De Pseudo-Plutarchi Institutis Laconicis

11쪽

Primo Gierigi libellus de institutis Laconieis satis dignus est visus, in quo paulo aeeuratius quaestiones instituerentur. Quem ut non iniuria num genuinus esset hoc opusculum iu dubium vocasse statuamus εcesse est, ita graviora ei afferenda erant argumenta, quibus libellum a Plutarcho alienum esse eniceretur et quod de origine opusculi statuendum censuit, in eo plane illum errasse videbimus. Ac de pophthegmatis quidem ita ille tulit iudicium, ut Sopatri sophistae auctoritatem secutus librum quendam nobilium virorum scite diet exhibentem a Plutarcho conscriptum esse exiStimaret, praesertim cum catalogo Plutarchi scriptorum, qui ad Lampriam, Plutarchi filium, vulgo reserebatur, satis id comprobatum esse ei videretur. Sed quid de hoe loe Pholi esset iudieandum supra vidimus. In Lampriae autem catalogo, ut pophthegmatum Laeonicorum est mentio laeta Cis. Progr. FrimaS Wal-denburg. ST p. 23, ita huius libelli titulum reperies plane missum. Sed nimium sacere eos, qui vel inde spurium esse eum vellent colligere docuit Gierigius, auctoritatem secutus Fabricii, qui ea endum esse nionet, ne quis silentio eius se Lampriae abusus quorundam Plutarchi libellorum αὐb Vz α impugnare auSit . CD. ter. d. p. X. Nam eum illo eatalogus mutilus traditus sit, huius libelli titulus facile potuit esse in numero eorum, qui temporum iniuria interciderunt. Praeterea hic libellus apophthegmatum libris interpositus est et potest verisimile videri eum, qui titulos lutarchi seriptorum in catalogum redigeret, huic libello, item ad Lacedaemonios pirtinenti non peculiarem titulum inseripsisse. Sed po-phthegmatum titulo hoc quoque pusculum voluisse comprehendi. Quid vero quod ut locum e Photii bibliothee allatum nullius momenti ad hanc rem esse supra vidimus, ita Lampriae catalogum non pluS valere sollerter docuit A. Sehaeser in ea commentatione, quam scripsit de libro vitarum decem oratorum. Cis. p. 27. Qui neque Lampriae tribuendum esse illum catalogum neque denique suisse unquam Lampriam Plutarchi filium satis certis argumentis comprobavit. Cti . Volkmann De Plut Chaeron vita et scripti I, p. 08. idem catalogum non ipsius Plutarchi elate neque paulo post, sed Suidae demum temporibus esse consectum in eadem ommentatione iure videtur contendere. uuae uin ita sint neque inde, quod libelli de institutis Laconicis in Pseudo iampriae catalogo nulla mentio est sacta, eum subditicium esse licet concludere, neque Si menti saeta esset, inde genuinum Sse pro certo esseeretur, eum eo tempore, quo tituli librorum Plutarchi in catalogum sunt redacti, multa suisse eripia Plutaret, subdita inde Omperium habeamus, quod in eum recepti sunt libri sine dubio spurii, quibus inscribitur de metris, de uviis, de vita st poesi Homeri, de lato' . alii, quorum tituli in eatalogo reperiuntur. Gierigius duas maxime attulit causas, quare libellum de institutis Laeonieis Plutarcho abiudicandum existimaret. Primum enim, inquit l. c. p. X.), si Plutarcho placuisset proprio libello retraetare illud argumentum, curasset haud dubie, ut is sive a copia, sive ab alia quacunque virtute commendationis aliquid haberet prae Lyeurgi vita. Hunc vero videmus adeo nihil praecipui habere, ut politis imperseetior sit multis numeris minusque elaboratus et paucissima habeat, quibus areat illa. Deinde quod in apophthegmatis nolavi non exiguam eorum partem verbolenus transscriptam esse ex aliis auctoribus, id haud

set an multo magis de hoc opusculo diei possit, euius loca longe plurima iisdem sere syllabis in vita Lyeurgi reperies paucis vel immutatis vel aliunde adspersis. is maxime causis uetus subditieiuna esse libellum de institutis Laeonieis contendit. Suod vero dubitari posse idem dieii an credibile sit venisse

