장음표시 사용
171쪽
uetur cap.quam perniciosum. xj.de usuris. II. Regula: Usurarius testamentum tacere prohibetur. exquanquam.ij. F. fin. de usuris,in D.Plures euentus vide sis
propositae accusationis. I. Regula: Etiam sine accusatione ossicio magistratus usurarii puniendi.cap cum in dioecesi.xv.de vluris II. Regula: De cxceptione usurario agenti opponenda, si non restituat usuras,cauetur cap.debitore S. VJ. D p mς- iureiurando .cap. quia frustra. xiiij.&cap. Michael.x J. usuris. Haec de usuris.
Actenus de legibus, magistratibus & iudiciis publicis actum est. Nunc de iudiciis priuatis agetur. ubi praemissa generali iudiciorum descriptione, dicetur primum de personis IudI-ciorum, hinc de rebus, tertio de actibus iudicialibus. Quarto euentus & consequentia Iudicioram tractabuntur: postremo adfinia iudiciorum remedia. italorum sulit , iudex, essessio Postulandes aduocati.procuratores & defensores, actor & reus. Quae personae ex parte breuiter enumerantur cum suis ossiciis uia. q. iiij. ea j. Res iudiciales sunt, res litigiosae, seu In deductae. Actus iudiciales sunt, In Ius vocare, actIonem ςdere, dilationem dare, excipere, replicare, cauere , mcontestari.de calumnia iurare, caulam probare, cognosce-xe ac referre, sententiam formare ac pronunciare. Euentus di consequentia iudiciorum sunt , appellatio, res indicata, iudicati actio & exceptio, sententiae executio, in possessio-
172쪽
nem bonorum missio, venditio bonorum debitoris, sumptuum & expensarum litis restitutio, exceptio. Quod quis. que iuris in alterum ,&cari. Adfinia denique iudiciorum remedia sunt, extraordinariae cognitiones,compromissum di transadtio. De quibus omnibus dc singulis ordine dispiciendu, praemissa tamen generali iudiciorum descriptione.
DE s c R I P T I ο 1 b diciorum generalis.
cap. I. PRIMO: Ratio iudiciorum est , eoercitio malorum 3e
pax publica. xxiij. quaest. V. non frustra. l. xiij.versidei co tamen.C.de Iudaeis.
I. Regula: Non nisi in ciuitatibus & Ioeis insignibus iudicia exercenda c.statutum. . in princ. vers nec audiantur alibi. de rescriptis,in vj. II. Regula : Ubicunque in sua dioecesi praelatus elege est,iudicia exercere potest.cap.cum episcopus. ij.de ossicio ordinari j,in vj. III. Regula di Non nisi in sua dioecesi,vel in qua appest, tum est, iudicia exercenda. c. t litigantes. v. d.tit. Cuius e reptio ptima est:Nisi consuetudo loci aliud permittat. d.c.v. veisnisi sibi aliud de consuetudine. Altera exceptio est: Nisi iudex a sua dioecesi expulsus sit. Clement. j. de foro competenti. II. Regulae Delegatus extra locum eommissionis iudicium exercere non debet. cap.statutum. xj. S.in nullo. de rescriptis,in vj. V. Regula: Ne in templis vel coemeteriis iudicia exerceantur. cap. decet. h. S. cessent in ecclesiis. de immunitate eccles in n.
Diebus feriatis iudicia non exercenda. xv. q. iiij.in princ. cum sequentibus,vsque ad q. v. Concordat M. I. C. libaj. ed. quaest. ij. ieg. .in prin. Huius regulae exceptio prima haec est: Nisi partes feriis renunciauerint.Quς exceptio approbatur M. I. C. d. regul.j. excepi. j. Cuius replicatio est: Nisi seriae
173쪽
introductae sint non fauore hominum , sed in honorem Dei& sanctorum:his enim renunciari non .potest. cap. vltina. deseriis. Huius duplicatio estiNisi necessitas urgeat,vel pietas suadeat.d.c.vltim .versnis necessitas urgeat. Plures proposi tae regulae exceptiones vide M.I.C.d.reg. j.
tentia & re iudieata. Pana indicis malitiose disserentis expeditionem causarum cauetur ex tr uag. com. j. f. etsi sorsan, de rreuga & pace. Alia poena statuitur l. properandum xj.6 sin autem utraque.C. de iudiciis. . . Ti. Regula:Iure ciuili intra triennium causae pecuniariae debent finiri. d. l.properandum.xj. Cui contradicit ca.venerabilis. xx. de iudiciis.
