Stanislai Orichouii Rutheni, De lege coelibatus, contra Syricium in concilio habita oratio. Eiusdem Stanislai Ad Iulium tertium pont. max. supplicatio, de approbando matrimonio à se inito. Item, De bello aduersus Turcas suscipiendo, ad equites Polono

221쪽

quo iij qui harum rerum sensiunullo mouentur, suo Cr alieno iudicio sint conlcmpti cr abiecti. Restit ipsa per se Turcisa turba, ignobilis que

dam,Cr imbellis Asia: er certe eiusmodi, qualem cum olim domuisset Pompeius, hancs contra C. Caesarem bello ciuili duceret, uno praelio cum Caesare comisso omnem amisit: Cr quidem non fine risu c. caesaris, quod Pompeius ex gente G uili,tas imbelli, belli gloriam atque triumphos qMaereret. Nunqua qlti Asia hi honore rei bellicae *st: si quando uicit, numero hominum uicit,uon genere. Quad ego Acile demonstrare possum, nobis

praesertim, qui uestra uirtute earum gentium omnes impetus fuistinctis, quae in Asia babentur praecipuae:Sothiam dico, π Moschouiam. Nam siue quis robore militum sue niumero colenda iron sicile reperiat alias prouincias tota in Asia istis pares quae ea autoritate in re bellica apud ueteres fuerunt, ut CT Martem apud eas gentes natum, Cr illis primis bellandi artem hunc imum deum tradidi Fe,strant. Et tamen hoc adhuc post hominum

memoriam auditum non est,ut pari exercitu Asiaticis copijs sit a uobis aliquando occursum: tribus, quatuor, quinq; hominum millibus.ad summum, hoc regnum satis munitum, contra omne uim Asilaticam semper fuit. Vereor Equites, ne cui impe

rito fuere vidcar:Mobu certe qui meis milite,

222쪽

uiginti sothou millia ad Visinouiscet occidio,

uera haec uideri debent. Quid Starotabo capto, captiuorum multitudo no ea fuit, ut omnem exercitum uestrum numero Deraret tot enim stupererant Qed ut uramus Imperator Ioannes Tarnouius t meret,ne suus exercitus uincere jacilius hostes, quam captos retinere post. Itas homo omnium missimus,gladio in multos animaduerte re coactus est. Tantum ille metuebat sibi er fuisa captis, cirpune deessehi qui uinctos ducerent. Ex quo satis apparet, immanitate,struitute, numero, Miam semper Disse celebrem animo uero, A- gemo, virtute,instriorem cunctis Europae prouinci', i quibus contempta atq; delectas per fuit.

Quae enim alia res Si mundum Imperatorem olim incitabat contra Turcas quae Ladistium re gem uestrum quae Ludovicum qui ingentibus Turcarum copijs territi ni quibunis Nera aliam fu-6st, praeter hanc quum nobis dicam. cum nihil in i s viderent ingenui, nihil magni,niihil liberi ,stdseruitia quaedam contracta Cr latrocinijs asset degenerem uero ac struilem turbam sibi autem cirhoc genere suptiuorum certame esse pro legibus, pro patria, pro maioru dignitare,pro gloria, promperio, decem illis pro uno punt uisi. At inficiter illis contemptus is c it. Fateor. Neq; ego nuc

223쪽

erevise nisi ex indignitate uis uilitate hostis quo

sit,ut Turcae nunqIam paucos aduersarios sine ingenti strage siuorum uincant,uictoresq; hac parω , putantur,quae superest caedi. Nec mirum est uictoriam illi parti tribui,in qua lassata uirtus aduersis r ,non satiata conquievit. Itaque Simmundi, Lad flaiae Ludovici casus, animare uos in hoste ins-glis debent,quam terrere. nec cogitare uos conue

init, li)d uicti funised quo animo in bo lini ibaue

uidere quam *rti, quam inuicto,quamq; excellenti. Mors semper est hominis comes, etiamsi in acie nunquam sissed in aliqua casa bum:lι delitescas: euirum bonum atq;strenuum,ste bona, proposita. fortunam armis quaerere decet, Cr eum finem boni consulere, quem Deus sorsq; dederit. Hac meis te uos semper fuistis sicut Cr illi quos comemoraui. ut horum multitudini,paucitate uestra non cederetis, quos libertate atq; dignitate superaretis. Nec iniuria. Vobis enim libertatem bello, uobis dignitatem,uobis imperium, non alteri quaeritis. Seaeus est in orannide Turcica. Quicquid bello quaeritur, ranno quaeritur: victori nullum praemii , certa poena. Si auπtur stipendium inititi, iis honor cumulatur detrario sed struitutis intendiatur codillo. Praesto ad nutum ad is:uide ne quopi in absis, emes,aestus, bres, frigora toleres

