De arte medendi libri XII ex veterum et recentiorum medicorum sententia / [Francois Boussuet]

281쪽

ZIBER DUODECIM Vs.

27 Iouodsi venturam quisquam praviderit esse V Unpora nimirum mala perniciosaque valde Coiitemplans se quae miseris mortalibi abs in Armeniactsto pecude obtusesinistro, udis expendatiars cumque reauirat, suo studia atque statinio num, quae ventilet aura, uale it praesens te in otimo anni. E quibus in promptu fuerit quae debeat se, Et quesis ratio ictu Fruandas omm GPio ere,ut verbi causa crim se Nunc quod oportebat tempus uam humectius aequo

Sit faditam victiti fuerit ratione necesse Mutare adsiccum quo vis humoris inepta

Siccetur. Consumatur,nustumaue mole fet.

uin adhibenda etiam ventri stibisedula cura, missi ventriculum Ddalpituita,vomaturi. Sisangui superet. ubiti departe trahatur. Conferetis totum corpiu purga se seqκeoter, Perque vreteres otium duxisse parato Ex dice api' marat hue asia gίque Decocto Quo is febrem axnsentit acutam Languidi, totum thoracem obsederit aesim: Hin uerint admota qui em frigentia, opinor,

Ex used qua pectu non Ddere possint.

Haud alienum etiam fuerit de cendere ad haustum Eontis aquae, nec aulatim hanco ferre bibendam, Incendisquidem vehementius a confertim: Vt velut extingua fagrantem in corporesammam. Sin vero interno pariens ardore prematur: Atque superficies cutis extimafrigeat omnis,

Et contendantur validepraecordia,ventrem. Exone re

282쪽

1 1 ARTE MEDENDI Exonerent vomitus simul es deiecilio praua: Cura vigil=nstro mentem deliria vexent, Scabritieseque ad sit linguae otius es oris. Tute calorificis opus est tare medelis, Vi calor immodicus corpG undatur in omne, A qu superficiem centro educatur ab imo. Tum siquidem minus offendet vitalia virus Di farsum. 6 veluti in varias per corpora partes

Proiectum utendum interea medicaminis haustu,suodgemina aloepartes, seruiaque liquoris

AEquales recipit, partem tantummodo inam Selectae m=rrhae generosi excepta lyaeo Misceto,construato,vel eo utitor uno

suoque die ante plaga radiet quam Phoebus Eoa, Dimidi quantum Gathi mensiura requirit. Hoc medicamento nihil est praestantius,ato, Haud scio si quis eo pestem non gerit sius. Hac breuiaris ne praecepta salubria multum Iugiter in f o est memori sint pectore feta Ipsem rencstra insem expediam rem planius omnem:

suando itaque exsupra possitis certissimarina Apparent, di est fera quisfebre tenetur,

Sanguis erit vena extemplumittendus aperta L 'latere unde quidem bubo, aeque exerit antrax, Cum nihil obnfiterit necflit is debilis agri. Ergosi capitis collo vis illa veneni Erumpens, aeque attollena extuberet, ipsExcubiti venasnguen nos mittere oportet,

Eiusdem per lateris Siseriesub alis

Sit vitium, interior venit tibi venasicanda, Aui ubi non illa apparet mediana in eodem Perpetuo

283쪽

LIBER DUODECIM vs. 273 Perpetuo latere imponas ne turpiter aegris, 'ndum accelere que nece1 Sed in inguine bubo Exoraens, ex masteolo,nonet se trahendum

Liusdem partis in uen Si nussu in omni C rpore prodis bubo arte trahemu , fato rubi desor. i. grauita, bipeio adbsto fecit uisurilemque sice monstra itur isti . Partibus seeli; in corpore quippe sῖpernis, enatum ri sit . quae infra βιnt cosia capitique,

Interror veniet vena. aut mediana canda.

Para bub injerni aliqua grauitates rebensis A false oli, aut certam feries opopliIeicnom.

Misero certa motus iatrone sera e

idea venas, san uenabo ediscere tute, Auxili 3 altis pote γι his oribu uti. Quod tamen ignari quidam contemnere ferunt, Dum non aduerruni mors 1 mplomata, dum ue n Ur expendunt vires, caussisque matbilim

Iuternas,aut exteraras nec dicere pol unt.