12쪽

Plularetio in mentem omni institutorum Laeonteorum ratione in vita Lyeurgi opiose et perspicue exposita peculiari libello denuo rem tractandam sibi sumere ' sane quidem in hac re certis testimoniis non magis adiuvamur quam in apophthegmatis. Sed quanquam huius rei vetera testimonia habemus nulla. tanten haud absurdum videatur lutarchum res Laconicas poeuliari libello tractare voluisse, praesertim cuni in vita Scurgi ea maxime exhibeantur instituta, quae ad praeclarissimum illum legum latorem reserenda esse Plutarchus enseret; sed quis tam praeclari ingenii virum, qualem illum fuisse eonstat. eandem rem iisdem partim verbis retractaturum suisse existimet immo, qui libellum Plutarcho tribuendum velit, vix sacere possit, quin quasi materiam quandam eo exhiberi statuat, ab illo sine certo Ordine ei consilio collectam, unde, quae apta ei viderentur, vitae Lycurgi insereret. Quanquam ne ita quidem omnes difficultates tolluntur, cum et mirum videatur necesse sit materiae aliunde petitae perpauca frusta in vitam Lycurgi recepta esse neque denique Plutarchum talia compilasse verisimile sit. Quae si ab illo eonscripta esse Volumus, non alio consilio id facium esse existimare possumus, quam ut collectis rebus quasi materia quadam uteretur a d scribendam vitam Lycurgi. Hic vero libellus, ianium abest ut Lycurgea tantum instituta contineat, ut ex maiore aliquo opere videatur excerpius praeter Scurge etiam posteromini temporum inStituta accuratius tractante Cis Inst. Lae. φ 32, 3, 3b, 37, 38 alia, quae ad instituta Lyeurgea minus pertinentia a Plutarcho ad describendam vitam praeclarissimi illius legumlatoris excerpta esse vix quisquam crediderit. Quare id, quod ierigius statuit, libellum Plutarcho abiudicandum esse, quanquam non poSSumu non concedere cum neque Plutarchum haec Pompilasse, quibus uteretur in conscribenda ita Scurgi ullo modo verisimile possit mei et e vita Lycurgi ab ipso Plutarcho exscripta esse plane absurdum Sit ered Te, tamen quod de origine eius opusculi existimavit, satis eriis argumentis potest refelli. Atque ita uident de origine libelli Gierigius tulit iudicium, ut a patre quodam familias aut litterarunt magistro eum partim e Vita LFcurgi, partim aliunde exscriptum esse eenseret in usum filiorum vel discipulorum qua coniectura omnes ait difficultates evanescere. CD. l. p. XLSed praepopere in hac re Gierigius tulit iudicium, quod libellum o vita Teum partim exseriptum esse censebat. Neque enim Sola verborum Similitudine id sequitur, nisi instituta Laconica post Plutarchia elatem conscripta esse antea demonstraVeris, id quod nullo argumento ne verisimile quidem potest effici. Neque respexisse videtur ierigitis eam, quam videmus verborum similitudinem non minus facile ita explicari posse, ut Plutarchum et huius libelli scriptorem ab eodem auctore tanquam sonte res repetivisse statuamus. Quid quod 'rtim alia hic liber exhibet, quorum in Lyeurgo ne mentio quidem saeta est Neque facile scriptorem tam inepte re eoi Scripsisse verisimile est, ut pauca e Lycurgi vita mutuaretiisque nonnullos quodammodo panno aliunde petitos assuere vel potius insereret immo. Si res hoc libello narratae e vita Lycurgi fluxissent, Vix dubium esse potest, quin ea ipsa, quae Plutarchus ibi memoriae tradidit, hoc libello exhiberentur quasi in epitomen coacta, non permixta aliis rebus aliunde petitis. In eandem sere sententiam disputavit Volvmannus, qui instituta Laconica e Scurgo petita esse ob eam rem negat verisimile esse, quod alia partim et plura libellus contineat, quam quae vita Fcurgi habeat. Quod ille Deisse sibi videtur quanquam haud improbandum censemus, tamen id ipsum, quod praeter Plutarchea etiam alia hoc libello narrantur, non tam magni momenti est quam quod ea, quae a Plutarcho sunt aliena, cum iis, quae inde videntur petita, permixta sunt. Neque enim dubium est quin si scriptor e duobus operibus res hausisset, tutarehea ab alienis videremus seiuncta Tantum autem abest, ut, quae Plutarebi videntur, alteram partem libelli efficiant, alteram res aliunde mutuatae, ut Plutarcheis aliena videas inserta, alienis rursus Plutarchea. Accedit, quod si libellus e Lycurgo excerptus esset, ea, quae essent Plutarchi, Sine dubio eodem ordine, quo res in ea vita compositae sunt, scripta reperirentur. Sed ut in iis rebus, quas uterque habet, eodem utrumque ordine usum videmuS, ita nonnunquam rerum ordo in Institutis Laconicis commutatus est.

13쪽

Quodsi libellum e Lyeurgo partim onscriptum esse putamus, neque cur ordo Plutareheorum ita sit ommutatus neque eur lutarchea alienis permixta sint intellegi potest, eum seriptorem eri quodam eonsilio in rebus hoc ordine compositis usum esse probabile mei nequeat. Quanquam vel ex his quae disputavimus, satis dubium esse patet, num recte Gierigius de origine libelli iudicaverit, graviora argumenta, quibus, quod ille statuit, omnino refellatur, insta afferemus. Ac ne in eo quidem, quod de scriptore ipso ensuit iudieandum, satis ille sibi constat. Nam eum ualdus Lampriae, de quo quid statuendum esset supra vidimus, ossius alii Plutarcho minori, euius Taeum feeit mentionem, libellum de institutis amnieis tribuissent, ipsi Gierigio pater quidam familias aut litterarum magister eum videtur conscripsisse. Quam sententiam, quo stabiliret, nonnisi ea, quae scire pueros interesset, e Lycurgi ita petii esse contendit, alia, quae scire illos minus interesset neque usu esset scire, velut leges de nuptiis de procreandi liberis aliis rebus latas, es se omissa. Puerilis quidem sententia et parum digna, ut iides habeatur, Si quidem multa, quae cognosci non minus interesset, quam quae hoc libello narrantur, ides missa. Quare eum ne in hac quidem re scriptorem erium consilium sequi videamus, iure dubitandum est, num recte ierigius iudicaverit. Praeterea ierigium ipsum ita statuisse ognovimus, ut multis partibus libellum imperseetiorem putaret quam vitam Scurgi. Ipse neglegentissime in conscribendo scriptorem esse Versatum docuit Cis. l. c. p. . . Itaque parum sibi constat Gierigius, qui neglegenter librum consulum esse profiteatur idemque eundem librum a magistro litterarum in usui puerorum consectum esse contendat. Nam vix potest dubium esse, quin is, qui magister litterarum opuseulum in usum discipulorum eonscribere in animum induxisset, omni studio id uerit acturus, ut librum puerorum manibus destinatum magi venustum, politum certe magis ratione quadam compositum eonficeret et diligentius elaboratum puerorum manibus traderet. Quae eum ita sint reiciendam ensemus ierigi coniecturam ut parum verisimilem neque dubitamus eontendere vix inVeniri poSSe argumentum, quo ea sententia ex aliqua saltem parte possit confirmari. Ceterum hane Gierigi de origine huius opusculi sententiam non ortam esse patet nisi inde, quod magnam partem exseriptum id esse putaret e vita Scurgi, uius rei praeter verborum similitudinem argumentum attulit nullum. Rualdi sententia, quem Lampriae, Plutarchi filio, hunc lihellum tribuisse videramus, aliquam quidem partem excusari potest, euius viri temporibus, num fuisset Lamprias, praeclarissiini illius Chaeroneensis filius, nondum in dubium esset vocatum. Cui Lampriae eum atalogus tribueretur, laeti fieri potuit, ut libri minus elaborati quique ut poplithumata et Instituta Laconica verborui prae se errent similitudinem eum lutarcheis, ad Plutarchum ipsum referrentur. Quod vero ossius minori cuidain Plutarcho, euius Taetae fecit mentionem CD. ter. p. l), hoe pusculum tribuendum esse putavit, inepte eum existimasse apparet Nam praeterquam quod satis mirum videtur Plutarchum qu ndam plane.

