장음표시 사용
2쪽
CONsILIARIO IN SUPREMO QUOD IN INFERIORI LUSATIA
EST REGIMINE LONGE M ERO IS SIMO
3쪽
PROMOTORI SsUDIORUM , BENIGNISSI O
ΜAXIMA RELIGIONE DEUENERANDO HASCE PRIMITIAS ACADEMICAS MENTIs PIETATE REVERENTIA ET OBSEQUIO DEVINCTAS :
TANTI NOMINIS RELIGIOSISSIMUS CULTOR
4쪽
sum iuramentoriam inualuisse, cum, hominum Origo 'eXcrescente malitia , simplici adsertioni vel negationi non amplius crederetur, bene
scribit Pontifex in Cap. 2K. X. de iureis r. LSua sponte inde fluit, si homines in statu innocentiae man- , silent, iuramentorum etiam nullum usum fuisse; Id quod ab aliis demonstratum diu. Cum ergo per Christianismum iterum restauretur in nobis imago diuina, omnis perfidia tollatur, et ad verum amorem erga Deum et proximum reduca- mur, utique inter eos qui Christum non tantum nomine, sed et re ipsa et vita profitentur, cessare debebant iuramenta tanquam superflua. Optimum sane, utilissimum et rationali na- ονψtWηt turae conuenientissimum est, omnino a iureiurando abstineres ,Σ atque sic veritati assuescere, ut simplex sermo vim iuramenti . . . ' A 3 habeat;
5쪽
habeat; Ita enim Christianis vivendum, ut veritatem moribus ct sermone omni colant et profiteantur, mendacia procul ab iis abesse debent, ut unico verbo tantum fidei praestari possit
quam viginti iuramentis. Cons. Praeses de testibus iniuratis,si. γ et w. g. II. Dicto modo incesserunt Christiani in primitiua Ecclesia, a iuramentis religiosissime abstinuerunt, quibusque instariso, primaeuos perpetui γνωρισματος fuit sermonem vita et factis exprimere. et Ethnicos v. late OLEM. ALEXANDRINus in admon. ad Gent. sub μ. l. 7K. Imo, quod magis mirandum, inter Ethnicos etiam ab omni iuramento quosdam abstinuisse, compertum habemus. Lechi et memoratu dignum est exemplum Scytharum, qui in oratione M ALEXANDRvM M. hanc inter alia de iuramento profitentur sententiam, cullae io sic referente, Lib. VILtit. J. Iurando, dicunt, gratiam Scylas sancire, ne credideris, colendo Mem, iurant. Graecorum isa cautio est, qui acta con- Agnant et Deos inuocante nos religionem in ipsa de nouimus. Pui non reuerentur homines, saltant Deos. Quod vero inter Ethnicos haec sentcntia de non iurando frequens et vulgata fuerit, testis est v LPIANus in l. I. de condit. institui. 'inc. ubi adserit: alios faciles esse ad iurandum contemtu religionis,
alios perquam timidos metu diuini Numinis inque ad fge sitionem. F. III.
Quo magis vero horum Ethnicorum institutum laudan- ris/βηρ eo inagis deplorandum, quod multi ex Christianis viam .primitiuae Ecclesiae diu non calcauerint in veritateque ambulauerint, sed mendaciis, fraudibus, aliisqui machinationibus dediti fuerint, ac ita fides apud plerosque re ipse defecerit, solo nomine et Umbra superstite; hinc, quia tutum non fuit solis hominum assertionibus niti, in usum iterum reuocata sunt iuramenta, an sorte hoc remedio propter expressam in
6쪽
uocationem diuini Nominis in testem ad fidem seruandam, veritatemque dicendam constringi possint iuraturi. g. IV. Utimur igitur iureiurando in infinitis negotiis tam iudi- Iurat acialibus, quam extraiudicialibus, permittente etiam 1acro Co-s dice, v. D. ad Hebr. e. VI. IK usus merito toleratur, Cum saepe agentibus nulla alia sup8rsit probatio; quo Casu rem dium litium finiendarum, iusiurandum recti adhibetur. Ad-Probamus usum, detestamur autem cum piis omnibus abusiam. D. BoDINus de iuramentorum licito vis et grauis no abusi. Hai. Io . Ad abusum vero Christianis abominandum refe- Improbanturrendae etiam sunt sic dictae referuationes mentales, seu re- Σ', ' strictiones tacitae,' uti a Gno Tio de L. B. et P. Lib. II. cap. XVI. g. b. vocantur. Hae igitur, ex rationibus, quae sequuntur, a quolibet, qui sibi conscientiaeque suae bene confluere cupit, longissime abesse debent.
