장음표시 사용
61쪽
s Principe l.relegatorum.f.j.sside interdic.&releg. potest tamen suaprouincia facinoroso interdicere, ut ea l. f. sicut,& f. interdicere. praesidcs triginta,& unum per occidentem seriatim enumarat libellus,quem supra pluries citaui, in Breuiario Theodosiano. Praesides multarum prouinciarum enumerat Iustinianus in nouella constitui.viij.quae inscribitur, ut Praesides absque ulla dati ne pecuniarum.& in vulg.codicibus habetur in aucten. vi iud.sine quo.Qsa.sed iunge plenius eum restituit Haloailder d.const.viij. Neque mirum cuiquam videatur si eandem in prouinciam inueniat missos Rectores,Duces,aut Comites,atoue etiam Praesides,aut Proconsules,vel Praetores:quando illi magistratus erant militares, ij vero ciuiles: et singuli sua peragebant munia,quod tamen Iustinianus usu coperit non expedire prouincialibus, ut in nouella constitutio.dicit,quae est iiij.subiit.de Praeside Pisidiae.f. haec nos.vidimus tame nos nostro hoc aeuo missos a Carolo Imperatore in I subribus, qui tam militaribus quam ciuilibus negoths praeessent, Vasti Marchionem, ut Ferdinandum Go agam, ut postremo Sinuessae Ducem . aliquando etiam diuisas potestates, ut unus esset cui ciuilia negotiacurae essent, alter qui rebus praeesset bellicis, quibus parum absuit quin contingeret, quod in illa constitutio.dicitur: Diciturque in constitutio. illa,in M.obtemperet a tem, quod haec habebat Praetor insignia, sellam currulem exargento fasces. uuasorum uarisbpecies. b sessioris cura'osticiam. I a 6 nuntiara in Praefectum rari'trat .
8 Parricidi prosimplicihomicidio. 9 clausula si preces ueritate nitantur,debet apponi in rescripto, Hidici
ro Quaestoridem quod magnus cancellarius. ii Quaestores candidati, cancellari,
et asinores undedicti. a uenor illustris. a Quaestor magnificus.
62쪽
VAEsro REM Vetiistissimum Romae Magistra tum dixit Vlp. iii.l.j.isdeols. Quaest.&ab ipso Romulo,aut indubie a Tullo Rege in Rempub. in eactum. Quaestores t a quaerendo dictos ipsum no men indicat. pecuniae nempe quaereds atq; etia i
conseruandi erat eius munus, ut. l.ij.F. Idemq;.F. de orig. iur. secundum quem modum non erit absimile eius os
cium ei quem hodie Principis Thesaurarium dicunt: In d. etiam d.j.dicitur quod hic est quasi ingressus& primordium gerendoruliotu rum; verum in auct. de mand Prin. quod ad Tri nianuma inscribitur, Quaestorem & exconsulein,in.3.j. decoratur ' Illustri titulo: Et pariter in. l.comperimus, &.l.pen. & vlt. C. de prox. a. scri n. li.xij. Rursum in auct. ut diui .ius 9.j. vocat eum Imperator, 3 t magnificum, sed Illustrem vocat in.l .vit.C.de pe. bo. subla. li. X. Iacin. ld. nu.6.fide olfeius cui man .est iur.allegando Bal. facit
tres sime etiam quatuore ditarentias inaestorum, aliquos re inter illustres reponit,alios inter spectabiles, vide ibi; At in libello iam
saepius supra citato,de Mag.Ro. & Breuiario ad Theod. ubi & e rum insignia effinguntur, illustres vocantur. Diciturq; quod ad eo rum i curam pertinebat leges dictare,& preces, & quod officium non habent,sed Adiutores de scrini js quos volebant,proiit,& sub- adiuuas,&inemoriales:& in nouella constit.xxxv.quae inseribitur de Adiuto. Quaesto. dicitur quod icci Quaestori sui loco Adiuto res costituere:&q, sunt numero viginti sex. In nouella etia constitit.lxxx. lus est de quq store,& habetur etiam sub eo.tit. in auri. in vj.collat. Q storalius ab Imperatore est inductus qui praesit perquirendis rusticis, caeteri : aduenis in Ciuitatem illam confluentibus. Quaestori curae suisse rem p uniariam declarat,praeter loca supradicta, locus Cor.Taciti, is enim libro xiij. ita,inquit, creati primi Valerius Posthumius, &milius Mamercus utrem militarem comitaretur,dcin gliscentibus negoti js duo addit qui
Romae curarent,mox duplicatus numerus,stipendiaria iam Italia,& accedentibus prouiliciarum vectigalibus, cuius loci meminit Lacin.d. l. ij. in vers. stores, ubi & locum Gellij citat in nocti s bus Atticis.1 Quae est li. xiij c.xxiij.qui,& aerar ij curam a quaestore postea ad frar ij praesectum translatam dicit.Cuius praefecti, ut suo dixi loco,iit mentio m.l.Arrianus. ff. de poenis, & in . . Senatus. .
