장음표시 사용
2쪽
V M Serenissimo Duci Alexandro Farneso, Iemni ritu, iusta sunebria persoluuntur, Patres Amplissimi, funebris mihi est
orationis habendae onus impositum, non tam, credo, ut eius laudes illustrentur , quarum vel ad remotissimas oras celebris iamdiu finia peruenit ; nec tam ut ostendatur,quanta eius morte sit facta iactura, quam utinam Deus pro sua Denignitate resarciat; quam ut intelligatur, tantum te Roma, cive noc praestantissimo gloriari, quantum ille te iure semper coluit, praeclareq. rebus gestis ornauit. Arduam sane me luscepisse video dimcilemque prouinciam; cum & argumenti praestantiam,&meae facultatis in dicendo tenuitatem, de loci huius amplitudinem ac maiestatem mecum ipse perpendo. Veru & patriae mihi Carissimae autoritas,& Farnesi rum nomen, cuius potissimum causa hoc loco agi videturi non modo me omni metu liberat, verum etia confirmat alacreq. reddit. Cur enim iubente patria, non grauiora etiam,si quae sint, onera mihi esse censeam subeundanur non Farnesij n minis celebrandi pro viribus occasionem oblatam avide arripiam , nisi velim de mea in illud voluntate ac studio dubit ri Tuum igitur in primis erit, Odoarde Card. Amplissime,
orationis meae cursum tuae humanitatis aura prouehere , si quando illam in parentis tui laudibus , tanquam in alto videris fiuctuantem, cum eam non temeritate aliqua, sed studio Farne' nominis elatam, factam esse noueris audaciorem. Tuum erit,Senatus amplissime,eandem,si quando rerum pondere pressa, nutauerit, imperij tui autoritate fulcire t, cui ut obtemperarem, animatus melius ad dicendum fortasse,quam paratus accedo. Ac primum quidem de huius Vrbis digniatate verbum nullum ficiam; ex qua ortus Alexander, ita via
Yst, ut incertum esse videatur, maius ne ex patria ornamen
tum hauserit, an patriae decus attulerit.Fortissimorum bellatorum seriem , qui e domo Farnesia, tanquam ex equo D
3쪽
iano prodierunt,ne percensebo ouidem enumerando; Rerum publicarum Sanctaeq. Ro. Ecclenae Imperatores,&ab eis pasetas victorias praereribo silentio; mittam Pontifices Maximos, tacebo Purpuratos Patres , clarissimos domi atque militiae Duces,Farnesiorum denique cum augustissimis Reesjsque funiit ijs contractas amnitates; Laudem,si velint,ex hisce leui simis bonis, ducant ijqui nullas aut per exiguas opes profer re queunt, rerum a se praeclare gestarum. Tu vero Alexa der,tuis, hoc est,animi bonis maximis diues,emendicata la datione non indiges; Quas ergo potissimum ex tuis virtutiabus quae na egregia facta maxime comemorem sunt illa quitidem paene dicam,amplitudine immensa, multitudine innumerabilia,magnitudine infinita,& quorum vel singula bene to gam ac propriam postulant orationem .Mihi tamen in hac nobilissima,illustrium virorum corona, non solum tuae dignit ris , sed etiam temporis, & virium mearum habenda est ratio diligenter: cum praesertim, ut ante dixi, dignitas tua satis ilia lustris ipsa per se, neq. orationis lumen magnopere desideret, neque silentii tenebras resormidet. Quare summa quaedam dumtaxat attingam,potius quam persequar, veluti rerum capita ἰ quibus virtutum tuarum praestantia, nobis aliqua rati ne proposita, cum omniti animi, tum eorum potissimum qiutui similes esse cupiunt, ad tua persequenda vestigia iconcibtentur- Atque ut inde mea proficiscatur oratio, unde vitae Alexander sumpsit initium. Satis est, opinor, exploratum it Iud & cognitum,vix dum nati praestantiam a Paulo III. Ponta Max.ac sapientissimo praevisam & praemonstratam fuisse.Nec sane tantam praesagitionem sesellit euentus. Nam exacta iam