14쪽

ignotum e praeclarissimi illius chaeroneensis libris neglegentissime quaedam exseripsisse iisque alia aliunde petita addidisse, ossius, eum ita suspiraretur, non alio nisus est argumento, neque niti potuit, nisi ipsius nominis communione scir. Gier. l. l. p. XI.). Hos viros in serendo iudicio omnes inde profectos esse videmus quod libellum post incurgi vitam conseriptum esse putarent et quin partim inde haustus esset ita non in dubium censerent Vocandum, ut ea sententia vel ipsa verborum similitudine satis comprobata iis videretur. Sane quidem, si libellum post Plutarchi tempora seriptum esse ullo modo demonstrari posset, illorum virorum iudiei non possemus non accedere. Sed eum illi in tempus, quo consectum esset hoc opusculum, nullo modo inquisiverint, ne ea quidem, quae de libello ipso statuerunt, ita ab omni parte eomprobata haberi licet, ut extra omnem dubitationem posita sint. Non aliter ac Rualdum, ossium, Gierigium, alios viros doctos, qui in explicandis Plut rebi seriptis versati sunt, de origine libelli existimasse videmus. Qui quanquam de aliis rebus aliter iudicabant, in mtamen qui quidem spurium esse libellum volunt, ad unum sere omnes consentiunt, quod e vita Teurgi eum partim haustum esse putant. Myttenbaebius, eum epilogum huius opusculi a Plutarcho alienum esse et subditicium suspiraretur cla. Othmann. l. l. I, p. 239 , totum tamen libellum spurium iudicare ausus non est. De hoc libello inquit ille, item censeo, ut de antecedente i egum et imper amphthrem . , ut eum nec germanum nee spurium pronuntiare firmiter audeam. Nam materia quidem est Plvirrchea collecta maximam partem evita Lycurgi idque vel ab ipso Plutarcho, vel postea ab alio homine; neque enim rationem Video, qu minus vel alterutrum vel etiam utrumque fieri potuerit. Jure mireris, quomodo fieri potuerit, ut ille, qui multum in Plutat chi seriptis maximeque in iis, quibus oralia inscribitur esset versatus, ita de hoc libro iudiearet, ut eum nec germanum nec Spurium esse pro eri affirmare auderet. Quod vero ille dixit materiam esse Plutarcheam in pariem tantum huius libri adere, qui quidem paulo diligentius Plutarchi scriptis operam dederit, facile concedet, cum nonnullae- res hoc libro narratae in Plutarchi scriptis nusquam reperiantur. Quid quod stenbachius a Plutarcho ipso haec osse eonscripta esse putavit, nonne plane inepte eum iudicasse vel primo obtutu patet Nisi forte eiusdem Viri putas esse et ipsum praeclarissima opera eonfieere et ex suis scriptis neglegeniissime res nullo sere ordine compositas conseribere adiectis rebus aliunde petitis. Itaque plane reiciendam credimus hanc stenbachii sententiam, quam si sequeremur, aliquid inepti Plutareho imputaremus. Quod Vero Mytienbachius etiam alium quendam hunc librum e Plutarcheis aliisque excerpere potuisse putaVii, quan quam magis potest verisimile videri tamen, num probabilis esset ea sententia et supra dubitandum existimavimus et improbandam eam esse satis certis argumentis infra demonstrabimus. Sed priusquam huc transeamus, liceat mihi afferre quid de hoc libro iudicaverit enseterus, qui in eo libro, quem seripsit de hiatu, etiam Plutarchi seripta tractavit. Atque audacius ille iudicavit quam 'ninnbactius. Nam cum regum et imperatoi um amphthemata, quae reicienda esse Flander statuerat, genuina esse contendat, quanquam nonnulli hiatus ibi reperiantur quos ita excusare conatus est, ut Plutarchum nonnulla iisdem, quibus ab aliis relata essent verbis narrasse, aut alios quaedam addidisse diceret), apophthegmata Laeonim, instituta Laeonim, Lamenarum apophthemata spuria esse ibidem docet, eum multis hiatibus foedata sint. Sed hanc Benseteri sententiam sibi eonstare negamus. Nam praeterquam quod non potest nobis non mirum videri regum et imperatorum amphthegmata illi visa esse genuina eum etera omnia, in quibus instituta Laconica, pro spuriis haberet, quanquam vix pluribus hiatibus foedata, quam illa, ea, quae enselerus de hiatu a seriptoribus Graecis evitato dedit praecepta, ad hune libellum vix possunt pertinere, quippe qui tantum absit, ut integrum sit opusculum et ab omni parte elaboratum, ut potius similis videatur reliquiis maioris cur dam peris aut nectae materiae, unde postea continuum opus conficeretur. Quanquam igitur non solum in ius, verum

