장음표시 사용
141쪽
τIs Vt D E CALUMNIATORIBVS. 1 oraccipitur ni: & ubi cohaerentia multa, vel om- m- ά. l. b. spopuI.nia negocia gesta sunt, pro uno eodemq, repu--q sa, tr. atquin. S stantur ri fungiturq; negociorum gestor pro- i, is stiber hamo. . curatoris partibus quamuis proprietas per eum uti per procuratorer, acquiri non possit q...is .m, ' pris, πῆ ι b.tit. ι' squis in alio. in pris. . ni. 1 i. '' γ'
Calumniatores in quadruplum intrat annum tenentur σ quomodACui cr aduersus quem detur calumniae actio sAnnus quomodo in quadrupli illa actione computetura Si quis ab alis pecuniam accepit, ne mibi negorium faceres flsisu preis rectigalis aut pomae quid exactu, authrauspo utetur Mus δTransactionis causa dare licet
I. l Nier illos vero,qui in iudicio experiun- stur singulari poenadigni existimati sunt '
Calumniatores: in eum enim, qui ut calumniar causa negocium faceret, vel non faceret, pe- . cuniam accepisse dicitur, intra annum in qu druplum eius pecunis,quam accepisse dicitur, post annum simpli in factum actionem se da- 4- ιι ispris. h iit. turum, Praetor pollicitus est . II. Quod iudicituri, non solum in pecuni rijs causis, verum etiam ad publicas & fiscales causas pertinere, responsum est, maxime L L S L crcum & lege Iulia repetundarum teneatur, tyimi Cocalumniato. qui ob negocium facienda, aut non facien- e. d. l.I. S.Hi.La. oetam dum, per calumniam pecuniam accepit b, pris. b. ui. O a &qui-
142쪽
iοι STNOPSIS THES. AD PAND. LIB. IIII.
& quidem pecuniam accepisse dicitur, si quid omnino compendi j sensit, puta si obligatione
sit liberatus: & siue ipse acceperit, siue alius eX eius voluntate ς. teneturq; hoc edicto etiam is, qui depectus est d. III. Ei autem,aduersus quem calumnia parata est, hoc edicto subueniturς: quare si quis& a te pecuniam accepit, ut mihi negocium faceret, & a me ne mihi faceret, duobus iudicijs mihi tenebitur f : sed haeredi, etiamsi intra a num, is cui calumnia parata est,moriatur,quadrupli illa de calumnia actio non datur g: in haeredem competit illa simplici, in isquod ad eum peruenit: quin praeter hanc etiam con dictio competit, si sola turpido accipientis versetur : si & dantis, melior causa erit possidentis,h. Is in bare δε titti sicut& alias una actio sufficit IIII. Et annus quidem in personam eius, qui dedit pecuniam, ne secum ageretur, ex eo tempore cedit, ex quo dedit, si modo experi undi potestas fuit: in illius vero personam, cum quo ut agatur alius pecuniam dederit,
. . ' . . ex quo cognouerit datam esse l.
si εν- νυμ V. Si quis ab alio acceperit pecunia Vx mihi negocium faciat,siquidem a Procuratore meo vel negociorum gestore, vel si ratum habui, ego dedisse intelligor: extra hoc autem, licet ι - alius misericordiar causa dederit, tunc & ipse
ι.i 'p' in idquod datum est, & ego in quadruplum
agere postum: atq; ita etia pater nomine fili j Vl. Cum publicanus mancipia retineret, se dataq; et pec unia esset, quae non deberetur,eκ
143쪽
πιτ I. IN INTEGRUM RESTITUTIONI P. hac parte edicti in factum actione tenetur i: I. diis tuis. SDDis quoq; qui ab innocente, sub specie criminis pecuniam accepit, secundum edicti huius formam restituere iubetur, irogaturq; ei, qui m. ιδsiabeo bit id commisit, pro modo delicti poena m: Desertio qui accusatur, si postuleriar, quaestio libbetur, quo absoluto in duplum precij accusator Domino damnatur, calumniae quaestione' nihilominus reseruatan. VII. Sane qui non calumniandi sed transigendi animo dederit, is hoc edicto non tenebitur , utpote, quod aduersus sordidas co n-cussiones tantum propositum sito.
