장음표시 사용
201쪽
humillimus Poeta sacravit 37i , dignus a Leone X. habἔ-
tus, qui Legati sui munere, ut Vidimus, sungeretur. Quod Eccleuamos alios viros spectat, concedi fortasse potuit Mantuano, ut, serventiori Zelo, in minus compositos illorum mores stringeret calamum : scitum enim, qui essent, Alexandri VI., Pii III. , Iulii. II. . Leonis X. aetate, complurium non Laicorum modo, sed & Ecclesiasticorum mores; ut adeo nec illud exinde sequatur declamasse Mantuanum pravo quodam animi impetu exagitatum , quemadmodum , nullo adducto, rei quam autumant, argumento, definiunt ex tripode collectores Nouueau Γι Ξιonnaare Hisorique 3 1 ; in sceminas. inquiunt, atque devotos Deo viros, stilo, qui possit Aretino dignus censeri , insurgit, ac dehacchatur Mantuanus: in sceminas, quod iis placere haudquaquam potuerit: in Ecclesiasticos nimia transversum actus ambitione , ut quorum expetitas dignitates obtinere haud potuerat , eos nec ipsos iis idoneos ostenderet, ac veluti in illatae sibi injuriae crimen vocaret. Ecquis, malum, ecquis non pedem haec audiens supplodat ξ Quis, medius fidius, procacibus adeo collectoribus non succenseat ρ Ast vero unum hoc illos petierim, aliqua, nimirum, proserant infandae nimis, atraeque calumniae argumenta, rationes , coniecturas , quas si nullas . adducere possunt; illud igitur aliquando concedant, Scriptorem cl. non Qeminas, sed effoeminatos increpasse, laudatum eam ob rem a Graveson, ut vidimus s73 , a Joanne de Torres, ab aliis; foeminas autem moriguras, non uno operum suorum loco, modestissime veneratum . Appello morosos criticos, ac tertios e caelo Catones ad unum
illud carmen De Cupidine marmoreo Elisabethae Mantuae Marchionissae dicatum, quod hisce absolvit verbis:
s i) Leoni x Fastorem libros nuncupavit. Iulio II. praemium tomo III. sol. 136. 23U. Innocentio VIII., ut alia quaedam in Disaram libris . sic di Ludovicum Morbiolum, qua de re jam olim. 372 Ari. Spaenoia re Ii s'emporte iussa', la fureur contre Ies iam mes, &. contre les Ecclesiastiquest contre les iemmes, parce qu'auparavant te Ver D sificat eur Mant Oilan n avolt pas pu leur plaire : & contre les Ecclesiastiis ques , parceque les charges de ion Ordre n'avolent stas pu satisfaire sonis ambition. Cesst furtour dans son Poeme De D ealamite des rems , qu l c ν, charne contre ses derniers, avec un emportement digne de I'Αretin. m
202쪽
Te sopor aeternus, maneasque in marmore semper. Vel ad aliud De morte, ae dedicatione poematum Nicolai
corregii s 4 , quo Polyhymniam haec, inter alia, Elisabellae suadentem inducit: Tu quoque Pierias vigilando enitere ad artes, Tota nec in levibus tempora perde jocis. Ne cade ab inceptis. Summam virtutis ad arcem Te labor exiguus, te via parva feret. Caeterum opinionem illam suam iis tantum Aristarchi hi nostri probaverint, qui ignorent Mantuanum, & quum primum adolesceret, fuisse profanis amoribus satis equidem alienum , iis quinimo infensum, eos utcumque licuit insectatum, ceu manifesto videas, juvenilibus ejus carminibus
ecloga II.. III.; quamvis tamen ingenuum , castumque amo rem , ac felicem ipsius exitum, carmine etiam , idemtidem commendaret. Equidem exaggerata fatemur, quae emphati
ce in mulieres scribit Ecloga IV., at enim testatur ipse Auctor, se , eo loci, non suos, sed Tiphernatis alterius ab Euripide mi gyni versus prompsisse: carmina , inquit, Carmina doctiloqui cursim recitavimus Umbri. Alterum gratis perinde Auctori Ν. objectum, indignum &ipsum est, quod patienter cordatus homo resellat: cui enim non Dinachum moveat, dignum Aretino loquendi, aut scribendi genus illud traduci, quod vel synchroni ipsi, iidemque piissimi Scriptores propriis suis inserere operibus, ac typis iterum committere haud dubitarint ρ Testem hujusce rei allegamus virum pietate, atque eruditione clarissimum Abbatem Ioannem Τrithemium, qui libro Penthico De
li Utrumque poema hoc appellavimus superius cap. VI. citi
203쪽
t9 1 De Ruina ordiaci s73 , vehementissimis istis, ae pIane emphaticis Poetae N. verbis quosdam exagitat sanitissimi ordinis sui haud satis morigeros Monachos 176 :Ν lecto Superum cultu, spretoque Tonantis Imperio, Baccho indulgent, Venerique ministrantia
Sacra ferum auro, nummis altaria condunt, Auro vina libant, auro laquearia fulgent. Scorta tegunt gemmis, canibus conVivia ponunt . . . .
