Litteræ Societatis Iesu annorum duorum, 1613, et 1614, ad patres, et fratres eiusdem Societatis

771쪽

68 P R o V r N o I A creditus est noster eo aduentus, ux uniui soci tatis opem se Catholicos esse praedicent.

BIT LO MENSE COLLEGIV

Iucundissimus ille fructus excursionum exstitit,

quod sacrarum Deo Virginum Coenobia primigeniae disciplist, restituimus. on iam religiosum Parthenona, sed otiosaxum muliercularum conuenticulum appellasses, quod in mollisita non lubricum tantum, sed praeceps est. Circumforaneae non in suis verius peristyliis, quam in affinium Nobilium castris colebant:in hemicyclis, quam choro larariisque frequentiores.Ingre sus omnium ad illas in obuio, omnia public . Enimvero ut in hanc vitae solutionem se compositi Patres intulerunt , recipere se omnia, quasi verecundiam traherent, ipse silere claustra. Sed

cum censoriae vocis auctoritas nutantes animos

ggressa est,oppido composuere sese. Pergit opus, nosterque ita si exit, ut summa voluntate tractas ex longinquo mentis labes per Confessionem apud Patrem emacularent. Certe hospitalibus illis hominmus, qui meritoriam. salutem in claustra circumferebant, palam edixerunt, premerent gradum,iam Monasterium vestigia non habere,obesse summi Pontificis antiquum diploma,quod, ignauum adhuc,& longo archivi domitum carcere, in actiis efficaciamque palam caelo proclamarunt.

qi itaquς sub claustro virginitas, sub censura

772쪽

r. . Enctitas florent. Missionem, auspiciis Episcopi,

duo suscepere Patres Gergouiam, quae octo acuanodum millibus Billomo abcst, Aruerniae facilἡ caput, adque Metropolis. In hanc, pomoerio tani tumnon attiguam nostro,clausi adhuc erant a rus Societati I E s v, cui in Indiam maria olitudines, arduaque montium prona sunt. Enisum in ad vis rimum, curatuinque, ne qua tellus progressibus et . nostris negata sit. Sed ut est populus ille in Aruera aris praeferox & imputator,smul nostros adspexit; α sinistra Omnia interpretari: destinasse nos oculis

si opimam quamuis praedam, sed suspensis vestigiis, s Vt intcrcipiamus vii,nos ambire communis Eccles fias hae exedram illi, cuniculis nos grassari ad occu-

sandum Gergouiense Collegium venali disci- plina a denique arbitrio pessimo, quae quilibet in

is deterrima pronior , omnia in Peius praesumero. Vix sub initia sustentarum cst , donec vcteranui, Sacerdos nqster subsidia Deiparae nostris ad ij, mouit cum templum indidem sit magnae reli- gionis , rem ibi rite Diuinam peregit, ut aequioraveritati &iustitiae ciuium corda redderentur. Li- tatum prosecto est; vix enim Canonici in medium a consulero. bdmiserant, cum variatis quidcra , sed i enucleatis suffragiis, etiam honore Coraci Nato 1 iis,& vel reluctantem dignati sunt.Nec vero facti a poenituit, cum exitus orationis aci omnium ex- ipectationem r pondit. Sed in Cateches haben- da maxime claboratum. Fastis inastisque diebucii frequentissima concio,aetas promi scua, senes au- , viendis rudimetatis puerascere , audiendis con

773쪽

discendis,ue pueri senescere, hos imaginum se i crepundia , ill0s libelli , & officij Christiani

breuibita , mirum quantum incitabant. Cumqupomoe fidem esset, positurum audientis seruorem, o im die inclinaturum; ecce tibi nouum Collegio nostro Catechistam, hinc nouxim accurrere auditorem , stequcntia tamen Collegae prorsus indeminutiu Horum geminatus Iabor multitudinem tantae religionis implebat , It vix lupa suenti sic hetitiae temperatum. Auxit fructum&admirationem pertina Ile labor, cum eruptione in oppida facta, concionibus semel dc iterum habitis , effuso cursu se ad doctrinam nihilominus nostri prope exanimati sisterent , & visebanxur interim celeberrima pompa una quasi per triumphum pomoeria ingredientem , ad duo millia sequerentur, qui Confirmationis Sacramentum sub