Disputat. I. Respond. Matibias me ericissenses.
De in integrum restitutionibus: Tit. r.
Resitutio in int*rum qua occasione datur, quid fit sRestitutio praeseme aduersario,'causa cognita ,σ successeribus etiam datvr Propter dolum etiam resitatio comperit. Colent nonnunquam, etiam antequam, iudicia instituantur , restitutiones in integrii peti, obtineriq; & fieri : Praetor enim seu Magistratus ν, plurifariam hominibus vel Iapsis, vel circumscriptis subuenit siue metu, siue calliditate, siue aetate, siue absentia inciderunt in captionem , siue per status mutationem aut iustum errorem: cuius rei utilitas non et commendatione, cum se ipsam ostendat: proinde l, de his nunc tractandum c. II. Restitutio in integrum est actus,quo Iae-
Ist. alias. l. II. in causae- S. . nunc ridendum. de mino. as. an. Salicet in I. y placet.
144쪽
τIT. II. AVOD METVS CAUSA GESTUM ERIT. 1M cus no potesto: sed nunc de singulis copiosius. n. st. diuus Sin
Quod metus causa gestum erit: Tit., a.
I. 22. Metum c rim quomodo in Me edicto accipiamus f3. Suibus detur hie restitutis f4. s b. 7 . Quomodo sat resiturio sδ q.Io. II. Ia IJ M. Propter metum non solum smplex Resistoria, sed etiam quadrupli actio datur, cς quomodo Hras accio competat 'I s. Ib. Vbi huic edicto locus nonsi s
quidem sicut vim accipimus atrocem,&eam in aqua aduersus bonos mores fiat; ita metum in- limis .is p . telligimus maioris malignitatis, qui & in ho- rars meticulosu. l. q. meminem constantissimum cadatd: & rursus tam tum autem praesentem, in Vim, quam metum, praesentem accipere debe- prin b iis
mus φ. f. cl. nee timorem inprimII- Quamuis autem timor infamiae, vel alia σή l mqtμm ημum praesu- cuuis vexationis, suspiciol Vib iniser dx, is Coae meticulonias nimia, locum restitutis ni in in re g. d l. nee timorem p r grum non faciat i , sit quis tamen graui metu inde.c g. νlt. II. Vtiqvide. mortis, vel vinculorum , etiamsi in flagitio de- in prin.ι. γη- σι. pli, S sprehensus, aut ne proderetur, dedit aliquid, Π σsN b iit, L .s per Vel se obligauit, restitutio dabiturgi sicut & im /-s . t i a Peucr
amittendae libertatis, di ne stuprum qui p - su
tiatur , ne liberis nostraS Vis fiat, in Nimus inc- iso. ia . c 'GLtus elle, & ad relli tutionem iussicere dicitur ar. s mulier.in prin h.tit. h. itemq; si postquam armatus aliquis infun- t. d l. metum autem pra dum ingressus sit, quis e tando discessit, vel sisnton inpria. quis palsiis. cst, te adhibita manu aliquid facere in suo fundo, siue per vim tibi possessionein tradideriti. Animata .