Exuviis inopum culti, ditesque rapinis, Successu elati Superos, Acherontaque rident. Uno igitur ductus & Religionis telo, & veritatis amore, hare lamentabatur, flebatque querulus Poeta, non praepostero actus ambitionis studio, quod quidem immerito nimis, injuriaque, in Viro supponunt, quem ad supremum ordinis regimen repugnantem fuisse evectum externi quoque Hi storici s tradunt. At nolumus diu cum iis conserere manus, quos merito Hennius 178ὶ traduxerit Flaud doctis dictis certantes, sed maledicti S. Quamquam, ut graviter olim est a Cicerone pronuntia tum 379 : - Qui admonent amice docendi sunt, qui ini-- mice insectantur repellendi. Aliam
1 s Cap. VIII. appellat eosdem hos Mantuani ve us, eosque ex Tritheis o recitat italice redditus Hieronymus a Costa Protonotarius Apostolicus, Dat origine. e dei progresso dine re-ite Ecclesia'isAd. Parte II. paga. CXXVIII. CXXIX. V. tu Masei Aan. di Mam. p. 849. . & U. Mara viola initio 'olei Eiai potitiei. 1ν6 Habet hosce versus Auctor N. De ea iamitarinu suoram temporum lib. ll. tomo opp. I. sol. 34. licet non ea speciatim de sacris Deo viris protulit, ut ejus iste indieat verius, qui a Trithemio allatos immediate praecedit. Immemores tanti populus, patresque laborix. laborem vocat Redemptionis oeconomiam. de qua erat ante locutus, cujus quo graphicam, etsi brevem . descriptionem superius attulimus. Neglecto Superum cultu &c. Vide silperius cap. XIII. . 1 8J Annal. lib. V IlI. in fragmentis ' . s s. in corpore veletum Poetarum G
204쪽
- Ν. crimini vertitur, quod haec de excitatis olim super Immaculata Deiparae Conceptione controversiis ceci
Vaniis uterque labor, pietas temeraria, Praeceps Relligio, levitas velata scientiae amictu. Nec natura potest illuc extendere visum,
Nec Deus hoc docuit, nec re dependet ab ista Nostra salus: quae nos igitur dementia torquet, Ut studeamus in his consumere litibus annos pAt forte arbitratus est Stroetes dicta haec a Mantuano de laudabili prorsus controversiae eo genere, quod incolumi Fidelium charitate erudite utrinque, & acute possit disputari: sane Mantuani contextum haud videtur habuisse praeoculis, quum verba illa , quae reperias Fastorum libris, ea ipse, ceu ex Parthenιces lib. I. 38a adducat; utcumque
38o controversia illa contatione delia Beata Verone Maria in introd. cap. II. Pag. m. a. . & 3. , ubi. allatis Mantuani verbis: in Cosi, inquit, io spinis is a partare I'eiso i spira togii talia sua Musa troppo amica delI'ogio di Pa sa nasso, e percio avversa dagii strepiti della scitola. o Quae postrema vertanon ii concoquant fortassis. qui ea animo reputent. quae de scholasticis Man- euani laboribus dicta. a nobis sunt, cap. huius vitae VI., eaque simul attenderint . quae ipse reliquit MMSS. in iis enim & ista r us aureum in Thomistas MS. Bomb. in Bibliotheca Mediol-Ambrosiana. teis e Bernardo De Μontiauςon Bibliotheea Bibliotheearum minuscriptorum tom. I. Introductoriam subtilis Moti ondinis Minorum lib. I. opus ΜΚ a Villiere lau
datum Bibl. carmeI. tom. I. Col. 232.
