장음표시 사용
251쪽
13 HIs TORIAE PAhere: ita pacem populis aerumnasue dari, cuiusmodi nunc ordo calamitatum, Sseries senesta ... necteretur. Alij contra , credidere, minas ain paratusque esse inanes,&Ventosum hunc sne ulla procella tumorem breui transturum . a Signa ex eo, quod , aduersias tantos conatusci tentamenta Gallorum , nulla per Italiam Catholica arma, nihil noui praesidii pararetun
Gihoza alii ε . Tan.quant in media securitate S pace, remissan sp W-- Δ soluta esse omnia apud Hispanos . idque veloiu. c. iudui, ad negligentiam incuriositatemq; ministrorum, ι irium S potentiae fiduciam referebant.
Re autem vera, fiducia fuit ex eo, quod inter. amica S pacata tunc omnia, nihil hostile expecitaretur. Ut vero , iam hostis, iam bellum appropinquabat, apparebatque n anifeste inferri 'vim : perseueratum nihilominus in o stimulatione & quiete eadem aliquandiu est: S secuta interpretatio conueniens magnitudini nominiq; Imperil huius: sive verum id , siue fautores cur sititia i nisi Hii panorum ita Vulgauere famam. Quippedietum, creditumque est: permitti Gallis licen-' tiae tantum, quo iustius, ct maiore apud omnes approbatione. maiore etiam fauore Numinis, postea vindicaretur . Etiam dixere prudentes: videntem atque considerantem R em plena per Italiam omnia suspicionum, prospexisse dccauisse ultro, ne multiplicando exercitus, atq; augendo praesu:a, Veluti praeberet alimenta
igni quem Galli excitare conabantur, quemue
252쪽
excitauerant iam intellio Principibus metu, tam quam in Italiae totius Imperium Hispanus immineret . Haud sane ignarus erat Rex eius sinistrae opinionis multa inagnaque arte prose minatae per Gallos : ideoque Prouinciam in tali tempore munire S armare superledit, cum ad negligentiae pene culpam nuda tunc inermisque reperiretur, dedueto nimirum e praesidiis quoque statiuis milite, ct naista ad Germanici belli subsidia necessitatesque ingruentes . Ac testificando magis etiam magisque Rex idem, quam aliena sibi mens ab eiusmodi consiliis, Scogitatione inuadendae Italiae esset. destinato ac proficiscente in Germaniam Serenissimo lia. fante fratre, iusserat praesidere V rbi Mediolano Cardinalem agidium Albornotium , mite pia, cidumque regimen, Vnde , nihil minus , quam motus S consilia, siue tentamenta armorum cxpectari possent. Namque, in eo Uiro, prae, ter Apostolicae purpurae mansuetudinem nomenque sacrae dignitatis , etiam contraria dc aliena caetera omnia suere ab turbandis commouendisque rebus . Animus inclinatione ac sponte naturae deditus otio dc quieti: sapientiae studia: devexa iam aetas: meditatio υitae alterius : ac si deportandum tamen laudis de famae aliquid ex Prouincia esset, famam &gloriam utique illam adamarat,Vt, post diuturna incommoda ct aerumnas, quas praeterita bella
inuexissent, otium ipse peperisse ac reliquisse Ciuitati,
253쪽
Ciuitati, Ciuiumque fortunas constituisse diceretur. Galli, nacti in hunc modum apta sibi
omnia, quietem alienam secere sitam occasionem, prudenterque Vs opportunitate, quam, Gubernatoris ingenium , ct cauta consilia Regis praebebant, haud cunctati sunt, quin Pro. uinciae toti circumfunderentur. Caput rerum erat abscindere Urbi Germanica auxilia, atque venturis inde copiis intercludere iter . Eius negoti l causa, facti ipsi auxiliares Rhaetorum . qui Vulturenae Catholicos insectabantur, atque ab iis adiuti vicisti m. occupa a Ualle, a d Clauen nae Ripam mense Ecbruario descenderunt,q iae finitiina Prouinc te terris est. Ibi confestim municre operibus S pracsidio locum haud obliti scilicet, quanta mole antea coanixi, defendente Comite Serbi llono , capere saxa illa non potui sient. MilluS erat nunc in eam expeditio
nem Rhotomagi Dux Hugonota , perduellis olim sit Regis , S cum eo bellare ausus : ac
reconciliata iam gratia, Vetera malefacta nouis meritis oblitterare conabatur . Tria millia pe
