De conseruanda bona valetudine, opusculum scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicensis ... enarrationibus vtilissimis

461쪽

vALETUDINE. Is 6 dit esse causam : Nepet humores P corporis mole dispersi ac quiescentes longiore fame exagitent. Narula. n cibo inque agat ,destituta , ad humores conuertitur, eosqj resoluit S commouet. TERTIA, vomitus violentus&multus in hoc enim motus accidit vehementio , quo humores exagitari sursum ad caput fer utur,quo fit , ut oculi nonnunquam ac facies erubescant , visusque debilitetur , non nune vero vaporeFac veniosi flatus ad auditorium pertingant organum, tinnitumque excitent

QI A R T A , prsgressa plaga , siue percussio sphaeruis capitis , dc maxime

qua parte aures sitae sunt. Innato .n.auditur aeri vehementius inde cxagitato' spiritus accedit. Siquide membro aliquo laeso, quemadmodii in ii de renum

assec. dignor. d. cura .c. I 2. Gasen.testat,

spiritus statim de sanguis,qui ni natari vehicula, eo concurrunt: ex quorum deinde commotione tinnitus accidit.

ι Nae Α, casus: prisertim supra cap ur. Cuius eadem cu praecedente ratio est. Quin etiam, humores in corpore ex quolibet casa vehementer exagitatur. S a x T M, ebrietas, & maxime quide ex largo uni potu . Inde enim caput fumis repletur ac vaporib.qui ad audi

462쪽

S E p T IM A, frigus immodicum. Eo enim auditus org. anu ,&naturalis cer

bri color debilitantur, ut flatuosos generer spiritus. quibus ad aures penetrantibus tinnitus facile elicit. Neque obid sectas solum causas, sed ob alias etiam no . paucas sonitus in auribus si ut, Neph ob flatuosum spiritum in capite generatuac comotum . Eκ sonitu fani ei. qin ipsa fortassis aure genita est : aut ex teruorepitris in partibus eius , aut ex motu ver-miu in auditoriis meatibus saepenumero euenien re, aut ob humoris in toto corpore ebullientes comotionem v sicuti

in febribus ferε de paroxysmoru princi pi js cotingit: Aut ob superfluam in corpore repletione psertim in capite. Aut ex lenta 6c crassa materia in ventosos .fatus resolutu: aliquando ob pharmacorum articula tum usum sonitus quida et fiunt.Qui in febrib. sonitus fiunt, mi ni me interturbadi sunt, ut plurim v. statim sedant. Plura Galenus libr.3.do acopositione Pharmacorum secundulo.

cos c. i.de sonitu in aurib. Serap. itra c. 2.c. 2 a. de surdit te, & Aui c. loco. ia. cito uisus nocumeutis. cap. LXX I IL

B Alpe , vina , Venus, Ventus,

463쪽

Ses,coitusque, ignis, labor ictus,a

cumina, pului S.

Ista nocent oculis, sed vigilare ma-

Vnum&uiginti numero hic reseruntur,quq noxam oculis important. Ac Primum quidem Balneum,idqueta humidum,e siccum, hocinipha Barbaris, Latinis aerem dicitur: Illud uero Tina vulgo, Latinis Solium appellatur. Duplici porro nomine utrunq; oculis ossicit. Primu quidem immodi ch excal faciendo teperaturas eoru destruit. Na. tura. n. velut supra ostendimus, frigidi sunt & aquei, Deinde vero tenuiores humiditates qui b. uisiui, iiq; ignei temporantur,res ocillanturq; spiritus, resoluit di exiccat. Atque hic adeo prope Rhenus ubi plurimus utriusque balnei usus est, non pauci passim ocurrunt caeci, quemadmodum in Bollandia obin ordinata uictus rationem multi leprosi. Secundum, uinum, S maxime quides immodich bibatur.Cn. n.caput,ut saepius iam dictum est , vaporib.ae fumis repleat,no oculos tantum ac uisum, sed reliquos etiam sensus oes immoderato usu hcbetare putandum est. Tertium, Venus,immodica scilicet,

hanc enim obtundere oculorum aciem,

Medici omes uno ore praedicant . Cuius

464쪽

terpretari pol. Primum, ut ad austeros ipsos reseratur, qui' caliginem aeris esse fici ii iii Ijs. n. flantibus aersi tui bidus, crassus, caligi nosus,di tenebrosus.Secund b, ut id oculqs ipsos potius haec vox re feratur, qui flantibus austris caliginosi

redduntur, minusq; acute uident. vi.m

reliqua ola sensuum instiumentano is iis probe suo funguntur munere, sic et o tuli ipsi ab austro caliginem quandam