domi pueritia, in Hispaniam a parcnte missus ad Regiam, ut ijs moribus ac disciplinis imbueretur, quae illius essent gen ri congruentes; praeclara iam tum dedit, futut virtutis in secia. Inde digressus, peculiari triremi, ut priuatus miles, in insigni illo contra Turcas nauali praelio , egregiam in primi nauauit operam Christianae Reipub uniuersae Neqqe vero est hoc loco,primum ipsius insigne facinus praetereunduim quod eo die quo celebris est de Turcis victoria reportata, cum hostium
4쪽
stium triremi quadam congressus Alexander, stricto ense In
illam triremem omnium primus insiluit. Iam parta victoria in Italiam reuersus, num se otio ac languori deditξminime vero. Vir enim ad res maximas gerendas natus, ultro suam op
ram Regi Catholico detulit,atq.ut Orthodoxam fidem pro viarili defenderet, prosectus in Belgium, ita in Serenissimi Ioannis Austriaci exercitu militauit, ut sit in omnibus proelijs de c- uentibus,generos strenuiq. militis,ut postea sapientissimi a
que inuicti Imperatoris nome consecutus. Itaq. non ita multo p ,st in demortui Ioannis locum creatus totius Belgici exercitus Imperator,perexiguo tempore,aperte satis vel suo ostendit exemplo,non fortuns virtute obsequi solitam, in inchoandis perficiendis'. rebus maximis,sed virtuti fortunam. Ergo Philippus potetissimus Hispaniarum Rex, uno propemodum sibi Regio nomine reseruato, totius Belgici muneris liberam administrationem Alexandro concessit. Hic mihi, Principes Illustrisiami,paulum est,ut video,dicendi ratio,commutanda. Neque enim possum in reliquis ordinem temporum, historiaco more conseruare , nisi longiore quam locus hic postulat oratione , vestra in me audiendo benignitate abuti velim.
e summa quaeque ac maxime illustria seligam, in quibus vel singulae separatim, vel cunctae simul perfecti virtutes Imperatoris elucent.
Et quanquam tanti viri res gestae etiam tacente me, virtu-tim eximiarum testimoniu posteris illustrius multo transmit tenti quam illis,hac praesertim tenui mea oratione possit asse ri; quoniam tamen id suscepti a me oneris ratio postulat, nonnulla quae ad insignem eius,in Deu pietatem, atq. in Cath ilicam religionem studium prope singulare, quaeq. ad prudentiam,sortitudinem, clemetiam liberalitatem potissimum per tinere videbuntur,quam breuissime dicam. Neque vero me-xandri res gestas mini licebit, aut augere dicendo quod Christiano uix oratori conceditur aut oratorijs vllis coloribus, si qua tamen haec in me facultas esset,ornare,ne dum in singulis conor imorari diutius, nimis multa sortasse me temporis breuitas praeterire cogat. Ego vero malo verborum pondera in
5쪽
oratione mea desiderari ἰ quam res ipsas eximias praesertim &magnas videri fuisse neglectas. Nam&rerum ipsarum grauitas, quas in medium proferam nisi quid me fallit eiusmodi est, ut etiam si vobis nudae Patres Amplissimi proponam.
tur,carere tamen suo pondere nequeant; & eorum apud quos agitur tata prudentia, ut suo rem quamq. pondere facile pos sint, etiam detractis ornamentis verboriam,ponderare.
