장음표시 사용
41쪽
Vsusfructus iniis rebus quaevsu consumuntur non potest constitui. Vxore. 18.Vxore maritum deserente,vel contra:o contractu nuptiali datur actio, qua desertus desertave ad deserentem recuperandum experiri potest. Uxorem repudiatam ab alio, ducens, qualiter puniendus.
Vxoris incommoda ,&aduersam valetudinem maritus su- stinere debet. 478
42쪽
DE LEGIBUS, MAGIS RATI.bus,&iudiciis publicis.
V S Dictum est, quia iustum. e. ius generale. f. ius autem.distinct.j. Aliam etymologiam vide M. I. C. libro primo,capite j.quaest.iij. II. DIFFERENTIA. Iuris & legis. 'Disserunt ius&lex, quemadmodum genus & species. Lex enim iuris species dicitur d.c.ius generale,in princ. III. ORIGO iuris ciuilis exponitur distin. vi1.c.j.cum duo b. sequentib. Concordat M. l. C. cI cap.j.quaest. V. Iuris Pontificij origo exponitur distinct.xv. c.j.cum sequente. IIII. SPECIES aliquot legum enumerantur distinct.
ii.e.quaedam,cum duob.sequentibus. V. R AT IO&vsus iuris legumq; ,est coercitio humanae audaciae & nocendi facultatis.distinct.iiij.cj.cum sequente. xxiij.q.V.C. non frustra. - VI. OFFICIUM legum exponitur diuinct. Iij.c.priui- Iegia. q.ossicium,cum sequente. Concordati. vj. Ede legi,' vi I. DE LEGISLATIONE.
I. Regula:Transato sacerdotio. legis quoque ferendae potestas transfertur.c.transtato. iij. de constitutionib. Concordant ea quae habentur J. cap.iiij. in princ.
43쪽
x METHODI IURIS PONT. I l: R Sul ; QM in legibus ferendis attendenda, desinu
I. Regula: Eius est ius interpretandi leges,euius estic iusserendi. XXV.qJ.curit. 3.quanquam. Concordat M. I. Clibd. cap. ij quaest.v. II. Regula:Prohibita eausa, prohibitus quoque eensetur ei istus,c. cum quid. xxxix. de reg. iuris, in vj. c.nam concupiscentiam. iiij.de constitutionibus. III. Regula: Prohibito effectu, omnis eius causa prohibita censetur.e.cum quid. s de reg.iuris,in n. IIII. Regula:Vbi eadem ratio,ibi idem ius constituen. dum est , per ea quae habentur M. I. C.lib. j.cap. .quaest. . reg. q. Cuius exceptio prima haec est: Nisi aliquid contra Ius commune statutum vel introductum sit. hoc enim ad similes casus non est trahendum.c.quae a iure.xxviij. de regis iuris,in vj.l xvij.& l. xxxix. 1yde legib. Altera exceptio est: Nisi propter necessitatem aliquid ita tutum sit: nam nec hoc ad similes casus est trahendum.c. in argumentum. 78.de reg. iuris, in n. j.q.vij. e.quod pro remedio.ix.quaest.j.c.Ordinationes. , . quam uis.c.cum in cunctis. vij. in princip. versea Propter.de electione. cap.in causis xix. in fin.de sententia αre iudicata.l.quae propter.cxxij.sfide reg.iuris. V. Regula: Cessante legis ratione, cessat lex. d. c. quod pro remedio,& d. f.quamuis. VI. Regula: In re obscura id sequendum, quod legibus contrarium non est. c.vltim .in fine,distinet. xiiij. l. xix. isdeIegib.l.quoties.xxxxxxvij.ffide teg. iuris., I UbRmu - re dubia loci consuetudo est attendenda. l. si de interpretati xxxvij. eum l. sequente. T de legib. l. semper.xxxiiij.ii de reg. iuris. l. xviij. 3.optimum ergo. is de initrum. Iegato. Qu*d si varia sit consuetudo, ea potius attendenda, quae magis rationabilis est, & alij minus pranu dicans.c. cum olim. .de coniuetudine. VIII. Regula: Leges priores, quamuis abolitae, in po- uerioribus interpretandis adhiberi postulit. l. non cit no-
44쪽
IX. Regula: Quae in alicuius fauorem constituta sunt, aduersus eum non sunt interpretanda. c. quod ob gratiam. 0j. de reg. iuris, in n.Concordat M.I. lio. c. ij. q. J.reg. vij. X. Regula: Beneficium Principis latissime interpretania
lecti. vj. de donationi b. Uij. F.de constitui princi p. l. h.C. de bonis vacantibus. Huius regulae exceptio est in literis super obtinendo beneficio impetratis, e. quam uis. iiij.in prine. de praebendis, in V. Cui tamen exceptioni videntur repugnare capitula S .proxime proposita. μX I. Regula: Cum lex in praeteritum quid indulget in futurum vetat. l .cum lex xxiJ.fLde legib. item j. q.vij.c.qu
ries a populis.c.exigunt. c. donatum. F. fin.
