Commentarii de rebus pertinentibus ad Ang. Mar. S.R.E. cardinalem Quirinum pars prima secunda liber secundus ..

171쪽

r έ COMMENTAR. HI ST. cimitura. Ego contra, dum inter Eruditos Baistaviae, & Angliae versarer, astrictiorem aini. istum, deposito Monastico, sumere necesse habui . Video me rem istam parvam,& ludicram memorando,ad ineptias abiisse. Veniam tamen peto paulo plus nugandi, ut reseram, Giralis dum Equitem,& Ballivum S.Stephani,publica Cosimi III.Magni Etruriae Ducis negotia Londini procurantem , Grimano Legato Ueneto,

mihique ipsi aliquando risum movisse, quod

observasse se affirmaret, me, dum amicorum

colloquiis praesens adessem , manibus meis quodammodo impediri , quod assuetus sub

apulari eas abdere, incertus tunc sorem, quo easdem loco reponerem . Festivam hujuscemodi narrationem se a Giraldo accepis se testatus mihi est comiter ludens Cardinalis Corsinus, qui ad regiones illas , paulo post meum ex ipsis discemim , itineratus est, eo ipso insigni munere a Cosimo III. ornatus, quod gessiste Cives suos Giraldum, Riniiccinum, & Bardum suis locis memoravi. In eodem obeundo enituit Corsinus non agendarum tantum rerum peritia, sed bonarum etiam literarum studio; nam certo novi vacasse tunc ipsum, inter caetera,Tillemontii Commentariis perlegendis, multaque inde diligenter excerpsisse, haud parum profutura vitae instituto, ad quod post tria circiter tu . sita divino consilio suit evocatus.

172쪽

C A P U T VII. De frequentibus ad Romanam Urbem aditioniabus, colloquiisque ea occasione habitis eum Pontia

see tam intra sesquiannum, de quo in superiori

Capite, quam intra annum MDCCxxxv I. bais

Capiti propostum,deque Card.Corfini benevoρ is animo, praesertim ex eausa Sediissestea

. utilitates procurandi, ae tandem de cura impensa in Edisionem Zeterum Patrum Brixiana Ecclesiis, ct de oblato SP Sua L Tomo Dr.Lat.Operum S. hram.

mvis, ut initio proxime superioris Capitis dixi, jucundisiun una mihi fuerit Roma post depositam provinciam,

quae me ibidem per sesqui annum detinuerat, Brixianam meam Ecclesiam revisere, eujus servitio, politicis curis omnino vacuus, totum me dederem , nihilominus & post iulum sesquiannum , & intra reliquum tempus, quo Clemens XII. supervixit, haud unquam destiti Romanum iter frequentare, quod Bibliothecae Vaticanae cura, studiumque Sa, cras AEdes, quas superius nominavi, magis, magisque exornandi, frequentiam meam illam omnino deposcerent. Hanc ipsam valde gratam Pontifici accidere toties ex ejus colloquiis dignovi, quoties ad ea me bene. vole admittere dignabatur . At aeque compertum mihi evadebat, eundem aegre admodum laturum, si curae utraeque illi liberius P. II. lib. I. Κ va-

173쪽

I 6 COMMENTAR. HI ST. vacaturus, de Sponsa mea relinquenda cogitarem. Ingredientem itaque ad ipsum hisee me verbis aliquando clementissime compellavit, nuova ei da Ella dei suoi grans itavi tanto di Breseia , che di Roma Cui percuntationi dum pluribus satisfacerem, gaudebat haud parum Senex optimus inter-1eri a me subinde sales, seu locos aliquot. Hujusmodi fuit, quod superius retuli de incertis Cardinatis Zondodarii consiliis, ante-Iam quidquam, etsi jamdiu animo suo conis

itutum , exequi moliretur. Hujusmodi etiam,quod statim absque ullo fuco narrabo. Assirmavi semel Sanctitati Suae, magnam mihi occasionem Aras meas sive Brixiae, sive Romae constructas magnifice jactandi acces.sisse ex recens lustrata AEde S. Joannis de Laterano, in qua attentis oculis observaveram Sacellum, utique praenobile, Sanctitatis suae silmptibus S. Andreae Corsini honori aedificatum , atque in eo Aram locatam, qua- cum meae illae , de raritate praesertim marmorum, jure contendere posse viderentur. Co

posui ego, ut candidum marmor Carrarienisse nusquam in illo compareret, quum tamen unice compareat in suprema ipsius fion- te ι Optassem, ut in meditullio ejusdem frontis, quo loco Crux aerea auro variata conissi.

