Edictum perpetuum Adrianeum. Guilelmi Ranchini opera restitutum

11쪽

nulla praesari, quae ejus usum, at

que utilitatem commonStrare, aut com

stabilire sussciant. Notum est Regibus Romae imp rantibus nullas fuisse certas leges, sed

populi jus a Regum arbitrio ac Voluntate repeti consuevisse sa), donec tandem, patriciis a plebe dissidentibus anno V. C. CCCI, tribusque Legatis in Graeciam missis, qui ex Graecis urbibus jura describerent , XII Tabulae sunt concinnatae sit . Quum Ve-

a) Lege a g. I D. De Orig. Iuris. Tacit. Annal. lib. 3 cap. 26. Leges aliquas tulisse Romulum, Numani, Tullum, aliosque Reges, testes sunt Dionys. Halicam. Antiq. Rom. lib. 3 cap. o, lib. IO cap. I. Livius Hist. lib. I cap. 32 et 44. Huiusmodi Leges seu Edicta Tarquinio Prisco regnante a Papyrio compinatae , Ius Papirianum constituerunt. Sed Leges Regiae postea abrogatae sunt Lege Τribunitia , ut dicta l. a f. 3 ait Pomponius r quaedam tamquam

Consuetudines servatae sunt, et postea in x II Tab. Iocum ha huerunt. Vid. Ηci necta IOC. Citat. Cap. 3S. 4, 3. Pothier Pandect. Iustin. praes caP. I S. I.

D Quod ius Decemvirale appellatum 'est, quia

Decemviris ea cura demandata fuerat. Dionys. Halic. lib. a cap. 4. Pothier loc. cit. S. a. Diqiligoo by Cooste

12쪽

ro Leges illae non sussicerent, et nωVa quotidie emergerent, quibus esset consulendum, ea facultas Romae D cemViris primum , Pontificibus Μax, mis postmodum, et omnibus tandem,

qui publicis honoribus fungebantur

conceSSa est, ut possent singuli de rebus, quas curandaS Susceperant praecepta ac mandata promulgare. Haec autem Praetorum Edicta fuerunt ap

pellata sa) . Νeque id juris Consulia

bus tantum, atque Imperatoribus hebla administrantibus tributum est, sed

illis praecipue Μagistratibus, qui j

ra reddebant, ut ea eorum Edictis, qua de re quisque dicturus esset c

vibus pateret b) . Quod jus edice

ca) Praetoris appellatio apud Romanos communis ab initio fuerat omnibus summis Magistratibus. Consul v. g. Praetor dictus quod praeiret jure et exercitu. Varro De Lingua Lat. l. 4 c. I 4,I6. Postea Praetores Romae dicti sunt, qui in urbe jus dicerent. Dion. Halic. l.a c. I 4,l. c.82. V. Pothier l. cit. c. 3 S.I. y Lege a D. De oris. Iur. g. Io . V. Heine c. Hist. Ediet. Perpet. lib. c. I S. 3, 4.

13쪽

di , cum honori, quo praefulgebant Magistratus conjunctum esset, ipsique Magistratus Honorati appellarentur, dictum est jus honorarium sa). Verum , quum nihil adeo sanctum sit in Republica, quod nequeat ii

minum improbitate in malum usum deduci, factum est, iniquis civibus Practuram administrantibus, ut ex j ris honorarii abusu, non solum noVa, et contraria Edicta singulis annis prinponerentur , unde jus ipsum seret imcertiSsimum ; sed non raro, ut eodem anno nonnulli Praetores sua Edicta innoVarent, Vel ut propriis cupiditatibus , vel ut amicorum studiis obs querentur. Id ne amplius contingeret, anno V. C. DI xxxv L. AEmilio Pa Io , ct C. Licinio Crasso COSS. ca tum fuerat, ne Praetores jura imm tarent, sed eae suis perpetuis Edictis

14쪽

jus dicerent sa). Sed Cons. AEmilio

in Macedoniam profecto , Posthumii Τribuni Plebis opera lex frustrata eSt, usque dum C. Cornelius Sulla Τrib.