XII. Regula: Cum quid lex permittit, nolens praecip t. Ideoque non committitur contra legem, si non fiat quod Iermisit. xxxj. q. j.c. hac ratione. fin. Cuius exemplum in ecundis nuptiis proponitur d. c. hae ratione,in prine Sed Mde regula propocta vide I .c.prox.except.ix. Haec de regulis interpretandarum legum snt dicta. Plures huiusinodi regulas vide j. lib. proxim.cap.xvij.S M.I. C.lib.j. cap.ij. quaest. vj. item lib. ij. cap.xxiiij.
tione, & iudicio de iis. Non est liberum iudicare de legibus , sed oportet iudieare
secundum eas : nec mutandae aut distinguendae sunt leges a priuatis, vel iis quibus legum ferendarum potestas non est. distinct. iiij. cap.erit autem. F. fin. cum c.sequente. item c. ne innitaris.v.de constitutioni b. xvij. q.iiij. c.si quis suadente S. committunt.l.iJ.C.de crimine sacrilegi j. l. minim E. xxiij. T. deli l. ij.ff.de constit.principum. Exemplum habetur cicum omnes. vj. de constitutionibus. Huius regulae exceptio est: Nisi urgens necessitas, vel euidens aequitas mutationem aut distinetionem exigat. c. non debet. viij.in princ.de consang.&assi. d. l. ij.& l. etsi .cxliij. V. de reg. iuris. Sanὸ sine euidenti aequitate Papa Honorius totum Ius ciuile, multis vigiliis excogitatum,reiicere videtur c. super specula.xxviij.de priuilegus.
plu&iniustitia. Legum accidens est iustitia& iniustitia, quarum illa isses obseruat, haec contemnit. Est autem iniustitia duplex.
45쪽
Vna , qua eontra expressa legum verba committitur : alte .ra,qua salutis verbis legis, mens eius eircumuenitur. Quae posterior species approoature.vltim .de reg. ivr.in n.l.Xxix. cum l. sequente.sLde Il. l.V.C. eod.tit.
trarijs legibus conciliandis. I. Regula, De antinomia concilianda ex causa, tempore& loco,habetur dist. xxix. in princ. cum tribus cc. sequenti b. Tx causa conciliandae antino mi exemplum proponitur distin h. xxx. in prin .distin xxxj.c.si laicus. f.quod autem,cum c. sequente. Ex tempore conciliandae antinomiae exemplum proponitur distinct. xxxj. in princ.cum c. sequente. Ex loco exemplum proponitur dist.xxxj. c. penult. f.si quis igitur. II Regula conciliandae contrarietatis canonum est,quod ςius concilij sententia tenenda est, cuius antiquior & maior est authoritas. distinct.. o.αdomino. 9. in fine autem.xxxiij. q.ij. c. hoc ipsum. f. in sine autem. III. Regula habetur distin.xix.e.in canonicis. IIII. Regula habetur distinct.xx.c.j.cum c.sequente. V. Regula habetur xj.q.iij. c.qui resistit.