145쪽
STN o PSIS NIES AD A P ND. LIB. IIII. III. Animaduertendum autem,quod Praetor hoc edicto generaliter & in rem loquitur, nec adijcit a quo gestum sit, & ideo in omni-λ. di. q. metum autem pra bus causis , ubi modo quid abest, quaecunque sentem in prin σ- g σηπι etiam sit persona, siue singularis, quae metum macue)ieη μm intulit, metum ue passa est, siue populuS, Vclba.yseqq cripli S. pen. re curia Vel collegium,Vel corpus,erit restituti vit. h. tit. l. a. l. b ad in diu. ex edicto locus &hic, sicut& alias inter C. eo. correos seruari solet i, quod unus praestiterit,l. S. huius modi. L. de duo id caeteros quoq; liberiabit m, quanquamlus missi cir promiti l.f. quod minus ab illo exactum sit, in id aduem Ss plures de est per q*m sus caeteros etiam actio deturn:& seruorum
- a s j p ν nomine etiam noxaliter agi possit
duobus. reis eoinit. HII, Ratum itaq; non habet Praetor seum. l. t . items eum me Magistratus, quod metus causa gestum est, sed ptione. S. sn. b tu. in integrum restituit, ut siue perfecta, siue im-n l. r, .aut in id. b. tit persecta res sit, siquidem conueniatur laesus deo. I. Ib. quod diximM f- eo , quod per metum gestum est, detur ei ad- ψ' . uersus petentem exceptio, siue ipse experiri madctii: aduersiri eum , qui metum intulit,q. d. t metum autem pri quiue ex hoc lucrum sensit, actio q, vel in rem sentem. g. xolemi autem. u res translata est e, vel in persona, si obligatior. d. l. metum autem p - per metum contracta vel remissa fuerit r. sentem. S. volenti autem- V. Ex hoc enim edicto restitutio in int
L I iacta oe pactis. in grum talis facienda est ossicio iudicis, ut si per
prini. tit. l. s. non interes. Vim res tradita est, retradatur cum fructibus C. eo, i perceptis ac percipiendis, omniq; causas,&de dolo repromittatur, ne sorte dcterior ressit facta: si acceptilatione liberatio interuenit, restituenda est in pristinum statum obligatio: si per vim stipulanti imisero , stipulatio accepto. facienda
146쪽
τIT. II. AVOD METVS CAVSA GEsTVM ERIT 11; facienda erit; sed etsi usus fructus vel seruit r. d. t metum autem praetes amissae sunt, restituendae erunt x. sentem, S , Iulianus. cr S. VI. Et quidem cum in rem sit scripta haec e λς edicto. actio, nec personam vim facientis solum c herceat, sed aduersus omnes restitui Velit, .. d. I metam autem ira quod metus causa factum est-, si quis, per me- senum S.Iin. tum Reus sit constitutus, & sideiussorem no- M. itemsi cilm S. labeo. lentem dederit,& ipse& fideiussor liberaturi σS squis per rim. h.tit. quanquam si solus fideiussor metu accessit, AE Uvtihm avtimn non etiam Reus, solus fideiussor liberabitur : -- . si fideiussor vim intulit, ut accepto liberetur, b. u. ctiam aduersus Reum competit haec actio η: d. l.iPud rerum .rerffsi ex facto debitoris metum adhibentis, fide- metum.σνers rit. iussores accepti latione liberati sunt, etiam aduersus fideiussores agi potest, ut se reponant a. l. 7.diuus. g. n. i. Dein pristinam obligationem y. in integr.rs l.ar. patri S. VII- Rursus sit metu a te coactus, acceptam J minor De mino af.an. xibi stipulationem fecerim, arbitratu iudicis, i *SGςς ηρη S qui,
apud quem ex hoc edicto agitur, non soldm aut raesentrem .rois
illud continetur, utan tua persona redintegre' cum a. seqq. h. tu. l.3. C. eo. tur obligatio, sed ut fideiussores quoq; vel eos- b. I. r. aiι Prator. S. sed dem, vel alios non minus idoneos abhibeas: quod Papiniaηus. cr I. assi. pra: xerea ut & pignora quae dederas, in ean- ἰώ nsillam.in primi.De --dem causam restituas a. non a Tan.
VIII. Neq; vero haec so lim si plex Rescissoria seu restitutoria a quae alibi utilis actio dici stur loco veteris actionis competit, sed datur autem actio. b ii linia. etia in quadruplu actio intra annum,si id quod sperrim. Ceo. propter metum agenti abest, arbitrio iudicis d. l.metum autem praesem ante sententiam non resti tuatur K: sed si in um S. licet tamen.