15쪽

sius docuit in ea ommentatione, quam seripsit de hiatu in Plutaretii Moralibus Bonn. 18643, Cis. Ben-Seler. l. e. I, p. 3l43, tamen non omnia seripta, in quibus hiatus offendunt, ob id ipsum spuria esse existimanda satis patet, minime vero, si qua Seripta non ab Omni parte elaborata ad nos pervenerunt. Sane quidem plurima, quae in Plutarchi scriptis inveniuntur hiatibus foedata, spuria esse etiam aliis argumentis satis omprobatum est. Sed de hoc libro cave praepropere statuas ex solis hiatibus, quos in libello sive nondum satis elaborat sive reliquias maioris operis exhibente exeusari posse quivis facile coneesserit. Quae eum ita sint, alia eaque graviora argumenta sunt afferenda, quibus subditieium esse hoc opuseulum pro erio evineatur. Vothmannus l. l. I. p. 2353, postquam regum et imperatorum amphthegmata Plutarcho esse abiudieanda sibi videtur omprobavisse, nihil iam opus putat de institutis amnicis, utrum genuina sint neene disputare, quae non minus quam apophthegmata a Plutarcho plane aliena esse dicit ipse iis, quae Gierigius attulerat, argumentis satis comprobatum id esse existimat stu' vero libellum e vita reuini tanquam sonte haustum esse ille docuerat, huic sententiae Volvmannus ii occurrit, ut extremis libelli verbis non posse non mitigi dieeret res eo libello narratas et vitam Icurgi ex eodem maiore quodam opere ad res Laeonicas pertinente esse petitas. Legitur enim in Inst. Lac. g 42 sub in . . . . ως υπαπιο ασυ αεφ34nec vivisum Io voμυθεσια into τω at ovo πω ετυρ vεθθησα μηδε εο to: τες et τομου io ης. καὶ παραπλησιοι τοῖς ἀλλοις se iuuin et iv πρόσθε εὐκλεtα καὶ παρρηρκα ἀπέθεvet καε, δουλε α μαεστησα καὶ in αλ Ρωμαίας καθαπερ in uno 'Ελληvε Eiεvo wto. Haec verba sicut totum epilogum 3timbachi suspeetum esse Visum iure mireris, eum epilogum a reliquis libelli partibus ita differre, ut diversis auctoribus tribuenda sint, haud facile quis comprobaverit, immo dicendi genere ita inter se consentiant, ut ab uno auctore totus libellus videatur prosectus, id quod etiam Volkmannus concedit Cis. l. l. I. pag. 393. Neque ob aliam causam hic locus stenbachium offendit, quam quod librum Plutareho tribuendum aut e Plutarcheis conscriptum esse putabat eaque, quae Sunt in epilogo, Plutarchi temporibus seribi non potuisse ei videbantur. Sed quoniam satis dubium esse iam vidinius, num esset liber vere Plutarcheus neque ullo satis certo argumento epilogum ab altera manu additum esse cogimur statuere, sacere non pomumus, ut Wyttenbachio astipulemur. Atque eam ipsani partem libelli, quam ille nullo iure temptandam putaVit maximi momenti esse videbimus, non solum, si, utrum sit Plutarcheus libellus necne, diiudicare, sed etiam, si tempus, quo consectum videatur opus, unde repetitae sint res hoc libello commemoratae explorare conabimur. Vothmannus ea ipsa Verba quae offensioni suisse Ustenbachio monuimus, ad stabiliendum quod sedit iudicium attulit. Quibus verbis ait liquido apparere hunc libellum non a Plutarcho conseriptum esse, neque enim ullo modo Plutarchi temporibus Ondicionem Graecorum servitutem diei potuisse, quod seri putat verbis καὶ ε et δουλεια μετέστησα κα υ bH Posi1α in καθαπερ ει ὰλ 'Ελληυε ε sevoveto. VOlkmannus negat verba κάδε et δουλεία μετεστησα ad Plutarchi tempora ullo pacto referri posse, quibus temporibus ondicionem Graeeorum nequaquam servitutem dici potuisse id quod non concedere non sumus, cum Graeeas ivitates suam libertatem etiam imperatoribus Romae regnantibus quodammodo integram et infractam eonservasse disertis veterum seriptorum testimoniis compertum habeamus maximeque ac daemonios, qui deleta universae Gramiae libertate post pugnam Chaeroneensem, eum omnes ad Macedonum reges se applicare cogerentur, speeiem quandam pristinae libertatis servaverant, moderate a Romanis habitos esse satis nobis cognitum sit. Quae cum iis sint, quo tandem tempore Vothmannus vult Lacedaemonios in servitutem Romanorum delapsos esse An post Corinthum a Mummio deletam Num potuit ex illo tempore Graecorum Laee- daemoniorumque eondicio magis diei servitus quam Plutaretii temporibus Immo vero etiam post deletam Corinthum Graeeas civitates in suis rebus administrandis libertate quadam usas esse veterum eripiorum

16쪽

Quod vero Taetius Ann xlv, 21 , possessa Aeliata dieit, eo spectare patet, quod omnes Graeciae civitates, quanquam post deletam Corinthuin libertate usae tamen ab illo tempore vectigalia quotannis Romanis solvere iubebantur, id quod testatur Pausanias Vll, 6μὶ καὶ ρορο et erua 'Κλλαι κτλ.ac deinde: συυεδη et κατὰ invoco εκαπυ 'Aχα- καὶ et ει Φωκεὐα ' ω μιῆς Ἀτέρωθι του της Ελλαδος maiamo imis, da etα. cis Ilertabem hisi Graee sub Rom. imp. I, p. 28 adn. 003, qui quae docti viri de hac re disputaverunt iusius exposuit . is aliisque veterum testimoniis ex aliqua quidem parte libertatem Graeeorum post excidium Corinthi cohibitam esse lare ostenditur. Re vera igitur Graecia, quanquam suis etiamtum uti legibus et libertate frui ei ieebat diruta Corintho in provineiam

