum est. Quod sit diuinare liceret, suspicarer eum in aliquo Parisiensis Dioecesis monasterio regulariter vixisse cum Landerico Par sorum antistiti librum suum inscribat. Quicquid sit utilissinius certeam hor est,&ὶ doctis non frustra expetitus. Nam ut omittam eo seculo scripsisse cuius pauca nobis hodie supersunt monumenta, san Τ permultas docet rerum nostrarum origines, magistratuum & dignitatum munia, ituis dicendi formam, quae tum recepta erat. Ius denique ipsum quo malores nostri utebantur, clare ostendit, quando non aliud certius iuris obseruati indicium requiri potest, quam cuius usum ex formulis tum v statis deprehendimus. Quae pars nostrae antiquitatis ut inter caeteras seu liuosa, ita obscuris silana & intacta ferEremansit: quo no mine doctis omnibus & nostri iurisperitis acceptrorem Ma cultam fore confido. Leges quoque veteres , Salica scilicet, Ribuaria, Alamannica, Saxonica, Baluuarica & caeterae eiusmodi quae a Germanicis gentibus tot seculis obseruatae sunt, non alium meliorem habent interpretem. Id ipsum de Caroli Magni, Ludovici Pis, de Caroli Calui constitutionibus, seu ut tum dicebant capitulis, dici potest. Ipse etiam Gregorius Turonensis,quo digniorem historicum non habemus, multis locis a Marculis ilicem accipit de omnino illustratur. Idem & in plerisque medii aeui scriptoribus obtinet. Quinimo & ad Iuris Romani pleniorem cognitionem non parum conferre adseuerare ausim. Sed commendat itiis in publicum proditurus non eget, qui tot praestantissimorum virorum ingeniis saepe iam commendatus est : Cui acium dico, Brissonium,& Pithoeos fratres clarissima lumina, qui ex eo perplura immortalibus suis scriptis inserendo non leuem eius auctorisgustum caeteris dederiit. De- futuros tamen non dubito qui sermonis duritiam & ineptam planε rusticitatem exhorrescant. Facilis vero defensio est, nam ab eo de Latini sermonis peritiae doceri non petamus. Mores illorum temporum etiam sermociis inculta rusticitas penitius ostendit. Seculo sanὸ infelicissimo visit, quo omnes discipliitie dc litterae penitus obrutae &sepultae erant: adco quidem ut qui melioris doctrinae quid attigissent, veluti nouae alicuius & prauae opinionis auctores, aut ut magidi malefici damnarentur. Qua occasione lectorem monitum velim
58쪽
ne variis soloecismis qui saer is occurrunt offendatur, nec operarum Typographicorum vitio impurct, quamquam Optim E emendatum esse non equidem praestiterim. Sed meminerit prout in authentico exemplari scriptum est, ita editum esse: nam si ea omnia immutanda fuissent, non iam, arcultas sed alius proditurus auctor videretur. Dubitaui certe virum Marculis an potius scriptori vitia eiusmodi adscriberem, & verba seriptoribus permulta in eo deprauata facit E crediderim, sed ita fetὶ Marculsum scripsisse haud dubium est, eum id
ipsum in reliquis eiusdem aeui monimentis deprehendatur. Atque aded plura in Gregorio Turonensi occurrunt, & infinita prope in mamucriptis codicibus,quae ab iis qui ediderunt immutata tant,n que aliter eum scripsis dubitari potest, clim historici operis initio id deprecetur: Prius, inquit, veniam legent/bπs precorsi aut in litteris aut in filabis Grammaticam artem excessero , de qua plene' fumimuestus. Eadem excusatione utitur & Benedictus Levita in col- lectionis suae praefatione. Quo fit ut existimem de eo sermonis genere sensisse Patres synod1 Turonensis III. sub Carolo Magno, cum Vnumquemque Episcopum decreuerunt curam habere, ut homiliae Sanctorum in rusticam Romanam linguam transferrentur,qub faci- viis possent intellito. Nam de rustico sermone de miraculis B. Martini libros Gregorium Turonensem scripsisse ipsemet testaturhistoriar. lib. V eandόmque excusationem repetit initio libri primi de gloria