Primum igitur pietatis veraeque Religionis laude ullum ne tibi quispiam,audeat Alexander,non dicam veterum Imper torum falsaeque religionis vel potius impietatis cultorum,sed Christianorum aliqua ex parte anteferreὸ Quotus quisque.n. eorum qui bella etiam contra religionis hostes', aliquando susceperunt, aut pro vera tuenda religione strenue se in bello gesserunt, ab omni priuati commodi cupiditate es spe certe aliqua liber omnino reperietur Te vero, quid quaeso ad bellum tam diuturnum,&graue gerendum impulitὸ An priua, tae alicuius iniuriae studium persequendae ὸ at nullum unquam proprium detrimentum a Belgis acceperas. An regnandi liabido at non tibi Vrbes illas, oppida, prouincias recipiebas. An pecuniarum amor Θ at ex tuis in illud bellum quamplurimas conserebas. Vnum, unum te studium sacrosanctae Religionis, patria, liberis, ditione rellist ad bellum discite, di
turnum, periculosum adduxit. Vna in Deum pietas, &in Catholicum Regem obseruantia te in eo tantos labores susciapere,tot perserre molestias, tam grauia subire discrimina coegit. Vnus fidei coelestis amor tamdiu te in opere praeclaror ἰtinuit, quo ad in illo, vitam extremumque spiritum effudisti. Quid illa Θ num parua num pauca num obscura lanam in Deum pietatis argumenta ὸ Nullam bellicam expeditionem , nullam oppidi oppugnationem , nullam urbis obsidionem, nullum pretesitim, nihil denique nisi Dei ope prius implorata, sacrisque mysterijs rite praemunitus, agressus est Alexander. Niliit unquam eiuscemodi consecit, quod no publica supplicatione, Fatijsque Deo, ut par est, agendis diuinae bonisitati reserri vellet acceptum. Quin tape ut multis est ne compertum noctu deprehensus in tempses in i, cum, Veste
6쪽
mutata , nudis pedibus, Deo, velut alter Moses, non tam suam,quam ipsius Dei causam commendaret. Iam quid ego de summa Alexandri in rebus gerendis experientia ,lum,prudentia dicam Cum alias ob causas C. Caesar olim prudentis. simus Imperator est habitus;tum vero quod sepe in rebus difficillimis ad deliberandum, solus optimam sententiam, dis. sentientibus ceteris, sequeretur. Ita enim suis dissuadentibus, de Rubicone traijciendo decreuit. Ita ad Dyrrachium suas copias legitur cohibuisse, ne cum Pompeianis recenti elatis victoria dimicarent. Alexander ad suos de Traiecti oppugnatione refert, ab omnibus quippe dissicillima rei jcitur . An tuerpiam statuit oppugnandam. nulla id ratione fieri posse censetur. Ipse vero ad facinus utrumq. se comparat, &egregiam sapientiae laudem ex utroq. consequitur. Verum non videtur haec Aniuerpiensis oppugnatio ita celeriter perstringenda; quae ita insigni est nobilitata victoria,propte r varios rerum euentus, & multas maximasque rerum difficuli tes , ut facile omnem omnium veterum Imperatorum gloriam Alexander,in hoc genere laudis, obscurasse videatur. Et quidem illius pontis molem C. Caesar , quem Rheno fluuio imposuisti, iam,credo,longe multumq. superatam esse seleberis. Etenim Caesar Illustrissimi Principes id unum agebat ut Germanos Rheno traiecto ab Vbiorum obsidione remotae. ret: quem tamen fluuium solis Vbiorum nauigijs transire potuisset. Alexander id unum spectabat ut Vrbem amplissimam, iure ab auita veraque religione discesserat, quae a suo Regeesecerat, obsidione ac fame coerceret; prohibendis com meatibus & auxilijs,quae Scaldi fluuio ad eam ingentibus clissibus aduentabant; quod nunquam sine pontis obiectu pres cisset. Caesari materiam fiuvius ipse propemodum suppiditabat: Alexandro curandum fuit, ut e Dania usque inFns lignorum sylua yastissimo ernenso mari comportareta in Berurum. Id vero qua solertia effecerit, quaeso con deremus, am enim materiam quasi varnalem ab Anglisct Gallis per quorum fines erat aduehen'da tutam reddit; atque in Dun-cherchensem portum deserti iube qui tunc ab hostibus Unat B cum
7쪽