Inter se quantum d pent ipsi erua lupinis. aergos ieris unguen iraxis negatum,S: Pecucurbitul ιι urso fixisse licebit uberiti G Dpetiimeras es spe dolentum

cruribari, hoc paci corpus acria uero Usium. Mox medicamen Gim natum sit crare enenum P es rabea, quod nimirum reuocet quean: h libue, ' corus , si tibiis in vinc ipse trahendo. uale quidem paulo nos commemorauimus ante

Lx mente 2 Pauli, est ussi qualem esse Galenus Credidit Andromachian Dd tum qua sepe vetustas Viliter nos vel e=um de more uventu

284쪽

ARTE MEDENDIV fit, ni pestu fani matela, Eliae nihil melius, nihil hac praestantiu una Pixerunt,adeo,ut quibus haec nilprofuit unquam,

Sublatos omnes indignam rete putarint, Vi quinusio alio medicamine si adiuis, Antium tanta eri virius, es tantasotestaύ. Ouin eadem ad complura alia est accommoda alve. VTu enim contra omnigenum exii tale ferarum

Vidiae Li d siquidem si taliniue medetur

Mursibus orirne canorabis vulnera confert, ne a punctum jens trahentis Aragna Auxilio erit subitoque El. emendaro aufert. 'uit vipereos tuus, tiaque cerasiaci duersum heriacastetit, virusque resiluit. Medis il/Mopendra nihil cancrave maram. Scorpiove scient, Abyssi maxima tegus Petu habet, vel monstrigera adicierula Nera F, Insignis fit una quibu medicina 'Mora, Se ne aliqui firmutheriaca insigur' armi , A shmaticu captis que doloribus inueteratis, Antiqua tussi, altomi u linis, resilutu,

mi se vota, e cientibus ore cruorem, Caeliacu colicu cruciatibus, icterici ue Infirmostomacho ct lateri medicatur anhela,

si prodest tisa sit grata lieni,

Promouetcturium, ct renum deducit arenas,

285쪽

Θι id multis ρ hi iam pulmo mihi issicit aura, Huiusai dum im vire que renarro. Amplius hoc unum sed praecedentibus addam, Quod non corporibus Abin sit nata mederi, merum etiam θνbis animi grauioribus ad sit. Nanque melancholiam sol curatquephranesim, Pelliferas lui prodestipitis omm usina. Ergo si pio aliquo nato medicam ne virus Perire,mox calidum in titium de more paratum, Munitumqueprobe, gratus sita menbra reponet, In f dct ibi totus o pluribus horis, Egre quod si sit, latere tegulam calentes Curabis pedibuspatientis sebi ciendo , Hac ratione quidem Adores elicientur. Intereaque nocet dormisse, bibust, vel esse, Hinc μι dorii enim eret reuocatio. nanque Spiritus atque calorpe simnos interiores partes retrahunt si cum suuine,quost Corporis exanguis pars extima conrificiatur,

Fragida, sitque si perficiesplerisque videnda. uin poli sepe cibos etiam frigescere menbra

Cons ficias, multissique manus algescere vir que, Atque rigere pedes, his est confinia crura. Isto igitur toto quo studet tempore, vitet Praecipue haecpatiens, sim num timeatque diurnum Incidere a sindore autem velamine puro Innoluendus erit, ne quid tum uerriciei, quid primenti retrimentive spersit.

Exime leolopus p urgere si reat,

Aetaque externum figiat, follibus autem Saepio tendum e rebus fretrantis odoris,

286쪽

uales unimas luxis eschata,mac rque Iuu erus orte citri, cortexque cupressi, Saluia ama i w ni Miris contraria ruta venenis Su menta ex his, ex his x α, i sient Imponenda igni clausiis tamen ante fenestris Vesubito vapor omnis ea re lutis in auri Accipe ligni alo schara, cinnamat, que Ana duos rupulos enti in ue bouoru

Tantundem ac thuris, rutae, rQue marini

Ana ua dragmia, maioran. manipli Semissem falsuluis tenuissimi ex . Iumferigrana 2 fondes carbonibu ipsi monent inopes, or laurum aridemGue. ne deficiant virespatientis, oportet Luchimis nutrire cibis, seu ambin i mo astorum veluti fusiis commercia nondum ut Veneris norint, sis rectequepariatis.

Vcula quin etiam valde laudam eorum, Sunt quibu euus toto de corpore tenias. At nussi dubium seputorium debeat addi Oxalidis quicquam praedictis, omphacisque. Vel citra mali mucci quod 7 venenis Obsistunt .grariumque cib dant rape inporem. Hoc tamen aeterno maneat Ab hec ore saeum, Pluri epulos perstomachamiliare cauendum. anque comesse quidem overi, bibi ASed modicum. Puod stis infestaverat aegrum,

Serapio e violis, citri succoque parato,

In bo ct hortens veniet cohibenda acidisue,

287쪽

Atque ali's, quae cordi etiamfrodesse valebuπt. Nam cumsiit totopars haec in corporestrinceps, Huc operam inprimis omne studi mque locabis, Azim, validae perstent cum pellore vires. Ebuglosse igitur pi inestaque, a que, cara praesicribes, acetos, Uiolu queCon Oeta illam vires reparare potis sis, Tebris es immensium putris lenire calorem. nanuis non aeui vehementes esse putarit Pensifera febres, medicorum maximus ille,

