장음표시 사용
11쪽
doloris sensalionibus in aliquo corporis Ioco, nascuntur. Quibus per aliquot dies protractis, sebris vehementiae aliquid iterum dimittit et leniorem cursum
tenet, urinae haud raro turbidae interdum purulentae; sputa purulenta deinde redduntur. NOnnunquam haud exiguae molestiae Iocales remanent. Saepe numero tumores ) artuum et reliqui corporis cito apparent, qui nonnullas horas sine dolore, duritie et coloris mutatione perSi StenteS, CVaneSeunt. Quo magis vires aegroti jam conSumtae, eo plura 83mplomata in conspectum prodeunt, quae propinquam mOItem nuntiant: pulsus paulatim celeriores, minores et debiliores, omnem fere remissionem ni centes sunt; ungues curvantur; labefactae nutri
lionis causa, pili capitis defluunt; haud raro aphthac
in cavitate Oris et faucium, peliculae in collo, pectore et reliquis partibus emergunt. Raucedo, Apho nia, interdum frequentes lipo thymiae, somnolentia, mentis hallucinationes, Obliviones, nonnunquὼm
Observantur, nec non Oedemata Pedum, ni nullum,
faciei, hydrops, decubitus, excretiones invitae alvi et urinae, paralysis Singularum partium oriuntur, donec mors Sceleto similem aegrum calamitatibus liberet. Vel subito perit aeger alvum dejecturus aut loculti rus, Vel, integra mente, Iampadis in lar oleo carentis exstinguitur, vel spei plenissimus, si servari
nequit, rupto vel abscessu aut vomica aut vasis partium nobiliorum, inopinanter exspirat. Secto Cadavere Va Sa Vacua, sanguinis quantitas ad minimum redacta inveniuntur.3 II . IIebei deaes Commentarien liber den Vertatis der
12쪽
Plerique, inprimis veterio runt, icillam et hecli cani febrim tantummodo gradu distinxerunt, ita, ut lenta leviorem, hectica graviorem gradum Significet, et lenta postremum in hecticam abeat, ut Stahi δ), Fr. mi mann η), Trnka de Krowitz ); alii secundum 83mplo mala praevalentia: instam maloriam, ner-VOSam, Putridam et gastricam, ut Richter ), Naase ); alii febrim heclicam idi pallii cani et sympto malicam discreverunt, ut Fournior υ; alii hecticam et phthisicam, ut Lacht leben Τ) et Berentis '). Phthisica, febri conlinu ac propior, exacerbalione S praecipue horis matulinis emacere solet ct cum visceris alicu-juS Suppuratione conjuncta est. Bereniis q) de se-bre phthisica haec tradit: se Febrem phthisicam incipientem fere distinguunt frigus sat notabile, quod
exacerbaliones praecedit, exacerbationibu S plerumque Antemeridianis, par Ox morum schris intermittentis quotidianae et tertianae duplicis aemuli S, calore lamen et in remissionibus quoad acgroli sen sum nunquam prorSuS ex Stincto, et in remissionum tempore non Scmper ad Statilibus valde perceptibili,
13쪽
frigore Saepe conquerente, corpore politis frigus sentiente. Haec indoles tantum sub transitum alicujus visceris in suppurationem tam notabilis apparet; sin suppuratio jam per aliquod tempus perduraVit, sebris heclica, nisi visceris destructio Celerrime Progrediatur, ad cursum solitum revertitur; id quod in Senibus Saepe animadvertimus, quibus cum Spulis purulentis exacerbationes consuetae horis meridianis et Vespertinis per Iongum tempus exstant et qui post mortem pulmones suppuratione larda conSumtos OS- tendunt. Naaso ) si demum, inquit, febris phthisicae Suppuratoria prodiit, eundem decursum cademque Symptomata, ac febris heclica, exhibet. Momenti majoris tam respectu prognosis quam curationis mihi videtur, febris hecticae divisio: a) in idiopathicam S. PT GTiam, a toto systemale sine Viliis organicis ordientem, b) in secundariam, alios morbos Sub Sequentem et c) in symptomaticam, quae Sympto maorganicorum vitiorum et destructionum Sistit; ita, ut labris phthisica, quam dicunt, symplomaticis se-bribus heclicis, adnumeretur.