63쪽
quod si tribus,& f.vlt.ffide iti .fi. Hos Io. Pyrrhi,ex Budeo,essedi , cit eos qui hodie generales finantia tum vocantur; inestores 7 etiam eranti parricidij, prout dixit Zacin.&l.ij. ino nomine e 8 t quodlibet nomicidium veteres intellexisse etiam dicit ino for
Eo vero sensu quo dixi supra, curae esse quaestori leges & praecess dictandas,capitur in.l.vit.Clae diuer.rescript. t ubi Quaestor te- r rprehensioni subijcitur spatiatur rescripta decuria prodire qui- tibus non sit adiecta clausula, si preces Neritate nituntur. EtGL itio ibi diciti eum esse qui hodie canZcllarius vocatur; Quod demagno canZellario , quem solent curis praeficere maximi Principes, intellexit Io. Montaygne in tria. de auct. concit.numeros. quo etiam sensu capitur iii. d. l.j.ff. de quislo.vers.hietenim : exl. iostenditur alios alijs suisse maiores: unosq; Prouincias rtitos alteros non:quod etiam dixit Cl in.d.l.vit.C.de γ.bo.suNa.2 Quari vero non sortiebanturi Principis candidat erant, ut.d.l.i. Alio
aute respicit quod Vegetius li.ij.cap.visdecadidatis dixit: Erant i& secundum annonam candidati duplares & candidati simplare , Hi sunt, inquit, milites Principales, qui priuilegin muniuntur, Nam reliqui milites munifices appellaritur: quod munera subire cogantur,torte & candidati instores, erant inaesi orijs m uneribus soluti,sed non etiam commodis,atis honoribus: Qui plura de eis scire cupient videat tract. Io.Pyrrhi de magistratibus Rinpari eij.videant potius G.de Pen.in Rub.C.de inaesto.li.xij qui suas: oia mis hoc officium extollit praeconijs : si tamen digne colloceturit Fcit enit inquit,Alsessbr Principis, fren ,&Duxwnsili j eius, vo ceni deiiiq; eum appellat linguae Principis,quae proprioquω ille sentit possit dicere: Hunc consilia Principis dicit Principi subministrare,eliq; in eius verbis posita conscientia Principis, lausq; de fama ipsius Cogitent igitur quibus hi sunt collati honores ut talesse prsitetit quod honori eis non oneri sit eis esse sunctos. .
64쪽
s monarus P es computo . 23O7 Trocuratoris Caes. potestas in iure reddendo. i l at i M. OI P8 . Procurator Caes. de quibus causis cognostat. . - i c. 9 Lexij. c. quando suelpri.reclarata. Io Lexpen. c. f.. .ctru.M.A .X. aliter declarata quam ab eccmsio,cycaeteris doctoribus. III - Procuratori Caesaris quaesint interdicta. Qia Advocatus civi et adesse cumsistases casiae aguntur. t. 33 . Iudicium quandoq; claudicat. II 'Fiscales habent retia. las Fiscalium poenanu contumeliosi, tauri'. Is Iscus limisimilis. 37 Advocatin necessarium malum.
De ossicio Procur. Ges. Titulus XXIII.
