Opusculum, de simplicium medicamentorum facultatibus secundum locos, et genera. Accesserunt quoque praefationes quaedam huic opusculo admodum necessariae ... / [Pietro Andrea Mattioli]

111쪽

ex viperis ustis conficitur, quin etiam illud , quod ex nitrosarum plaratarum cinere a peritis artificibus confici solet, vel ex usto chalcanthioleum, vel ex sto stibio vitium, alterius ac longe valentioris facultatis , quam sti-bium crudum. Praeterea, rendi modus non omnibus est unus. Nam quae humore, iraesertim pingui sunt praedita, per se uruntur, ut pili ,lana, corium, cornua ungulae ossa, hirundines, Laues aliae quaedam , es aesculi ex utero matris exempti, aliaque nonnulla pedestria. Quae omnia in olla fictili noua

cooperculo soram inulento tecta, a

gilla circum quaque obducto , renda iunt, praesertim cum cinefacta disper-di possint sua vero etiam sta integra manent, ut ungulae Ulla, cornua,

tametsi vivis carbonibus tradi possunt, runtur tamen longe melius in fictili crudo perculo Vnde quaque argilla agglutinato , min gulorum fornace collocato. Herbae autem comburi omnino non debent, nisi quis velit ex cinere sal conficere, siquidem ad alios usus praestabit eas eo, Gque torrefacere, quo in puluerem conter que tant. Nam Galeno teste, corrumpitur, ac

112쪽

Io FACULTATIBUSLib.f. a. vilescit herbarii vis, si diutius torrean-9.de Q. tur. Atqui metallica, nempe es, plum-

med sis bum,arget spuma, molybdena, Acys

ma, alio omnino opificio indigent, velib.1. de medica materia docet Diosco

rides quo qui diffusius haec addiscere

cupiunt, se conferre poterunt. De ablivione. CAP. XXIII.

Res sunt lauandoru medicamen-- torum intentiones, prima, ut separetur quod in iis impurum est, secundavi si quid maleficarum virium insit,auferatur.Tertia ut quae lauantur nouam aliquam induant facultatem ut igitur quod impurum est separetur, lauantur aqua fontana, herbaein radices,ubi vel terra,vel luto insectae fuerint, quin etiasemina,&fructus, ubi haeserit vel puluis, vel stus. Quin etiam metallica eadem ratione aqua pura lauantur. Quae autem ut malefica vim deponant ablui solent,sunt usta omnia,tam ex metallicis, quam ex plantisin animalibus accepta. Siquide haec acrimonia ex ustione acquinta , ablutione deponunt,ato; longe minus mordacia redduntur ob id i aes stum lauari vult Galenus, ubi Lib. . de in carne molli cicatrix sit obducenda, Lm ac nam in dura omnino epuloticu est citra lo

113쪽

tra lotionemad quod de ustis omnibus

est intelligendum. Lavatur quoque eadem de causa alia non nulla citra ustionem,ut deposita credine, mitiora evadant. Talia enim fiunt acacia,oleu, pix, resina, aloe,canchamum , caeruleus, &Armenius lapis. Quae autem lauantur, ut alias praeter suas facultates induant, sunt veluti butyrum elotum ex aqua, in qua argentum viuum,quod officinae sublimatum vocat, incoctum colliquatumque fuerit quo utuntur non nulli ad morbi Gallici papulas curandas.Ite catapotiorum non nullorum massa, ex tithymali, aut elebori decocto pluries lota, vel aloe ex aromatum diluto abluta,vel turpetu ex agarici decocto. Po ro lauandorum medicamentorum Variat quoque ratio, nec omnia aqua tantum pura lauantur, sed quandoque ma Iina, aceto, vino, plantarum succis,istillatitiis aquis. Atqui quo pacto lauari debent metallica docet Galenus his cro in verbis , Argeti spuma facile eluitur,ut eom. pb c quae statim propter innata grauitatem Pnrea. liquoribus in quibus laevigatur subs-

dat, unde totam mordacitate in aqua lota exuit. Acuti vero sensus corpora partim adeo mordacem percipiunt, si

114쪽

IO DE FAC vLTATIBUS ex aceto,vel vino cluatur. Porro conuenit diligenter toto die contrita col liquare, per nocte relinquere, poste ro die mane deinde auferre, aliumque mox superinfundere , postea rursus terere similiter , tertimque sequenti aurora liquorem emittere. Quod faciendum est, donec simul cum humore argenti spumae velut tenuissim, tu dam portio achnen hanc Gr ci vocant appareat, cumque nihil amplius innatat, nihil etia magis effundendum est. Attamen conterere diebus pluribus oportet, etsi nihil ei insistat idque sole seruete satius est. Ita enim accidit, ut medicamentum siccet valentius. Porro nouerunt omnes id aestate non solum inargenti spuma, verum in aliis etia, quae hoc modo pr parantur fieri comodius. Siquidem cadmia, eris squama, dyphryges, cerusa, misy, fori, stim mi Domnes lapides, praeterea calX, perinde,ut arget spuma , ex liquore aliquo praedicto

cluuntur,ac qui gantur. Quando aute, quibus in o bis lauanda sunt haec ex aqua pura , vel marina, ex vino vel aceto docet idem Galenus his verbis, Etenim in praetumidis ulceribus , ac duris , quae oras crassas callos atque muliam