Romanam est redacta, etsi nomen provineiae, sicut aliis terris sub potestatem Romanorum redactis tunc ei nondum inditum esse inde satis videtur apparere, quod eorum seriptorum, qui res inde ab anno l46 a Chr.sque ad Augusti tempora gestas ommemorant, nemo disertis verbis Graeciam vel Achaiam in provinciam Romanam redactam esse dicit. cst. eruberg., qui l. l. l. p. 28 sqq. adn. iusius ontroversias inter doetos viros de hac re ortas exposuit . Sed utrum re vera Graecia continuo post a. 46 a chr. provincia Romana saeta sit necne hie nostra non multum refert, cum non id quaeratur, quo tempore Graecia inprovinciam si redacta, sed ex quo tempore Lacedaemonii ita a Romanis haberi coepti sint, ut eorum condiei δουλε α dieenda esset. Recte Mommsenus de nomine tantum disputare eos monuit, qui, num Graecia post Corinthi excidium provineta esset laeta dubitarent Cis hist. Bom. , p. 48 adn.), nam eondieionem Graecorum ex illo tempore ab omni parte eandem fuisse, quam provincialium, ex iis, quae veteres scriptores de rebus Graecorum memoriae prodiderunt, satis apparet solum nomen provinciae defuisse videtur cla Hertzb. l. l. I, 284. . Ad nutarchi autem tempora vocem δουλεία nullo modo pertinere volkmanno plane est Oneedendum. Neque magis is rei in status, qui fuit inde ab anno 146 a chr. ea voce designatur; quanquam enim propter vectigalia quotannis Romanis solvenda Graecorum ratio non iam ab omni parte libera erat, tantum 'men aberat, ut rerum Graecarum condiei Mummii temporibus δουλεια diei potuerit, ut omnibus temporibus liberalissimo Graeeos a Romanis victoribus habitos esse omnium sere seripiorum testimoniis lare ostendatur. Iam vero eum ex his, quae diximus, Satis Videatur apparere Vothmannum perperam secisse, qui eum statum, in quo Graeci Plutarchi temporibus versati sint, nullo modo δουλε α dici potuisse contendat idemque propterea ad eam condicionem, in quam Graeei post deletam Corinthum inciderint, hanc vocem reserendam esse censeat, quam eondieionem non magis δουλεια diei posse vidimus, in interpretando eo, de quo agitur loco Vothmannum plane erra isse contendo; nam ipso eontextu eorum, quae Sunt in epilogo, vocem δουλε α eo, quo Vuli Othmannus, referre omnino vetamur. Laeedaemonios ait Seripior g 42, postquam debellatum apud chaeroneam fuerit, Macedonum regibus imperium universae Gramiae obtinentibuS. quanquam paueae earum, quas Lycurgus tulisset legum valerent, tamen pristinam libertatem servasse ae defendisse, dum praeclarissimis illis legibus magis magisque lapsis ac postrem omnino neglecti ex ipsorum civium numero exsisterent, qui tyrannice imperarent; et iam aliis ait similes saetos Lacedaemonios pristinam gloriam libertatemque ευκλεtα καὶ παρρησιω proiecisse atque in servitutem esse delapsos et Od v ), sicut alias Graeciae gentes Romanae actos esse dicionis: ἐως ob παπιαπωρο περδει et quotamiapaso volista, omo etω Atto Totiete. ετυρα ε δησα μηδε λ σω: τε της πατριου Πωνὶς καὶ παραπληoto rati tarit 3ε με- est προσθε ευκλει καὶ παρφqui Ἀπέθειτο καὶ et δουλεια paraoτησα καὶ ris Ῥωμαlinc in τε in ἁλλω 'Ελληvες moveto. A primum quidem verbis in ei δουλεια param μα ipsius Plutarebi tempora intellegere vetamur iis, quae Sequuntur in v into Ῥωμαιως καθαπερ in ἁλλω 'misive Mevoveto. De diversis temporibus hic agi cum dicitur ἐς δουλεια μαεαησα et κα orae Ῥωμάω movet iure mireris Vothmannum non

17쪽

et καὶ τὸ ο,μαω moveto sine dubio eodem spectare vult. Sed maximi momenti hoc loco est partieula v , quae, quominus ad idem tempus verba reseras, obstat. Jam vero si quaerimus, quae uerit illa δουλεtα, in quam Lacedaemonios delapso esse Scriptor narrat, cum neque eam condicionem, in quam venerunt post a. 46 a chr. neque eam, in qua versati sunt Plutarchi temporibus significari ex iis, quae supra dixi, satis videatur apparere neque denique unquam Graecos a Romanis ita esse habitos compertum nobis sit, ut illorum eondiei ullo iure δουλεια diei potuerit, dubium esse non potest, quin ea servitus intellegenda sit, quam domi tulisse Lacedaemonios satis notum est, Frannis crudelissimis Spartae imperantibus Lacedaemonios autem a tyrannis, qui ex ipsoruin civium numero exiitissent crudelissime aliquamdiu habitos esse paucis eripis antea monuerat, eum diceret isto τὰ thteo Tatia ετυρα-εὐθηo , quae verba ad Machanidae maximeque ad Nabidis tyrannidem, qui homines perditissimi ab anno i usque ad a. is a Chr. vehementissime eivm Vexarunt, spectare cum per se ipsum est verisimillimum, tum propterea de ea re vix dubium esse potest, quod seriptorem in epilogo in enarrandis rebus Lacedaemoniorum eerto quodam rerum ordine usum Videmus, quem rerum ordinem, si ab omni parte servatum esse volumus, non possumus sacere, quin verbi καὶ ex δουλε α μετέστησα tTrannorum tempora significari statuamus. Ad eadem illa tempora etiam ea Speetant, quae praee unt set et is διω Tatribu επυρα-εὐθηo neque enim alio tempore Lacedaemonii ab ipsorum civibus tyrannie habiti sunt, neque nisi illis temporibus unquam in ea condicione sunt versati, quae eodem iure δουλε, α diei potuerit. Quae sequuntur: καὶ παρα- άHi in mi δε tet sevdpavor si προοει ευκλε α κα παρρησια detretano ad ea spectant, quae supra 42 init. seriptor monuerat: πρωτευε της Ελλαδος κτλ. ac deinde αλλ' ὁl1ως οὐ νοῦ χοvrac scit quanquam Fcurgi legum auctoritate magis magisque imminuta avaritia luxuriaque irrumpentibus principatu amisso ipsa potesta Laeedaemoniorum magis magisquo infringi coepta sociorumque animi ab iis abalienati ei ani μετὰ et iv Φελ Tπου οὐ II Q κ ρωυε α :κη τὰ-ωυ Eλλ vω ηIε:14vα κατὰ et 78 κα θαλασσα dvMορευτὰvetob κα μεταξύ VAλεξαυδρου ovistis 1ετὰ et iv Θηνα eo καταπρο ρ ivis ovo Λακεδαtliaulin καπερ λειχimo τοδ.t εχο κζε καὶ λ tot si Arac t τοὐς ουvεχε et τυλέ:1ους καtria ἀσθεvεπτερω κα ευχειρωτο Ιευδ:1εvot πει βραχεα iv et απυρα δtασωγveta Vet ΛυκοὐρIo volwθεοὶας υλε υvempuetetra 5τε τυλυ et υτ τυ et μεΤαξ Mακεδ6v κῶ νααλε ritu οὐ ei ο εδηο κο vὀv x λ v οὐδε ρὐρο quest . Laeedaemonios ait solos ex omnibus Graecis libertate Graeciae pugna Chaeroneensi amissa neque ad Philippuni se applicasse, quanquam Graeeae civitates ad unam omnes illum ommunem omnium ducem renuntiassent, neque postquam Thebis diiuiis Graeci iterum dicionis Macedonum acti essent, eum Alexandro Se coniunxisse neque iis, qui postea fuissetit, regibus Macedonum paruisse neque ad commune concilium venisse neque tributum solvisse Minime igitur illi, quamdiu aliorum imperio audientes esse recusabant, aliis Graeciae gentibus similes erant, cum libertatis gloriam etiarii universa Graeeia sub potestatem Macedonum redacta, quoad fieri poterat integram servare Studerent. Quae quanquam per Symiem magis quam re vera integra manebat tamen hae quidem re Lacedaeimonii eleris Graeciae eivibus superiores erant, inier quas excellerent studio retinendae libertatis. Sed postquam magis magisque mores eorum in peius mutari sunt coepti ac tyranni Spartae extiterunt crudeliter civibus im

