Rheinisches Museum für Philologie

121쪽

Do extremas Pacis Aristophaneae

καλῶς κατακεισει.

Ἀμὴν Ἐμέναι' d. ἁ χαι ρετε χαίρετ' ἄνδρες, καν ζυνέπησθέ μοι,

πλακουντας εδεσθε.

Cum igitur quattuor easdem strophas vel adeo quinque, si quidem ultimae strophas recto duplox illud Ῥμῆν ' ἐναι' addidimus, in Hollodori codicibus exstitisse videamua, huic lectioni pro ea quas in nostris codicibus invenitur, cui ceteroquin ut ex Aristarchi ut vidotur recensiono ad nos perductae

9 Haoo ouinam tribuenda sint, postea videbimus, ubi simul doextremis versibus intor Trygaeum et oliorum dividendis disputabitur. 30ὶ Ita cum Dawesio legendum esse, vix est quod moneamus.

122쪽

responsione Heliodoro duco restituenda. 101 plus aliquis tribuendum censeret quam Heliodori, palmam concedere non dubitamus. Quantopere enim carmini nuptiali sorma monostrophica, cuius certa vestigia deprehendimus, conveniat,

per se patet. Accedit quod mutationes quas Heliodori lectio

postulat non eae sunt qnin librariorum neglegentiae originem debere videantur. Quod autem Heliodoru8 carmen nostrum disertis verbis monostrophicum fuisse contendit, v. 1329: διηληκα i ἐπὶ τελει μονοστροφικῶν περίοδος Πεντα κώ- sententiae omne carmen monostrophicum fuisse pro argumento vix esse potest, cum ea quae Heliodorus hac de recensuit non nisi coniecturae loco habenda sint, quoniam se in codicibus integras quinorum Versuum strophas non invenisse ipse testatur.

Relicto igitur Holiodoro de reliquia strophis ab eis quas modo vidimus diversis quid statuendum sit videamus, qua in

re argumentis utemur cum ex ipsa verborum notione tum eratione, quam Aristophanes in monostrophicis sequitur, petitis. Ac primum quidem negandum est, versus I 349 sq.: του μεν μεγα καὶ παχυ, της δ' ηδυ το συκον. I svr. φήσεις γ' οταν εσ=ης κτλ.hoc modo recte se habere. Cum enim verba φήσεις γε ea quae aliquis dixit ita probent ut addant, eum quas dixerit magis ex animi sui sententia et verius etiam dicturum esse, si quid aliud etiam accedat, nostro loco e lectione antiquitus tradita sensu carent. Quid enim post Fescenninam, ut hoc verbo uti liceat, procacem chori locutionem, haec ΤΠ gaei sive cum Berghio mavis ipsius chori: -Vere dicis, sed Verius etiam magisque ex animi tui sententia, haec praedicabis, si epulaboris

etc., sibi volunt 3 Exspectatur simile aliquid illi quod apud nostrum in hac ipsa fabula v. 860 sqq. legitur, ubi verbis chori:

il) Negari tamen non potest, haec etiam lis accipi posse:

post ea quae una tantum stropha nequo etiam antistropha) oonstant secuntur atrophae quinorum vorsuum. Notionem enim Verbi μονοστροφικος , quae in posterae aetatis scholiis metricta frequentissima est, ut sit ouna tantum stropha oonstans ', semel etiam in Sohol. Ven. invo-nimus, ad Pac. 775: διπλη καὶ μεταβολὴ εἰς μονοστροφικὴν δυάδα ἐννεακαίδεκα κωλων εχουσα τας περιόδους, cui altorum, exemplum e schol.

Rav. addi potest, ad Pac. 346: εἴσθεσις χοροῖ μονοστροφικὴ στίχων καὶ κωλων ιε Reliquis locis ubi μονοστροφικός in Ven. legitur Equ. 973. illi, ut locum de quo hic agitur omittam), notio eius cum ΗΒ-phaestionis definitiono congruit: μονοστρο κά εἰσιν οπόσα υπο μιος στρωφῆς καταμετρεῖται p. 113 od. Gaiss. I.). Illam notionem non minus quam hane e verborum μόνος et στροφῆ significatione petendam esse liquet.