115쪽

multam attenuationem requite te habent, ex aceto,& marina aqua laevigata a magis quam quae per aqua idonea sunt. In quibus autem acre,in mordax est tumidum qirod ita ulcera fertur, ex aqua terere potius singula metallica necesse est: ouemadmodum uisus ex vino magis, ubi copiosus humor viceribus influens apparet. Haec ille. Ca terum non desunt, qui aquis stillatitiis metallica lauant, nam ubi refrigeratio ne opus sit ex lactucae . solani, aut cucurbitae, ubi autem adistrictionem. ex plantaginis, rosarum aquis hirtias an odiabluunt medicamenta. Sicque e sues ad maiorem inducendam laetitiam cyaneum lapidem ex aqua bo glossi lauati praecipit Pi arte id quonam pacto lauari debeant, quae aquae misceri non possunt, nempe oleu , adeps,butyrum, pix, resina, cerari alia quaedam, id fanuex eo de Galeno petere portet. Quippe qui horum medicamentorum lauandi ratione Ditis superque docet libr. 2. cap. Is de sinapi medic facult. sic inquiens, Lavanda porro non tantummodo cera, sed de pix, resina in oleum,& quicquid aliud aquae misceri non patitur , trimumque modice calfactiim,

116쪽

insit aquae copia purissimae , simul, de omnis qualitatis expertis, infundito, nam in ea quicquid id sit , quod abluitur,acrimonia suam exuit,aeinde conterito, tundito, frangito manibusque impense subigit , ita ut unaquaeque videlicet medicamenti abluenda particula aquam possit contingere,denique effusa priori aqua rursus, quod lauatur excalfaciens,in aliam aquam aeque synceram iniicit , rursiisque diutissim Econtundito, donec qualitatem suam in aquam deponat. Id autem gustu cognoscitur Mox verbi tertio,in quarto, scset pius deinceps idem faciendum , donec aqua nullam ex abluto medicamet qualitatem recipiat. Atque hunc in modum omnia quae excalnerii sundi sustinent lauabis. hactenus Galenus. Caeterum non desunt etiam qui lauandi scopos numero definiunt siquidem

cadmiam, Jarmatitem ad oculorum

collyria ali septies , alii decies lauant. Armenium lapidem quinquagies lauat Alexandet Trallianus. Itaque alia diutius alia parcius lauanda erunt pro ipsarum iacultate, substantia. s IMP.

117쪽

SIMPLICI,

MEDIC AMENTORUM

primae qualitates per ordines usque ad

quartum.

plisia alida o sicca in primo, secumdo,tertio , quarto ordine inbus atii numιν deficiunt, eis cabd sicci timhaleantur, quo autem Ordine ecberi Lb avi, i sane non meminit. Cal. sic

Absinthium Absinthium seriph.

Acanthium Acanthus Acanthus sylvest. Aeetum moderatrimoderate.

Aegilops

118쪽

Alia inen

Alypum Ammi

Amonis in

Amygdala amar. Ain ygdalae dul

Ana gallis utraque Anasyris Ancsus altera

A tro saces Anemone Anethum

dubitan Anisum dumta Anthemisericv. Atilirrhinum Apari ne Aphaca

Apium satiuum

i aliquatenus.

temper.

Apium

119쪽

s IMPLIC ME DI c.

c poma montanum 2. Apium agrium

Apocyniam δε quam amna Argum ne Argi ni recrementum

Aigenti sol ma

Rii sic iochia rol. Alii olochia long. Arum Artemisia Asarum

Asclepias Ascyriam Aspalathus Asparagus temperat. Asphodelus Astragalus Aster Atticus

Atramentum sutorium Auena Baccharis Balsamum t.

Bdellium

III sic. I. Dubitani. mn, cum xerit aratis ace

Bitu

120쪽

Bitumen Botrys Brassica agrestis Brassica marina.

Bu glossum

Bulbus vomitorius Buphthalmus Calamus odoratus Calx Canchamum Capparis Cardamomum Carduus Carpesium Carum Casia odorata Cas oreum Cedrus

Cedrinus liquor Cedrides C p

Chalcitis Chalcanthum Chamaeleon albus Chamaeleon niger Chamaepitys Chamaedris Chamaedaphne

4. q. 4.

2.2.

sica

q. 4. .