VBITAVI an de Furatore Caesaris aut fisci verba facerem quando vix sint in militum numero rece-sendi, de quibus solis mihi est sermo, vereq; de eis dici posset cum Glo.-militant sciat catuli in syl-uis; verum cum dixerim iam supra militare omnes quotquot Imperatori sistunt & famulantur, neq; a ipse erit silentio praeteresidus. Hunc ego etiam 'procuratorem 3 nsci in legibus vocatum inuenio. Alibi t Rationalem. ΤΑduo 6 catum fisci, 'Dispensatorem,quamquam non nesciam varia ac
1 distincta eorum suisse officiatraelinim fisci,& Caesaris, quod dixit Gl.in l.vlLC.si aduer.fisc. in.l.h.& in.l.iij.eo. tit. saepius tamen Rationalem pro Caesaris icuratore usurpatu invenies, ut in l. ad fiscum.C.ubi cav.ficin.l.vit. C. si aduer.fisin.I.iij.C. de conue. fi. debi.li.x. Advocatu etiam fisci pro fisci Procuratore accipi,& econtra,dixit Gl.in.lah.f.diuus,lo vlt.ffide ivr.fi. usurpatur tamen 6 & alij promiscue. 1 Rationalem esse hodie Praesidem computo-m dixit Io.Pyrrhi loco supra citato, & eos Iustiniano dictos Praese ctos seu Praendes erasij. Scribit haec t de procuratore Caes.Coria. Tacitus, Augustus,insit,apud equestres qui Acgypto preesset lege agi, decretaq; eorum perinde haberi iusserat, ac si naagistratus Romam constituissent: Mox alias per Prouincias & in urbe plaeraq; concessa quae olim a Praetoribus cognoscebantur, Claudius omne eius tradidit,libertosq: quos rei familiari praefecerat,sibi & legibus . adsqua-
65쪽
adaequassit, Paremq; vim esse iussit rerum a procuratoribus sui studicatiirum ac si ipse statuisset:Idq: est quod in Al.1.de ossi lcur. 8 Cael Vlp.dixit. Cognoscit Urocurator Caesaris de priuatorii cun sco caiisibi.j.& iij.C.si aduer.fici si debitor de I pen. C. de pri. Lin. l. iij. ubi Rationalis vocatu C.de conueri. fi.debi.li.x. Non tamen cognoscit de causis inter priuatos vertentibus, i.j. Q de iuris . omnium Iu.utrunq; probatur ita.l. ij. C. si aduer. fis potest ta
meta eorum iurisdictio praerogari, ut ibi. Et sorte hoc est quod p statuit Imperator t in. l.iij.c.. quando fist. vel priua. ut si debitum non inficiatur debitoris fiscalis debitor, possit ad solutionem per procuratorem Caesaris distringi,sed si controuersiam faciat, concedi id non opportet.Licet Bal.ibi aliter intelligat, qui notatii Iam. l.quod fiscus,etiam expersona sui debitoris, addit proprium
Iudicem,quod est tamen contra tex.iucta Gl.in.l.iiii Qvbi causaeo ἡ etiam causas mere fiscales, o l. ad fiscum, Q ubi causet sis . una tame cupreside,ut ibi vult Cl.per.l. h.C.si aduer.sic quae etiam vult esse Advocatum fisci. Item cognoscit colonarum donamicalium ac patrimonialium causias, ut l. dominicis, 'bi causis fissi vera est inscriptio.lad Rationalem,quavis Glo. ibi intelligat de Praefecto, nisi contra ipsem hunc colonum sit crimi
mae Rationali,vis.cum aliquid C. ubi causae fifDLxit etiam Glἀm d.I.vlt.fide ossi procurator. Caecquod officium eius est de caurins maximis, alias dicit quod officium eius est de negothsmaxis Dicitur autem in d. l.j.de ossi procura. Caes. quod alienaret res Catiaris non est eis concessum,sed diligenter gerere, Contra rium tamen videtur statui in I j. de vendi re. ficti. x. & in Li. Cacr .Cuic.nondα .in.l.J.Qdefi.inst.&iu.hacit i. ni bluitMuod procurator Cetari sim potest vedere,fisci procuratot potest uod
tor meus, id est fisci:Ego puto posse simplicius diei &indistinste.