123쪽

Do extremae Pacia Aristophaneae

ανθις νέος, ων πάλιν, μνεω κατάλειπτος Trygaeus respondet: οιμαι - τι δηρο οταν ξυνων των τι ἔθίων εχωμαι,

aut eis quae Trygaeus dicit, φήσεις γ' οταν εσθι ης etc., aliquid praecessisse, quo non illius sed sui ipsius salistam solicem- quo fortunam chorus extollat. Quod facillimo negotio restituitur, dummodo post v. 1350 eadem illa quae totiens recurrunt 'Dῆν 'Γμμαι' u vel bis usi semel ponantur. Τum hanc Ver

suum habemus sententiam: ἡNunc quidem laetus es et Hymenaeum cantas, sed laetior eris magisque etiam ex animi tui sententia cantabis, οταν ἐσθί):ς ο ινύν τ ε Π ι η ς πολι, . Recto

igitur usi iudicio Enger, Mus. Rhen. IX. p. 58I, et Berghius

ed. II. hanc quoque stropham clausula finiendam esse putaverunt. Quae praeterea de carmine afferri possunt e ratione quibus poeta in monostrophicis utitur petenda sunt. Stropham aliquam apud tragicos poetas saepius quam semel non repeti, recto iam monuit Hermannus, ei. doctr. metr. p. 716. Colorem enim loriorem robusque minus gravibus canendis aptiorem qui una eademquo stropha lyricorum mors saepius repotita officitur, fugisse videntur Qui minus -- vendus erat Aristophani, apud quem, si a nostro loco disceaseris, undecim fortasse vel duodecim carmina monostrophica

exstant:

fortasse etiam

Quorum locorum qui carmina praebent a solo choro nequct cum aliis versibus coniuncta cantata Ach. 836 -59. Equ. 973 96. Ran. 814-29) pluribus verbis non indigent, neque ea quae

I 23 Quod in Cyelope Euripidea earmen tribua eisdem strophia oonstans legitur v. 491-514ὶ dramati satyrico optimo oonveniti

124쪽

responsi Ono Heliodoro duco rostituenda. 103 aliis tamen atrophis non interiectis a choro et ab auctoribus proseruntur Εqu. 1111-50. Ran. 416-39 . Maioris momonti ea sunt carmina, ubi strophis repetitis alii versus vel praemittuntur vel interponuntur. Proodus semel tantum monostrophicis praemissa est, Ran.

394- 96, carmini quod indo a v. 397 usquo ad v. 413 legitur; cui proodo V. 440-42 rospondero videntur. Saepius alii versus strophia interiecti sunt, ter quidem ita, ut eadom stropha bis I 'tur, sequatur diverbium, deinde eadem stropha quae supra bis posita sit, ita ut rationi monostrophicae coniunctam quodam modo dicas antistrophicam Ran. 534-41. 542-48 π:

res est in carmine Ran. 1370-77. 1482-90. 1491-99, ubi cum eadem stropha ter legatur do antistrophicis cogitari nequit. Τenendum tamen est, dubitari posso, utrum monostrophicum habendum sit carmen an non. In codicibus enim prima stropha octo constat versibus, reliquae duact novenis, neque aliter responsio exsistit nisi ita ut post v. 1373 cum Hormanno unius versus lacuna statuatur. Quod tamen si solam sententiam spectamus cum minime necessarium sit, consuetudo Aristophanis flagitare potius videtur, ut octonario v. 1370-77 numero servato v. 1482-90. 1491-99 antistrophico sibi respondeant. Carminis Nub. 1345 50. 1351-96 duas osso partes sibi respondentes, inter quas diverbium interpositum sit, modo vidimus; addi potest, in utraquo parte eandem stropham ter po sitam a binis tetrametris iambicis excipi, in hunc modum:

Similis ratio est versuum Ach. 929-34. 940-43. Versum enim 934 sex dimetri iambici, catalectici si acatalecti excipiunt, qui in duas strophaa dividendi esse videntur, quibus, si cum Mei-nelao in v. 938 lacunam statuimus, v. 946-51 respondent, ut

carmen habeamus sic compositum:

Multo artificiosius compositum est quod sexto loco supra attulimus, Pac. 856-62. 910-15. Primam enim et tertiam stropham tetrameter iamb. cat. sequitur; post alteram et quartam bini latrametri positi sunt, quos utroque loco nova Stropha excipit. Ita duae exsistunt carminis partes sibi respondentes,

inter quas diverbium interiectum est v. 868-917):