In omni iuramento I) veritatem, tanquam primum cois Milo imitem, quod aiunt, adesse debere, nemo non confitebitur, finis enim omnis iuramenti, ex parte eius, qui sibi iurari curat, est, ut homines ad enunciandum verum, aut seruandum promissum firmius adstringantur, metu diuini Numinis omnipotentis et omniscit, cuius vindlatim, si scientor fallant por iuramentum, in se inuocant, v. ΥΠΟ ΜΛ s. in iurispr. sum. Lib. II. c. IX. g. 7. p. m. 22T. Caveat itaque sibi iuraturus, ne mentiatur aut falsum dicat; alias enim vim omnem iuramentia) Hoc Ioco velim observes, restrictiones tacitas tam late accipiendas non esse, ut etiam tacitas conditiones et limitationes, quae ex ipsa rei natura fluunt, simul comprehendant, v. g. st alicui, quicquid velit , petenti optionem iurato concess, ubi iste iniqua aut absurda petierit, haud quicquam tenebor. Ex quo iudicari poterit, de promissione saltanti Herodiadis filiae factae. Matib. XIV. cons P U FENDOR FF. de o c. bom. et esu. cap. XI. I. R.
b Facile credendum est: Diabolica esse omnis mendacia, ex quibus alio- .
7쪽
menti inuenit, substantiam illius tollit, et consequenter non tam praestat iuramentum quam periurium committit. Iur, mentum quippe omnes excludit exceptiones et interpretatio- neS tacitas, quia non cum homine tantum, sed et cum Deo res est, cui per iusiurandum obligamur etiamsi homini ius nubium nasci possit, scribit cisto Tivs c. I. Lib. III. c. I. g. Ist. Quia igitur veritas in iuraturo deficit, sequitur quod releruDtiones mentales perperam adhibeantur.
S. VI. Ratio II. Verissimum est H contra naturam iuramenti, esse aliud cogitare, aliud verbis ore proferre, quia per modo dicta, v
ritas in omni iuramento exprimenda, non vero simulatio, manifestatio enim veritatis est finis omnis iuramenti. v. Din Mi N. A SOTO de L et I. Lib. VIII. D. I. an. s. qui ergo alio fine iurabit, certissime etiam peierabit. Mendacia iiDque longe abesse debent ab iurante. Scribit proinde Io.
ANDR. von ber SNuclen in foro conscientiae, P. I. qu. X.
et P. a. qu. XXVII. mendacia nullo tempore licita esse, non ob patriae defensionem, non ad vitam seruandam, ne quidem
propter Dei gloriam. Et licet in Me fere libr. p. 7ao.seq.