neutrum eorim posse vendere rem principis aut fisci res vero de hibitorum si scal1um utrunq; posse i in casia dictarum. ll. de ven. re. o fisc.& cre.euic.non de; t Et ctiam in casu l.pen.C de fide.instru& tu .h'hf. ubi iubetur vendi bona pro reliquis prodigorum,quos ego arbitror seme qui cum annonarios titulos atque exactiones iprodigaliter caco sumpserunt, licet Gl.aliter intelligat I verba illa,prodigorum. t Prohibetur etiam procurator verax controuersia, ut l. res quae,in prin.ff. de tu. fi. de , i
66쪽
dii duplum aut triplum pro euictione promittit in simplum ta
tum obligatur,ut eo.tiril.si procurator.serte tamen vendet res tepore perituras,argumento l.mulier quae,f.sed etenim, ff.ad Treb. idem crederem in seruo inutili,nisi esset actor,t.bonorum, & l ne procuratores,de iv.fi. ratio colligitur in I.aufertur,f.actores, e.ti. Non cognoscit tamen procurator Caesaris de causa criminati,si de poena agatur, secus si de bonis rei, utrunque probatur, C. ubi causae fici.j.&ij. neque cognoscit de causia status, i. ij.C.ubi causasta.& l .si pater.C.ne de sta.defunc.Contrarium tamen videtur statui in I. . illo eo.tit.Gl.in d.l.j. soluit quatuor modis,& communiter tenetur vltima solutio, quod si agitur de ingenuitate ipsit vel seruitute non cognoscit procurator, secus si de libertinitate &seruitute:Et sorte est ratio,quia qui fatetur se libertum fatetur utique se aliquando seruitutem seruiisse,unde non de tanto praeiudicio agitur. Ius etiam mulctandi non ha t.l.ij. C de mo.mulct.& iunge minus potest deportare,ut l. vlt.ffide ossi. procv.Cae sp test tamen aliquibus personis,& ex causa, corto loco interdicere, sed cui accessum prohibuit,& regressum non poterit impartiri,cl.
rami. dicitur. De fiscit Advocato dicitur quia debet adesse cum
causa fisci criminalis agitur.l.iij. diuus de iv.fi.l.3.& l. iij.C.si ad 13ucrifici.vit.C de bo.vxli.X.l.vit.Qde Aduo.fi.quod' s no affuit; sententia valet pro fisco,sed contra eum est nulla.l.s fistus, de tu. s.l.iij.9.diuus,cum Glo.eo.titu. Neque sine fisci Advocato potest recipi delatio.l.omnes,C.debo.vacan. Cogitur Advocatus cepta fiscalem causiura prosequi,etiam si sibi non sit de salario conuento sitisfactum, ut l.1.C.de aduo. fi.potestque cotra fiscum aduocare , etiam si alias Αduocatus fisci fuerit, dum ne in eademnaei causa,
ut eo.tit. l.ij.Cauere etiam debet, ne fiscat ia commoda occultet,neue priuatis,fisci nomine,calumnias commoueat,ut eod.titu.l.Pen. In curiarum fiscales,quorum bona pars nedum ut aiunt in scinpo quaerunt,inuehitur Iac.de Belui.in sua prac.iuci.nu. r . ubi eoSIA vocat Crassatores. t Hos etiam retia habere quae tamen tetant couimbis,& non miluis dixit Clau. Cantiun.in trac. de ost. iv.tit.demero Imperio,nu. 2 9.alludens ad vulg.carmen,
Dat ueniam comisseuerat censiuina columbas.
is Caueanti tamen omnes suprascripti procuratores, ne colume lias, neque depraedationes in prouinciales intelent,conuicti enim poenam ignis vivi subire condemnantur,vit .vniuersi. C. ubi causai 6 G. Imitentur vero Principes Traianum, i qui fiscum lieni comprobat, qui quanto plus iusto augetur, tanto magis contabescunt
67쪽
I7 membra aetera . MDant autem' fisti Umplorandri seueri,tanquam necessarium malum.
De Reserendassis. Titulus XXIIII.