Febris hectica cursum adeo Ientum absolvit, ut de mora ejus nihil certi possit proponi: per hebdomade 8, menSes, interdum per aliquot anno S protrahitur, prout causae, constitutio corporis et aliae conditiones disserunt. De cursus porro et Symplo' mala ita Variant, ut stadia quidem defendi, non autem certo distingui possint; saepe enim accidit, ut in aliam indolem abiisse vidcatur, mox autem ad
14쪽
pristinam redeat. Plurimi in tria stadia febrem hecticam distribuunt, quorum primum notas febris Iongiores Drmae incertae prae Se Drt; Secundum Sudoribus pro susis nocturnis distinguitur; tertium denique, morti praevium, diarrhoea colli qualiva et Omnium Symplomatum augmento indicatur. Haud raro aliis morbis, praecipue labribus gastricis, calari halibus, pituitosis, putridis etc. nSSOciatur et characterem horum morborum per aliquod tempus induit,
interdum gravi dilati cedere videtur, postea aulem atro Cior recurrit. Typus maxime continuus remittens opporci, duas sebris quotidianae exacerbationes aemulans; quandoque typum tertianae, siquidem alternis diebus exacerbali Ones Dolabiliores apparent, in I-lari videtur; nonnunquam continuam Continenlcm fere aequat. in universum levis, eo leVior, quo magis id iopathica existit, decurrere solet; cx more se-bris symplo malicae ex viscerum nobiliorum assectionibus cursum vehementiorem ci celeriorem absolvit. Generatim temperie calida et sicca mitescere, frigida et huinida autem ingravescere videtur. Ut- plurimum morte terminatur, prae Sertim lempore Vernali et auctumnali, quoniam vires sere ex lolo pro-Stralae lac luculos temperiei vicissitudines horum anni temporum Sustinere ncqueunt. Si qui morbo Iiberantur, Symplomatibus paulatim minutis, febris sine omni critica evacuatione decrescit, Vires, Volumen Corpori S, Color naturalis et iunctiones ad normam
Causae praedisponentUS. Neque Belas, nec SC-xtis, nec talia Corporis constitutio, aut vitac ratio
ab hac subre luctitur. Quemadmodum SeneS, qui-
15쪽
bus virium inopia magis est communis, febre lice-lica perire possunt, ita etiam, Oblata Occasione insantes, pariter Viri robusti, ac graciles juvenes et
tenerae mulieres, nec non laboriosi et Oliosi, ho- realium regionum et meridionalium incolae. Certo autem conflat, gracilem et debilem constitutioncm cum tenera cule, si bra Sicca, statura Ionga et praecoci incremento, temperamento Snnguineo, SVSic male nervoso admodum irritabili sensibilique, aetatem juvenilem et Senectutem, intemperantiam, humorum jacturam, morbOS praegressos debili lanies aut diuturnos, Sexum muliebrem, vitam desidem, inprimis
mentis Iaboribus et vigiliis conjunctam, disposili Oncm phthisicam hereditariam cic. ad febrem heclicam prae ceteris opportunum reddere Corpus. Causarum occasionalium tantus est numeruS,
ut recensere eas nimis Iongum Sit; cognitio earum saepe tam ardua, ut medicum facile una alterave essugiat. Generalim tres ordines cauSarum OC BSiOnalium distingui possunt, quorum primuS continet Cnt SaS, quae a toto Systemato, Sine vitiis organicis pendent; Secundus alios morbos, qui in hecticam brem abeunt; tertius vilia organica, quae hanc se-hrem sympto malicam inserunt. Principes causarum
a) Constitutio aeris propria, praecipue humido
calida, regiones humidiores, insalubri aere impraegnala cubicula, vitiosa organa manducationis et deglulitionis, vilia dentium et aliarum oris partium, degenerationes glandularum salivalium, sistulae earum, jactura Salivae per psyalismum, abusus ni CO-tianae labaci elc. Constrictiones et conglutinali Ones oesophagi; debilitas ventriculi et tractus inlesti-
16쪽