contrahunt. Lege Galenum commentario. i. in epidem i.Statu. r. apho. g. Quintum .piper : Hoc enim cum impensus exiccet , acres' Otho uapores frequenti esu generat, qui ubi ad caput ascenderint, oculos mordicat & exiccant. Scitum; Allium. quod'acrimonia sae. uaporibus, qui sus caput replet, oculos ostendit.Supra .cap. II Septimum, fumus : qui certὶ quod mordaci si inius, sit miniumque exiccet, infestissimus e st oculis: Aristoteles pio blem. 2 2.S h. 3 IL'Octauum, porrum hine. n. crasae melati nolici generantur f unal,qui sum sum ciati, oculorum a cie hebete faciut, si quis eo frequetius utatur. Supra c. I 3 Nonum,ccpae: horum nanque esu acrissimiliter ad caput submittuntur fumi, qui non uisum tantum , sed ut quidani

volunt, rationalem etiam animae par-

tem laedunt Simeon Sethi.

465쪽

Decimum , faba : flainosum. n. crassumque & melancholicum generat fimum , qui horrenda de terribilia parit somnia. mentem p crturbat , ingeni j que taciem obtundit, & spiritus visi vos obtenebrat. Galen. lib. I.de alim. fac. cap. 26. bc Simeon S ethi in Synt.

Undecimum , lens : Ea visum integrum de in culpatum hebetat, ipsum immoderate exiecans. Galenus , libr. I. de aliment. facult. cap. as.

Duodecimum , fletus d p rq sertim

immodicus.Hic. n.cum recentricem oculorum facultate imbecilliore reddat , visum vehementer oblqdit, & sana oculo rum acie nimio plus siccando hebetat. Decimum , de tertium, sinapi:quod aerimonia sua visum essicit debiliorem.

Decimum de quartum s conspectus Solis: Ft hoc quide ob excellente eius splencsore ac nitoressibus visa destrui, manifesta constat experientia dc ratio-he.Sensibiliv. n. exuperationes, ut lib. 2. de anima. cap. I 2. Aristoteles adstrusi, sensiam instrnmenta corrupunt. Quod quide Galenus et lib. Io. de usu pari.c.

3 in hunc modu scribens approbat: Solem ipsum,inquies, si quis oculis in conniventibus velit intueri , oculos celeriter perdet, multiq; in solis desectibus, cum eum affectum , qui Soli acciderat Planius nosse cuperent, fixis oculis Solem

466쪽

VALETUDINE. 189

lem intuentes,imprudentes prorsus fuerunt occaecati. At. n. per nive iter facere

qua oculis sit perniciosum, si minus X nophonti credis, experientia tibi discere id licet : Sin uero naturalius quidpiana audire sustines, ubi et lychnium ardens, aut aliam quamuis flammam in sole lulento constitueris,cernes eam protinus

marcescere, atque etiam si prope quamlibet flammam magnam et lychnium posueris, vel aliam quamuis flammam

minorem, repente extinguetur : cu quae

minor lux est a maiore vincatur semper ac disIipetur. Lege eundem etiam lib. I. de causis sympto. cap. 6. Decimum-quintum, Coitus: dc maxime quidem intempestinus ac immoderatior.Hunc enim paulo ante capiti, ocul s, omnibus lae sensuum instrumetis, plurimum .nocere ostendimus. Decimum sextum, ignis, Cuius frequetas inspectio splendor uehementer exiccat,oculos uisumq; debilitat. Quo fit, ut fabri ferrarii, di quicunque artes suas , quibus se suosque sustentant ad ignem exercent, rubros ferE dc debiles

habeant oculos.

Decimum & septimum , Labor . immodicus scilicet . Is enim sanguinem cssicit sicciorem , sicat etiam reliquum corpus . Siccitas autem totam autem indurat, erSO veream, qua pia

467쪽

pilla integitur. itaq; uis illa cospiciendi

cooperitus, dc delitescit, Aristoteles pro 'Decimumdcomauum, Ictus siue percussio caritis de maxim Equide qua parte oculi sunt,Cum n. sanguis inde, sicuti praecedente capite ostedimus; ad oc los rapiatur accidit ut spiritus uisiuit urben rur,adeoqὲ uisus ob id debilitet,

di apostem nonnunqu.am generetur . D ciariim & nonum, nimius acrium' rerum usus: cuiusmodi falsamenta non nulla existunt quq fumorum acrimonia

aciem oculorum obtundunt.