18쪽

qilisquam negabit Ipso Polybius etiam eum rerum statum, qualis ante Nabidis tyrannidem veratricis. Polyb lv, i, ubi pristinam i ationem a Cleomene in tyrannidem commutatam esse narrai , acerbissimam dixit servitutem. Juvat totum Mum iv, 81, 2 14 afferre, praesertim eum non multum distet ab epilogo huius libelli. Λακεδαtitavio με ολ ει τῆς Λυκοὐροου ομοθεσιας καλλι- χρησαμavo Totietati καὶ ira sim iv Unec ovalitu et v εὐκ ol la 4Tης ita αὐτῆς ἐῶ λαvet: τραπεισης αὐτως η λχης

ελανυ e o Pic dytδος υρ v 36 6 et πρό οὐδε οὐ-i1 3υγηθειτες λασχεσθα μ' iocis ric. Quodsi iani illis temporibus ivium condiei et Moetum δουλεια diei potuit, nonne id multo magis cadere videtur in Maehanidae Nabidisque tempora, a quibus tyrannis in duriorem servitutem cives esse coaetos patet Et elim non alio tempore Lacedaemonios esse in servitutem delapsos eodem iure dici possit, verba ποτὶ χιον Toλtribu τυρι εὐθησα - t δουλε α μετεστ ia . quin ad ea tempora spectent, quibus a cle mene ac postea maxime a Maehanida et ab cives vexatos esse constat dubium Me non potest. Quibusten,poribus re vera non solum pristinani Lacedaemoniorum gloriam a Veteribus antopere celebratam. verum etiam dicendi agendique libertatem omnino amissam esse ex iis, ita Polybius de illis temporibus memoriae prodidit, liquid patet. in inst. Lae et iv πρόσθε ευκλεια καὶ παρρηο - ἀπεθεveto. Quae cum ita sint, Volhmannum non recte interpretatum esse extrema verba epilogi apparet, qui librum ob eam rem Plutarcho non esse tribuendum opinatur, quod condicio Graecarum civitatum Pilitarchi temporibus iure 66υλε α diei non possit. Sed quanquam allatum argumentum omnino non adit in hunc libelli loeum. eum non agntur de Graecis a Romanis in servitute habitis, tamen, quod effecisse ille sibi videtur de tempore, quo Scriptus sit libellus, iam recte se habere videbimus. Ex iis enim, quae disputavit, collegit Vothmannus eum Scriptorem, ad quem redeat libellus de institutis Laconicis, haud ita multo post expugnatam Corinthum pii Suum conscripsisse. Quod quanquam recte ille docuit, tamen non verbis καὶ ε et δουλε - μεζεπησα id demonstratur, quippe quae non eo spectent, quo voluit Volvmannus, sed ipsis postremis verbis epilogi aliquid lucis assertur tempori, quo consectus esse liber videatur; quod cur sugerit Vothmannum aliosque, qui in hoc pusculo sunt versati, iure mireris. Κα υυ inquit scriptor, πο Ρωμαlut καθάπερ in no 'Κλληυες Ιεvoveto. Ilaec verba, quin nullo alio tempore nisi haud ita multo post deletam Corinthum scribi potuerint, vix potest dubitari. Nam ab illo tempore universae Graeciae civitates καθάπερ υ ὰλλυ 'Κ ηυες eadem sere ratione omnes a Romanis haberi coeptae sunt et quanquam singulis ivitatibus sua cuique ratio suaque libertas etiam post deletam Corinthum quodammodo integra manebat, tamen universus rerum Staius ita linc est commutatus ut, quisquis quomodo ab illo tempore Graeci a Romanis habiti sint, accuratius consideraverit, tum ipsum universam Graeeiam re vera in provinciam Romanam esse redactam necesse sit concedat. Sane quidem Augusto demum imperante Gra iam provinciam Romanorum actam esse vulgo dicunt, Sed quomodo ea ratio, qua Graeei habebantur ab Augusti temporibus, ab ea condicione, in quam venerunt con tinuo post excidium Corinthi, differat, nequeo intellegere nisi sorte eam vis aliquam differentiam esse quod Augustus demum universam Graeciam in unam redegit provineiam omnibusque Graeciae civitatibus eommune nomen Achaiae provinciae indidit, cum antea Graecas civitates libertate per speciem non imminutare vera Macedoniae provinciae adiunctas fuisse ex veterum scriptorum testimoniis, quanquam diserte id nusquam commemoratum Videmus, satis certe colligi licet. CD.llertχberg. . . , p. 28 sqq. arquardi. Administr. rei pubi Rom. l , p. 32 sq. . Ipse Ommsenus ait rectius iudicare eos, qui Graeeiam continuo post Corinthi excidium Maeedoniae attributam eiusque provinciae quasi partem quandam suisS disputenticis. Ommsen hist. Rom. Ilε, p. 48. adn. , cui non possumus non stipulari, si quidem, ut ait Polybius XXXVIll 3 e. 7 Graeci ei τὰ misi dira παρεδεξ et ρὰνδο, και πελεκε c. In numero autem laed ratarum civitatum Lacedaemonios inde ab anno 146 a chr. habitos esse Strabo Oeet. Cla. p. 36 ed. Duebner. λαλανή-ε δε ορας vix δησα δiαρερόπιον κα εμεtvα ελεύθερο is iv o, 'iλικω λεt υρItῶv

