De conseruanda bona valetudine, opusculum scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicensis ... enarrationibus vtilissimis

511쪽

DE CONSERVANDA

Omnibita hi studi js habiles sunt,

de magis apti. Qualibet ex causa non ho, faciale excitat ira Largus, amans, hilaris , ridens , rubetq ti e coloris. Cantans , carn9sus , satis, audari.

atque benignus, '

Signa , quibus sanguinei teperatura facile dignosci queat, hie recensentur Ad primum quide, q)sanguinei sint pingues RS de pinguitudine proprie di

.cta minime in hoe loco accipien)u est: Ea. n. scuti Ga l. lib. 2. c.9. de tep 5c post eu Auic. a rhoc yc. 3. attesta ut , mi habitus frigiditate gigni Esed de pinguitudine ad mediocre corpulentie, si is e carnis abundant i 1 exten se e νσα Iὰν Gi scivocat Siquide rubrae carnis cum de confirmitate abundantia calidae ac humidς, hoc est , sanguines teperaturae nora est.

Quibus. n. plus est carnis rubrae, i j virtuisti assimilati ct habent potente, & sanguine abundant, quippe, si Galenodo copiam citato teste, vigeant inualescanealido atq; humido, Cor pateria, inquit, sue abundant a carnis sanguinis copia nascat: Cum . n. calori in ira debitos fines manes: ti boni sanguinis accedit co'yia,nc culle corpulentia sequitur. idem

512쪽

Idem innuere etiam his uel bis Avicenna uoluit. Corpus carnosum absque multo adipe dc pinguestine, est calidum humidum,id est sanguineum. Secundum,quod sanguinei sint uel ioeantes, ut qui multa iucunditate,m agnoque iocandi lepore amicis ac familiarib. suis risum subinde moueant, uci laeti hoc est,alac i,dce recito animo; idque maxime ob spirituum, qui ex sarguinei humoris benignitate procreantur, subtili κ*atem dc pericctionem Q. ἰ: Tertium , quod facetiarum , iocosa, Himque fabul.itur i. & nouarum rerum

auditione eundem ob causam, mirifice

capiantur. lQuartum, quod proni ad modii sint iii

Venere. Nimss. n. rasinus ac In te pestiuum

eius desideri usit ob multitudine genituq ex sanguinis copia potis imu nascit. intum sextum, s) conuiuia apperant. liino sua ulter indulgeant , cibis gaudeant optimis atque exquisit issimis, sci licet simi libus,, ει quibus scruari possint: seruantur enim si in ilia similibus. Septimum, quod ridibundi sint , hoc est .facile rideat . quod Hippocratis etia' restina a Dus confii matur, qui in libio de preparatione hominis ita scriptum reliquit: Quibus concessiim est puriore san guine frui frequem crit rident, & stolida lacae apparet, omnes colore uenusto Octauit In

513쪽

DE CONSERVANDA

octauum , quod hilares si it ae lato vultu: idq; ob viuidum maxime adstoridum colorem dc venustatem corporis:haec enim omnia sanguine qui tempera tus est, con seqv v ntur.

Nonum , quod blanda plerunq; de auditu iucunda verba ab ipsorum ore profluant: quod dc ipsum utiq; ob sanguinis benignitatem euenire putanduest . O is γάρ ἐιτύν ανθρωπων κρασεις .

Decimum, qu bd ingeniosi,hoe est,a; tibus quibussibet ad diicedis idonei sint: nimirum ob vigorem dc insitam ingeni,

exsanguine vim, siue docilitate. Hinc et Hippoccin lib.de flatibus, ita scripsia se videtur . Opinor inter omnia quae in corpore sunt nihil magis ad prudentia conferre,quam sanhuinem. Undecimum , quod non facilὸ excandescant , praecipitesq; in iram ferantur: reprimit enim sanguinis humiditas bilis feruorem, qui οροθυμίαν essicit. Unde eleganter sanh flavae bilis frenum ab

Postremis duobus versibus non sol a ex iam dictis repetuntur quaedam, sed

a J.luntur etiam alia nonnulla.

Quorum primum quidem est,qubdsanguine fini largi, hoc est, liberales, Mnefici,& ab omni auaritia alieni.

514쪽

VALETUDINE . . si 13 secundum , quod amoribus sint dediti. . Tertium , quod hilares sint & iu

cundo ac laeto vultu.