V. ADII NCTA IUDICIORUM.1 I. Regula : Vt lite pendente nihil innovetur,cauetur cap. j. eum c. sequente. ut lite pendente nihil. c.ciam venissent. .dh institutionibus. Concordant item ea habentur J .cap. xvii vij.reg. xiij . Declaratur regula proposita definitione Iitis pendentis Clement.cum lite.ij. t lite pendente.Sane ad regulam propositam pertinet de re litigiosa non alienanda, de quo tamen dicetur spςcialiter J.cap.v. I iesi II. Regula: De nctis iudicij conscribendis cauetur cap. quoniam.x .de probationibus. , b III. Regula : Vt omnia in scriptis proponantur, cauetur ipso iure. sed excipitur causa clerici conuenti. Quae exce- .ptio approbatur simul& distinguitur xj.q.j.cap. si quis cum. Nouel l .lxxxiij. IIII. Regula: Vt omnia mitissima verborum relatione non contentiosis vocibus nec risibus agantur, cauetur V. q. iiij.c vitam .Haec de adiunctis iudiciorum:quo tamen reserti etiam possunt officia aduocatorum procuratorum, iudicium,aselibrum,ne on totus processus iudiciarius.Sed de
his ).tractabitur.Nunc de personis iudieij agendum.
174쪽
& de foro competenti. Ex persona iudicis sumitur recusatoria iudicis & soti pr scriptio, qua consequitur reus,ne ad actionem propositam respodere cogatur apud iudicem recusatum. Quae prς- scriptio approbatur iij.q.vj.ca.pulsatus,in prin.xj.q J.c.cterticus. Qi d si fori prcscriptione opposita iudex nihilominus sententia in causa principali tulerit,ea ipso iure non valet,ut I. cap. Xix. exceptij. dicetur,& iudex in Ctimatione interesse punitur. cap.olim. vij. de iniuriis. Plane regulariter quidem iudex competens praesumitur, quique excipiendo incompetentem eum dicit,ipse suam exceptione seu pr scriptionem tenetur probare. Sumuntur autem huiusmodi exceptiones partim ex qualitate ipsius iudicis, partim ex persona actoris , partim ex persona rei conuenti, partim ex re quς pet rur, partim ex genere caus; & ex aliis huiusmodi circuivit tatiis, quemadmodum M.I.C. libro ij.ca.i j. copiosius ostendit. Quo ordine seruato, fori praescriptionis & recusatoriae iv. dicis causas seu species subiiciemus: eo tamen praemisso, θhuiusmodi causae non solum reo fori praescriptionem seu recusatoriam iudicis suppeditant, sed actori quoque ad r plicandum fori praescriptionem prolunt.Siquidem actor replicando excipit aduersus iudicem, ad quem reus in soti praescriptione prouocauit. I. Exceptio: Nisi iudex surdus vel mutus sit. Haec exceptio cum aliis quibusdam approbatur iij.q. vij. cap. j. S tm
II. Exceptio: Nisi iudex furiosus sit. d. cap.j. vers& qui perpetuo. De hac exceptione agitur etiam Lxxxix. in princ.& l.xxxxvj.ff.de iudiciis. III. Exceptio: Nisi iudex minor sit aetate. d. c. j.verc&impubes. Cuius replicatio est: Nisi maior sit decem & octo annis.l.lvij.ffide re iudicata. Quae tamen replicatio mutatur cap.cum vigesimum. xij. de officio delegati. IIII. Exceptio: Nisi iudex senatu motus sit. d. c.s vers. lege qui a senatu motus est. V. exceptio: Nisi formina iudex sit data.d cap.j.versmoribus Reminae.item xv.q.iij.in prin. 6.econtra ,ςum sequentibus:vbi obiectio ponitur & soluitur. VI. Exceptio : Nisi iudex tuus sit. d. c. j.vers& seruus
subiicitur replicatio talis: Nisi publice liber sit teputatus.