Adde quae scripsit Apologetica pro ordine. pro se ipso, Pro Petro Nebu-
Iario , de loco Conceptionis Christi . aliaque his assinia, quibuP certo illud constat, sic eum Musas coluisse, ut & scholasticorum dumeta ingredi, subtilia cum iis disputare, excitatas controversias audire, instare , urgere, Occurrere dic. non detrectarat. At iuvat Poetam ipsum audirer Edidi, inquit conι calamniamus pag. D. r .a Edidi & ego Vivens opera mea, ut vitia audiam,m quae annotantur, & quae excusari possunt exculem vivens Fecim quoque hoc eorsum . ut manum aliquando levarem de tabula , & ut his . curis ab lutus ad Theologiae studium, quo longe plus oblector, me conri
s8a Illud hic , arrepta occasione, moneam, prodiisse olim Marianam Pa Henieen in capita varia tributam: appellat enim hic Siponi ad Parthoues I. Caput VI. Pariter N. Ioannes a S. Angelo ejusce operis editionem in capit
205쪽
δ' suerit, quum, post pauca 383 , videatur Mantuani sen
sum aὸsecutus, non equidem intelligo eccur Vatem cl. eam unam ob causam , vehementius arguerit doctissimus Scriptor. Sed , ait ipse , vix ullum est controversiae genus , quod non eadem haec maneant incommoda ; ergone actum erit, conclamatumque de controversiarum genere universo At, inquam ego, ejusdem Poetae N. verbis: si, ut illae agitentur
Ridiculis popularia corda obscurare opus est gerris, & scindere pacem Inter mortales, qua nil descendit ab astris Utilius nobis a alii facessat, rogo, genus controversiarum quodcumque, nec ipsum hoc desideranti Mantuano injustam , inertis, audacis , morosi notam inuramus: praesertim, quum S ipse, rui de vehementer nimium agitata quaestione illa nil certo
efiniendum scribit 181 ; alibi tamen 386 nostri etiam ordinis Doctorum 387 vestigia insistens haec ultro sit
modulatus: dignior est, illa Immaculatae Conceptionis sententia,
divisam laudat Dissertatione apoloeetiea de incognito per se eognito adversus Ben dictim ordinis Abbatem Michaelem Ximenea Barranconem. Pas. 143. N. Is R
Ergo nec insectam dicas, nec labe carentem. Obmutesce. Deus sciri haec arcana negavit. 38 ,3 Pantheniees Mariana lib. I. tom. II. sol. s. 18 M Assertio ista a nobis Carmelitis toto corde est amplectenda, tam in quam Dei parae, cujus speciali titulo Fratres appellamur , L Uniseniti Filiin ipsius honori consulens. ejusdem Filii merita exaltans, S Ecclesiae Catho. M licae sensum continensi merito proinde semper in ordine N. suit propum gnata. n inquit Henricus N. a S. Ignatio Etliea amoris tom. I. lib. X. parte lil. cap. VIII. g. 9a. , cuiusce postremam hanc a Tertionem ad oculum ostendit Carmelitarum Immaculatam 1 irstinis Conceptionem propugnantium syllabus apud Matthiam a Ν. Ioanne HVloire panegyrique de P Orcire de notre Dame viti Mont- carmel tom. III. pari. IV. pag. 613. sem contextus. Id. quod& ea illustrant, quae habet Lambertini t Auno arieni sopio te Fesse parte II.