- De haedisseritur distaiij.c. ilhis temporalib. 9.leges.
DE EXCEPTIONIBUS D uersus leges. Cap. II.
Rξgulariter quidem leges obseruandae sunt quod coistra eas fit pro iniusto habendum distinet.x.c.de capitu
piae. c.ecclesiastica .c. imperiali. Concordant ea quae proposta sunt paulo su perius quaest. ix. Plane 7ropositae regulae exceptiones hae sunt. I. Exceptio: Nis lex ab eo lata sit, qui eius ferendae potestatem non habuit. Quae exceptio approbatur simul ocdistinguitur M. I. C. lib. i. cap. iij. except.j.Cuiu S exemplum habetur c. ecclesia. x. de constitutionibus. Sed & huius exceptionis replicatio est: Nisi is qui legis ferendae potestatem habebat, legem ab alio latam confirmauerit. Quae replicatio approbatur d. capit. ecclesia. x. vers. nisi ab ecclesia sucIit.
46쪽
fuerit. dc e.eum aecessissent. viij. d. tit. de constitui. Plura Ohuiusmodi confirmatione dicentur alibi. II. Exceptio: Nisi lex iniqua sit & parum rationabilis.
Haec exceptio reprobatur per ea quae proposita sunt s. cap. pro T. quaest. T. Quibus concordat distinct. x.c.ego solis, in prin. l.xx. cum l. sequente. ff.de llis i. 3.fin. Tadl.Aquiliam. I. prospexit. xij. in princ. ff. qui & a quib. manumiui.l .penuit. s. praetor quoque.Ede iustitia& iure. l. iij. S.fin.Tdes appell. legata. Plane exceptio proposita admittitur in casu, de quo J. except. proxim. item j. cap. prox. de consuetudine,reg.iij. except.ij. III. Exceptio: Nisi lex iuri diuino vel naturali contraria sit.dist iij. c.quo iure. .fin,cumc.sequente.item distinct. I x. in prin. cum c.sequete,&c.vit.l.quae rerum natura cxxxxviij.sLde reg. iuris. Concordat item J. excepi. xij. repl.J.α i. cap. Prox.d.reg.iij.except.j.repl.j.dupl.j.&excepi. ij.distinct.j. III I. Exceptio: Nisi lex ecclesiasticae constitutioni repugnet. XXV.q.j.c. sunt quidam. c. contra. item distinct. ix.c.vit. uem distin h.x.in prin. cum c. sequente. c. non licet. c.certum. c.constitutiones. c. imperium. c. suscipitis.c.quoniam. item distinct.xij.c.scit sancta.verssi illis canonica. item Xu.q. iij.c. sane.Concordant item ea quς habentur J.excep. xvj. Exemplum habetur xxxv.q.v.c.ad sedem.
V. Exceptio: Nili contra libertatem vel immunitatem ecclesiae lex sit lata. c.aduersus.vi j. 3.quia vero nec sic de immunitate ecclesiar. Exemplum habetur c. statutum. I x. de haereticis, in n. Plura de hac exceptione vide in priuilegiis Eccesiae. V I.Exceptio: Nisi lex contra authoritatem tedis apost sicae lata sitic.constitutionem .ij. 3.fin.de verb.signific.in vj. VII. Exceptio: Nisi exceptio contra legem introducta causae peto positae insit. c.j.in fin.de rescriptis. Concondat M. I. C.lib. j.cap.iij. excepi iiij . . VIII. Exceptio : Nisi lex seu ius sit personale vel priuilegium:hoc enim ad alios,quam quorum priuilegium est,non extenditur, per ea quae habentur J.c.pro X. de priuileg.reg. ij.
lex magis quam praecipiat. hoc enim casu non delinquitur. quamuis aliter quam lege cautum est, fiat,per ea quae habetur s.c. pro X. quaest.viij.reg.xij. quib.accedit c.vit. 9.fin.dist. iiij.& xiiij.q.j.c.vli Exemptu habetur d.qq.c.episcopus. 6.nn.
