Ordinis juridici VVittenbergensis decanus, Caspar Henricus Hornius, jc. ... lectori benevolo S.P.D

2쪽

Erenissimae Saxonicae Domus jurium levem qui saltem et perfunctoriam notitiam sunt consecuti, illos latere haud potest,

Potentissimum Electorem Saxomae

jus sublime territorii vindicare sibi asserereque in tribus Epi- .scopalibus illis, qui Saxonici vulgo dicuntur, Misenens scilicet, Mamrissurgens et Numburgensi, eosque non nisi mediatos habere, exiἶereque, ut ceu Status Provinciales superioritatem ejus agnoscant, et re ereantur. Id quoa non heri aut nudius tertius, vel nostra aetate saltem factum esse, verum inclytam Domum . Saxonicam duobus jam abhinc seculis et amplius jus hocce suum strenue persecutam esse, literae testantur, quas in comitiis Ratisbonensibus M D XLI. invictissimo Grais Imperatori exhibuit, quae apud

Horduderum reperiuntur ac legi possunt. Inseruit Tum L. m. quoque laudatus, quem nominavimus, auctor, di-' ligentissimus Germanicarum rerum scrutator et Vim dex , antecessorum nostrorum JCtorum Wittebem cap. xugensium scriptum, consilium Vocant, quo jura Prii R a cipum

3쪽

eipum calamo suo tutati sunt, atque evicerunt. Episcoparus illos omnino illis subjectionis lege o, noxios esse. Non est animus ea denuo excutere; neque etiam causa ista nobis defensoribus eget. Quia tamen passim videmus audimusque, illos, quibus diversam sententiam defendere placet, ad testim nium Benedicti Cri mn magni illius Saxoniae Nil, provocare, atque ideo, quod vir iste status Saxonici peritissimus fuit, et ad intimiora consilia Ser F- mi es toris Saxoniae admissus, plurimum causae suae accedere existimant, si illum sibi assentientem allegare possint: in mentem venit, sollicitum esse pamlisper de illis, quae Carperems de hoc argumento inscriptis suis nodis reliquit, indagareque, num se tentiam severit, quae Potentisssem Ginoris Saxoniae Iuribus adversaretur. Etsi enim parum reserre videtur, quicquid senserit demum Carpravius, nec privata eius sententia, quocunque demum munere fun- , ctus, quicquam obesse possit Principis juribus: --ritatis tamen causa interesse, puto noue, quaenam hac de re opinio summo illi viro fuerit, jure ne, an secus in diuentientium partes pertrahatur φ Ut Uero rectus judicium de hac re serri possit, non piget

loca illa transcribere, quae ad negotium praesens pertinent, et sua faciunt illi, qui de cive ii assensura. II. a. a. gloriantur. Postquam scilicet in Processu Iuris, ubi Ue judicibus ordinariis in foro et Electoratu Sax niae agere constituit, commonuit lectorem, Esin

ratum Saxoniae cum Episcoparisus Ugis nequaquam eo

fundendum fore, nec subditos et incogas Discoparuum in Es Ioram uinque judiciis com nisi pinae , haec sit icit: Eaesi enim Serenis in Saxoniae GHur in Episcoparribus

4쪽

bus jurisHctionem exercet; aeramen De ipsum non me L- α π.

in sopatu et sa cluso repraesentat. Euantumvis etiam

jus protectionis in praedictu tritas Episcopatibus Sereniss-mo competat Hectorie attamen jurisdictionem hoc tribuis Eam ; nec enim pro rectio juri restitoria F er jurisdi B is quidquam ad te. Et quis nescis, Episcopatus usos seu datitati Caesaris adictos esse , Se n umer Musicia. Maris. Lebnschasse versemet, unde et ab Imperasoria Majestate in studum recomnosecuntur, quae exemtio essetis, ut non amphus in terri roris Hectoris ei censeantur; quia inspectu paria ιnt, locum esse exemtum, via esse extra re ratorium. Ex hisce inseri, non esse de territorio Epi-

scopatus hoste licet in territorio sint: quibus adciit, a sententiis in Regiminibus dictorum Episcopatuum