206쪽
Dignior est, & grata magis Νato, atque Parenti . . . . Quod si siderei tanto splendoris honore Fulget, ut, aeterno qui temperat ordine mundum Gestarit gremio, lactaverit ubere dulci, Strinxerit amplexu , summoque vocarit Olympo : Quare illam in nostras opus est detrudere sordes, - Εt turpi infestare luto, mortalibus aequas Cui Pater aethereas mentes subjecit, & astra ρAtque haec omnia demum litteris commendare institueram , non quod in mala causa versaretur insigne illud Carmelitici N. ordinis decus, Thelogiae, Philosoplatae, Poeseos ι Rhetorices , Historiae eximius cultor, Vir toto, qua patet, Orbe 388 celebris Mantuanus; sed quia, ut recte olim est Ovidio animadversum Eput. XIX.
optima non ullo causa tuente perit.
s 88 Ins niti esset operis Auctores alios innumeros, qui Mantuanum Vinpellant , hic recensere veluti sunt Genebrardus. Alberti, Heliot , quique illius opera nune Hispanice V. Nicolaum Antonium Biblioth. μθ. tom. I. pag. sas. , & ex Villiere alios . modo Gallice v. P. Villiera Bibl. cum tom. I. coli. Ho. 223. . vel etiam Italice V. Franciscum Xaverium Quadrio Della Storia, e delia Ragion d'omi Poesia vol. VI. lib. I. dist. Ill. cap. VII. parti c. III. pag. m. IOI.ὶ converterunt , vel &, qua composita fuerant, lingua iterum . iterumque excuderunt. quos videsis apud Villiers, inlandi, Nicerori, Ba age, Fabricium, Schel hornium , Engel, Freytag dic.
208쪽
RAT Lucubratio haec mea praelo matura, quum primum innotuit Viri es. Francisci Mariae Soldini Carmelitae Νudipedis liber inscriptus: Bapti a Mantuani ordinis Canmelisarum Poemata praestantiora I. Bucolica II. Parthenice Mariana e νeterum editionum vitiis conversa . Hsice praemittuntur contracta in Auctorem rerum gestarum commentaria Florentiae M. DCC. LXXXlΙΙ.in 4.
Ut ergo nihil mihi antiquius, quam eos demereri, qui in Mantuavi hinc praeclare gestis, hinc sapienter, ac erudite scriptis illustrandis operam collocant, Opportunam, quae se mihi nunc offfert, occasionem aliqua seu ex ipso adnotandi, seu in ipsum animadvertendi libens arripio, quum id mihi animo constitutum sit Viro si debitam laboribus ejus, ac ejus doctrinae laudem, hoc loci, testari, eique aliquod exhibere argumentum, quo suo hoc, eodemque - Elegantissimo in Mantuani vitam Commentario, rem nobis secisse gratissimam possit quoquomodo dignoscere, ac illud etiam intueri , si quae, nostra hac Dissertatione, scripta sunt, quibuscum historica ejus commendatio minus sorte cohaereat , non ea a nobis inconsulto, aut uno exornandae orationis studio fuisse prolata . . .