temperarerum damnum, et famae atque existimationis laesio resultat. Hinc etiam grauissima poenae in mendaces alicubi statuitur. Apud Indos poena perpetui silentii mendaces mulctantur, ita, ut per totam vi tam nihil omnino proloqui ipsis liceat. v. ALEX. AB ALEXARD R. Lib. VI. geniat diem c. XI. ARTAXERXEa linguas mentientium triplici Hauo assigi curauit. IDEM ibid. e. XII. PERsAE semel in mendacio deprehensos, ignominia notaros a magistratu movebant, teste PH ILOSTR. Lib. II. ad APOLLON. cap. XII. circa M. AL PHONSVs, Hispaniae Rex, axmo Go8. ordini equestri de la Banda seu fasciae rubrae, inter alios etiam hunc articulum sancte obseruandum, laudabiliter praescripsit: Der Nitter rebe Mnig. aber die init,
Sesten, emebr an fissi tragen rc. referente LYMNAEO Lib. VI. Dinpubi. e. II. n. q. De recantatione, ob mendacia prolata in Regno P loniae, in omn. MARTIN. CROΜERVS, Polonicarum rerum scriptor accuratissimus, Lib. XI. His. Poton. et ex eo no Epl ER. in I beatn. pom. Lib. I. c. m. n. 8. p. m. δὐ8si et HENEL. Ono Vratis au. c. XVIII.
8쪽
DE RESERVATIONIBUS MENTALIBUS. 9
temperare hunc rigorem videatur, asseratque, posse salutem propriam aut alterius mendacio seruari, addit tamen, peccatum nihilominus committi, licet minus; a cuius sententia r
cedit ili. de L f. Vol. I. Spec. LIX. meaei K. p. 6io. q. f. VII. Sine dubio III) dolose agit, qui aliter ore loquitur, aliter corde cogitat, mendacium enim profert, alterum hoc modo decipiendo, mendacium autem sine dolo esse nequit, . D. L. s. g. l. et L.F7. θ. de dolo mal. SERAPH. DE SERAPII. de priuia iurament. p. m. I o. . Cum vero dolus ab omni negotio procul abelle debeat, sitque delicii species, nemo inficias ire poterit, grauiter eum peccare, qui destinato animo alterum dolose iureiurando fallit hocque modo periurii reum se pro
S. VIII. . Denique IU iuris tralatitii est, ut verba non secundum
intentionem et conceptum iurantis accipiantur, sic enim conceptum pro lubitu sibi formare, hocque pacto semper alterum eludere posset iurans; sed praestandum venit iuramentum iuxta mentem et intentionem illius, Cui iuratur, quam ob rem omnis ambiguitas omnisque amphibologia serio vitanda. Non cnim nobis loquimur et iuramus, sed illi cum quo nobis in iudicio res est, loquimur atque iuramus, ut eo melius alteri de integritate nostra constet. v. ΥΠΟΜAs. Iuris uiae diuis. Lib. II. c. s. g. 7o. seq. p. m. 2Φ. hinc sequitur iuramenta nullatenus esse interpretanda secundum sententiam iurantis, sed ex sententia et opinione eius, qui exigit. v. c. XIII. veniens, de iureiur. et cap. X. literis, de sponsa SENE. P. III. cons. IIa. n. a. Notatu digna in hanc rem sunt verba i s I-Dolli, dum scribit: Puacunque arte verborum quis iuret, Deus tamen, qui conscientiae testis est, ita haec verba accipit, sicut ille, cui iuratur intelligit, P. c. s. XXII. qu. X.L Idem statuit AVGusTINus in Epist. 22 . v. δ7I. in verbis: Illud
9쪽
sane recisone dici, non ambigo, non secundum mentem iuran-ris, sed secundum expectationem illius, cui iuratur, quam nouit ille, qui iurat, Mem Lurationis impleri. Decipit itaque ad
uersarium, falsam animi sententiam ipsi exponendo, sicque aperiurio immunis esse nequit. Pertinet huc formula veterum in iurciurando adhiberi solita i
Si ego te sciens fallain, ita me eiiciat Diespiter,
Bonis salua urbe et arce, ut ego hunc lapidem.