cum urbe tenebatur; ipse deinde urbem ex inopinato aggressus, urbe simul & materia conuecta potitur . Qid quod Caesari cuncta ad illud opus necessaria nauigia Vbij subministrarunt; Alexandro ut suum pontem inchoaret nauigia su
runt hostibus eripienda ξ Sed reliqua breuiter, si placet, inspiciamus. Caesaris pons Illustrissimi proceres) quingentis hoc nostro pedibus minor fuit, Scaldisque fluuius Oceani in
illum cursu atq; recursu Rheno longe rapidior est& concit tior. Et Rheni quidem altitudinem vicinarum ij lvarum ceu situdo, facile superauit , at Scaldi nulla usquam tellus vllainquamuis praecelsam arborem parem profert. Ergo sublicio ponte in utraq. fiuminis ripa quingentorum utrinque pedum
exstructo, cum intermediam partem explere antennae uel cerusissimae nullo modo possent;Alexander sapienti consilio coruligatarum instructarumque nauium adminiculo utitur. Verum quas tandem insidias quos conatus hostium Caesar metuebat arborum trunci,ut scribit, aut naues ne a barbaris deijciendi operis causa mitterentur,verebatur. At Alexandri ponti, quod ille sapientissime uidit, maximarum erant uia res classium propulsandae. Ergo hinc Aniuei piensium n ues, inde Olandicar classes atque Zelandicar quamplurimis, nullique antea conspectis aliquando uel auditis machinis, illum adortae, post multas irritas incursiones , militumque pla-rimorum internecionem, pontem etiam interrumpunt. Sed
hostium spem eiusdem penitus euertendi Alexandri sapientia & virtus eludit. Nam protinus, o rem paene incredibi lam, sex horarum spatio , pons iterum cunctis admirantibus excitatur . Quod si Caeciri magnum sortasse uidebatur, diebus non amplius decem , pontem suum esse persectum s ab Alexandro suum ab hostibus labefactatum , ipsis in speciantibus sex tantum horis redintegratum, quanto ta deni nchis maius debet, & admirabilius viderit Z Verum, ut ad alia ergam , quis unqtiam satis Alexandri fortitudianem animi atque virtutem admirari queat, nedum pro dias nitate laudarei cum in eadem Vrbis oppugnatione, v dum umbilico tenus ingressus , stricto ardenti oratione
8쪽
ne suorum animos inflammavit, effecitque ut exemplo suo, magna hostium strage edita , milites occupatum ab hostibus aggerem recuperarent Θ Quo sane facto mihi quidem illud Caesaris , nihilo videtur illustrius, cum aduersus Pompeium in Hispania pugnans , arrepto militis cuiusdam clypeo , atque acerrime dimicans , cedentes suas copias, in praelium reuerti coegit . Neque maiori laude dignos Caesaris milites existimauerim, quam Alexandri, de quibus di praesertim de Romanis libentissime dixerim ; si dum ii mensam Solis lucem inspicimus, reliquorum syderum splen- dorem intueri possemus . Itaque recepto aggere Alexander , ingenti clade hostibus affectis, praeclara iam parta victoria , munitissimam compellit atque opulentissimam Vrbem , ut malit Alexandri clementiam , & humanitatem ,
quam seueritatem ac vires experiri .
Sic Aniuerpia illa , quae usque adeo fuit infesta Catholicae Religioni , ita Regi suo sine causa per summam iniuriam insensa , ut se iureiurando non semel obstrinxe rit, durissima quaeque potius atque acerbissima subituram, quam Ecclesiae Regisque sui legibus parituram , Legatos tandem supplices ad Alexandrum mittit, recipitque victorem . Possemus hic eum Patres Amplissimi magna cum voluptate contemplari diutius , dum res priuatas publicasque componit , dum haereticos eijcit , catholicos erigit, coenobia reficit, sacras ardes instaurat, mores
corrigit, edicta salutaria proponit, ipsam denique Urbem
accurate diligenterque communit . Verum temporis breuitas ad alia saltem veluti: per transennam praetereuntes aspicienda nos rapit.
Nam si alias quoque urbes alioquin inexpugnabiles ii
Madentem , si carum moenia quatientem , si vel apertis aggressionibus , vel Imperatoriis consilijs ac stratagema iis , cxpugnantem videre cupitis 3 Antuerpia relicta; illum ad Traiectum , Teremundam , Noruesium , Seclusam , Biuxellas, Tornacum, Gandauum, In Gallijs ad B x Corbolium.