175쪽
Cui concordati. iij.Tde ossicio praetorum. VII. Exceptio: Nisi causa iudicem datum contingat, vel iudex simul accusator esse velit.iiij. .iiij.cJ c.nullus. VIII. Exceptio: Nisi iudex datus sit dominus, famili
xis vel socius actoris vel rei conuenti. cap.causam. xvij.ca.insinuante. XXV.c.cum R. X xxv.vers. exceptis canonicis .de ossi
cio delegat oncordat item M.I.C.lib.h. c.ij.except.X.Contradicit tamen iij q. vij.c. infames. .filius etiam. vers. nam Miudicem.l.lxxvij. Ede iudiciis. IX. Exceptio : Nisi iudex inimicus sit rei conuenti. iij.
X. Exceptio: Nisi iudex datus inpari vel maiori criminest cum reo conuento. iiJ.q.vij. in prin .c infames. I. penuit. C- qui sine. e.iudicet, in prinae. in grauibus. cap. postulatus .c.Vir. Contradicit Le. vlti,.s ed obiicitur. XI. Exceptio: Nisi iudex sit infamis.d.q.vij.c.j.in prin. XII. Exceptio: Nisi iudex sit peregrinus. iij.q.V.c.accu
setores.q. .c. Peregrina.c.leges. c. naquaequae. Concordant
item ea quae habentur j.lib.proxim .cap.vj. reg. xiiij. XIII. Exceptio: Nisi iudex sit excommunicatus .ca. adprobandum.xxiiij.de re iudicata. XIIII. Exceptio: Nisi iudex non sit fidei catholicae. ij. q. naea atholicus. Concordam ea quae habentur J.cap.rix. except.ij. ubi huius exceptionis vide replicationes. X v. Exceptio: Nisi iudex alij causam commiserit: hoc enim casu videtur ipse recusandus. Sed haec exceptio reprobatur sub conditione c.quam uis.vj.de ossicio delegati, in V. Plura de hac exceptione vide S. lib. proximo, cap.v. de iurisdictione. q. j.except.xj. XVI. Exceptio: Nisi cum pluribus esset causa delegata, quidam mon omnes iudicent. Haec exceptio approbatur simul&distinguitur J. cap. X ix. except.iiij.
X UIL Exceptio: Nisi eum pluribus causa esset delegata, singulis in solidum: uno iudicante, alij postea sese ingerant.c. cum plures.viij. de ossicio delegati,in vj. Hactenus exceptiones ex qualitate iudi cis desumptae sunt expositae. Sequuntur eae quae sumuntur eae persona actoris. XVIII. Exceptio: Nisi actor sit pupillus,vidua,vel alias miserabilis persona: hse enim ad Imperatorem in ius aduer-larium suum vocare retest.l.unica, in fine. C. quando Impe-xaxor inter pupillos,&c.Item ad iudicem ecclesiasticum.cap.
176쪽
ex parte. H.praesertim , . ex hoc autem. de soro eompeteati.