47쪽
Papa contra legem dispensaverit.distin
Tiiij.c.j. 9.n.cum c. sequen.j. q.vij.c.requiritis. c. dispensationes. Exemplum habetur aeq.vij.c.didici. Sanὸ sex causae, ex quibus contra leges dispensari potest, enumerantur. d. c.re quiritis,h iste verbis:Pro tempore, pro persona, intuitu pietatis,vel necessitatis, siue utilitatis, & pro euentu rei. Prioris Pro tempore exempla proponuntur d.c.requiritis. 3.ta.cum C.sequente. Pro persona exemplum dispensationis proponitur d. q.vij. c. tanta nequitia. Intuitu pietatis exemplum dispensationis habetur d.q. vij e.si qui vel. Necessitatis intuitu
exemplum proponitur d.c. si qui vel. g. necessitate. & d.q.Vij. c.quoties a populis. item lx.q.j.c. ordinationes. f. quamuis. Vtilitatis intuitu dispensationis exemplum habetur j.q. vij.ctali coniugio. Pro euentu deniq; rei dispensationis exemplum habetur d. c. tali coniugio. s. fin.cum cc. sequenti b.c. donatum. Haec de exeptis propositae exceptionis. Cuius replicatio prima haec est:Nili nulla ex causis iam enumeratis dispensationi insit: hoc enim casu dispensatio non valet. d. q. vij. c. si quis episcopus. F.fin.cum .c.sequente.item c. in causis. xlx.de sententia & re iudicata. Altera replicatio est,Nis contra ius naturale Papa dispensaverit. distin. xiij.in prin.Huius duplieatio haec est: Nisi ob maius malum euitandum contra ius naturale dispensatio fiat.d.distin. xiij. in prin.vers. nisi forte duo mala. item c. duo mala.c.nerui. Huius duplicationis triplicatio est: Nisi duo mala non in eadem,sed in diue ais personis sint metuenda.dist. xiiij. in prin. cum c.sequente. Plura de duplicatione proposita vide J. excepi. xix. Tertia proposi tae exceptionis replicatio est: Nisi contia praecepta
Euangelica,vel decreta patrum dispelatio facta sit. dist. xiiij.
c. vlt.in si. XXV. q.j.c.quae ad perpetuam.c.sunt quida. Quarta
replicatio est: Nisi ius alterius dispensatione plurimum laedatur. Quae replicatio approbatur per ea quae habentur Lexcepi. XV. repl. I. Haec de decima exceptione.
XI. Exceptio: Nisi causa legem praecesserit.c. cognoscentes.ij. & c.vlt.de constitutionibus.Cuius exemplum habetur c.dilectus.v. ut lite pendente nihil innovetur. xxxij. q. iiij.c. dixit plura de hac exceptione vide M. I.C.li.J.c. iij. exce. xiiij.
