Nicolai Vigelii ... Methodus vniuersi iuris Pontificij absolutissima in quinque libros distincta ex qua patet in quibus ius pontificium cum iure ciuili consentiat in quibus ab eo discrepet illúdue distinguat

11쪽

gis ambagibus perducit. Superest de argumentis propositis iudieadi ratio, in qua mea Iurisprudentia, veteribus quidem Iurisconsultis non incognita, nostris hominibus noua videtur, estque ut ir genue fateat hoe easti a fori consuetu- . dine seu corruptela potius prorsus aliena. Licet enim Omnes fateantur , litis contestationem iudici j fundamentum esse: qui tamen litis eontestatio st, x quo modo lis conrestanda nemo intelligit, Scita in ipsoiudieii fundamento ab-' erratur ab omnibus : ex quo errore litium longaeuitas Mincertitudo,de quagraues hoc seculoquerelae existunt, originem trahit. Impp. Seuerus & Antoninus Augusti: Lis inquiunt j tunc contestata videtur, eum iudex per narrazionem negocij causam audire coeperit. Quorum verborum sensus hic est, Litem contestatam videri cum per actiQnem, exceptionem,replicationem, & alia huiusmodi causae argumenta , in Iure utrinque proposita, iudex id in quo causa consistit, seu statum causae cognoscere coeperit, nee enim audire causam alio spectare potest, quam ut iudex statum totius negorij cognoscat. Quo cognito, vel actio, vel exce- prio, vel replicatio, vel duplicatio apparebit controuersa: Aaut de iuro, ut de facto eius bis erit de qua re alias copiosus dissecui. Quod igitur in iudieio actio proponitur, excipitur . replicatur , duplicatur, &e. omne eo pertiner, ut i

diei status negoci, constare possit. Nec enim iudici inuemadmodum aduocatis, qui argumenta ad causam agendam ac defendendam quaerunt, ad cireunstantias eausae, sed ad causae statum in iudicando respiciendum : nec causa illi ita personis & temporibus,sed in genere uniuerso eonsideranda,& hypotehesis ad thesin reuocanda est. Quod& Circer testatur his verbis: Omnes controuersias ad uniuers gen . Iis vim & naturam reserri. item dum ait: Nullam esse causam, in qua id quod in iudiciam venit, ex reorum personis, ac noti generum ipsorum uniuersa disputatione quaeratur. Idae ratione usi veteres Iurisconsulti, non verbos seonsiliis ut nune fit, sed breuiter de iure soliti sunt respondpre, ut eTPandectis constat. Nec obstat,qud dis suis responsis,quemadmodum Imperatores etiam in suis rescriptis, saepe ce ras pcrsonas & res nominatim posuerint. Ex hoc enim non . conuincitur, eos in respondendo ac rescribendo ad facti speciem, seu ad personas& tempora potius quam ad genua uniuersum respexisse : cum nihil intersi. virum respon

deatur.

12쪽

deatur, Titium, qui stichum seruum calendis Mariij dare

promiserat, Sticho ante talendas Martias sine dolo Sc culpa

Titi j mortuo liberatu esse : an sic, Debitore speciei interitu ipsius rei debitae liberati, si dolo & eulpa caret, nec in morasbluendi suit. Nee item obstar quod iudiei inter dii a legibus

aniungitur,ut pro quali rate personae & causet duriore vel humaniorem sententiam serat hoc enim in iis causis Obtinet, quae magi s ex arbitrio iudicis, qua ex octa legum authoritate pendet, in quibus litis cot citatione opus non eluncc iudex ad livum causae alligatur. Haec veteribus Iurisconsultis non fuerunt incognita , sed hodie noua videntur ,α sunt inaudita. Nisi tamen aliquando in usum reuocent usifrustra de litium longaeuitate & incertitudine e iudiciis extirpanda

in comitiis Imperij consultatur Reddidi breuiter me Iuritapriadentiae,quae in iudicando magis qui in disputando consistit rationem: quam ad reuerendissimam Celsitudinem vestiam tanqua sacri Romani Imperi, per Germaniam Archi- cancellariu, potissimum pei scribere volui,ut principes V iri,M ij qui penes eos sunt, intelligant . me lucem non subterfugere,& gratia potius eorum quam indignatione meis summia laboribus, quos in iure excole do exhalmo mereri. Nec

dubito, si tali Iuris, tu lentia inuentus in scholis inllituere- Lur & exerceretur, eam actionibus soresibus magis idonea euasuram ,&tandem euenturum id quod in priore sua usOperis praefatione, quae nunc inter alia mea opuleuta e 1 tar, promisit, ut progrestu temporis tales viri G iudicia a edam, qui uno anno plures causas vel certiore iudicio expedire queant , quina nunc decem annis expediuntur. . Quod vero ad praeientem Methodam attinet eam reuerendi limi

Celsitudini vestra dedico, in qua omnia quae in iure ponti ficio, reperi,fideliter ad suos redegi locos.& cum civilicon tuli:vt facile apparere possit in quibus pontificium Ius a Iu're ciuili dascrepet, in quibus cum eo consentiat illud ve distinguat : de iis quae a nostris hominibus in eontrouersiam deducta sunt, liberum cuique svum iudicium relinquens. Quemadmodum enim in Iuris euilis Methodo, ita quoquet in hac meum non interposui iudicium t eum hoc mei instituti non esset. Illud autem o ptandum censeo, t tantum Pru dentiae & iustitiae ciuilis studium in animis hominum excutetur, quanta de religione hodie est contentio: tunc enim res humanae longe melius sese essent habiturae.