125쪽

104 Do extremae Pacis Aristophaneae E quibus locis, si quidem unum illum dubiae auctoritatis, Ran. 1370-77. 1482- 99, excipimus, apparet, monostrophicis aut nihil esso interpositum, quae quidem ratio carminibus lyricissimillima est, aut ita, ut monostrophica et antistrophica unum quasi corpus emciant, cuius partes ad severissimas responsionis leges exigi possint. Quo genere lyricorum morem usui scaenae magis accommodatum videmus. Cum igitur in hymenaeo nostro certa vestigia eiusdem strophae quater positae deprehenderimus, veri simile videtur, etiam reliqum strophas ita dispositas esso, ut universum carmen certis responsionis legibus teneatur. Quod a v. 1329 usquoad v. 1348 ita se habero nemo non videt. Inter binas enim quinorum versuum strophas quattuor versus sibi inter as respondentes interiecti sunt. In extremo autem carmine res minus in aperto est.

Vidimus ultimum carminis versum 'Yμέναι' osse, semel vel bia positum, ea dom verba postv. 1350: της δ' ξδύτο σῶκον locum habuisse , ita ut hanc extremi carminis indea v. 1349 sormam invenerimus: του μεν μέγα κ&ι Παχυ, της δ' ἡδυ το συκον.

eo χαιρετε χαιρε τ' ανδρες, καν ξυνεπησθε μοι, πλακουντας εδεσθε.

In quibus quo modo se habu ni iudicandis duo potissimum spectanda sunt, primum ut responsio ne neglegatur, deinde ut eadem in omnibus Atrophis clausula legatur. Quare cum

neque eXtremum carmen omni responsione caruisse neque Verbis 'Fμὴν ' se ἐναί' ω modo somel modo bis positis responsio qualiscunque efficionda videatur, vix alitor scribi poterit atquo ita ut stropha quattuor versibus 1351-54 constans mesodus

13ὶ Mosodo Aristophanes utitur Thesm. 120-22.1l43- 44 os. Hermnnnum ei. doctr. metr. p. 541), fortasse ollam Ran. 226-235 of eund. ibid. p. 743). Quod vero mesodus tam almitis ost strophia quibus interiecta est ut unius tantum versus discrimen intorsit, exemplis

126쪽

responsione Heliodoro duce restituenda. 105 habeatur, reliquae duae quinorum versuum non solum sibi sed etiam eis quas supra ab Heliodoro descriptas accepimus respondeant. Quod ut efficiatur, in utraque stropha 'Fμένα Γὼ illud bis ponendum est, quod etiam si responsio huc non duceret veri simillimum esset; praeterea in priore post v. 1349:τον μὲν μέγα κ rei Παχυ cum DaWesto, Engero, Berghio lacuna Statuenda est, quae quomodo suppleri possit, ingeniis ab Aristophanea cogitandi dicendiquo licentia non alienis relinquendum videtur. Totum igitur carmen hoc modo scribendum videtur:

μεν οι προτεταγμένοιτον νυμφιον ανδρες.

similibus defendi potest. Ach. enim v. 937-39. 948-b1 versus quos supra littora o signavimus ab eis quos A esso voluimus dimidio tantum versu discrepant. Etiam Vosp. 540 - 45 stropha quae duobus tetrametris iambicis interiectis stropham v. 53l-36 exolpit tam similis ei est ut non multum absit quin antistropha haberi possit. Consores etiam potest Aeschylus Ρers. 93 - 101, ubi opodus, praeterea quod alterius et tertii versus ultimus pes ἀνακλώμενος est, ea tantum re R 1tro-pbia diversa est, quod quattuor habet, versus, tuae tres.

127쪽

De extremae Pacis Aristophanea

πλακουντας εδεσθε.