J L Elceptio: Nisi lex sit murata,vel in desuetudinem
abierit. distinct.1iij. e. in istis. I.leges. vers. sicut enim. Cuius, exemplum habetur d.9.leges. vers . unde illud. & d.distin. iiij.c.vlt.f. haec risi. item xxxij. q.iiij. c.quis ignoret.Huius exceptionis
48쪽
rtionis replieatio prima haec est: Nisi ius sit naturale. Me
enim alia lege vel consuetudine mutari non potest. cap. ius naturale,in nne.dist.j.item c.j. 6.naturale distin. v. e. vlt. f.naturale ergo. distin. n. c.vit.in prin. de consuetud. Inst.de iuro naturali. f. sed naturale. Inst. de legitima adgnator. tutela. s.fin. l. viij. E. de reg.iuris.l.ij.ss de viafructu ear. rer. quae usa consum. l viij. ff. de capitis diminut. Concordant ea qua: habentur s. excepi. iij. Altera replicatio est: Nisi saera seti-ptura sit mutata. distin. ix.c.quis nesciat. c. noli frater. Conis tradicit distin. v. c.j. sed cum naturale. Soluitur haec contrametas per distinctionem c .vit. 9.his itaque. distinct. vj . Te
tia replicatio videtur: Nisi posterior constitutio legis mutandae nullam faciat mentionem. Sed haec reficatio cap. , vers. quamuis de ipsa de constituti in n. Quarta replicatio est: Nisi cum lex vel consuetudo alicuius to ei esset specialis, posterior lex sit uniuersalis . haec enim speciali alicuius loci legi vel consuetudini non derogat, nisi nominatim eius mentionem faciat.d.c.j.Cui tamen contradicit i.iij. S. Diuus Hadrianus. ff. de sepulchro violato.Plura de exceptione proposita vide M. I. C .lib. j.c.iij. excepi. xvij. XIII. Exceptio: Nisi ecclesia vel ecclesiasti eae per nae
leges ciuiles non observent. c. quae in ecclesiarum. vij. & α ecclesia. T. de constit. xj.q.c.continuae. xxxiij.q.iJ.c.inter haec.
Concordat item s. excepi. iiij. Planὰ propositae exceptionis replicatio est: Nisi nulla canonica constitutio legibus ciuilibus repugnet: tunc enim iis ecclesiasticae personae aequὸ ac Iaici obstringuntur.distin.x.cap.lege Imperatorum. ij. S. fin.
distin. xij. e.scit.sancta. item de operis noui nunciatacd. .quia yero iij.q.v.c.de accusationibus.vj.q.J.c. nos sequentes.
XIIII. Exceptio: Nisi quis aduersus ecclesiastica spe sonas legibus ciuilibus non obtemperet. Reprobatur haec
exceptio d.c.l.Imperatorum. ij.,.si.&d.dist. T. c.si in adiuto- Iium .c.quoniam .vers.& pontifices pro cursu.c. certum est. X V. Exceptio: Nisi Papa contra leges vel canones fecerit. XXV. q.j. Q.Vlt. 6. his ita respondetur. Huius replicatio est: Nisi facto Papae, quod eonita leges v et canones fit, alius sine euidenti ratione plurimum laedatur. d. F. his ita respon. er.ut priuilegia videlicet.item d. c.vit.In prin. vs que ad d. S.
postea, in princ. Pluta de replicatione proposita video. cap. P Q . dc Privilegiis, xeg. iij. exceyt j. Sed & plura de cacertione
49쪽
ptione proposita vide s. excepi. iiij.& excepi. x. sanὸ exemptio haec, quae iure Pontificio datur Papae, iure Ciuili datur Imperatori,i .Princeps. xxxj. E. de legib. Cui contradicit ea stum .dis .ix. De qua re vide plura M.I.C.li.j.c.iij. exce.xviij. XVI. Exceptio: Nisi Spiritusancto ductus contra leges
XVII. Exceptio : Nisi certi alicuius loci lex sit vel consuetudo,non uniuersalis: haec enim alios, quam quorum lex est,non ligat. distin xij. Qilla autem. c. illud breuiter, in fine. Huius replicatio haec est: Nisi metropolis specialem aliquam legem vel consuetudine obseruet: hanc enim alias ciuitates su biectas seq ui par est. d. distin.xij. c.de iis. item dist.