Pag. I. pollicetur Auctor cl. se Mantuani res gestas, ea ratione , persecuturum , M ut ejus neque saltem extenuata, is neque minor inde sutura sit fama, quam hactenus tanti. Viri fuerit apud eruditissimos anticipata existimatio . . iB b a . , Edisserit s
209쪽
Edisserit equidem multa praeclare, historica ea commendatione , Soldini; at facile & ipse noverit Vir praestantissimus desiderari adhuc multa, quibus mirum utique in modum in Poetae N. laudes pervagari oratio , ac veluti dix rim exultare reset . . Quanta enimvero non accedat cl. Auctori eximiae, latque omnino singularis virtutis gloria, ubi id in lectoris mentem revocetur, fuisse illum non Latinarum modo, non modo Graecarum , sed Hebraicarum etiam rerum peritissimum , fuisse inter Socios Theologici Bononien-ss Collegii cooptatum, in Mantuanorum Principum Moderatorem adscitum , in Bentivoli Consiliarium, in Summi Pontifieis Legatum , in Lateranensis Concilii Theologum e At vero omnia haec Soldini omissa , ni forte quod primum attinet, obscure id quidem, utcumque tamen indicatum velit pag. XVII. ultimis prope lineis, quibus dicitur
Mantuanus : μ Graecarum , aliarumque quamplurium littera- is rum, quae eruditissimorum hominum sunt maxime pro- γε pria, cognitionem tantopere edoctus, ut neminem sua Μ aetate sibi coaequandum posset habere . . Agnoscimus e
go cl. Editorem optimi & animi, & ingenii, & eloquii Virum; at punctum omne se, hoc loci, tulisse , quantum saltem Mantuani laudibus accurate complectendis Opus erat, chaud sibi certe blandietur Vir doctus.. Pag. II. scribit Mantuanum M Nuperae Carmelitarum Fra- trum corpore a toto segregatae Familiae . nomen dedisse, cujusce rei M ab eo gestae primordia innuisse satis praeclarem videtur AEgloga I., ubi Alphus, & Galbula inter se pa-n storali more colloquentes eumdem, sub Pollucis nomine, n mirabundi commemorant, hisce carminibus : Galbula quid n senιis 8 - Subdit ipsum multa prius hinc a severo genitore , hinc ab iniqua noverca perpessum, μ quod suis in Μ puellam caeteroquin honestissimam amoribus dire adversa
At I. Verba illa: Ioto a corpore ferretatae velit certe Sol-dini commodo sensu exponantur: constat enim non ita ab ordine reliquo separatam fuisse Mantuae Congregationem, ut nulla amplius. in re utrique invicem Carmelitae communicarent , veluti in Mantuano ipso perspicuum est exemplum, h
210쪽
plum, qui pononiae Lector creatus est, generalibus non Congregationis, sed ordinis comitiis Vitas Ν. capite V. Nota 13. , tum & ad supremam evectus universi ordinis praesecturam . Sed &, qui, defuncto Mantuano, Generalis totius ordinis Vicarius a Summo Pontifice Leone X. institutus est , Joannes Baptis a Socchia , fuit ipse quoque ex Mantuana Congregatione assumptus. Adisis Carolum Vaghic Com entariorum lib. III. pag. 263. , & P. Ventimiglia M Z chronol. pag. I73., nec non ad annum M. CCCC. XLil , Villiers quoque Bibl. Carm. lom. I. art. Ioannes Baptista De Rubeis ccc. II. Ecloga VII. ascito Pollucis nomine, se ipsum , quaeque sibi domi evenissent descripsisse, id saltem non plane
certum innuimus, capite II. Nota 29. III. Mantuanum gravia multa a rigido parente perpessum, ob cognitos illius in puellam caeteroquin honestissimam amores , nullibi eruitur . quin aperta haec, ex Fausti prolagonistae persona, eam in rem scribebat ecloga I. Auctor N. Ut pater advertit, mitem se praebuit ultra Consuetum, quod & ipse suos expertus amorum Sciret onus, blandoque loquens humaniter ore:
Dic, inquit, dic Fauste , quid hoc, quod pectore volvise
infelix puer, haec facies testatur amorem tDic mini, ne pudeat curas aperire parenti . . . . . Ut facilem pater assectum prae se tulit, ultro Rem consevus opem petii; promisit, & ante Quam brumale gelu horealibus arva pruinis Spargeret, agnati unanimes cum patre puellam Despondere mihi . . At uxorem ne ab eo ductam autumamus 'Etsi id ultro esset concedendum, non certe, ea in re, quicquam foret absurdi. Legatur Robertus Bellarminus De Monachis capp.
XXXVII. XXXVIII. Verum improbabile est, de se loqui,
eo Hisce. ut id, pro re nata, moneam , ea iterum illustrantur, quae di- έputata a nobis sunt. His N. cap. II. Nota II.