Huius exceptionis, quod ad ecclesiasticum iudicem spectar, replicatio haec est: Nisi causa sit petitorii, non posses iij iu- diei j. Quae replicatio praeterquam quod ex d.cap. xv. pater,
XIX. Exceptio: Nisi ecclesia vel clericus agat: Lic enim ad suum iudicem potest reum inius vocare. c. cum sit.viii .c. conquestus.xvj.de foro competenti. ij. q.v.ca.si quis praesbyter. xj.q.j.ca. si quae causae. in prin. Contradicit d. q. j.c. experientiae.c.si quisquam. Vide item J exceptaxxvij. Plane proinpositae exceptionis replicatio prima haec est: N isi laicus reus probabiliter neget rem ecclesiae vel clerici esse: tunc enim causa adsecularem iudicem spectat. cap.si clericus.v. de sorocompetenti Altera replicatio est Nisi de laudo contentio sit. Quae replicatio approbatur simul &distinguitur cap.extransmissa. vj. & cap. verum. vij. eod. tit. X X. Exceptio : Nisi poenitens agat: hic enim apud ecci sinicum iudicem suam actionem potest proponere. M.q.j.c. aliud. de poenitentia, distinctione prima cap. aliud. Nune de iis exceptionibus, quae sumuntur expertona rei conuenti, agendum est. XXI. Exceptio: Nisi reus couuentus alibi habeat domitacilium. xj. quaest. j. cap. si quisquam. Verc. quem ordinem. Concordat. M. I. C. lib. h. except.xv.in prin.Huius excepti nis replicatio prima haec est: Nisi xeus Romae deprehendatur: tunc enim apud sedem apostolicam respondere cogitur, exceptione proposita non obstante.capaicet. xx.deforo competenti. Concordat M. I. C. d. ez cepi. XV. repl. V.in prin. Huius replicationis duplicatio haec est: Nisi ex aliqua iusta di necessaria causa Romam venerit. a. cap. licet. ver nisi pro alia iusta. Concordat d. repl. v. lupi.j. & ij. Sed & eius exemplum proponitur ca. vlt. de dilationib. Plura de replicatione proposita vide d. repl.v. Altera propositae exceptionis replicatio est: Nisi causa, ex qua agiturabi, ubi reus conuenitur,
sit contracta:tunc enim reo exceptio Proposita non prodest, per ea quae habentur M. I.C. d.excepi acu. repl.vj Quibus concordant etiam ea quae proposita sunt S. libro prox. c.vj.q. vij. xeg. j. Huius replicationis duplicatio haec est: Nisi non ibi, ubi causa contracta est, reus veprehendatur: tunc enim eo in ius vocari non potest. cap. i. b. contrahemes.de soro com
petenti, in vj. Plures propositae replicationis duplicationes
177쪽
vide d.replic.va. Tertia replicatio est: Nisi reus ibi, ubi conuenitur, se soluturum constituerit.c.dilecti.xvij.de soro competenti. Concordant ea quae habentur M. I. C. d. except. XV-repl.vij. Quarta replicatio est: Nisi reus ibi,ubi conuenitur, se responsurum promiserit. d.c.dilecti. xvij.vers. qui se certo loco respondere. Concordant ea quae proponentur i. repl- gener. ix. Plure s propositae exceptionis replicationes videt
XXII. Exceptio: Nisi reus pari vel maiori dignitate
praeditus sit quam iudex.distin. xxj.c.inferior. .nolite.c.denique.ca. nunc autem .c.submittitur.& cap.vit. Plura de exceptione proposita vide M.I.C.lib.ij.cap.ij. except. XX h. XXIII. Exceptio: Nisi reus Christianus sit: tunc enim apud ecclesiasticum iudicem est conueniendus. xj. quaest.j.c. quaecunque. cap.relatum. vers.cum magis.ca.placuit ut quisequis,in fine. Haec glossa in d. c.relatum, interprete latur de pIimitiua ecclesia. X XIIII. Exceptio : Nisi reus clericus sit, vel alia ecclesiastica persona : tunc enim ad eccesiasticum iudicem iurisdictio causae pertinet,per ea quae dicentur J.lib.pro . cap.
X v. Exceptio: Nisi actor vel reus apud ecclesiasticum
iudicem litigare malit. tunc enim ei mos gerendus est. xj. q.j.c.quicunque.cap. omnes. Huius obiectio simul&solutio proponitur d. cap.Omnes. S. fin. cum cap.sequente. Concordat cap.nouit. xvj. S.nec sic illud. de iudiciis. Huius replicatio est: Nisi appellans,cuius appellatio non recipitur,literas ad alium iudicem impetrauerit. ca.interposita.lxX.3. eidem. de appellationibus. XXVI. Exceptio: Nisi officialis vel nuncius sedis apostolicae conueniendus vel condemnandus sit: hic enim ad iurisdictionem sedis apostolicae pertinet. extrauag. co m. cum Matthaeus iij. de haereticis. sequuntur nunc exceptiones desunt prae ex genere causae ex qua, & actionis qua agitur,nec non ex re quae petitur.