Episcopo acciperent. Idem Episco s lustrum

dioecescos ex parte lacit, comitem itincris, oneris

vero insigne subsidium, sibi applicuit Patrem Enostris,cuius opera in illa procuraxioue singulari constitit. Dcgebat in oppido Arvernorum vulpecula quaedam, superstitione & diris incaptationibus olim Geneuae sic instructa, ut iam anno. non paucos mediis Catholicorum coetibus simu- titionum tecta cuniculis, bono in virorum honoribus, licentia Haeretica seueretur. Venit cum c teris ad eas conciones, quibus Pater Confirmationis Sacramentum aperiebat, nec mora sic animum suum religionis impleri sensit, ut Ubito primum tith Sac; amento , Poenitentia perendie

774쪽

magno animi sensu usurpata,nulla interiori lucta nullo renisu, in religionis auitae professionenet descenderit. Exegit ex eadem silua par paene fulsor unius cum illa doli sociam. Coniux qui iam decem ante annos coni Vis societatena abiecerat vi rapina oppidi,manu tantum non Daemonis,seξ quam illius aliquanto fortassis exustulatiore, in .p tra pomoerium orthodoxorum delubri sistitoris,pto rata, textili stragulo Dominicam caelestem in terris mensam exspoliarat.. Ex tam apto sce- . Iestus constuprati templi manupretio, perpetra o1celere interulam filiolo destinarat animo duplicem:domum ut redux fuit homo sacrilegus,secumferens auspicium, sacrum profert spolium : expc is ritur temerare, ad antegres iri mariti Opinationem, augustum religione panniim coniux : dissilit primhm opus comminutum, nouit, Git tCχrum 1artum , anteriprem induit bl/nda parens nato, vestem, primit corpusculo, sed Diumae virionis pestem illigauit ecce enim tibi derepente, facem excipit toto corpore puer, sero pas-nellos ar- tus absumentem, conccretum in inica diis bustum gerit,& vindex se, sim ardor in visceribus catenus sanginnem adulat, quoad animum immortaliter

vindicante manu ,pressam expuat ambusta proles,& edentulo Daemoni vivens ac vi Ams mactatas dat: Iis haec tam credat, quam audit, 1e mu prodat repetita vecors Deianira in i tuai fructuque uteri lui Z Inde igitur nisa de progrcssa xat , ad pietatis saltem aliquam speclcm, vitium

Fanitatis simulacrum pervellit,ut commissum ex

775쪽

et Prho VINCIApiet scelus,&parem eblandiatur poenam. Ad ono-inasten initialem quemdam suum iam adit,virum rectum, & in auito cultu integrum, furtum illi inqhii natissimu in evulgat, quod sic cluere se velle apud cum commemorat, ut simili mantelo Beati Austremona, aram principem velit opiniosissi mulicr insterni, cam sic insequitur vltor a tergo Deus. Alicubi vir uno sacer numquam in gemma, nisi cum in conopolio, bibebat: nec se posse delicate alibi, nisi cum popinae oleret nidorem, vi-dcbatur profiternit c natum, fimi ,sactum,& in

manibus oenopolae cducatum crederes. Vcrbo ita

discinctus, & nepos erat, ut, ad pudendum pro' pudium ceterorum in. sacris illius loci Pontificum , princeps essed ostentui tenuissimae plebi. Cum nostro ab eis, pud quos offendebat, est eidem mensae adhibitus, multi ultro citroque habiti sermones pro conuiuarum more, sed non adipalis. is sane fuit , quem instituit choragus

hoster , ex cuius ore affusus pondebat circulus, quo ap petiti sunt tam commode, tamque non periorum eiusmodi consuetudinem, quarn ut

abiiceret,per ea lucida mensae interualla, sollemni voto sese in mancipio po- .pinas numquam habiturum immortali Deo palam spopon

fastidiose ganearum omos sectantes, ut male sibi cόnscius sacer popa damnarit lustrorum suam su-