latis ad Caesarem, et Camenam, tum etiam Dre dam provocari, et hoc fieri non tam ex jure rere toriati, quam ex Jeriati conventione. Qua de re ipse L. II. Recquoque agit alibi. Repetit hoc argumentum in Proe. DTit. XVIII. ubi postquam privilegium SaXOnicum se io Suae de non appellanao negavit ad Episcopatus pertinere, μοὐ 'in haec Verba commentatur: Accedit rario marisipa, ret':

si quidem praedicti Episcopatus cum Esectoratu et provInciis T. is. a. r. Saxomcis, quo um intuitu nuclegium de non appestando fuit Dindultum m Icommune habenae. Et enim Hector Saxoniae eos administrat, es jurisiuctionem tridem exercet: atramen

Me ipsim non Esectoris,sedosopi vel ruministrarans nominefacie, quem in Capitulo reprae ear. Nec nisis efficere potestjus protectionis, din EM shum, Sere fimo Esectori iuosiopacibus competens, quippe quod jus hoc necjurisae cti nem tribuat, nec ultim tibertatis inferat jacturam o unde Ger etiam dicitur populus, quantumvis sis Munus Gem. u 3 reti

Disit

5쪽

tela et patrocinio vivat. Quae omnia sane satis speciose pro tuenda contraria sententia allegantur. Ex illis enim fluere videtur, Carpeto um vulgatam illam distinctionem esse in territorio et esse de terrisorio hac mente huic negotio accommodasse, ut asserere Voluerit, Episcopatus illos, licet cum terris et patrlamonio suo immixti sivit provinciis et regionibus Mis-nicis et Thuringicis ete. Potentiss1mi Electoris Saxoniae, non tamen revereri territorialem illius superioritatem. Sed antequam judicium seramus de Carpam, sententia, audiamus etiam ea, quae beatus 7Mit μ' vir praeter ista suis inseruit monumentis. Nam ' '' que postquam primo isto loco, quem excitaVimus, tradidit, Episcopatus hse Meritorales dici, natosque lagos

esse in territorio Esectorum Saxoniae , submonet, jura territoriasia Abi merito vindicare Sereno um Hefloremis Saxoniae, qua talem, in Epi patibus Agis, ficet jurisdiso ctionem ut Psopus ibidem exerceat 9, quidem novum non es eandem provinciam plurium dominatu fastigari,atio scilicet IURA TERRITORI ALIA , ALIO IURISDICTIDNEM SIBI VENDICANTE Ex

quo inseri relegatum ex rems Electorahbus Saxonicis,

imparibus Agis exire quoque debere, nee ibι ferendum Tu M. σπ- esse. Alio in loco in hanc sententiam scribit: Atqui /-' in terris Serem smi Saxon. Electoris possissimarus ρορρος es, qui in Epimparibus Sammcis bona possidet, ocet intuitu ἀυersae furis iacitionis, Serens um Esectorem, non qua talem, fid qua Cpsopum, recognscat, nec emm re -hpectus hic juribus ossisit territoriatibus, quae in osco ostatibus et m exercentur, d est quantummis fir juris' dictio. Nimirum locus aliquis potest esse ΙΝ territorio, non vero DE territoris Principis, veluti quoque in dipsornpat

6쪽

hpasus Sereni si raso octori Saxoniae jura competumis, ama jurisdictione Episopa i. Ac certe mmpiscoparus in Saxoniae E Ioram , provinciis hisce uan mimus incorporaus , ut quae vulo obtinent in Es ctora tu , locum quoque fas eam in E scoparuus, ve siti quoque hinc reogatus ex EI Zoratu Saxoniae, m Episso risus commorari prosi Iur. Similia fere haben- LIII. R tur in Responsis , ubi, HLI commune esse uisum Ni s Dbus cum provinciis Saxonicis, asserit quidem, astitutaei ' ,''tione ad Judicia Imperii: non iam isti

obsis, dicit, jura terraronaria, quae Serenissimus Saxomae Eginor in Episcopansus sti venducar, quiue quod, haec non semper annexam habeant juriae Monem, Dra is novum non est, uruna eademque provincia urium dom senatu fastigetur, Missiouetjura terrestriana, asto juris i.