se potatus titςre non potcs. Icte dat non ut hono

224쪽

ret te, ed ut dato struitutem notet tuam. Ο conmemoranda praemia, o bonores praeclaros, o expetendam conditione, in qua uictor bocbolo distin a uicto ortis ab imbelli,qubd si Iedidius feruiat. v bisunt qui honores mirantur Turcisos dij uelint ut illos experiantur, quos laudant. Ignorat uidelicet 'Vll,quis sit honor uerus. Non est equus, mihi cro dite, nec prorctura, nec purpura,nec sexcenti comites honor est. Siquidemsonor uerus est illustre quoddam atq; excessens praemissim, costrisiu ciuiuuis liberorum hominu, ob virtutem uiro bono tributu. Haec igitur que sieruis i struorum dominoresbuuntur, honoris loco nos non ponemus:habeant bi istos fauces equos, habeant purpuras, auro abundent atq; ueste, prouincias etia atq; regna obtineunti. omnia ista quantauis praeclara sint,a que eximia,non uirtutis sunt praemia,sita autor menta struitutis. Quare praeter metu nihil pro sus uideo, quod illos incitet in pugna. Duae erum

sunt res quae alacre in acie fictui milite: libertatis amor, et priuati iuris stes. Quid enim est cur pugnare uestis,si neq quicqua habes tui quod dorn-dis,nes uictor a bello liber utiqui quiestas Itas,

nu sint tγrani no sane intelligo, quid ,a illos in latrici in ptatis,aut quae res desit istis M in si roce

225쪽

hoslim libertate, dignitate,maiorum exemplis,i ruant. Iccirco in multis oppugnationibus ani maduersum est ut in oppugnatione Rhodiense crviennensi,fuse illos coI ad muros,utq; atq; uerbere adigi,ut villam con endant. Sic uos hostire u bes oppugnare solatu:itu Sta obgm, ita Oppocum oppugnastis. ubi uester Imperator,non quo modo incitaret vos,sed quomodo praecipiti per ardua cursu uolantes inhiberet, laborabat. ςur quia voluntate, fide,uirtute incitati, nihil arduum ad vincendum uobis putatis ut etiam studio abrepti

praecipi iobuia pericula non uideatis Turceu ro cum ad oppugnationes dis bella corpus no aniinum alterant, tanquam iumenta stimulta ad muros cr in aciem coguntur, in qua magnanimum hostem ac mortem praebentem uersari ante oculos uident. Quamobrem iam uos coniectura persticitis, quam inuictum Turcicum imperium esse putetis,quod sustinent statres uelisi, quod tuentur desertores fidei,promouent mitivi, continent natura strui ais miseri. Sed cum con hi bellum hoc necessariὸ esse ge

rendum imperium etiam Turcicum debilitari bel

lo stangis posse,requiritur 'rtasse a nobis belli

gerendi modus. Atque utinam, Equites,no in ea tempora haec delibcratio nobis incidisset, quando nos

plus ab hostibus amatis nobis est periculi, quam domesticis

226쪽

domesticis nosti is distorijs: ibiis etiamsi bostis

non ad si corruere tamen possumus:quas si retianere in animo est,frustra omnis haec a nobis deliaberatios cipitur. Quid enim dc findemivim pacem,qua caremus num libertatem, quam amissmim,dum priuator rerum cura auersi omnes a comum bono siuinim du omnibus comentibus at pcomitijs hoc solum quaeritur, quomodo ampli mus ornemuεq priuatum ccmunia uero hoc modo rectest habere non possist. Nam sicut priuatum comodum ex communi crescit mala,sic etiam bonum comune ex priuato rascatur incommodo necesse est. Foedus cum hostestrircia bello abs nere,in otio uiuere, como dum cuis est. sed ex ijs

morbi publici nocuntur illi, luxus,di cordia, desidia, diminutio imperflibertatis amisis. Contraueri s imperium propagare gloriose uiuere,si ab hoste metui uis, subeundabunt tibi omnia ilia

incommoda deserendum dZ ocium,intermittenda uxor, negligendisiunt liberi,frigus, aestus, Demes tolerandae. Sic uiuebant omnes qui olim potiebantur rerum sic uiuit Turcarum rex, quem omnia agentem,c nunquam quiscentem merito met unt ij,q=i nil curant nisi ocissi. Sic etiam uiuebat maiores nostri, qui colebant pacem propter berulam,'rtunasq; suas non luxuriae, q de sidiae,sed

bellarum instrumenta esse uolebant: quorum sapia

227쪽

intiam dis prudcutiam si luerimus imitati, faede

o id quod expedit agemus, Cr in mutua concordia atq; beneuolentia uinemus. Sic enim illi Duersum Rempub certis ordinibus definiuerunt,ut quoniam d scordia tum oritur, quando quisbuum relinquens, alterius fungitur munere: ita consesuerant Rempub. ut quisl negotium ageret buum, Crut uni rei Cr suo mumeri intentus, jacilιus erutilitatem π concordiam ciuiubuorum turretur. Aratorum primam constituerunt genus, penes quos esset uictus necessarij cura. Secundum genus simile huic sacerdotum est, quos diuinae in nos voluntatis interpretes esse uolebant. Tertium, Equitum, quo in ordine uos estis, custodes Reipub. ais