776쪽

ripa Attis Alexandii Hunnaei obitus in hinc plane. α annum incidit , noti in consequentem , quo a reiectus est , mahifesto errore, scribchiis annuas a litteras Camberiensis Collegii, cuius Patris men-z tiotiem huc revocamus libentissime,' non modo,' quia temporis ratio nos admonet, sed hoc etiam x magis , quod ius commune Societatis, siustrumque priuatim officium, maxime volentos inuitant, 3 ut tanti 'viri res gestas ab obliuione vindicemus, de cuius laudibus ieiunius, quam pro eius meritiS, posteriore Annali est traditum. Orciis clatissilii alii Hunnaeorum gente in Scotis, matrem nactus erat '

seminam religiosissimari, cuius sancta disciplinas institutus, ad omne virtutum decus facta indole mox combibit ea probitatis pietatisque initia, quitia has suo deinde studio excolendis ipse tandem 14s sanctum virum euaderet. Puer adhuc in Galliani: i litterarum gratia transmisit, quas eximio ingenio, i, felicissimaque memoria sic complexusaest , ut bre-e iii Latinis Graecisque doctrinis excelleret, ad quas adiunxit etiam prucientiam Iuris tanta cum eruditionis laude ut eius docendi magistrum apud Biturigenses publice profiteretur. Per illud vero tempus', cum se Deo in Societate addixisset, paucis mensibus eos habuit in Religioso itistituto procellus, ut de Societate viri graues , dc nostrarum rerum eaeperientissimi, quibus adolescentis CC c virtus

777쪽

virtus erat perspecta, de eo pronunciarent , ger mani Iesultae in eius vita expressam esse penitus estigiem. Ad docendum postea via est adhibitus, perfecti praeceptoris omnes numeros expleuit cumulatissime,ut cum singulas ossici, partes in eos spiceres, non tibi constaret in tanta copia e cellentiaque virtutum, quam omnium maxime demirareris. Possunt omni asseveratione assirmare , qui annos non paucos eo magistro usi sunt, hon ei periisse unum temporis momentum in dichola, non dictum , non factum ullum alienius excidisse , ad ea, quae auditoribus traderet, tant voluptate semper visum assici, ut magno secum ardore discipulos in idem studium raperet vel inuitos, quos haberet assiduissimos etiam cum vniuersa Francia intestinis bellis flagraret, adeoque

ipsae Gynlnasii exedrae paene quotidie.classico

personarent. Audit urn singula s amabat ut germanos totidem, quorum compendia, ut pro cuiusque ingenio inquirebat sollertissime , ita vesconstaret, quid in cuiusque rem esset congruentius, id vero studebat ardentissime, ut maxime in censa in omnes caritate, singulorum , ac deprauatissimi cuiusque. beneuolentiam sibi adiungeret. Multos annos quibus Rhetoam egit publice, nec inter docendum , nec inter priuata cum discipulis colloquia , umquam auditus cst loqui verna cul , qui tamen esset Gallicae linguae sciciatissimus, sed aded imbiberat animo rectam accurati Magi stri rationem, ut perfectar Latinitatis se non doct.rem magis, quain perpetuum praebcret eXem

778쪽

Lvcnv NENO r s. 77Iylum,& reuera eius haec laudatissima consuetudo, quod & Latine , & elegar misime perpexuo loquebatur , multus discipulorum inccndebat fructuo

sissimo i psius imitandi studio. Quidquid umquam

legillet , eius aeternum haerebat incisitus animo memoria, unde selectatum rerum varia illa ex isto. bat copia , qua docentis sermo miriflae ornabatur ,

ut Demosthenis 3c Homeri Gullii dc Maronis, oclitiorum eius generis, nullus insignis locus expq nendus occurreret, quem affines loci plurimi, ex Eodem scriptore, totidem pronunciati verbis, de quidem summa cum venustate, non continuo illis lustrarent. Si quid porro in audientium animis al. tu defixum esse cuperet , incenso mentis ardore, qui etiam emicaret exaoculis, & vocis suauitate tanta suadebat, vi eius studio discirulos infammaret maximopere. De iuuentute , suae disciplinae commissa, mortalium nςmo illum audiit secus loqui, quam de sanctissimis adolescentibus: immo, τὰ venit quidem illi in mentem,ut, quam dicerer, taliud existimaret, ita vir integerrimae vitae , si quisl