Uig sim sim puluis. siue ambulatios loca pulverulenta: puluis. n ad oculos δ' tingens uisum maxim Eobscurat. Vigcsimum primum, inimo dici vigiliae, que non oculos iratum , sed totum etiam corporis habitum impensius cxie.

cant, Ic extabefaciunt .

Ad haec, nocet ocuJis quaelibet reple- tib : Sc quicquid na turam exicat, qui ccvd item sanguinem coturbat, siue ex rebus sit salsis,siue acribus, siue etiam alii se de omnis ebrietas: Vomitus medio quod a modo se habet, confert.n. quatenus usin triculu expurgat , nocet vero qilatenus cerebro insidentes materias commouet adq; oculos defluere facit . . Quod si necessarius fuerit, cum facultate a sumpto cibo prouocandus est . Somnus quoque superA

468쪽

'VALETUDINE.duperfluus , quiq; repletione mox subsequitur, infestus admodum est oculis.Sic quoq; copiosa sanguinis detractio. Po-- tissimu vero quae ars requente cucurbitu

s corroborantibus uisia. cap. LXXIX.

Oenicultas,uerbena,rosa, Et ' chelidonia, ruta. Subueniunt oculis dira caligine pressit S. . Nem existis aqua fit, quae lumina reddit acuta.

Quinque hoc Ioco recensentur herbae quarum succo stilla titio liquore, siue

aqua, visus reficitur ac recreatur. Prima,foeniculus. succus nanque care

Ie & foliis expressus, siue distillatus, que

admodum lib.3 ad Alma ca. 7: Rhaetes testatur,& nos supra c. 9 abunde ostendimus,ad excitandam oculorum aciem praestantissimus habetur. Secunda, verbena, siue Uerbena caperistereona', cat ira nbotan in Graeci , . Germani vero Yse reuste uocant . Huius

stillatilius liquor semel aut bis oculis quotidie admotus,ipsorum uitiis mederi perhibetur . Qua ratione oculorum iremediis plurimum misceri solet.Seme.

469쪽

DE CONSERVANDA

eius, ut in Padectis Syluaticus refert, casuccosiqniculi impositu,oculos emudat. Tertia rosa:cuius aqua refrigerando&adstringendo oculorum potissimum fluxiones cohibet, an ina aleq; spiritu aevisum corroborat.Succus recet ib. foliis expressus Diosco. lib. I. c. I e. ad Oculorucircumlitiones reconditur. Quarta, chelidonia : Huius succus claritati oculoru utilissimus est , quem a d. modum satis superq; ondimus su . c. 7r. Qii: nta, ruta, herba uulgo cognita, si uisus aciem exiccat,grauesq; oculorum dolores emplasti modo imposita cum polenta mitigat. Plura su p.c. 6 I. e dolore dentiumsedando. C. LXXX.

SI c dentes serua, porrorum colli

go grana. Vre cum hyoscyamo simul, utere iure decenti.

Per sicchonion dc fumum cape len

te remotum, Remedium hoc in loco traditur eff- ea ci sit mu m sedandum dentis ex erosione dolorem. od conflat seminis hyoscyami albi, di porri singulorum parti, iiii. & seminis ceps partibus ii. S. Primum optime prs inundato dante, semi

470쪽

na simul coburantur, exurgetemq; hinc sumum eger admittat,infundibulo ad. hibito, ad eff ctu dentem. Lege de hoc plura apud Aegineta libi. c. 26. Acrita

aegritudini b. oris, titulo de vermib. dentium Hyoscyami natura est a nodunos,qdoloris leuamen tu adeo prs stat, ut vix percipi quidem amplius possit, Fumus - ' vero sc minia porri atq; cepae, Auic. a. n. c. q7. teste accomodatissimus est nec a dis eiiciendisq; vel mib. qui inero podagra

sis noli une dentibus in tollerabiles cruciatus excitant. Ηyoscyamus, delib q. c. 64. a. Diosco. describitur, frutex est cau- . .

les emittens crassos. folia lata , ubi onga, diuisa, nigra, hirsuta. flores h latere a caulis ordine prodeu tanquam punicorum cytini , scutulis septi seminu ple- nis , ut papaueris , Germanice Bilsen- ' , crustr. Gallice . Iusquiame.Ηi p. Veleho, yrizam et Oxaes etit laesa odontalias estidia clima,id est radice eius in aceto elixa, utiliter in dolore dentes collutur. Quod Macer etiam lib. a. cap.3 s. hisce uersibus confirmat. Ore diu tepidum si contineatur acetum , Quo sini decoctae radices istius herbae. Disitur immodicum dentir pacare dolo

rem a