Quartum, quod ridibundi. Quae omnia sanguinis benignitate eueniunt. Quintum , quod rubet sint coloris,

Humor enim cuti colore adferi, quemadmodum lib. I.aphor. coment. 2.Galenus adserit. Et Avicen. 2. I.doct. 3.c. 3.

Color, inquit, rubeus sanguinis multitudinem significat. Quod intelligendum i me , de colose , qui ex rubeo S a bo cu iucudo quod anitore comistus fit, cino qualis in facie eotu visit, qui sortia potant vina Nin cibo salss atque

acrib. utit specieb. nepe rubeus fuscedine quada imisius,hic.n .lepra portedit. Sextum, quod cantionibus dc musicis dclectentur halmoniis , quippe quae Sipsae , autore Theophilo Citharoedo apud Athenaeum lib. decimo quarto,δειπνο perinde atqi sanguinis temperatior, i. bonos ac candidos mOrcs pa riant . Mεγας γαρ 27ε

Septimum,quod sint corpulenti. Octauum , quod sint audaces ridque ob sanguinis caliditatem. Nonum ν

515쪽

No v vjM , quod sint benigni , clementes , liberales , benefici: ratione nimirum humoris sanguinei , qui est dulcis,mitis& benignus. De temperatura cholerica, o bibos. cap. L x X X. IX.

ES: humor cholerae, qui com

petat impetuosis, Hoc genus est homrnum cupiens praecellere cunctis. Hi leuiter discum, multum com

dunt, cito crescunt.

Inde & magnanimi sunt , largi ,

summa petentes.

Hirsutus , fallax irascens , prodi

gus, audax. Astutus gracilis , siccus , crOceique coloris. Bilios temperaturae notae hoc in lo

co traduntur.

Ac primi quidem .cii biliosi, siue chol ericia quos oλωας Gisci vocant, proin pti admodum sint ad operationes , sed impetu animi potius liu cogitatione faciant Oia. igneum. n. habent calorem qui irris etiam Sc agilitatem ad motio nes praest at. Hinc a. i. doc. 3.c. 3. ita fere ab Avicenna scribtu: Cum Operatio

516쪽

nes plene ac naturali cursu procedunt , tempcraturae squalitat cm indicant: cu uelo ad suifluos mutant mot inliditatis exuperantia si gruficatur.

Secunda , ambitiosi sint& honorucupidi, primasque in conciliis ac consessib. expetant χathedras, adeoq; praeserrioib. velintri Perinde atq; ignis ipse, qui sine pondere semper evolat, excelsaq; locu sibi quaerit in arce. Exuperans .n .isse calor atos ad insolentia plerunq; Sc arrorantiam excitat atque inflammai. Tertia ,ss celeris sint mentis ingeniique,d facile discant: ob calidam nimirum dc subri lana cerebri substantiam quae formas cito ac facile suscipit. Hi ne

non temere m2ntis acumen & prudentiam a bilioso humore prosicisci , comismen. o. de natii. humana Galenus tradidit. Lege Plura de hoc apud eundem ca. I 2.artis medicinalis,dc Avicennam loco aliquoties la in citato. maria, ledaces sint, de multi uori primum. n. follem habent calorcm concoquentem, tum ipsis etiam plus pomnem cutem digeritur 4 in ambicnt maerem euacuatur, qua aliis corpo libus. Quinta, st cito adolescant, Sc corporis incrcmentum consequantur: ualidistimum enim habent calorem innatum. hic uero oes actiones naturales ad auget.

ergo ue am, qua corpus ad summum

incremen;

517쪽

Inerementu ac mu u Graeci uocant ducitur. Gal.commen. t .apho. li. I. dc li. s. c. 8.de sim p. medica .facu LSexta,l magnanimi sint illa easq; iniurias iniquo animo seretes a se propulsare statim conentur, idq i maxime ob ealiditatis exuperantiam. Parum enim ab unaquaq; re pati posse,caliditatem signiscat,inquit Avicenna. Septima,quod largi,benefici, ac liberales sint praesertim in eos, unde hon

Iesse consecuturos sperant

Octava, i summa petant, idest, ad

summos semper dignitatum ac bonorugradus affectent uiam. Nona, i sint hirsuti : Calia a enim &sicca intemperies, sicut Galenus lib.2.ca.