minus rectum animaduerteret, corrigebat quidem

sollertissime, apud alios tamen arbitros, qui uid illud esset, verrebat in bonum. Ab Gymitasiorum pulpitis traductus deinde ad sacrae Templorum aggesta,omnium fortasse Scotorum primus diue- re ad populum Gallicanum coepit & disertissit ne & eloquenti ssime, ut Diuionenses , apud quos

tum agebat, adituri ad eum concionantem vulgo ita loqui consuessent : adeamus adoratorem. Sed tota clas oratione sparsi crant apposite ad argu-

779쪽

P κ o v x N C I A . . Imentum acres aculei,quibus caperetur iucundius, vehementiusque commoueretur auditor,qu in v

nustate verborum ., figurarum lepore , voluptare numeri, Sc totius splendine ocationis: Principio namque illius initi muneris studuerat, ut cum si non illepidum oratorem posset ostendere , se tamen ubique fructuosum concionatorem praheret: quare congestis ni memoriae thesaurum idoneis ad quodvis argumentum tractandviri ex sedula Patrum lectione locis Praesidibus suis obtulit ad ubeundas quascumque missiones, eo commeatu &instructu , qui sola memoria niteretur, quam pa' ratissimum , non quo caeterum apparatum aut negligeret, aut in aliis damuaret, sed ne qua libro rum sarcina moram subitariis excursionibus iniiceret. Sacri Aduentus ac Ieiuni, sollemnes habitu rus conciones missias aliquando ad Episcopum eruditissimum, eundemque nostri amanti stimum, cum eapeditus ex equo descendisset sine sacculis, Vno damtaxat , instructus Breuiario , quod manu praeferret, suspicionςm mouit hominis non satis abunde comparati ad suturarum concionum mu uus z cuin tamen diebus aliquot dixisset copiosiss- me fructuosissimeque , nullis sumtis ab Antistite libris , sed in conclaui priuatim meditatus , Intrae at vehementer Episcopus hominis rationem, dc eum de illa studiosei percontari. Int Irogando Momperit quidquid ex Euangelio totum in annum

Populo exponeretur, & quae ex Patrum comm n-sἐιriis. in eam rem quadrarent. tam cius animo esse - Pr esentia, . qucin quae oculis cerneret, iam aliz

780쪽

sinpressa, ut probe commeminisset omnitun, ct apud hospitem expedita pronunciaret ; tum vero Episcopus mirari, amare, arti plecti , collaudare hominem, & omnia illi, ut meritissimo, Miarro,

atque ad Cod legi, Camberiensis Praesidem scribere, se iiiipense floriari eo Concionatore; qui ad se delegatus eiici, quem putaret germanissimum

esse Societati; Concionatorem. Hoc quidem tam expedito copiosoque genere commeatus Euang

lici suo in Ecclesiaste oppidὁ delectabatur Antistes ; cum tamen, eo vibrante incensas pietatis faces in audientium pectora, concionem veherne tissime commoueri sentiret, eoque totam incumbere, qud Ecclesiastes cuperet: iam sane hunc sibi hospitem , ac plebi suae doctorem destinatum amplius tanto gaudebat. His utilissimarum concionum piis vestigiis perpetuo insistentem Patrem Alexandrum, luculento populi audientis compendio , aliae multae expeditiones excepere, pari semper gratia, similique plausu principum virorum tuis pulpitis adhibentium, ubi egregia multa eius claruere facinora,quorum illic viget memoria, sed

pud nos,leui dumtaxat nixa rumore, intercidita

Versatus aliquando test in castris Caroli Emmanuelis. Allobrogum Ducis , in quibus quam gr mues, quamque ainduos labores exantiarit, quanta cum alacritate , industria , fortitudine , & ipse Princeps .Carolus Tribuni militum , & miles etiam summa cum hominis praedicatione comme morarqnt frequentissime. Ex quo primum in Castrensia septa imini sit pedem Diuinaram rerum C C e . relieita