Vltima Atropha o ratione quam poetam ubique sequi videmus choro tribuenda orat; v. 1329-32a, 1344-48, 1351 54 necessario Trygaei sunt, versus autem I 336-38, niai chorum ingenium quo in toto carmine utitur egredi volumus, inter

Trygaeum et chorum distribuendi sunt, ut ille prior dicat, hic respondeat. Quod autem in schol. v. 1333 legitur: ἐν τουτοις φέρονται κατά τινας παραγραφαι ῖνα ὁ χορος ἀνὰ μέρος αντα λέγ' commendari sane videtur versibus 1339 sq.:ώλλ' αραμενοι φέρωμεν οι Π ρ οτε τ α γ μ ἐνο ιTOν νυμφιον ἁνδρες, ubi hemichorum ita dictum esse, ut fuerunt qui putarent, statui vix potest. Accedit quod chori partes inter XXIV choreutas

optimo distribui possunt. Nam si ultimam stropham universo choro damus, reliquarum stropharum clausulas ab aliis dictas esse putamus, ab aliis ea quae praecedunt, versuum autem l 336-38 duo sunt chori, octo partos officiuntur, ita ut terni choreutae alternis cecinerint. Quod si quis, ut olim Da esius, tantum tribuendum censeat ei rei, quod v. 1336-38 in nonnullis Heliodori codicibus dosiderabantur, ut hac ro ad eos in suspitionem vocandos utatur, iam necessario etiam in stropha paenultima lacuna statuenda esset, quoniam septem stropharum sex quinorum, Paen

128쪽

responAione Heliodoro duce restituonda. 107 ultimam quattuor tantum versum fuisse, pro accurata responsione, qua poeta in monostrophicis utitur serri non potest. Ita quod nancisceremur carmen septem eiadem strophis a Trygaeo et a choro cantatis constans habore quod arrideat, cum popularis cantilenae sormam repraesentet, negari nequit. Sed vereor ne, si hanc rationem sequeremur, audacius quam circumspectivangeremus. Quare in ea quam Proposuimus carminis forma su sistendum Videtur. Hac igitur disputatione specimen carminis nuptialis, quod, si ab sis discesseris quas hexametris conscripta sunt, e Graeca antiquitate integrum unicum sero exstat, nacti sumus. Operactnutem pretium est animadvertere, quomodo poeta rudiorem et simpliciorem formam, quae una tantum stropha repetita in usu populi misso videtur, arto adhibita aliis versibus interpositis excoluerit, idem quo modo nonnulla quae popularibus cantilenis peculiaria suisse videntur in usum suum converterit. Ita quattuor versus 1336-38 quorum numeri prorsus eidem sunt conferri

possunt cum Sapphonis D. 91 Bergh. ex epithalamiis petito, ubi item quattuor versus sibi simillimi quibus verbum Yμήναον interiectum est leguntur: Ἀφοι δη το μελαθρον ἀέρρετε τεκτονες ανδρες γυμβρος ερχεται ισος 'Ἀρηι ἄνδρος μεγάλω πολυ με ζων. Cum ea autem re quod prorsus eidem vorsus bis leguntur conferri potest, quod vorba saltem nonnulla in carminibus illis repeti solita esse videntur; legitur enim in eiusdem Sapphonis D. 99:

ολβιε γαμβρε, σοὶ μεν δη γάμος ως ἄρα ο

εκτετέλεστ. εχεις δε παρθένον αν αραο,

et in fragmento ab Heph. p. 41 servato, quod Bergiuus p. 69ISapphoni tribuit: τίω σ' ω φι λε γαμβρε καλῶς εἷκ άσ ὁ ω;

ορπακι βραδίνολ σε μύλιπτ' εῖκάσδω, ubi eandem habemua quaerendi respondendique rationem quRm in illis τί δράσομεν αντήν; τρυγήσομεν αυτήν. Νequo id neglegendum, Catullum fin epithalamio quod inter carmina sius est LXI eisdem verbis repotitis indulgere. Τer. V. 65. 70. 75) legitur:

14ὶ Praeterea apud ipsum Aristophanem alterum exstat nostro simillimum, sed multo brevius, Av. J731 sq., de quo V. Rosabaoh. Metr. p. 49b.

129쪽

108 De Oxtrema es Pacis Arist. res Pon Sion B. quis huic deo Compararier ausit 3 quinquies fv. 91. 92. 96. 106. 116):

concubine, nuces da, ut vel hinc do Graecorum illo in carminibus nuptialibus morct concludere liceat. Quod ita poetae restituere conati sumus carmen monO- strophicum eis quae supra enumeravimus duodecimum Vel tertium docimum add' pote8t.

130쪽

Molestum est reprehendero, molestum reprehensionem redarguere.