Io. de tempera. testatur. hirsuta est ueveraea in summo. Quippe per omnem cute difflatur se in per aliquid a calido , quod

secum etiam interim humoris non nihil ad cutem affert,unde pili generetur . Q io modo autem haec ne rarao fiat, cop: Ose ad modunci ibidem docet. Duclina, P versuti,fallaces,dc deceptores sint. Vndecima. p praecipitcs si ut in iram, acerbe notan unquam vehementerqs excande antδε irascantur, ob animosae nimirum facultatis vehementiam , ma

gnum caliditatis mcessum, facilem bilis commotioncmin caloris i corde feru

518쪽

rem .Lege Galenum cia & 33. artis me dicinalis lib. 2.c. 46. de sanita. tuend.& in lib.de causis morb.ca 2.

Duo dccima,* sint prodigi, in eos potissim uni, a quibus se ad summos dignitatum gradus promouendos sperant.

nimosi sint : Plurimum enim in corde caloris habent, Gal.lib. 2.c.la e tempe

rament. teste.

Decim aquarta T sint astuti & hoe san ob flauae bilis tum caliditatem, tum mobilitatem Decima quinta,l graciles idest, macilenti ac rarae sint corpulentiae: ob exuperantem nimirudc immodice dissantem caliditatem. Hinc magna ex parte graciles sunt biliosi. Gal. comm. 6.li. .apho. ' Decima sexta,quod sicci sint,idust, macri. Declinaseptima. crocei sint coloris, id est, pallidi aut flaui . certistima enim succi aut malis cognitio ex colore datur.

Tanquam igitur corpus sicubi aliutus sis lito est asseuum . pituitosum abundare succum indicat; sicubi pallidius aut flauius,biliosum ita sicubi ad rubicudiusquam pro Matura est mutatu, languinis abundantia subcsse significat, sicubi ad nigrius nigram superesse bilem ostedit. Ita Gai .lib. cap. 7. de sanit tuenda. L Se cundem commen. 2.lib. 1.apho.

519쪽

PHles: ara dat it uires medicas a

phlegma facit pinguet si, sanguis

Ocia non studio tradunt feci corpora somni,. Sensus habes, tardus motus pigritia somniis. Hic somnolentus,piget, Sc sputamine plenus.

Est hii ic sensus hebes, pinguis acie

color albus.

II se recensentur notae temperaturae

phleg naticae. Prima, P phlegmatici uiribus sint infirmis ac inii 3Ildis : cum . n. phlegma frigidissimum ae humidissim si sit omnium, qu uin anirnali, habent mobilitatem caloris innati, A quae inde oriuntur facultates omnes , magna ex parte obtundit ac debit tu, dc occasione quidem frigiditatis torpidum pigrurn que corpus de naturae actiones oes reddit . Humiditatis vero ratione nouos omnes relaxat,languidosq; faciti quo fit ut phlegmatici,in quibus hic humor p- ualet, in omnibus motibus voluntariis

pigritiam scutiant .

520쪽

uioris stat ut . ob debilitare n. caloris innati corpus in longu extendi no pol, porrigitur ergo dc in latitudine pro ted tuta T E R T ita, q) pinguos sint obesi, nimiru ob frigiditate & humiditatem. Adeps. n.vel pinguedo sui ei sua frigiditatis& humiditatis extenum fgnificat,ti temperatura corporis phlegmatica. Quicquid. n. in sangiti ne pingue, leue,dctenue est , id in calidioribus corporibus timetu quod da calido fit. in frigidioribus scruci. Cumq; id vcna cxtra se tras miserint ubi in frigidas particulas incidit,quod genus inebrans sunt,in ijs concrescit , cic in adipe siue pinguedine con

qvitur deinde, sanguineos esse statutae mediocris Quicntaque. n. corporu habitus S temperati natura sunt, di me discri exercitatione utunt, hos ncccssc cst esse, id vero est , mediocri omnino cor potis habitu. i

propensiores sint in strii et is nimirum veluti torpentibus ob frigiditatem . Galanus tib 3. de sympto. causis .cap. 2. Q v i N T A , quod sint inni nolentia idq; ob multa cer bri humiditate & frigiditatem. Frigiditas iii minore vim ad procreandu somnu quam humiditas obtinet Galen .caP. 22. artis medicinal. bEx TA