quadruplum quis egerit,snitur Rescissoria illa in rem vel in personam actio, dc contra a : postp annum
147쪽
ri4 smo PSIS THES. AD:PAND. LIn. MILT c d l. items cum S t. Wrs annum in simplum actionem pollicetur Prat post aηη-- σ ι ar.s mμ- tor e , sed non semper, sed, sicut ipsam resti sit c o Hr tutionem causa cognita g, si alia actio non sit 'urim L ω' , IX. Sicut autem in restitutionis discepta aiι praetor. l. r. cir Hegan-xi0M a Praetor de qualitate illati metus quaerer.in prin. l. p. s quis 'm xit , quam probari oportet , ita hoc casu inmauerit. S. In I. ut proa. causae cognitione versatur, ut si alia actio non I tD rerum. 5 sciendum. l. sit, tunc haec detur simpli post annum, qua ιδ minor magis tur, in uis alioqui, si annus largiatur, etiam haeres in prin I. de minor δίβη t ρ- quadruplum experiri possit λ. i. De Arhiu. Idco autem ea, quae propter trietum
d. l. tum s eum. g i. compςxit actio, successoribus datur, quoniam
urs post annum Iei persecutionem continet m: in haeredem au- b. di sperrim Cre. Iem & caeteros, in id quod peruenit ad eos, i. d. l. I, i, tiι. prox. cum datur, quia licet poena ad haeredem non tra concordantibu .s- ιη e seat, attamen quod turpiter vel scelere quaesi-cunda thesso lagatu. tum est ad compendium haeredis non debeth. trit g. fenerator. tit. -
cavs.d. I s per rim. C. εο. XI- Nec quaeritur In hac actione,utrum is qui m. d. l. tem s eum s. in conuenitur, an alius metum fecit, sed sufficit causerer s. ideo autem. I. ib. hoc dicere, metum sibi illatum vel vim, &ex quod diximus. S haec actis b. hac re, cum qui conuenitur, etsi crimine caret, iii σD. lexin l. 3sinb lucrum tamen sensisse Q. -υrys I. de illi σηπ- X II. Aliquando tamen etsi metus adhibi-
d. l. in bonorar,s. i. D. Obl. pu poti an mim persecutoria, quam etiam iucract. illa arbitraria quadrupli actione, sententia iu-ο . d. l. it m s cum. g. in dicis absolutionem affert, puta si metum quia hae actione. L s. non inter- cem Titius adhibuit me non conscio, res au- es. C. ελ iit, dem ad me peruenit,& haec in rebus humanis
XIII. Rursus si scru us per metum ablatus
148쪽
NT. II. AVOD MATVS CAUSA:GESTUM ERIT iis, in fuga est, aeque si cauero iudicis officio, me, si in meam potestate peruenerit, restituturum, . - :absolui debebo xi: is autem qui vim intulit c uere debet Omnino se restituturum , persecu- . .., U ,εμ δε tionibus suis, domino reseruatis, & quan- r. d I. ii si cum, s. v. quam si receperit cum dominus, liberetur, ni- pro eo autem. l. I. es. hilominus tamen, si antedententiam homo sine , idolo malo eius mortuus fuerit, tenebitur ri si vero post condemnationem quadrupli, intra iudicati tempora, sine dolo malo & culpa eius perijt, rei condemnatione relaxata, triplumf ειur cum sumtamen praestare cogitur s. cr , ἔρXIIII. Sed alias arbitrium iudicis in resti- uisti uis., -6,
tuenda re tale est, ut eum quidem, qui vim ad- u. d. litem si eum. S. D crmisit, iubeat Praetor restiture, etiamsi ad ali- S. qaadruplatur. cum S. δε-um res peruenit, eum autem ad quem perue- λης ait. ι ar s mulier. S.
nit, etiamsi alius metum feciti: & fiat quadruia qMIest trem. h. it. Platio quanti ea res est,cum fructibus,&om Q ii m smin f snt causau: ita tamen ut in quadruplo, res ablata z is,isOmni modo contineatur, eiusq; restitutio fiat, 1. d. ι metum autem prae- poena autem usq; ad triplum praestetur . sent , animaduertendum Hrs. sed licet rim.