Ρleb. anno V. C. DCLxxvΙ multis invitis, nemine tamen adversante, legem

illam renovavit b); et Praetorum Ed,

cta perpetua facta sunt eo tamen semsu , ut possent multa ab antecessoriabus consequentes Praetores transcrib

re , nonnulla ipsi addere, sed ubi suum Edictum promulgassent, toto Praet rae tempore illo uti, nec ab eo, Vel minimum discedere compellerentur. Fieri non potuit quin lapsu temporis Praetorum Edicta sese vicissim excipientia in ingentem molem eXcrin

15쪽

VIII

scerent. C. Ofilius vero, Iulii Caesaris auspiciis, primus, teste Pomponio, collectis in unum Praetoriis Edictis omnibus, Perpetuum Edictum com

posuerat sa), quod publicam forta

sis auctoritatem nactum esSet, CaeSare diutius incolumi, ac Superstite, aut minus acriter adversantibus iis , qui tunc temporis Magistratus gerebant. Verum quod Rempublicam gubernante Caesare non evenerat feliciter ces sit HADRiΑΝΟ ΑvG. imperante, qui Sin se in omnibus , ne externo quidem Cultu semoto , Numam Pompilium ,

imitari profitebatur b). Cum enim ,

Q Leg. a D. De orig. Iur. S. 44. V. Dod vel et Pleinecc. loc. Cit. b) Edictum perpetuum non Antonino Pio, neque Didio Iuliano, ut aliquibus visum est, sed Hadriano Imperatori nos debere, certo certius eSt. V. Eutrop. l. 8 c. 9, Leo Imp. procm. Βασιλικων. Diinci . et Maxim. leg. 7 Cod. De ineol. , Matth. Blasta res in Hist. Iur. apud I. Α. Fabric. Bib. Graec. vol. II, Heinecc. I ist. cit. l. 2 c. 2 S. I ,2. AuguStus etsi Edicta plurima jusserit , in comitiis plerumque ea. Duilireo by Cooste

16쪽

libertate sublata , jura omnia paulatim Augusti Principes sibi vindicassent , et Edicta condendi auctoritas in ipsos quoque migrasset, Hadrianus

pro temporum ratione plurima jusS rat, quibus, tum veteribus immutatis , tum novis constitutis legibus t tum fere jus renovaverat. Inde a tem ne jura amplius interVerterentur,

Salvio Iuliano V. A. Mediolanensi a), tunc temporis Praetori manda-

proponebat, ut suffragiis a Populo confirmarentur rTiberius in Senatu aut per Quaestores, aut sua Oratione tamquam Senatusconsulta confirmari voluit ;ideoque vel tamquam Senatusconsulta, vel tamquam Plebiscita , libertatis specie habebantur . Boehelen. De orat. Princip. BriSSOn Antiq. seleci. I, I, I 6. Scip.

Gentil. De Leg. Rei p. 88. Sed Hadriani tempore Senatusconsulta fere in dessuetudinem abiere; et plurima Edicta ab Imperatoribus facta sunt. Hinc in Codice Iustinianeo Constitutiones Hadriano antiquiores non reperiuntur. V. Hei nece. I. I c. 9 S. 2, 3 Ioc. cit., et Pothier pag. 6 c. a S. 2. a) Mediolanensibus Iulianum reddidit cl. ante-cem. Ticinensis Bassianus Bigonius in suis schedis ad Ius pertinentibus, de quo plura non dicam, ne nimis pauca semper dicere videar.

17쪽

vit sa), ut omnia , quae adhuc erant in usu fori Edicta uno libello com

plecteretur , eaque certo ordine digereret , detrahendo , immutando , addendo ea quae aequa esse Viderentur.