13쪽

Lectorem.

HA B E s : Lector, uniuersi Iuris Pontifi-

ch Methodum, ad eum fere ordinem, quem in Digestis Iuris ciuilis obseruaui co- scriptam: nisi quod ea quae de Haereticis habentur,in hac Methodo accusationibus publicis subieci:& ea quae de Matrimoniis ha

betur,inter actus ecclesiasticos retuli.Quoniam canones, matrimonium inter sacramenta referunt, & eius causas ecclesiasticae

iurisdictioni sebiiciunt. Signum autem hoCM. I. C. quod passim occurrit, Methodum meam Iuris ciuilis denotat. Nam diligem ter Ius Pontificium cum Iure ciuili Contuli,& si quo in loco ius hoc cum illo Conco dat , vel ab eo discrepat, illudve distinguit, annotaui: ideoque iapius Methodus mea Iuris ciuilis hoc signo mihi fuit ali , ganda: quod ut iritelligeres,

eius te hoc loco admonendum duxi. Vale.

14쪽

De exeeptionibus aduersusIeges. v. De iuris legumque diuisionibus ae speeictus s. De reseriptis principum ,&deeretalibus epistoris. De magistratibus. S.

De publieis iudiciis in genere. Quid veniat in iudieia publieaseu de poenis. t 'De exeommunicatione. De interdicto ecclesiastico - . . .

De actibus & adiunctis publieorum iudiciorum. Io. Euentus & consequentia iudiciorum publicorum reo ab soluto. II. Euentus & consequentia luci publieorum reo damnato. Iv. D e poenae remissione de absolutione: item Euentus & eoninsequentia publicorum iudiciorum reo restitiato&poena liberato. in De adfinibus publieorum iudiciorum M accusationum remediis.

De publieis iudieiis in specie.

Des imonia. De h aeresi. De haeresi in specie. De suris.

Descriptio

15쪽

Deprocuratoribus. A. Deactore & reo, necnotata relitigiosa. s. De inius vocando,& vocaticontuimacia coercenda- 6.

De edendo. . . T.

De dilationibus. s. De exceptionibus dila Wriis . P. De reconuenti Oilibus. ' io. Delitis contestatione, demae iureiuraddo ob ealumniam dando,& aliis huiusmodi iuramentis. De psobationibus. ,

De instrumentis.

Detestibus. Dec sessis& interrogationibus in iure saetendis.

De iureiurando. - . . a

De ordine cognitionum dc ossicio iudicis. De appellationibus. αDesententia&re iudicata. mi fiat De executione rei iudieatae, deque expensis litis, & sportu

. lis iudicum ac minutivru . De compromissis. De transactionibus, .m

D Lecclesiis in generem o

. . . .

titur. . -

De priuilegiis& rebus clerieorum ac monachorum.i 6. De praebendis&dignitatibus. . . : 7. De episcopis,alusque praelatis. g. De iurisdictione praelatorum. 9. De electione praelatorum. Io. De praelatis aliisque personisecclesinicis in specie. it. Di . De reb

16쪽

De rebus ecclesiae in genere. De decimis, primitiis & oblationibus. De iure patronatus. De rebus ecclesiasticis corporalibus in specie.

actitas ecclesianicis.

E fide & doctrina Christiana ,neenon de eo ionibus

De diuinis elis& saetis mysteriis. De sacramentis. De consecrationibus debenedictionibuet. De poeniteatia. De peccatis. De eleemosynis& ieiunio. De seriis &sestiuitatibus. De sepulturis. De voto & iureiurando. Desponsalibus. De nuptiis. De exceptionibus aduersus nuptias desumptis ex personis nupstas contrahentium. 33. Derelietuis exceptionibus aduersus nuptias. Is. Dereplicationibus praecedentium exceptionum generalibus. s-De iurecontracti matrimonij,quod est inter virum de uxorem constante matrimonio. Is. De actione qua uxor virum,& contra vir uxorem petit. II. De solutione matrimonij. 18. Deactione ad dissoluendum matrimonium, & matrimonii accusatione. I9. De iure matrimonii soluti. 1O. De seeundis nuptiis. De concubinis. De conciliis. De Visitationibus. 2 .

LIBRI RVINTI reliquo lare pontificio. D EDE

17쪽

Dr iure publico.

De inrepersonarum. De rerum iure. Deeensibus.

De eausis iuris lueratinis & eonditionibus. De obligationibus & actionibus in genere. De contractibus& quasi eentractibus. De delictis & quafi delictis. De exeeptionibus & liberationibus. De in integrum restitutionibus. De verborum fignifieationibus. De regulis latis.