19쪽

ὰ συ-ελο τες iam. Nonne igitur eontinuo post a. 46. a. chr. de Lacedaemoniis, sicut de ceteris Graeciae gentibus die potuit bato 'Pωμα oti Crevoveto, praesertim cum re vera Graeci bello devicti erta quaedam praestare ex foedere cogerentur et Romani summum imperium et quodammodo principatum totius Graeciae manibus tenerint Accedit ut hoc loco non magis sere reserat, utrum iam anno 46. Graecia inprovinciam sit edacia, neene quam supra, ubi, ad quod tempus Verba καὶ εἰς δουλεια μεαστησα spectarent, quaerebatur. De iis gentibu autem, quae bello a Romanis victae in eam condicionem erant redactae, ut a vietores quasi tutela qu edam earum civitatum rediret, id quod maxime cadit in civitates Graecas, optimo iure diei potuisse μ' Pωμαιως Mevovet cum permultis veterum scriptorum testimoniis salis apparet

Cis. erigberg, qui . . I, 287 adn. locos ad hanc rem spectantes composuiti, tum Strabo lib. Vill, e. 6 23 eum Corinthum a Mummio excisam esse eommemora iisdem verbis utitur, quae in epilogo huius libelli seripta videmus αυτη δε seil. Corinibus seet Λευκιου Μομμέου καὶ δελα ia χρ Μακεδου ας κι Ρωμαι et Mevoveto. Ceterum iam antea ab irranii devicto Philopoemenis temporibus Lacedaemonios quodamniodo set 'PoηLin et suisse ex iis patet, quae apud Polybium de illis temporibus memoriae prodita

Videmus. Hic enim auctor est Lacedaemonios, eum Philopoemen in eo saeviret, legatos Romam misisse, qui de eo eonquererentur et non Solum ea, quae a bilopoemene essent instituta, inique a ivibus serridenuntiarent, verum etiam Romanorum potestatem et auetoritatem Spartae labefactari sola Polyb. XXlII l.): et μετὰ miv v v 0 tαο ' in ἀνθρώπων παναιρεσι δυσαρετ σπιτες πυες ω ε πρ Λακεδα μουια et μι si καὶ voti σπιτες orto οὐ Φιλοπώpavo ut1 et iv ovaiu καὶ et iv τροπα, Ἀαzατελθοθα πηυ Ρωμαί o AMOες Pωμη κατ ρορ Tota o et κτλ. Quodsi iam l. 82,2 quo anno id factum esseeonstat, Laeedaemonii principatum in manibus Romanorum esse concesserunt, multo magis diei potuit Graeeos Romanorum dicionis saetos esse post a. 46. a. chr. ex quo anno Omnes Graeciae civitates eadem ratione a Romanis haberi coeptas esse supra diximus. Sed eave verbis is Ῥωμα oti Πεvovet Philopoemenis tempora designari putes, quod quominus facias, addita verba καθαπερ in Eno ' Ελληυε obstant eum anno 46. demtim univerea Graeciae ira compoSita esse compertum habeamus. Maximi vero momenti videtur esse, quod eripio in epilogo, quo eas rerum commutationes, quae Laeedaemoniis maximae gravissimaeque areiderint, paucis comprehendit, certum rerum ordinem historiae fide eomprobatum in enarrandis illis, quae saetae Sunt commutationibus secutus est. Primum enim ait Lacedaenionios, quamdiu Seurgi leges intactas servassent et integras, optima ratione et gloria eieras Graeeiae civitates praeeeSSi se et quoda in modo principatum Graeciae tenuisse per quingentos annos 42 etinet 1ε - Λυκοὐ ου χρον 1avri vol1 οῦ η πολις καὶ se ορκol εμμεὶvασα πρωτευ Vc Ελλὰδος εὐυομε καὶ δοξ χρου isto. προτακυο viv), tum vero eum paulatim labi praeclarissimae illae leges coepissent luxuria et avaritia magis magisque irrumpentibus etiam potestatem Laeedaemoniorum sensim infringi eoeptam esse κα aliis δέ παρανα volvvοὶ καὶ 'λυπλουτίας κα πλε εξίας παρεtes iuvης κα et V δυvὰμεως ηλαmomo. καὶ in οὐμμα tot id απα δυομευ ε χο προ αὐτoisc. Avaritiam luxuriamque autem in rempubliea Laeedaemoniorum irrepsisse bullo Peloponnesiaco prostrata potestate Atheniensium satis constat. Tum seriptor Philippi regis Macedonum Vntione acta ac deinde Alexandri, post pugnam Chaeroneensem, qua pugna libertas Graeciae periit, Thebis dirutis, cum ceteri Graeci victorem sequi eogerentur, ita Laee- daemonios non Daetos suisse dieit, ut et eum his et eum posteris regibus Maeedonum sese coniungere recusarent. Quare cum Seripiorem gravissima quaeque e rebus Lacedaemoniorum certo temporum ordine videamus prodentem, vix dubitari potest, quin etiam in enarrandis iis, quae sequuntur, eundem rerum ordinem secutus it. Dicit autem postea leges Meurgeas plane esse neglectas, cives a civibus drannice tractatos, in servitutem delapsos, modo Romanae dicionis saetos. Maximae vero et gravissimae, quae postea, quae narrata sunt, Spartae aeciderunt rerum ommutationes sunt tyrannis et servitus, quas a cleomenis