174쪽

ΡAR. II. LIB. II. CAP. SEPTIMUM. I Isistit, non quidem prisci viridis marmoris, lamina, cujuscemodi ibi apposita visitur, spectandam se dedisset, sed alia marmoris sau Ito rarioris, ac pretiosioris,quod LapisIazuli nun- cupatur. Meis illis in Aris,subdebam, nee dugitum Carrariensis marmoris extare, viridis autem quaqua versus copiam in ipsis abundare. Contristari quodammodo ex comparati

ne illa Pontificem quum persentirem, haud

moratus sum eidem 'causam explicare cur

fronti illi supremae candidum marmor vice versicoloris aptari debere operis artifex forte consultius existimasset,quo scilicet ea frontisi pars scite colligaretur cum pari ornamento totum Sacellum ambiente,& aeque dissito ac

fastigium illud ab ejusdem solo. Haec dicens, animum Pontifici relevare mihi videbar ; sta. tim enim ille subjunxit, ride dunque Iei esserui stata la sua retione diusaria marmosia eo in quelia parte di Altare , e la vagione poldi non a-ν usato ia lapistaeolo neI Δοgo ovesta Ia evoce atira non ἡeh' ia non potersene rinis venir in verun conto. Atqui, dixi ego, mercem tamen hujusmodi naturae advehendam

Venetiis pro meis Aris ipse curavi, eaque in istis, gemmae instar, collucet. Gloriam hanc meam irrisit quodammodo Pontifex, sibique ludos a me praeberi respondit, Mentre da δε- nebor, inquit, verion o is Uriche , non il lapis laetosi. Ha Ella altro da criticare neIIa K a pel-

175쪽

1 3 COMMENTAR. HIs T. peltas Fatebor, reposui, quoniam SanctitasTua ad libere protrahendum de hoc argumento sermonem me provocat, in emblema. tis ex calce,& gypse confectis, quibus renidet Lateranensis Sacelli laqueare,aurum non ita splendescere, ac emicat illud, quo paria ornamenta laquearis Ecclesiae S. Gregorii illinenda ego nuper curavi. APra dunque, ait S. Pater, venir anche Poro da Henezia ' Placide tunc fassus sum, floridum EdisS.Gregorii emblematum coIorem unice deberi eorundem vetustati,perfecta siquidem ipsa jam suerant ante annos circiter quinquaginta , dum contra Sacelli Lateranensis emblemata, quod vix absoluta auro illita fuissent , languidum praeferre colorem necesse seret. - is pol, tandem conclusit Pontifex, non poteυa aspetistar ebe passassero i einquanta anni prima difar indorare i miei siueehi. Colloquia hujusce generis, ut dixi, Sanctitas Sua haud dedignabatur mecum inire, quoties Romam revisens ad ejus pedes deosculandum accederem. Pari benignitate utens plura a me de Brixian. Templi constructionibus sciscitabatur, quia tamen omitteret de Vaticanae Bibliothecae statu aliqua etiam percontari. Postremum hoc, ut verum fatear, cursim dumtaxat alis tingebat, veritus, ut indicavi, ne inde ansam

caperem desiderium meum ipsi explicandi de Roma fixis laribus incolenda,quo jugiter

176쪽

PAR. II. LIB. II. CAP. SEPTIMUM. IA' Bibliothecae ejusdem commodis inservirein. Noram, quotquot sermonem re ista ex ipsortim erga me benevolentia Pontifici aliquando movere conati fuissent, molestiam haud levem ejus animo creasse , hocque ab

ipso responsum retulisse, Fa pia in un mese in senestio deua Biblioteca iI moderno Biabliotrearis quantunque assente, ehe non ha D to presente in ventisinqu anni u suo Preesbre.

Benevolentia illa, supra caeteros On neSnois

stri ordinis, ultra quam dicere valeam, complectebatur me Cardin. Corsinus, eandemque 1eu Romae,seu Brixiae morarer,ita multifariam testabatur, ut merito dixerim Cap. Iv. liti jus libri,ac rursus candide omnino modo profiteor, beneficia, quibus ille toto SS. Avi sui tempore me affecit, etsi e memoria sua exciderent, fore , ut meae jugiter inhaererent. Brevi , postquam Romae Oratoris Venetis vice perfunctus fuissem, ita ad me Brixiam scripsit, riglis sperare ebe posse serviris di conseiadione , e respiro questa mede a aria di Monteea- vallo,che ha esperimentata attre volte poco glo-vemole. Ancipiti mihi aliquantum , quidnana spes illa designaret,mentem suam idem Cardinalis hisce verbis exposuit,ra Uni temo aυrei sperato ebe T. E. avesse troυata benigna P aria