ctionem sim Dem, agis jus gradii, alio Ma jura isti vem ditante. Quae omnia si conserantUr cum prioribus, Jultaque perpendantur lance, facile constabit aliam plane lententiam Carpetreu animo haesisse. Scilicet optime intellexit summus vir, interritoriis amplis blatuum Imperii dari etiam interdum territoria suLasterna, quorum dominis eXercitium quorundam et quidem plurium, raro omnium, jurium superiOritatis territorialis ab illis, qui hac stiperioritate gaudent, indulgetur. Quod eXercitium jus territoris Vocari quidem solet, sed subagrernum: utque ut ab Dus Jure, qui superioritate territoriali ipsa, analoga illa et aemula Maiestatis potestate, pollet, recte 'or Pubui itinguatur, hocce sissime fus restitorii nostri aevi Prud.

stylus consuevit appellare. Quoniam itaque Epi-ia talia stibaltema, in provinciis Saxoscopi territoria

nicis habent, tribuit illis Carnoruus jus territori e

7쪽

Praee v. quoddam, quod mOX inrisdictionem ordoariam vocat, σώ et etiam simpliciter jurasdictionem, modo Λω-MIxa.i n. dictionem episcFMem , quod tamen et mox juribus

et . Lib. u territorialibus opponit & ab illis distinguit. Atque. u. illud jus territorii vel istam jurisdictionem Serentisi-

Ti. IX. s.f. mum Archi - Principem non tanquam Ele orem 3 aut Dominum provinciarum hereditariarum, sed tanquam Episcopum Vel Administratorem exercere tradit: eo enim tempore, quo haec scribebat noster,

D. JOH. GEORGIUS I. omnes hos ad

ministrabat Episcopatus. Et hoc sensu seiungit Epi- iscopatus a terris Electoralibus, nec quicquam com. mune esse his cum illis; ac quibuslibet peculiaria,

judicia esse, docet. Eadem ratione scribit non amplius m temtorio Hectoris sitos censis, item non esse DE restitorio ejus, hoc est , obtemperare immediate illi non tanquam Elictori, sive qua tali, vel si paulo accuratius loqui velimus, tanquam Marchioni Miseniae vel Lanstravio Thuriviae ecci sed tanquam Episto ,

vel Episcopatum Administratori. Quo ipso tamen non negat, sed potius diserte affirmat, esse Illos Episcopatus incorporatos terris Archi - Principis atque in , territorio illorum, illisque tanquam Hectoribus Saxomae, vel Marchionibus Misaraae re Lan semiis Thuriviae etc.

jus territoriale, non subalternum illud scit. sed supremum, quod sis e vocatur, vindicari. Quicquid enim est in territorio, non potest subterfugere superioritatem illius territorii, quae super omnia se ex Etsi vero, quod eu ita in restitor ' EX Vero Loi z. etiam sit de Merri ris, si hanc sermulam ita, ut passim fit, explicemus de subjectione territoriali; et quod non estis terrisono, hoc est, non subjacet alterius te

8쪽

xitorii superioHtati, sed separatum territosum in

mediatum constituit,licet ab alio territorio circumdatum, enclave proprie loquendo in territorio, a quo est circumdatum, non est, sed per se territoriumcons tuit: exlocis tamen CarpZovianis, si inter se cons rantur, praesertim Tit. m. a.f. n. n.Jatis peripicue ain iparet, por sormulam de territorio in hoc argumento ipsum nihil aliud velle, quam hoc, Episcopatus ninesse territoria immediata Electorum Saxoniae, et Marchion Misiniae etc. Matalium,et sic hoc sensu non esse de illorum territarios esse tamen in territorio illorum, h. e. subiacere provinciarum Saxoniciarum

summae territoriali potestati. Quae ipsius mens ex reliquis eius traditis latis superque se porro prodit. Docet enim iisdem legibus regi Episcopatus, quibus provinciae nostrae reguntur, quod lane non fieret, si Principis nostri supremum aus non agnosterent. Non esset quoque egiciendus, quod PCar eotavi tamen adstruat, ex Epὲscopalibus terris c -hoc relegatus in provinciis Electoralibus, si territoria non subaltema, sed distincta plane ab hisce, et er

pria αυτανα-- gaudentia constimerent. Porro commonet Carpetomus, possessiones in terris nco libus eo prodesse, ut in regionibus ArchisPrincipum Iure agens immunis sit a laticiandi necessatate . quod certe admitti haust posset, si territorialia iscopalia separatas rationes haberent,et sub regimine univerruli nostrarum provinciarum non comprehenderentur. ' Haec vero omnia dum docet Car ovius, qui qua so in mentem ipsi potuisset Venire, ut denegare velit Domino suo territorialem potestatem in Episcin, b