temporibus usque ad Nabim pertulerunt ae deinde imperium Romanorum, quale iit inde ab anno 146. a. chr. vi autem postremis epilogi verbis Augusti tempora significari putant, ita ut Laeedaemoniorum rempublieam sieut reliquη Graeeiae eivitates a Romanis in unam provineiam redactas esse iis verbis Disitigod by

20쪽

indicetur ii gravissimam illam rerum Graeearum ommutationem, quae facta est deleta corintlio, a seriptore plane missam esse non satis videntur eonsiderasse, quam gravem commutationem, num scriptor silentio praeterire potuerit rerum ordine ceteroqui servato satis dubium est. Jam quid opus est plura dis, quae disputavi, satis Videtur eo inprobatum postrema verba eptingi καt 5 υetu Po,i1αί6ti: καθdπερ οἱ λλω Ελληυε elevovet nisi baud ita multo post a. 46. a. cir seribi non potuisse. An Plutarehi etiam temporibus quemquam Scripturum fuisse putas et modo dieionis Romanae facti sunt, ' si quidem id, quod procul dubio e fise satis OgnoVimus haec Verba eo, quo statuimus, spectant Ineptum quidem id esset, si quis de eo, quod plus centum annis ante laetum est, dicere vellot:

Idem sere statuerunt olymannus scis. l. . , p. 230 et G. Fluegetius Cla. De sont Plut Lyc.

diss Mai burg p. 16 sqq.). ille re tanquam obiter iacia locum Supra tractatum, ubi de servitute Lacedaemoniorum agebatur Cla. p. 10 sq), perperam interpretatus de tempore, quo exirema verba epilogi seripta essent recie iudicavit; quod vero totum libelltim ex eodem maiore quodam opere res Laconicas sustus tractante exscriptum esse vel inde eoncludit eodemque opere tanquam sonte etiam Plutarchum in conscribenda vita Lycurgi usum esse existimavit, gravioribus argumentis id coniti mandum erat. Nam etiam ita potest libellus ortus esse, ut mei quis res eo commemoratas e Plutarchi aliorumque libris conscriberet et neglegenter in excerpendo versatus ea, quae habet epilogus in vis κτλ. adiungeret quanquam id, quod his verbis narratur, plus centum annis ante factum esse sciret. Neque minus praepropere exiStimavit G Fluegetius i. c. p. 16 sq.), qui eam quidem interpretationem, quam protulit Volvit annus Verborum καl li δουλε α μετεστησα redarguit, sed ipse in eo erravit, quod his verbis eum rerum statum significari existimat, in quo suerint Lacedaemonii, postquam Achaeorum foederi quod Vocatur se adiungere coaeti sint Cis. l. c. p. 63. Sed illam condicionem minus esse intellegendam quam eam Servitutem, quam Lacedaemonii domi tulerunt a tyrannis crudelissime vexati ex iis, quae supra dixi, satis patet. Aeeedit, quod eam Lacedaemoniorum condicionem, quam Flu elius allatis verbis indicari vult, nusquam δουλε diei videnuis, cum Polybius domesticarum rerum condicionem voce servitutis satis diserte insigniverit CD. Supra p. 13. Et verba et iv προσθε ευκλεεα κα παρρησία ἀπεθεveto ad crudelissimam tyrannorum dominationem aptius reseruntur quam ad laedus Achaicum; nam tyrannis imperantibus dicendi agendique libertas apud Lacedaemonios omnino periit. Deinde Fluegetius eum Volhmanno verbis καὶ θ ὐτο P ωμαιου ε3εvovet hoc opuSculum maioris euiusdatu peris paulo pos dirutam corinthum conscripti fragmenta continere eollegii Sed demonstrandum ei erat ea, quae habet libellus de institutis Laconicis ex uno opere tanquam sonte hausta esse. Nam otiamsi ea verba, quibus modo Lacedaemonios a Romanis in deditionem aeceptos esse Scriptor narrat nisi paulo post a. 46. a. Chr. scribi non potuerunt, tamen potest esse, ut etiam multis anni post nescio quis haec e vita Scurgi aliisque libris conscripserit. Sin autem ex uno tantum per instituta Laconica petita esse probabile esse 'erimus, non solum huic libello aliquid uel asseretur, sed etiam vitae Scurgi, in qua conscribenda quin Plutarchus eundem auctorem secutus sit, ad quem redeant res hoc libello narratae non iam dubium erit. Supra monuimus nonnulla hunc libellum habere, quorum in Lycurgo nulla menti saeta est. Quodsi e Plutarcho opusculum excerptum esset, ea ipsa quae apud illum leguntur in vita Lycurgi, hie inveniremus eodem rerum ordine, quo illic narrata Certe ea, quae aliunde repetita videntur, non cum Plutarcheis permixta essent, nisi sorte certum quoddam consilium scriptorem Secutum esse putamus, cum res in eum, quem habemus, ordinem redigeret. Tale vero consilium per totum libellum plane cognosci nequit. Praeterea ne speciem quidem habet verisimilitudinis existimare scriptorem duobus vel pluribus libris simul usum modo ex hoc, modo ex illo promiscue res nullo modo inter se cohaerentes repetivisse. Neque est mittendum, quod loeis apud utrumque alioqui verbis omnino eongruentibus nonnunquam et verborum et rerum parvas diserepautias videmus; quae diserepantiae quomodo irrepserint saeilius explieari