; ILITA EA Ni denique in Aula Caesaris Reserendarij,de quibus habes titulum in auct.de Reseren. ale verneorum esset officium, dignoscitur ex text.mauct.ut litigata. iurent. M. quia vero, ubi sic legitur. Nihil enim aliud eos facere concedimus nisi solas inostras iussiones, aut ex scripto, aut ex non scriptot Prolatas competentibus, aut deputatis insinuare iudicibus,si quid autem contrarium praesumpserint, cinguli amissionem incur- .runt. Est igitur eorum ossicium nomini valde consimile, ut cum isint Referendarij reserant, & hoc sedulo carent. Caetera ad eorum & numerum, & curam videbis cum voles in d. titu. de Reseren. Adnotabis etiam ibi Imperatoris modestiam, cum enim plurςs cerneret Referendarios, quam esset expediens, neminem tamen dimitti voluit,ne immerentes notaret,& ini riam afficeret,iatum neminem in- .m:. demorietium locum sussici ... Liui Permisit, donec ad pret, stitutum numera redacti es-
68쪽
t Bella in usum latrociniatia Bellonio necessaria q sint. , - Vii ii Pax no' est atque I l . . di Salus non est ingladio nequeia hasta. n ast 'Defensio iniusta non estpermissa. i- capta insesso iniusto non at capientium. ibidem. is Sedium qu endarum causa mouentur Belia. T Bellum pro Imperio, glori Hir l,llulli. 8 Galla υini Gmum causa Italiam ingres. I, Π illits Bellum ad tauriam propulsandam. i 2 i
ra militum Christianorum praeceptas 3 3 Bellum pro patria, oe Principe licitum ti rq Militare propter praedam non est licitumum. I s.
Quae sitnt belli indicendi causae Titulus primus.
E L L A nisi ex magna causa non suscipi, eaque iusta, & necessaria, censent boni omnct. hine dixit Bal. in c.j. subnu.6.in tit. hic fi.lex, in usi. seu. quod' iniusta bella sunt manifesta latrocinia.Idemque Bal.in consi. ccccxxxix. Cuius initium est: t Ad bellum iustu, Iib.v. quinque dicit esse necessaria ad bellum iustum.Ηsc sunt Person Res, Causa, Animus, & Auctoritas Quod sumpsit ab Host. qui hoc idem dixit in sumin in tit.de treu.& pαι . quid sit iustum, vers. sunt tamen qui dicunt. Haec tamen ad tria reduxit Hasten. in sua sum. lib. j. c.
69쪽
ire.& Or.Caiet.etiam in sua sum.in ver.bellum, in princid tarsenam videlicet,cau que & animi :quod latius uterque in dia is locis prosequitur.Et. Can.omnes in dd. cc. olim, & sicui; pos set, & restringi ad duo illa, Persenam, & Causam; illa enim ani-
mum atque auctoritatem continet ;Haec vero Sc Rem, & Causam.
Mainuis enim dicat Bal. in d.c. sicut, quod alia potest esse in Bella iusticia potestatis, alia vero iusticia causae, n puto alteram posse ab alia diuidi;cum neque fiat bellum si desit potestas, neque deceat fieri si desit causa,&iusticia: Cum neque aliud quaeratur in li bello quampam nequeest pax absque institia;i sta illud psalmographi,Iilstitia,& Pax osculatae sent . Debentque habere ante occuq los Principes, atque in corde quod scriptu est. i Regum i7. 'quod Domini est bellum,et quod neque in gladio, neque in hasta seruat Elates: Scire etiam debent,& cordi figere, quod Deum sint habituri iudicem: & quod qui iniustum n ouet bellum tenetur dana omnia tm suis quam hostibus illata farcire,& fatisfacere,quod di
Mar.de Lau.in trac.de bello. .xiiij. Q d non minus procedit in eo oui se iniuste desundit,quam in eo qui iniustὰ prouocat, ut bene dixit Bal.ind. c.j.nu. .hic finitur lex.Dixitq; Cald. in consit.j. de treu.& pa.col. h.versego dico, quod eo casu neque propriam patriam licitum est defendere. gitent denique quantis, & animmum,& animam despondeant curis & periculis,propter difficiles atq; incertos bellor exitus, habeant etiam ante oculos quae di xit Card.post Ηost.in c. mper his, de voto, quod capta in bello in- Iusto iue sint urbe siue alia,non fiunt capientiumo debent resti itui. Et propterea infert quod consetares eos absoluentes malefaciunt,& omnes cateruatim vadunt in infernum. Additq; quod nulla valet in hoc teporis praescriptio. Hoc amplius,cu sint pri capes Enristiani , sciant quod etiam cum bellum iusta ex causa sit Reperunt,si men tantu ex ipso bello acquisiverunt,quod eis sis hcit pro fatisfactione causae quae impulit ad bellu,debent ab eo abstinere;de quo est Glo.in c.dominus.xxiij. q.ij. quam Iate examinat sum. baa.in ver.bellu g. vij.post medium, quod tamen notan O,qua a Bal. in tittae mil.vasqui sontu.est.nu. 8.vers.sed nun quid quod capitur,aliter loquitur,etiam de mete Theologorum . - ι T. iusta causa bellum Indicitur,si tamen geratur ex rancore, & ultionis intuitu,
capta licite non retineantur.Nemo tamε audet aduersara Principiast gratior m utilior adulatio quam .