Armamentu caeterorum ordinum. In huc Repub. ita descripta cu uiuerem maiores nostri,Omnes negotio intenti suocicile tuebuntur concordia: non praeripiebat aratrum colono mιlas, non pugnabat

pro gladio cu milite sacerdos: bed arabat colonus, pugnabat miles, docebat sacerdos. Sic colonus fruge, miles armis,lingua sacerdos, opera in Repub

probabunt flua..Horum aute omnium Rex apud

illos iudex erat cr arbiter,cuius in manu fideli honores erant posit atq; poenae:bocs 'tu proprisi esse ac uere requi putabunt,ut cultos uirtutis atq- ignauia in Repub.ide esset tuis cr iudex. In hac

228쪽

dum exi P uabant iligenters custodienda, ne est quo cassu ab hac comuni utilita Gad priuatum sua atq; propriam utilitatem delapsus,tangat tuu, no parcat meo neue postremo Neroniairus illus cantet catilenus, Rex solutus lege, principis placitum lex, id iustis quod regi utile Hoc ergo ex Polonia excluso oli propemodum ex omnibus genti- bus Orannum non vidimus, ita ut adhuc finitimae gentes frina bonorum regum nobis petit, ut horum arbitrio pace componant, Cr ab armis doc dant:ueluti huius sapientifim uis parentis patriae,S sinundi regis autoritate magnoru regum sepe placauimus dissensiones:ob cuius in Remp. merita filium,eo uiuo,in celsa p4ternae dignitatis sede collocauibtisaeui salutem atq; stlicitarem tam ipsius optimi regis, tum etiam uestraesalutis, alvcomnis Reipub. causa, sicuti aci is, uelle Cr opture dcbetis. Sed uidetis ne, cur di ensio inter illas nulla *erit cur in summa concordia, atq; b muolentia omnium ordinu vixerint non alia prostcto ratione,nisi quod qui' , ut Urndi, myciuetebat suum, Cysiuo quilis ordine contentus sic uiuebat, ut bicomoda flui ordinis compensians como dis,alterum ordinem non appeteret. Laboriosi quidem esi agriculturased a bello remota. Dura militia sed dignitate coni laud. Obscurrum est saserdotiumsed tranquisiitate coimnst . Ita ergo

229쪽

π σ eam hac ratione uiuentes, vere gloriari p, terunt, 'in optima Repub. uiuere. Nos uero quo inodo Pudet dicere Equites liceat enim uerum dicere, neq; molestum fri audire. Id quod tantope re abfixit Rempub. quid illud est Inter ordines scrimen nullum imo uero ex omnibum ordinibus unus ordo est fictus. Fundos quaerimus,agros colimus: huc couentus nostri,huc leges,huc iura spectant: quomodo fundus tuus si meus, quomodo promoueatur agri limes, quo pacto terminus ni us tui fundi premat flacm. Itas barim rerum cura,omne curam abiecimus belli:omnesq; ita praeclarae artes, quibus hoc regnum creuit, extinge sunt, commisdriorum, iudicum, causidicori Qturba. Ergo centurio ce fit iudici, miles comissis ris, imperat or causidico breti, contempti, abi His omnes sunt, qui regundorum finium ampliandorumq; non tenent artes. O' miberam Rempub. o regnum cisi periturum, nisi quamprimum animos uestros ad munus udissi reuocatis, victi agros colonis relinquitis, nisi causidicos desieritis, adm inistros discordiae ucstrae quibus abundant, er inprimis charos habent ij qui opprimutuos, qui sylvas depopulantur vestras,qui omne ius atq; bo tium peruerterunt. illa ilia siunt uestra ornamenis, ille est uirtutis uestrae atq; gloriae campus: Val

230쪽

uinciaru uictoriis ais trophaeis nobilitata est uistus uestra,O in isti honoris ais dignitatis seu,regum uestrorum testimonio, coli locata: c, ornata ab illis est, ut reges non ciues, domni non subditi, huius Reipublicae es videamini. Et tu tame tot exemplis nobilitatus tot testimoni' maximorum rega illustratus,abdes te in ocu s laritabis moluis hostem negliges stitionem relinques Imperatorem destres arma etiam, ne quod belli Pu Dini tuae forte si conuertes in vomeres s uiues cum iudicescausidico seruies comissarium sectabere et eum hac cohorte uicini insidiaberis agroso' tan

quam in hostico, in ipsius fraunis,impune trafaberes Et adhuc, o bone custos iuris publici, pacisq; communis, Equitis tibi usurpabis nomen cilisus equus nunquam in acie fuerit, nunquam castra,n quam hostem uideri, sed semper is dolore Cr in gemitu ciuium tuorum sit uersatus: ex catu post emo ine pecunia aratoris tui, uendiderisollicium nominis ais militiae tuae in Nonsic maio- res nostri,Equites,no sic. Nunquam illi merce, rario milite defindebant patrium, nunquam imperata pecunia: Cr breuiter,uitam illi prius quantollicium relinquebant. Quare in hoc uno occupκtis rarae erant lites udex rarus,comissariuε, cau-

Micus,stre inauditus. curs quia nihil putabat ad. stportinere, misi bia mitis herocicultates up Mori