Omnia qui sese praecepta selubria si test,

Romanaque olim medicinamfecit in urbe., Magno cum fructu, ct mira cum laude Galentu. At plerosque tamen quoniam male conscit istin gens temporibin no stris, ἐπ ματα cordi Saepius admota extiterintpatiensibus e re, Rebiu disconsata cluibus virida caloris Placatur, citra quam quodpe tusve iecurve, Mosomachum dant hae,nec horaca fatigent, Sedpotiis proseunt, ct vires omnibus addant. Huius sertis erunt epithei nata facta rostrum e B lus endiuiae, Oxalidis, viola 'que liquore, Miscendo antidoti e gemmis aliquid perierum, Malialiquid citri, ceruini cordis es ossis, Adde croci modicum, adde rosa S uentata dictis. IEuc interea expediet deducere virus, Pestiferunde quidem bubo se ite igneus antraxExtulerint vel lxii,ta sepe refixis

Igne cucurbitulis multo jeruentibus atque Parii iterum atque ierum xis traxisse venenum

288쪽

DT ARTE , EDENDI In quem conuenientissim medicamina,qr At si Dista vis ingens quaedam, virtusque trahendi: Praepingue cui numero se accipe es tuae

F sistrana uin, oleo excipiantur ne ibi, Lili aut Anthemidis parti emplastrumque cetur. Hoc aeque validum,ferseque parabile cunetis. Accipit ex iis is fuerat quae maxima capis, Et capite ablato magnastro parte cauato, Et totam aedromachi theriaca impleto deinde Adieci huic si cco ruta, obiurato stat λque

Subpru=iu cottam terito pariique locato. Hunc diach lam etiam simplex conducit in sim. Galbani litem, necnon eru gummise liquisve Educunt squidem oro de corZore virus, partemque trahunt sem, prosuntque trahendo, Hacque tumor ratione in pus niemque mouetur.

sub si sponte ua iam non abrumpitur,cs nilae luit, autferro expediexpungatur acuto, quis mus anseris e vetere resolutis olivo, Aniraci vel buboni mox admoueatur. Atque hac de cura idorum quifeste remuntur, Si dixi estis. Nunc qua rat: 'ne,'nodoque, Immunem viii possimus ducere vitam,

Nec se si se uti dirae crudelia tela, Simus ct om a peji: coniage ueluti,

289쪽

Dοἱ trinae erui memet penitusque dicaui. uod si qui iuuenes nostra ita aetate fere firmatores naeli mute potentes, AIoad Pariijs alibsque frequenter ad Eos

Fernetam,maciam in P mP Hosierium Rondietum cingenio vegrauem schyrona aportam, Teque unum ante alios Sylui do tissime riuando Voce licet raucamriquetra auditori mulces, Et schola tota tuo veluti depende ab ore. Sed qu te iacitum sinat vivetii est relictuin, fitatu nostrae cunetorum maxime huc Ῥι' Vnaque nobilium medicorum guria' quantum Clara Tubnga tibi, tibi totis debeat orbuTerrarum,ficile hi norunt. ut reque tuasque Iugiteriique diei, clamemque domos que; requentant. oetu is etenimsud s, tu voce diurna Ampi sicas artes, Meuicinum Ariosi ct auges, Imples uiue tui latum virtutibi orbem, dei ibi magnumque decua uue rue manebunt, Dotibus ingenti cum te iuyabearat: Doctrinam ingentemjindiumque laborque pararit, uas valet multum humani industria rebu), Lia age pe=ae omnia medicina absiluere cursium. Prima j res hederae victricis ramia lauri, ciem Vque tuo capiti de fronde coronam. Sed nos increpιum peragamVs. Quando itaque ex hu,

290쪽

ago D E ARTE EDTNDI Ni melius quam quod cito nos longeque abeamin, Acque reueriamur tarde ratione licebit in haud alia v/ttat incommoda nobis

Aeri, jugi se veli nolPve, necesse eis, feriam in stres moti fulmonibis auram, Qu.rib uir ueset Ner erit eis Libe erit, modostariem adeat testuris amoeno P fariam orea Zephyr que salubribi inique Di lantem stagnis nimGimquepaludibus dis, Dega ubi tam irintlpro tempore vitam,

quantumcunque pol est uaniumcunque licebit, onuenim tui diuei mi=mmo conuiuia incnens. λ. De malumflemnque virum consertia gignunt. Serpi en in s/a qua iam coniage venenum, P minrii pecudum Pseretgeum omne animantu, P que etiam arboreo Iut itaque omnia sese.

obsunt vicini, spuiri apomapropinquent, Cont=ahiturque statim vitium utredinis ingens omnibu , Veciuisue nocet, ut que frequentern Aus, vi jue aevitiantur ab uva. Praetermitio lubens tenim, quae plurima Dpe C poribin veniant aegri , eademque s ejiienter Omn/bin offficiunt reuem quib- ha ident ar ff. se,uu Tyis tantum vicina fuse omnia qHae tecum tacita βιb mente volutans, se velim expendi, ru namsi ubique malorumis teries, cum Ibi sintst /ima noxa Inter se occultaque gerant in parte venenum. Serpit enm late omne malum, ni viribus i iocius imisumani fieri , nisi jedula cura Proui