XX V Il. Exceptio: Nis causa sit ecclesiastica. de hae
enim laicus non cognoscet. c.decernimus.h. de iudiciis. c. ex tenore.xj.versnisi sit talis .de soro competenti. Huius exceptionis exemplum seu species est causa iuris patronatus. c. quanto iij. de iudiciis. item causa peccati & periurij. cap. novit.x10.eOLGI.c.vit,de BIO competenti,ta vj. c.venerabi
178쪽
lem. xxxiiij. I.idem etiam contra. de electione.Sed& exempli loco adduci possunt ea, quς proposita sunt S. cepi.xviiij.
item eius exemplum est. J. except. pro S.
XXVIII. Exceptio: Nisi religionis controuersia sit: haec enim ad Papam spectat.dist xvij. cap. multis. c. nec licuit ca. regula. vers. nec ullum item distinct. xviij.ca. de concilijs. XXIX. Exceptio: Nisi de priuilegij si edis apostolicae agatur: hoc enim casu soli Papae iurisdictio competit. cap. cum venissent. xij. de iudicijs. XXX. Exceptio: Nisi deseudo contentio sit: tunc enim ad dominum nudi cognitio spectat. c. ex transmissa. vj. cap. Verum. vij. de soro competenti Plura de hac exceptione vide in libello meo de iure seudali cap. iij. quaest. ij. X X XI. Exceptio: Nisi de causa natalium agatur,an qui legitime natus sit: tunc enim ad iudicem eclesiasticum cognicap. ruam. iij. de ordine cognit. cap. causam. vij.
quini ij sint legitimi Concordant ea quae habentur. i. replic. generali.Vij.duplicat.j. XXXII. Exceptio: Nisi alterutra pars testimonio iudicis egear.cap. dilecto. O de testibus. X X X III. Exceptio : Nisi reus in alia causa ab eo iudice appellauerit: hoc enim casu eum ut suspectum poterit recusare. c. d haec. vj. & c.proposuit.xxiii l. de appellationi b. Contradicit i. unica .F.apud eum a quo appellatur,aliam causam agere compelli. Plane iudex appellationis appellantem ratione appellationis, a iurisdictione eius, a quo appellatum est, eximere non potest. cap. Romana. iij. S. cum vero is. de appellation. in n.
dentium exceptionum generalibus. Hactenus exceptiones enumeratae sunt, quae ad forum declinandum & iudicem recusandum a reo conuenco possunt opponi. Sed&eaedem actori replicanti aduersus iudicem, ad que reus in sua fori praescriptione prouocauit,competere post unt,ut ab initio quoq; monuit. Plures huiuimodi exceptiones vide S. lib. prox.c. v. de iurisdici 'ne,re j excer. j.cum sequentibus: item M. I. C. lib.ij.ca. i). Plane tu persunt nonnullae replicationes generales, quae omuibus fere istis exceptionibus obstant,de quibus sequitur.
I. Replicatio est: Nisi plures sint rei diuersi sori: tunc
179쪽
enim omnes ad eundem iudicem , quamuis singulis non competentem,vocandi sunt l.j. cum l. sequente. V. de quibus xebus ad eundem iudicem, & cap.Ad quem autem iudicem hoc casu omnes vocari debeant, definitur cap.sane. iiJ. de
II. Replicatio: Nisi reus lite pendente vel post citationem alterius seri esse coeperit.c. proposuisti.xviiij. d.tit.Concordat M. I. C. d. cap. ij. quaest j.replicat.gener j. III. Replicatio: Nisi in causa reconuentionis actor re- conuentus fori praescriptionem aduersus iudicem conuentionis obiiciat. cap. dispendia. iij. 3. reus quoque de rescriptis,in vj. concordant ea quae proponuntur M.I. C. d. quaest. j. repl. gener. v. Huius replicationis duplicatio prima est: Nisi reus quoque reconueniens iudicem, apud quem conuenitur, suspectum dixerit. d. 9. reus quoque vers. nisi eos ut suspectos. Nouel. 96. S. sensimus. vers. quod si forte. Altera duplicatio est: nisi cum possessorio iudicio actum es.set.& possessio actori adiudicata, reus petitorium iudicium apud eundem iudicem mouere velit: hoc enim casu actori reconuento fori praescriptio no denegatur. c.vlt.de iudiciis. c. j. de ea. possessionis & proprietatis. Tertia duplicatio est: Nisi contra actionem poenalem reconuentio fuerit proposita. l. ij. f. sed si agant. ff. de iudiciis. Plures duplicationes vide J.c.X.reg. ij.exceptJ.cum sequentibus. IIII. Replicatio:Nisi reus qui fori praescriptionem obibcit,in eo loco ubi conuenitur,contraxerit vel deliquerit,aut res quae petitur, eo loco sita sit c. j. in prin. de priuileg. in V. De hac replicatione vide item S .excepi. xxj. repl. h. V. Replicatio est: Nisi iudex competens iusticiam denegauerit, vel negligens sit aut omnino non sit: tunc enim ad
alium, praesertim ecclesiasticum, reus vocari potest. cap. ex transmissa.VJ. in fine.cap.licet. x.&cap. ex tenore. XJ. 3. fin. de
foro competenti. Novell.86.in prin. suius replicationis duplicatio est: Nisi iudex ecclesiasticus iustitiam facere deneget,vel negligens sit, &ob id ciuilis iudex adeatur. c. qualiter. xvij. de iudiciis. Vide item de hac duplicatione 3. lib.