XV- Is sane qui propter defensonem, ut τ- ιυμσpartu SVim repelleret,quid accepit, hoc edicto no ten xurr, neq; is etiam qui quod sibi debebatur ' 'exi'rsit,quamuis ius cruditi amittat η, et si res sua sit,amittat eius dominium, si res possidentis sit, debeat illa cum aestimatione restituere :sed i nec ei, qui dicit se in urbe graui metu coactum S
aliquid secisse,quo id sibi absit, fides adhibebita elis , ' i' ' - '
149쪽
H. STNOPSIS-THIL AD PAND. LII. IIII. b. d l νθ in prin.b iit. probationes violentiae opposuerit b: ex eo quoq; quod senator quis sit, metum intulisse non presumiturςr quanquam si per impresonem magistratui quis vendiderit, reddi debet quod venditum est, precio retento d. X VI. Qui vim inferendo possessionem a me
. . est consecutus, fur non est, quamuis qui vir
metum facit, δι de dolo teneri certum est, sed f L. L. ire, cum. S. eam di φς ψ ς mmcinoratione,&doli reticentia
qui metum. Iacta, ex metu actio obtenta est, actio de dolo cessat:& ccontra: altera enim alteram consumit,exceptione in factum opposita f
r. a. 3. 4. De do, actissubsidiaria f. f. b. Causa cognita haec actio datur. l α7, δ. Personarum etiam,aduersus quas detur,subinde labetur ratio . Temporalis etiam es haec actio, c arbitraria. ιο euomodo in haeredes rei in correos detur ἐ
I. Nam & de iis, quae dolo malo facta esse ι dic untur, si alia actio non erit, & iusta
M. Irinpri'. σοῦ causa esse videbitur, Praetor iudicium sed brisa a. C- ω- turum pollicetura; dolum malum eX, Labeonis sentetia, dicit Iureconsustus Vlpianus esse, omnem calliditatem, fallaciam, machinatio-x . - - . eo nem ad circumueniendum, fallendum, decipi
R: LI. Quia autem famosam actionem som ' temere a Praetore decerni , merito Pix- . , toc
150쪽
TIT. IIL DE DOLO MALO. δι Praetor ita demum hanc actionem pollicitus d l. r. inpris. σ f aiι est , si alia actio non sit et id* vsq:adeo recep- priri σ d La eo. xum est, ut etiam si cui interdictum tantum L Ou' tori l. competat, vel exceptio, vel si stipulatione tutus iit,puta de dolo stipulatus d , vel si turpiter iij. t. contraitum sir, ut actio in nos non detur φ, f. d l. 1 bidem Pomponi vel restitutio in integrum ex alio capite com- refert. petat, au talia actio competierit, quae sine do-g di is pissio aduersarij finita f , vel sine dolo per accep- i R hydationem, aut alio modo sublata sit,ex edicto P e g η' de dolo, restitutio in integrum, vel actio non r
III. Quinimo si res ab aduersario quo alio sseruum.NU.s quadrupes modo seruari poterit ii, vel si aduersus alium xertium sit actio, vel si ab eo res mihi quo ι ει ct eleganter. S. se cunq; modo seruari potest i , dum tamen ter- - - xjus ille insuendo sit, & inopia actionem in ' σς νη ςr S sanem non faciat x, non erit huic edicto de dolo ae i re Ebaanieri e
malo locus : sicut nec tum, si poenalis, VeIpo-semum putarisi, vel legis Aquiliaem , vel ad exhiben- o. d. l. cr elegantur. , sdum , aut ex testamento actio competat nisi q 'ςs no ae deditio fiato: si furti aut in factum actios, dic HGqηter S.iri
competat P, si periurii poenam aduersarius sen- Ο
ιιι Se quod deperiurio dictum estin r. l. as. eum Lub tin traiudiciali ultroneo iureiurando non est accipiendum r ita enim Iureconsultus Caius
scriptum reliquit, si legatatius, cui supra m dum Falcidiae legatum est,haeredi adhuc ignoranti substantiam haereditatis, ultro iurando, vel quadam alia fallacia persuaserit, tanquanslatis abundeq; , ad solida legata soluenda, susti-P , si