9쪽
Corbolium, ad Laniacum, ad Viluardos, ad Aldenardenses
intuemini. Sin eiusdem solertiam & industriam, in dispone dis potissimum deducendisque copiis regustare mauultis; cer- 'nite illum, cum alibi saepe, tum in Neuportens portu, se ad Britannicam expeditionem comparantem , ubi paucis horis , triginta peditum millia, magna cum laude bis in naues imp suit. Atq. utinam Deus classi fauisset. Opulcκtissimum Regnum ex immani unius crudelissimae mulierculet tyranide er ptum, Romano, It olim, Pontifici iani pareret . Verum peccatis nostris, ne in alios culpam rehcere videamur, stetit quominus populus Catholicus, per Alexandrum florentissima ilireligiosissima quondam Insula potiretur. Vultis ne eiusdem, quod antea dicendum in primis suit, in hanc Petri Sedem &principem reliquarum, studium singulari aliquo facinore recognoscere Θ Aspicite illum Summi Pontificis hortatu, aduerissus impurum impiumq. Coloniensem Antistitem, seu potius ex pastore, saeuissimum lupum, strenue decertantem, eoque pulso Ernestum Gulielmi Serenissimi Bauariae Ducis fratrem optimum ac religiosissimum in sacrilegi contumacisque praesulis locum , summa bonorum omnium gratulatione sum 'macum Romanae Eeclesiae dignitate substituentem. Vt iure inlexandrum Sixtus Quintus Pontifex Maximus gratiq. an mi Princeps quippe optime de Sede Apostolica meritum ii nore amplissimo dignum existimarit; enseq. ab urbe misib solemni ritu donatum, eundem Ecclesiae Sacrosanctae similla rum declararit. Iani quid ego de illius in laboribus, molest ijs, incommodis perferrendis patientia dicam Quae tanta profecto erant, ut vel robustissimi cuiusque militi. viresd
bilitare facile possent ac stangere; a quibus tamen serti es . crique animo subeundis, nulla unquam est hyberni sti ris asperitate , nullo aestiui caloris ardore deterritus . Qui etiam a quadragesimo praesertim talis anno, ianoda uo repente,incredibile dictu est, quanta esset in otiani victu continentia, tuam assiduis laboribus ac vigilijs exerceretur,quam non modo certum tempus quieti non daret, sed vix quod rebus gerendis superesset. Somnus autem ipse, tantum abest,
10쪽
H molli aliquo strato, vel silentio accerseretur ,ut multi illum
saepe viderint, militari opertum sagulo, inter stationes excubiasque militares humi cubantem . Ecquo Alexandrum p tientia, ecquo Iabor illum prouexit infortun tos quodammodo veterani fortissimique eius milites . sc esse censebant i quod sibi in Alexandri exercitu militare contigisset; etenim cum plus militibus laboris vel periculi nunquam imponeret, quam sibi sumeret; eorum egregia facta non secus ac stellae in radio Solis, in virtutis illius splendore prope non cerneban tur . An igitur optatis sortissimi Imperatoris magnitudinem animi, in uisendis hostium locis explorandisquecognoscere ΘPrimum ad Grauium illum spectate, cum occiso etiam eui i sidebat ab hostibus equo,in alterum cogitur transilire: deinde vero nuper in Gallia ad Caudebechium uno tantum milite cognitet, ubi selopi ictu dextero brachio vulnerato,nihil tamen a colloquendo, nihil ab ijs rebus de quibus instituerat agere, dicitur destitisse. Verum ne quis in oppidis obsidione liberandis admirandam Alexandri virtutem desideret ac celerit xem ; redite, quaeso, in memoriam Illustrissimi Principes ibitus temporis , quo primum Belgicarum copiarum deesaratus Imperator, Urbem Namurcum,ubi tunc ipse quoque cum ce
teris ciuibus obsidebatur, pulsis hostibus liberauit. Verum quid opus est multa in hoc genere consectari ξ Parisiensis illum ac Rhotomagensis amriissimarum Regiarumq Galliae cis vitatxim liberatorem & conseruatorem reminisci sit satis ; id quod &ipsi gloriam attulit immortalem, & nobis laetitiam in
credihilem,&Galliae salutem exoptatam o Et quanquam locus hic suo iure videtur exigere, ut alias quoque res Fallicas persequar, quae sunt cum Alexandri non exigua laude coniunctae; facile tamen omnes patiar sileri: tum ne videar ab in .stituto consilio velle recedere , sumat quaeque rerum capita perstringendi , tu ne in prolixas molcstasque disceptati nes & inutiles sertas controuersias incidam. Satis enim superque Alexanderi, ut nihil aliud egisset in Gallia , suo fim-ctus est munere; cum, id quod unum fuerat illi propositum,
hostes infestissimos ab urbibus duabus nobilissimis depulit.