Silicem enim lapidem manu tenens imprecabatur, quem postea qua poterat vi proiiciebat: Ut est apud PLAv TvM, CICERONEM, LIUIVM, et alios passim . ') Aliter igitur quam secundum mentem exigentis iurans, certissimum committit periurium, quod est monstrosum plane peccatum, quippe quo periurus testatur, se contemnere Deum, metuere homines, et ostendit sese audacem aduersus Deum, tumidum erga homines. v. CHARRON de la Sarasse, Lib. III. c. io. n. 7. item, Les provinciales intres de Monteste, Cologiae i6s7. cons LoUIs Τ Ito MAssi N Traite, de la verite et dra Mensonge, des uremens et des: par iures. Lib. I. c. I et I . et Lib. II. c. Ii. Factum proinde eius, qui cum M.
dierum inducias cum hoste pepigi stet, noctu populabatur
agros, admodum improbat CICERO, de o . Lib. I. e. X. integris libris id etiam improbant Io II. MARTONVS et
II EN R. c Hae aliisque formulis iurariint veteres, tesibus POLYBIO et FE-sTO. ETHNICI iurarunt Pol, aedepol, mecastor, inebercle. IUDAEI iurabant apud corium, terrum, Ierusalem, apud caput suum. GRAECI veteres apud terrum, fluuios, Ioutes, sceptrum Megium, taelum ac Solem. AEG Y RT ii iurabant per ustium et cepe. SOCRATES per canem, an serem et Platanum iurasse, dicitur apud PLATONEM, non quod ea Deos putarer, sed, ne per Deum iurare cogeretur. U. PETR. GREG.Θnt. jur. vviti. Lib. I.. c. AIII. N. I . cuique genti sua in iureiurando religio ac formula est, or diuus PI Vs iureiur.indo, quod propria tu perstitione iurarum cst, standum rescripsir, in L g. ι. de iureiur. De variis formulis in iure nostro. v. t. r. g. vis. l. ψ. l. s. I. u. 6. Ult. c. t. Nullibi vero, apud citato, auctores aliter, quam iuxta mentem deis rentis iurari, inuenitur.
10쪽
GRO T. de L B. et P. Lib. II. e. XIII. g. I. I. IX.
Moralistae autem haud pauci reseruationes mentales pro suidam reis re licita agnoscunt , communiter adserentes, quod qui aliter se - -
suum sensum. Et pro defendenda hac opinione dicunt 0 Iusiurandum vi sua solum obligare ad id, quod per ipsam horum ratio' est confirmatum et adsertum: quoniam ad hoc tantum is qui iurat, Deum testem adduxit; sed solum id assertum est, quod iurans in mente habuit, ergo tum ad illud praestandum
obstringit. 2 Quia iuramentum sequitUr naturam PromiS- a. sonis, cui accedit; atqui promissio non obligat ultra intemtionem iurantis seu promittentis, ergo neC iuramentum. D Quia humanae aures talia verba nostra iudicant, qualia fo- 3. .ris inant; Diuina vero iudicia talia foris audiunt, qualia ex intimis proferuntur: Apud homines enim cor ex verbis rapud Deum vero, verba ex corde iudicantur. ' Ergo concluduno cum ex intimis alio sensu prostrantur, Deus etiam sic
accipir, et ita Cori firmare censetur. V. LESSIVS, et quoS citat , de L et I. Lib. II. cap. XLII. dubit. IX. n. . p m.IN. Addunt alii 4) quod quilibet verborum suorum sit optimus vi interpres, per L 2I. C. manae s) quia ex oratione verbali et s. mentali iurantis una oratio composita, in qua tota, coniunctim accepta, nulla est falsitas. Prouocant 6O ad L es. g. I. si de acq. vet. omist. hereae ubi qui fallens adiit hereditatem non dicitur adiisse et deniQue 7 ad exempla apud Gno T. - de I. B. et P. Lib. II. c. XIII. g. S. v. Coc CEI . I. C. Lib. XII. Tu. II. qu. IV. p. m. ses ubi ad singulas har rationes' respondet.
d) Reseruationibus autem iuxta Moralistas, uti non debet, si sponte sua quis se offerat ad iurandum, quoniam nulla subeth caussa legitima utendi illa calliditate. v. LESSIUS, c. l. cum aliis, quos adducit.