Σj. c. nolite. c.palam. Sc c. vlt. item distinct. xij. c. non decet. ij.& c. praeceptis. item l .j.3 sed etsi quae leges. C. de vetere iure enucleando. Inst. de satisdationib. I.fin. Huius replicationis duplieatio est: Nisi consuetudo particularis sit minus rationabilis d. dist.xij. c. nouit.Hicet is.xij. ff. de officio praesidis. XVIII. Exceptio: Nisi lex vel consuetudo sit incertar haec enim neminem ligat. d. distin.xij. c.illa autem. vers. alia vero quae. & g. fin. Ad hanc exceptionem pertinent opiniones Doctorum controuersae, quarum authoritas probabilis tantum,non necessaria est: ideoque indifferenter habendae. Huius exceptionis replicatio est: Nisi id quod incertum est, fidei catholicae vel bonis moribus repugnet. d.c. illa autem.Versquod enim neque.
XIX. Exceptio: Nisi ob grauius delictum euitandum quis legi non paruerit. Haec exceptio approbatur simul Mexemplis declaratur. dist. xiij. in prin. cum duo b.cc. sequen. Aliud exemplum habetur l. si ita vulneratus. si. f. quod si quis absurde. ff. ad i. Aquiliam .d l .si seruus. lxiij. 3.quod vero. vere nam licet. alioquin. ff. de furtis. Huius replicatio est: Nisi quis legis non paruerit ob grauius delictum non a se, sed ab alio euitandum .dist.xiiij. in prin.cum c. sequente. X X. Exceptio: Nisi propter ignorantiam legi non paruerit. Quae exceptio approbatur simul &distinguitur c. veanimarum .ij. in prin. de constitui. in n. De qua exceptione plura dicentur J. lib.V. de exceptione ignorantiae generali. XXI. Exceptio: Nisi extra territonum legislatoris legi
non paruerit. d. c. tanimarum. ,.statuto. Haec de exceptionibus aduersus leges: quarum tamen plures vide ic prox de aure non scripto, aeg.iij. item M. I. C. lib.j.c.iij.
50쪽
diuisionibus ac steciebus. cap. III.
HActenus de Iure & legibus in genere dictum est: nunc de iisdem in specie est dicendum. Prima diuisone ius aliud publicum, aliud priuatum diacitur,distin.j. c. penult .l.j. f. huius studi, T de iustitia& iure. Inst. eod. tit. I. fin. Eadem legum diuisio, sed alia sententia, habetur xix. q.ij.c.duae sunt. Altera diuisione ius diuiditur in naturale, gentium & ῶ- uile, distin. j. in princ. & c.ius autem .l.J.9.priuatum. 3.de tu stitia & iure. Instit. eod. tit. 3.fin.Similis diuisio est distinet. xj. cap.catholica. Tertia diuisone ius diuiditur in ius personarum, rerum& actionum,l.j. U. de statu hominum. Instit.de iure naturali, gentium & ciuili . . siti. Ad ius personarum pertinet ius maris &foeminae. Mas autem dicitur ad imaginem Dei creatus , scemina non item. Ideoque haec velare caput iubetur. xxxiij.q.V.c. haec imago .c.mulier. Quarta diuisione ius diuiditur in diuinum& humanum, distin. j.c.omnes leges. diit in .Viij.c.j. Quinta diuisone ius diuiditur in scriptum & non scriptum, seu leges & mores,distin.j. Qius generale. De hac diuisione dicetur etiam a. eod. c. Vbi de iure ciuili specialiter agetur, reg. v. Hactenus diuisiones iuris enumerauimus. N unc species secundae diuisionis latius Persequemur.
f.ius naturale. Declaratur haec definitio distin. vj. c. non est peccatum. 3. his itaque respondetur. Alia iuris naturalis definitio habetur d. dist.j.c. ius naturale.l.j. I. ius naturale.T de iustitia & iure. Inst.de iure naturali,in prin.
betur ibidem. Sed & alia differentia est, quod naturale ius vetustius sit. distinct. v. in prin. 3. naturale. Concordat j. de iure ciuili reg.iij. item, quod naturale sit dignius. d. , .uatua s