70쪽
veritas: nihil igitur mitii si sinissitne pro nista est causi, Ipsa principis libido. Veru ut ad causas belloru descendanius,quis eas iacile quaeatenarrare,quis vel omnium populora meminerit,qui per toto retroacta saecula,quaerendarum i Sedium nouarum causa,dum vellastidiunt veteresti consuetas,uel deserere coguntur, velut apum amina vaganto in quoscunque obuios saeuierunt,Cum idsibi iure gentium licere arbitrarentur quod & ind.c. inrisgentium diacitur; sic Iudaeorum gens ex Aegipto Syriam Palestinam in asit. sic Cimbri iungo post tempore G illamatq; Italiam, licet filicius repulsi,sic post paulo Helvetij eandum Galliam, eodem pune fa Llo; sic Arionis tus sic eadem state Vsipetes, atq; Teneteri j; sic maiori Italis imino,&orbis damno Gotti, adali,Alani,Hunni, Lon- Fgobardi,quam plurimis prouincijs vastitatem ac solitudinem induxerunt; sic Tamerianes ille proauorum nostrorum memoria rapidissimi torrentis Instar Asiam omnem conspurcavit atque ob texit,Quod stlicius maximo chriltiani nominis malo atque deducore, Othomano contigit. Is enim siue e Scythia, siue e Perside egressus multis gentibus comitantibus,& praedarum,ac rapi iis dulcedine allectis, tantum armis essuit, eoque rem perduxit ut re snum nullum post Rom. Imperium maius visitim neque auditum sit.Suntque haec bella omnium Amssima, Cum neqtie pro imperio 'ninue pro gloria, sed pro aris, pro secis, pro liberis & coniugi bus, pro vita denique ipsa sit decertandum.Neque enim, ut Cice. inquit,viri vincant,sed utri sint,dimicatur.Neque his multo fuere dissimilia ius Assyrii illi Reges in Iudaeos mouisse narratur ReguT iiij.c. xvij.ciun victos in rcinotissimas terras transtulerint,t Non pauca etiam leguntur gelia pro imperio.& pro gloria;qualia primi illi orbis dominatores Caldei atq; Assyrij, di postea,& Per
fae,ac gens Macedonum atque Graecorum id ges quidem tollen tes,atque alios inducentes,Clteris vero parcentes. Qua de lege sic. cum Romanis Pyrrhus, hoc sbium, iuxta Ennium, tortans vos ne velit an me regnare Hera. sic Romani ipsi cum latio steri': Italis,cum Gallis,Cartaginensibus acedonibus, Antiocho Mithria date dimicauerunt,sed quid ultra causas prosequor, Cum vel mulierculae causa Europam, atque Asiam magno flagrasse incendi optena sit Ilias Scribatque alius poeta in ligc verba.
P amfuit ante Helenam cunnus teterrima besti, Caulacita ignotis perierunt uiribus. Scc. .
8 1 Cumque vel fructuum vinique dulcedine captos Gallos primis tus in Italiam traiecisse dicat Liui.pe.dec.lib. v. Exoriuntur iu-