VI. Replicatio: Nisi apud iudicem ecclesiasticum quis
conueniatur: apud hunc enim fori praescriptioni locus elle
180쪽
VII. Replicatio: Nisi quaestio, cui iudex non competit. competenti quaestioni incidat.ca. ptudentiam.xxj.3.H.Vers. sin. de ossicio delegati. Exemplum habetur L I. sexta. Aliud habetur cap. de prudentiaciij. de donat. inter virum.& uxor. Concordant ea quae habentur M.I.C. d. quaest j. replicat. gener. xiij. Huius replicationis duplicatio prima baec est : Nisi causa ecclesiastica ciuili incidat, puta natiuitatis: haec enim quamuis incidens ad iudicem ciuilem non pertinet. cap. la tor.v.qui filij sint legitimi.cap. tuam. ii J. de ordine cognitionum. Altera duplicatio est: Nis principalis quaestio sine incidenti possit definiri. Approbatur haec duplicatio exemplo cap.causam.vij. qui silij unt legitimi. VIII. Replicatio: Nisi reus soli praescriptioni renunclauerit. cap.dilecti.xvij.versic.qui se certo loco respondere. de foro competenti. Concordant ea quae habentur M. I.C.d. quaest.J replicat. gener. xiiij. Huius replicationis duplicatio est: Nisi clericus fori exaescriptioni renunciauerit.cap. si diligenti. xij.&ca significasti.xviij. de foro competenti. Contradicit i.xxxix.C.de episcopis & clericis. IX. Replicatio: Nisi reus in non competentem iudicem consenserit. Approbatur haec replicatio per ea quae habentur M. I.C. d.quaest.j.replic.gener. xvj. in prin. Cuius duplicatio prima haec est: Nisi clericus in saecularem iudicem comstulerit.d.cap.xij.S c.xviij. Altera duplicatio est: Nisi iudex, in quem consenserunt, antea se pronunciauerit incompetentem .cap .significantibus.xxxviij. de ossicio delegati. Tertia duplicatio est: Nisi in alterius prouinciae iudicem consenserint. vj. quaest. iij. in prin. cum sequentibus,vsque ad cap. placuit. Quarta duplicatio est: Nisi antequam iudex aditetur, consentientem pinnituerit. l. xviij. ff. de iurisdictione. Contradicit cJ.de iudiciis. Quinta duplicatio est: Nisi subditi suffraganeorum in archiepiscopum, eiusve ossicialem consenserint.c.j.in prin.Ver.licet in ipsos. de foro copetenti, in vj.Plures huiusmodi duplicationes vide M. I.C.d. repl. xvj X. Exceptio: Nisi competens iudex sit suspectus.cap.siquis contra.iiij.&c.licet.IO. 3.fin.de soro competenti. XI. Exceptio: Nisi ante litem contestatam fori praescriptio non fuerit opposita .iij.quaest.vj.cap.vit. S.fin.& qu si vj. cap.si quis episcopus. s. exceptio. Concordant item ea quae habentur M.I.C.d.quaest.j.repti. xv. Haec de replicationibus generalibus, quarum tamen plures vide d.q.j in fine.