177쪽

ni, ebe si sono pia toto da H. E. Uuggite, cheincontrate, troppo vicordevole de i contrasti, evincontri spinos. In questo sense duxque is iniendo ebe r avia dimnte cavallo spero te posse essere pia benigna θ c. Agit deinde de commutando, ope ejusdem benignitatis, Brixiano domicilio cum Romano, at statim subdit,

vita la magnifica lettera Pastorale , A sarebis certamente sese uelle meritate odi, ma 32 diffolia rebbe cosi la viebsamata alia Bibliotrea per is Dantanto eis f aeeorgerebbe visultarne olla Chissa. Non lasci per questo P E. H. di ampliearsi alia eostrudione deI gran Templo, ebeis acquissera am immortat gloria, non inferiorealc applauso, ebe ha ν portato Ia Capena di S. Gregorio inseme GI uario, e questo da per se sesso ancora. I Δυσνι di S.Μareo non sono per anche stati seduli da me, onde non posse met- tergii deI pari eon quegii di S. Gregorio, madal di iei buon gusto, e pieta dedaeo quali deb-bano essere. Illud ipsum , scilicet Sanctitatem Suam magis cupere di verivmi impietato apro de V anime neIIa m a Diseo, ebe de i librie Manastristi Vaticani, illud, inquam, magis

etiam

178쪽

PAR.II. LIB.II. CAP. SEPTIMUM. III etiam, magisque animum meum obfirmavit, ne Codicum illorum causa ad valedicendum Ecclesiae meae ullo unquam pacto prosilirem. Quod propositum meum quum apertis verribis eidem Cardinali semel declarassem, hic nihilominus, pro summa illa sua erga me humanitate, pristinum propositum statim miniis me abjecit; quare ita ad me scripsit, Se si δε- νa favorevole congiuntura , sara sen mia curaia νθυegueare in Iei I' amore aria Biblioteca δε- tisana, che H Duomo magniscenti imo di Brescia gli va diminuendo, eome pure la quiete deIPorro a fronte deI Mare burasesso delia Corte

Romana, la quale pero tareotia /Μare, e taLetulta anch'sa ὰ Porto, quando res la necessita di una scabrosa navigatione , come per meela presente. Suam illam erga me comita tem eo usque provexit Corsinus Cardinatis,ut se paratum exhibuerit , Pensioni tercentum Romanae monetae Scutatorum , qua ipse potiebatur super S. Benedicti de Leno Abbatia a me possessa, abrenunciare , es is eredes , ait ipse , che questa tenue somma potesse produrrela sua rimara in Roma. Accidit etiam, ut ea ipsa naturae suae bonitate permotus,a meis aliquando potius quam a Patrui sui Sanctissimi partibus stare quodammodo visus fuerit, dum videlicet ita ad me scripsit, Domandare per

tornar a Roma non to eredo suon metori s Per

179쪽

xsa COMMENTAR. HIS T. ottenuto f puo tornare a Roma, quo senta δε- mandarne licenra , e A qua ancora assistere Iasabbrica delia Cattiarale. Seo questa avia d. Iiberta,che non pratico se non per conteria detringenuita di quello con eui e praticata, che non puo per conseguenea diIapproυaria in altri. Innocua fraus ista a Cardinali Corsino solerter excogitata , per quel sommo defiderio, scribit ipse , ehe nudrisco deua sua Presenea , e delusea opera non tanto neua Biblioteea Vatisana, quanto in queste Sacre Congregadioni, delis quali Ella sareue eertamente , come si e des scopato θα fraus, inquam , ista non aliunde profecta,quam ex ardore,quo idem Cardinalis flagrabat Apostolicae Sed is utilitates procurandi , exclamare me adigit, Felices Pontifices, quibus obtingunt hujusmodi Nepotes, hujusmodi Administri, nihil scilicet magis

cordi habentes, quam Romani Principatus emolumental Felices quotquot in Apostolicum Senatum adsciti, omniaque pro viribus suis studia ad tuendum, seu etiam augendum ejusdem decus conserentes,Patronos hujusmo odi in Aulis eorundem Pontificum nanciscuntur , inde argumentum capturi propensius excolendi virtutes illas, quarum causa amplissimo gradu, quem obtinent, Romae, &Peregre, quaqua patet Orbis Christianus, diis gni dijudicenturi Cardinalis Corsini benevolentiam, dc patrocinium non alia rei magis,

180쪽

PAR.II. LIB.II. CAP. SEPTIMUM. ut reor , mihi conciliavit, quam candidus, rectusque animus, quo ille omnium maximo intellexit pertractatum a me fuisse negotium concordiae inter Romanam Curiam, & Pa- triam meam instaurandae . Re feliciter conis

secta hoc ab eodem Epistolium accepi die

Novembr. an. I733. Io non so se pia mi vali gri con C. E. o eon me mede fimo deue fauste via

to te disputas ramore di Figiis di S. Mareo non

passo mar sputaris in questa congiantura I 'ais more di Parie. Io mi conterrὸ a norma de' suqi desiderI eon non farneparoia aN. S. per lasciare alia sua Eloqueneta it porre la cosa at pleno suo lume. E le laeto cte. Venio nunc ad Brixianae Ecclesiae Patres, quorum magnificae Editioni curandae haud mediocrem operam an. 1736. impendi, etsi post binos dumtaxat annos in lucem illa prodierit. Partes, quas mihi eo in negotio sumpsi, quasque etiam diligentissimo Cathedralis meae Canonico, Paulo Galeardo, demandavi, explicat Epistola a me Clementi XII. inscripta, in qua haec inter caetera habentur, Equι-dem, Beatissime Pater , eum plura vetera mnumenta non defint, quibus Brixiana Eeelem mia