1iorum; mala indoles succi ganrici entericique, bilis, salivae et aliorum. Ciborum penuria, cibi a pepli aut parum nutrientes, vel nimis vel justo minus incitantes; apud insanies Iac desiciens, aut nimis tenue aut SpiSSum, vel alio modo vilio sum. Sanguinis, aut lacliS, praecipue nimis diu lactantium, seminis et aliorum humorum profluvia, excretiones nimiae, blennorrhoeae habitualcs; frequentiora puerperia. Insignem in organismum animi pathematum ensicaciam nemo ignorat; saepissime enim animi pathemata deprimentia ad febrem hecticam gignendam conserre neque raro difficillime delegi, nisi aeger
Succurrat medico, nemo dubitat. Praesertim huc referenda sunt: sollicitudo, Curae, maeror, lucubrationeS, terror, ira, nec minus intemperantia et alia, quae vitam quasi arrodunt. Nimii porro corporis labores et mentis contentiones, cum vita deSide, Vigiliis et neglecta digestionis cura: BbuSum quoque vini et potuum Spirituosorum, nec non validiorum aromalum et medicameniorum, praecipue purgantium et aliorum febrem hecticam sequi posse, plurieS ob
b Haud raro alios morbos, praesertim labros aculas, Ut ga Strica S, rheumaticas, Calarrhates; exau- themata acuta, ut Scaria linam, morbillos, variolas et alia hujusmodi in febrim hecticam abire videmus, Si cris es eorum Vel turbatae, Vel imperfectae, vel prosus ae et nimis diuturnae suerint. Curatio etiam inepta, diu protracla, vel in lem pestive adhibita antiphlogistica, remedia excitantia perperam admini Strata, ab altera aulem parte, neglectus incitantium ci roborantium usus, ubi viros corporis tam Pro Stratae Suni, ut natura sibi Succur-
17쪽
rere non Valent, non raro peculiaris morborum indoles huc perlinent. Sic febres intermillentes diui urnae, inepto incautoque usu Chinae et aliorum febrisugoruin in febrem hecticam transmittuntur. Λeger, exactis hisce morbis, debilis macileniusque ma net, appetitus ciborum Vel deficit, vel ita alienatur, ut aeger insatiabilis sit, altamen nec cibos ingestos
concoquat, nec VireS recipiat, nec Volumen Corporis perditum, nec colorem rursus Oblineat. Interdum huic labri stases humorum, obstructiones et in sarctus viscerum, StatuS Pituito Sus, meta Sta SeS, Vermes intestinates et alia producta morborum praegreSSO-
Praetermittendae hic non sunt Suppressiones solitarum secretionum et excreti OIlum, ut haemorrha giarum, praecipue haemorrhoidum, sudorum Iocalium, inprimis manuum pedumque, Nec non prBe-
matura sanatio ulcerum inVetera lorum tam naturalium quam artificialium, quae in organismi ConSuetudinem jam inducta sunt; Suppressiones exanthema tum chronicorum, ut Scabiei, herpetis, tiniae capitis et aliorum. Diuturni dolores spasmique, ut dolor faciei Folhergilli, hemicrania, ischias rheumatica, cnrdialgia, hysterismus, hypochondria Si 8, melanchOlia', nec non cachexiae et dyscra Siae, ut icterus, chlorosis, hydrops, arthritis, Syphilis, morbuS SorOphulosus, rhachitis, scorbutus et Blia Saepenumero in febrem hecticam desinunt. Venena jam submota vel per essectum secundarium, vel parcis iteralisque dosibus ingesta, ut hydrargyrum, praecipue Sublimalum Corro Sivum, arSenicum, plumbum, Cuprum, nou-
nulla narcotica et alia, producunt febrim hecticam, qua laborantes utplurimum e medio tolluntur.e Injuriae, quae sebrim heplicam sympto mali-
18쪽
cani inserunt, Omnium causarum frequentissimae sunt, quo lactum est, ut nonnulli morbum primarium et Secundarium negaverint. Hae causae in duas classes redigi possunt: ab vitia organorum sa-bricae, ut obstructiones, insarcius, indurationes, lubercula, Scirrhi, corpora aliena et similia, degenerationes viscerum nobiliorum, prascrsim pulmonum, hepatis, licuis, uteri, glandularum meSerBicarum, Pau- creatis, ductus thoracici etc.; haud raro tabescentia sine suppuratione, cum febri hectica postremum conjuncta, in senibus Observatur. b) Destructiones, praecipue Viscerum nobiliorum, quae causas febris sic dictae phthisicae constituunt. Destructio ejusque Symptoma, labris, efficitur Suppuratione, UlCcratione et aliis, praesertim pulmonum, hepatis, lic-nis, Tenum, uteri, OVariorum, tractuS intestinorum, Iaryngis, arteriae asperae aliorumque organorum. Facile est intellectu, hanc divisionem CauSarum OC Casionalium non Strictam esse, quoniam una alteram