Hujusmodi opus Edictum Perpetuum appellari voluit, quod scilicet, et per

petuo esset duraturum, et ipso tamquam perpetuo atque immutabili Praetores uti deberent L. Quum autem et tanti Principis auctoritate, et SC., quod Edicto praemissum fuerat , firmatum esset, ut illud tamquam regu

la ab omnibus haberetur in jurcdicundo c), publici Iuris postea auctorita

a) Ita videtur Heineccio S. 4 c. I l. a cit. Aquitaniae Gubernatorem Salviuin eo tempore suisse ait Terasson Aialon. Hist. de la Iurispmd. Rom. Part. 3,3uterque censet, Edictum Provincialem quoque eundem compilasse, de quo Cati comm. fragm. extant. b) V. Iacob. Gotthos. Hist. Iur. Civ. Rom. Pag. Ia 8 in op. Iurid. minor. edit. Lugd. Bat. I733, et Cujac. lib. 8 respons. p. 36o edit. Cit. c) Lege a g. i8 Cod. De vet. juri enucl. Legeia quis seruum Cod. De condici. indebit. Iustiniata. in Constit. ad Senat. De confirm. Digest. S. I 8. Disitig Corale

18쪽

mius Severus Imp. frustra illud ab lere tentaverit sa) , et Constantinopoli, Beryti, in urbe tamquam Romani Iuris compendium in scholis ab anteceSSoribus , adolescentulis Iuris studiosis explicaretur b). Celeberrimi deinceps Iurisconsuuti in eo suam operam poSuerunt, ut Edictum Perpetuum explanarent, SuiM

que illud Commentariis illustrarent,

quotquot Veneramur tamquam oracula in Digestorum collectione Pau-

los , dico , Ulpianos, Pomponium ,

Cfum, et alios, quousque tandem Imperator Iustinianus noVo prorSUS O dine, ad sui tamen Codicis constitu

tionem , et ad Edicti Perpetui imit tionem sc) , excogitato immortali Pan

a) Spartianus in Vita Severi. b) Iustinianus in Constit. Omnem Reip. g. I ad antecess. V. Heinece. I. a c. 2 g. I 3 lib. cit. c) Lege I S. s Cod. De vet. Iuri enucl. g. 6 . Constit. De concept. Digest. Pandectas iuxta Miat .

19쪽

declarum opere, cuncta IC. reSponSa, quae ad Ius Romanum spectabant ,

quinquaginta libris per Tribonianum digessit, Vetuitque, ne Iurisperiti in

pOSterum commentarios illi applicare, et VerbOSitate sua supradicti C dicis compendium confundere aude

Quae cum ita sint, quis non Videt , Edicti Perpetui scientiam, nedum perutilem , sed neceSSariam quinque futuram omnibus, qui cupiunt in Romana Iurisprudentia proficere 3 Si enim ad veram Civilem sapientiam illud est maxime neceSSarium , ut ait cl. Antonius Schultingius si ), VS quaSque quam altiSSime pOSSe r

Perpetui ordinem fuisse dispositas veteres Iurisconsulti, et cum iis Alciatus, Viglius, Duarenus, Gotthosredus, Hei neccius ipse censuerunt; ordinem Uero plane diversum fuisse probat Van-Binkersoheh. Cornel. Observat. Iur. Rom. lih. a C. a . a) ia Constit. De concept. Digest. ba Cit. Piae s. ad Iuris, rud. Ante u,tinian.

20쪽

XIII

petere: Et cum jura civilia non omnia simul ac semel enata et absoluta fuerint , sed primo ortum , dein

tempore et rerum usu ita volente frequenter incrementa , mutationeS , et nonnisi Sensim perfectionem acceperint, eorum occaSioneS, cauSaS, Orbgines, progressus, viciSSitudines , comSummationes comperta habere; quid exoptare poSsumus, Vel antiquius Edicto Perpetuo, quod prima Praetorum Scita complectitur, vel clarius iis tabulis , quae eosdem SenSuS , eaSdemque Verborum conceptiones continent,

quibus loges a Practoribus latae sunt, vel purius eo sente, ex quo jura , quibus utimur ferme omnia, Sapientissimorum hominum judicio fluxerunt 3 Quis vero creberrima illa, quae passim in Pandectis occurrunt Iurisco sultorum ad Edictum responsa, credet se posse intimius percipere, nisi prius cumulatam Edicti Perpetui notionem