9쪽

patibus ' Neque etiam, quod de nexu laudati, in

relatione ad Caesarem atque Imperium, et de pro Vocatione ad tribunalia Imperii habet, in alia trahere nos possunt. Nam quod ad primum attinet, Carpereius Hemm istum teudalem in hunc finem saltem allegat, ut comprobare vellit, territoria su alterna Episcopatus constituere, quae Elector, non ut Elector, seu ut Episcopus regat, et in quibus peculiaria judicia constituta. Ceteroquin autem,

quicquid sit de illo nexu seudas, qui quousque

V si hic porrigatur, nostrum non est indagare, notum est, illum cum nexu superioritatis, atque subjecti ROD. nis territorialis haud esse confundendum. Non

En. desunt exempla illorum, qui immediate subjecti sunt

Imperio, lege tamen beneficiaria territoria immediata , propter quae et Status Imperii axiomate gaudent, ab alio atu accipiunt, ac possident. Pari ter territoria et bona dari possunt, quae seuda qui

se, dem Imperii sunt , et jure Vasallagii immediati

m. p. x stringuntur, si tamen subjectionem respicias, non et L. nisi mediate subjacent summae Imperii Maiestati, ea n proxime.Vero Status alicujus Imperii superioritati. u. Quod ad alterum attinet, provocationem scilicet ad Judicia Imperii, saepe laudatus Auctor, dum, quae . de illa habet, in medium affert, non ea mente id facit . ut iura territorialia Saxonica in dubium Vocare velit, quae in ipsis illis locis, ubi de hac re agitur , ipse asserit; sta saltim ut evincat, privile .gium illud illustre de non provocando ad Episco pams non pertinere; nec a sententiis in Episcopatibus latis ad Curiam Lipsiensem provocationem

effe

10쪽

' esse permissam, concessamque. Quod vero subditis Episcopatuum ad Tribunalia Imperii provocare

liceat, aci pacta et comentiones refert Auctor noster, quas speciatim recenset, tum in Responso saepe in partes vocato, tum in Commentario de Ordine Judiciorum. Cujus generis pactionibus si Tu. XVm jure suo quadantenus cedat Dominus territorii: quis credere vellet superioritatem territorialem ideo plane cessare ἶ Sane Carpereium id non credi

disse, eo magis quilibet sibi persuadebit, quod ipse

etiam docet, aliis pactionibus Archi - Principem jus provocationis sibi servasse, atque integrum esse subestis Epistopatuum, num ad Iudicium Imperii, an vero ad Tribunal Dresdense se conferre, et asversus sententias gravantes auxilium hoc vel isto loco quaerere velint φ Quod denique de jure pro-

. tectionis iuxta vulgatum : Schims Gerasiti eis glebs Μ . d. eine Obri ei commentatur noster Benedinis tame Drr Stae.

pertinet, quasi jus supremum territorii ademtum velit Electori Saxoniae, quod illis ipsis in locis, ubi haec habentur, diserte ast it, et Vindicat; verum ideo saltem adfertur, ut appareat jus illud proe ctionis non impedire, quo minus Episcopi jure quodam territoriali etiam, et jurisdictione ordinaria

gaudere queant; pariter ut, o Auctore, jura tere, torialia summa scilicet non obsunt, quin eadem j risdictione vel jure territorii quodam ,sub Hiemo scialicet, Episcopis liceat uti. Hac ratione si verba Carpatarim quae obscuriora fortasse, vel dubia videntur , ceu par est, conseramur, atque alia ex aliis explicentur, nullum, puto, superesse dubium poh a