Confessorum : Aut nullum argumentum .inquit,su litteris habes, qua nomina discernere nescis invius pro masculinis faminis pro foemininis neutra, ct pro neutris, masculina commutas, qui Usas quoque praepositiones quas nobilium dictatorum obseruare sanxit auctoritas . laco debito pleraemque non locar τ nam Pro ablativis accusativa, ct rursum pro ac satiuis ablariua ροπυ- Quae verba i leo adscripsi,. quod quis fuerit rusticus sermo graphice exprimant, εἴ ut facilius Marcesso ignoscatur qui adhuc infeliciore saeculo vixit, nec ut ille fuit melioribus disciplinis eruditus. Nec tamen dubito hoc opus priscis illis saeculis non minore in pretio habitum fuisse quam Gnaei Flauijscribae apud Romanos legis actiones:adeb rari erant qui de negotiis quamquam suis scripta conficere 6 quae vellent possent facile litteris mandare. Igitur in huius auctoris editione non parum laboris in perpurgando, nec minus curando ne quid remere immutaretur : ea si quidem quae scriptorum incuria manifesto irrepserant emendauimus .dubia reliquimus,coniecturas tamen nostras & emendationes in notis apposuimus. Vnum quidemMarculfi exemplar nacti
sumus, quod ex ditissima Regum nostrorum bibliotheca suppeditauit nobis eruditissimi viri Nicolai Rigalli; humanitas, sed illud opti-Disitiroci by CO dile
59쪽
mum & praestantissimum cum Marculsi ad Landeri cum dedie a
toriam Epistolam contineat & duorum librorum in ilice, seu capitula ab auctore ipso prae noxaeta. Vt planum sit caeteras formulas quae illis nitan continentur Marculii non esse: quod incognitum doctissi inis vitis imposuit, qui librorum vitio, quibus omnes formulae permixtae erant pleraque Iaudauerunt. In eo quoque recensendo usus sum excerptis quibusdam codicis Pithceani, quae a doctissimo viro Ioanne Savarone Arvernorum Praeside ad me missa sunt , cui multis nominibus me deuinctiun nunquam dubitabo profiteri. Secundum porro Marculfi librum in regio exemplari excipiebant formularum capita quaedam absque numeris, tum eiusdem voluminis initio aliae plures formulae, quarum haec erat epigraphe, C A RT A S SENI cas, quas hic usurpari monuit me Ioan . Sauaro quasi formulas valeres. Se iucae enim quas senes. Igitur eas etiam formulas in unum colligina& incerti aut horis veteres formulas inscripsi: in quibus quaedam sunt eiusdem aeui cum Marculso, quaedam vero CaroIo Magno im- 'perante proculdubio scriptae apparent. Adjunximus & alias quae M H. Capita continent, quas ex vetustissimo codice descripserat, remihi iam pridem communicauerat Iacobus Sirmondus , cuius viri singularis eruditio cum pari humanitate certat. His ut facilius a caeteris discernerentur titulus praefixus est: FORMULAE VETEREssECUNDUM LEGEM ROMANAM: quod ideo fecimus, quia fere omnes iis scriptae sint, qui legeRomana uterentur, chmin his saepissime reperias, Lex Romana exposcit, &fecundum te em Romanam: saltem Romana est obseruatio, quibus tamen nonnulla Bain rici moris admixta videre est. Denique eum beneficio doctissimi viri, Caroli Labaei in manus nostras incidisset vetus codex, in quo veteres quaedam formulae continebantur, qui olim P. Danielis aedemum Iac. Boiigar si fuerat, eas quoque adiicere visum est. nequid formularum desiderari posset. Vtere bis , Lector, de fruere.
60쪽
O MIN o sancto, meritis beati simo , σApostolico semper honore suscipiendo, Omn=ni e praeconio Ludis celebrando , Domi
lissimis omnium monachorum. Utinam, saniste pater, iussioni vestrae tam efficaciter quam spontanee obtemperare valuissem , quia iam supra vires meae possibilitatis conatus sum iniun- qum a vobis suoire negotium, cum sere septuaginta aut amplius annos expleam viuendi: nec iam tremula ad scribenaum manus est apta, nec ad vi
dendum mihi oculi sufficiunt caligantes , nec ad cogitandum sufficit ebetudo. Quia iuxta dictum