3. 4. s. g.. t.' , .

ILIG

18쪽

I. DEA LOCUPLFIDELIS P RARUM MATERIAR

in hac Methodo Iuris Pontifi- cij contentarum. abbas. BB AJ a quibus sit eligendus. 364

Abbati a monachis obedientia debetur

Abbati diuerseteellulae,diuersaque monaste- steria sunt interdicta. Λ Abb.xςm non est eligendus alterius mo nasterii monachus. 363. Fallit. ibidem. &36 .

Absolutio non nisi causa cognita est indulgenda. Absolutio quid,& eius species. Absolutionis ius cui pompetat. Absolutionem poenitenti denegans qua poena plectatur. TAbsoluedus cauere debet de parendo mandato Ecclesiae. 8o. Absolutus in periculo mortis, poenitetiae tempore nondum. 'ς00M lvςxit, n illud implete teneatur. 8, Absolutus pristinu statum recipit,q uomodo intelligatur.81.

Accissens,oe accissatio suu,aut ei insidias struens, deponitur. 3O2.

Accusatio per alium instituta an subsistat. - . t Aecusatio

19쪽

Accusatio quibus eompetat,& quibus non. 33.&seqq. Aeeusator desistes ab accusatione quam poena incurrat. 33. Accusator no probas,. inledit,calumniς poena incurrit.68. Aecusator pcititur custodiae similitudinem. 6 S. Accusatoris actus&officia quae sint. - 6 Actio, di actor.

Actio litigiosa emiae eedi prohibetur. os. Actionis nomen in citatione facienda necessario ςdi debet.

Actione inepta edita,reus ab instantia absoluitur. IIS. Actori non lieet quod reo non permittityr. I O. Adulterium. Adulterinm cum serua committens, vel stuprum, an extraordinem veniat puniendus. IO2. Adulterij aecusatio marito, non autem uxori aduersus ma

ritum comperir. Io2.

Adulreri j stupri & sornicationis differentiae. 99

Alienatio.

Alienatio iudici j murandi es usa facta rescinditur. sn Alienario rei litigiosae est inhibita. IN. Alienatio rerum Ecclesiasticarum est prohibita. 369. Fallit. ibidem. Alienationis prohibitae euentus ac poena quae sit. 37s.Zπestatio oe a peltans. 6ppellatio ab electione non recte facta intra quae tempora neri debeat. 339- Appellatio an & quado in eade eausa sepius admittatur Ist'. Appellatio ante sentetiam diffinitiva facta an subsistat. 197. Appellatio apud acta ipso die quo sententia fertur viva voce seii potest. 2. . Appellatio facta a sententia arbitri an valeat. I96.dc 227. Appellatio intra quae tempoia fieri debeat. O3. Appellatio si bene&rite facta si iudex ad quem appellaru m est, rescissa priore sentetia in causa principat procedere potest,ac debet. 229. in Appellationis causa allegari possunt, quae in priore iudi ..eio fuerunt omissa. 2O8. Appellationis causa quando&quamdiu suprosequeda.xos. Appellationis instrumenti forma qualis seruanda sit. 339- Appellationis usus quis sit. 196. Appellatione a dessinitiva lacta reuocari etia potest inter- Iocuro ia

20쪽

loeutoria,licet ab ea non fuerit appellatum. xoia Appellatione pendente nihil innovandum, estque de eo tu dici a quo appellatum est, per iudicem appellationis inhibendum:&innovatu seu attentatu rescindendum. xos. Appellandi ius non competit alij, quam qui condemnatus est vel qui egit. xoi. Fallit.ibidem. Appellans iniusse,sumptusaduersario in quadruplum restituere tenetur. iii Appellantis contumacia quomodo punienda. xo Arbitri. Arbitri sententiae si non partatur, actio ad pKnam eonsequendam competit. 4 1 Archiepiseop-.

Arebi episcopus an iurisdictionem habeat in subditos sui

suffraganei. προ

Authore damnato,an libri eius damnati eenseantur. iit nisi . ' I. BAptismus an & quado per Diaconu eelebrari possit. io. Baptismus de confirmatio in qRibus conueniant. ἀχs. B ptismus originale peccatum tollici Baptismus quando conserendus. a io Baptismo non in to tum absumitur vetus insinuas sed vires amittit.

Baptismatis usus & ratio quae sit. Baptizandi quamdiu ab esu carnium, & a vino debeant abstinere. Reneficium.

Beneficiu habetibus aliud beneficiu nil est eonserendu. 'Be 'Quin vel alienum vi pecupatum, seu seienter iniuste se quis intruserit,proprium etiam amittitur. 3oI. Beneficium vacans licet spectet ad prcsentationeui alicuius elerici,a legato tamen Papae conferri potest. 28o. Beneficia auferendi ius quibus competat. 2o4 Beneficia plura si simul vaeare incipiant ,non omnia debebuntiar,sea ordo scripturae spectandus erit. 2eneficia sunt eosereda sine diminutione Eeelesamea Lazeneficio per triennium erit priuandus, qui scienter indignum elegit. Beneficiorum collatio nullρ pretio interueniente fieri d