faciIe procreare et procul dubio abire potest. Sic
bres, exanthemata et alia nonnunquam StaSeS, Obstructiones, indurationes etc. procreant, quae Saepe' numero in Suppurationes et ulcerationes transeunt
et persecta organi consumtione siniuntur. Attamen haec divisio, nisi salior, commodiorem SynopSin Osfert nec non certiorem praesagiendi et curandi uor
Causa proxima. Plurimi, praecipue Veteriores causam febris heclicae proximam in acore Specifico, qui causis Variis ortus, cum humoribus Communi Clur et nervos irritet, collocabant. I mel ), Senaper,
inquit, acies qualiscunque sit in humoribus pro causa
19쪽
proxima febris heclicae haberi potest. In universum semper aciem in humoribus suspicari licet, tibi cutis sicca et pulsus celerior, naturali est. Dispositio peculiaris, quae hoc in casu haud dubie in sensibilitate Systematis nervosi cernitur, ea efficiat, necesse est, quae essiciuntur, Stimulus continuus adest, qui in Olum sanguinis auget, functiones Vi Scerum Secretoriorum turbat, et hoc modo impedit, quominus succus alibilis bene praeparetur et nutrili O corporis solito modo fieri possit. V Irassot fl), is magnam, Bit, sensibilitatem systematis nervosi et acres humores sufficere ad febrem heclicam procreandam. V Sacht-loben ') is causa proxima, inquit, acieS eSt, quae quotidie sanguini associatur, nec non praeternaturalis irritabilitas et debilitas nervosi systematis; hae
autem et conjunctio earum, ad febrim heclicam producendam absolute necessariae sunt. Nonnulli, resorptionem puris, ichoris etc. et connubium eorum cum Sanguine, cauSam proximam febris hujus existimant. Saepissime tamen nulla materia adest, quae
resorberi possit; et si pus et ichor reSOrbantur, transitus eorum in sanguinem improbabilis est, quum Vasa lymphalica, praecipue glandulae, materiam reSOrptam maxime mutent et assimilationi demum idoneam reddunt. Non e R) igitur pulat, forsan Suppuratione sanguini tales materias detrahi, quae corporis nutritionem normalem aboleant et hoc modo febrem simulque tabem universalem adduci. Reil' contendit, causam proximam ex codem lante, ac fe-
20쪽
- . IS -bris generatim, profluere, ex irritatione nimirum Cordis VASOrumque. Naase Τ) Omnia, nil, momenta di-ogHOSlica, ne liologica et therapeutica testari, iii Dimis adaucta irritabilitate totius systematis sensibilis, cum minuta reproductione, cauSam proximam CSSe PO-nendam.
Verba Berondsii de causa proxima hujus sc-bris sunt: se causa proxima schris heclicae et lentae generatim non aliter Cogitari poteSt, quam ea, quae in morbis tabificis generali in locum habet. Nempe aut succus nutritius, sive materia album in Osa, lymphalica, fabrosa non praeparatur ex alimentis idonea, nec Sali S coadunatur cum partibus corporiS, quod utrumque sit debilitate partium praecipue ; aut haec materiae animalis principia exsolvuntur et e corpore abducuntur. Quod quomodo sat, satis dissicile intellectu, quum ex Sola debilitate vix declarari queat et non nisi occulto animali chemismo seri possit. Sat sacile autem mente nostra aSSequimur et perspicimus, materiam nutriliam male elaboratam, Cum partibus Organicis non inlime conjunctam, ex iis iacile iterum exsolvi et e corpore proscribi. Itaque in febre lenta et heclica utrumque saepe Iocum habere videtur, ut male praeparetur succus alibilis, cum partibus organicis parum coadunetur atque sic sacile iterum exsolvatur atque e corpore eliminetur. Ex his omnibus et aliorum sententiis sat intelligitur, nos quidem Suspicari posSemodum, quo haec febris Oriatur, et mutatam nutritionem et irritabilitatem propriam lam Systemalis 3b l. c. I. 461