ditum, equites quadringentos initio habuit, quem postea numerum Bernenses, Rhaetique ct Turitani auXcre, Ut metes, ad decem millia, equites mille sub signis essent. Atque iusti iam exercitus dux, magna celeritate coepit loca , Ctella , arces, quae capiendae ac muniendae erant, vinc quid subsidii descendere ex Ger
nania in Italiam posset, Utque Italia simul ipsa
254쪽
ab mutua illinc ope dirimeretur Adiuuit in eo vim prouidentiamque Ducis etiam imperuia montium altitudo , confragosae ac diruptae cautes , ct veluti claustra passim insuperabilia. quae natura obiecit, ac vidisse S considerasse,&tantummodo elegisse munimenta illa satis erat. Ex montibus vero claustrisque illis, ubi quodammodo sublata signa sunt, S concinuere tubae, statim ad id veluti classicum, dispositi
Exercitus e latebris exiliere , non sollim , qui Prouinciam inuadere hanc, sed etiam, qui Flandriae rebellibus ex ante condicto adiungi de. huerunt . Apud foederatum , sicut antea demonstraui, Parmae Ducem, missae in id ex Gallia copiae constiterant, aliaeque siubinde ab eo armabantur , adnitente Iuuene, ut militariter crudiret assuefaceretque signa sequi, ct seruare ordines, S sere ac tractare tela opifices etiam atque sellularios , qui nunquam ista Vidissent. In id habebat militiae magistros Galliae ipsius Proceres ductoresque copiarum , inueterati Vsus, qui peritia armorum S nominis authoritate valerent ad Principem quoq; erudiendum . Reseram incredibile fortasse dictu, sed praete quamquod fama vulgatum , etiam mihi narra' tum ab iis, qui ipsi nouae rei spectatores fuere. Tantus Principi amor, ct tanta spes, per fauorem opesque Gallorum augendi fortunam, re-riamque novandarum incesserat, ut in ipsbrum
quoque linguam Smores, ct habitum, ac pere grina
Quid iuuerit vim Prouidentiam Dubi eontinuet Tubae exiliunt elatebris disposui exercitiis dispari Copiae ex Galli ad i. deratu Par. mensam Ducem mistus Infiniuntur ab Parmentityisne
255쪽
grina omnia vel dulcedine vel necessitate quadaetiam adulandi degenerauisset. Illud longe tristi. sila ta suit,quod plane barbarica etiam exempla libidinum Placentiae praesertim edidere Galli in matronas puella sique nobiles: quibus impudic.
contrectatis,exarsere proximi serroque obuiam itum: insecta caedibus ciuitas ct mortes Vtrinque secutae, tam eorum scilicet, qui dehonesta. menta illa familiis intulerant , quam eorum etiam, qui dolorem, ct ignominiam punire Vo. luerunt. Itaque ad arma Populus, nisi Princeps , sapientia ct prouisse supra aetatem rem: dia malo inuenisset: nec nisi cateruatim postea Galli per Urbem incedere audebant. Cardinalis Prouinciae Gubernator , conditus in studiorum siuorum altitudinem, atq; in meditamenta, sicuti constitit, nunc senectae suae, necessitatisq;
communis, nunc recreandae ex diuturna iactatione Ciuitatis otiique firmandi quiescebat. Is ubi adesse repente bellum , ct amicum ac fidum semper antea Regi Ducem subiici induisse hostilia senserat, haud segniter ad remedia motus est: excogitauitque omnia S secit quae, vel acerrimus quilibet promptissimusque bellator
in tali discrimine, facere, instituere, excogitare potuisset. Sed non tam militares artes, quam etiam politici prouisiis in hoc rerum articulo requirebantur, qui abunde Viro adfuerunt. Adholce insurgentis belli terrores , principio re
rum actionumque omnium , dimisis prppereis legatis,
256쪽
LIBER SEPTIMUS.Iegatis, studuit demonstrare Principibus domi
nationibusque per Italiam uniuersis , quam syncera Regi suo mens esset, quam contenta illa Maiestas Imperii sui conditione ct statu, mentem apetit. quam etiam benevola, & amica ipsis, ct studiosa augendi commoda & sortunas , Utilitatesque amicorum . Scire, ac recordari posse ipsos, si quid unquam ab Rege hoc , ct ab Catholico Imperio temere iniusteque fieri vidissent, audi uiuentve esse factum . Summum Imperium, opesque silmmas Hispano Regi semper fuisse luminum imν pacem tranquillitatemque publicam, S terrae praesertim Italiae selicitatem statumque opti
mum . Nunc ad omnia conturbanda S com Orida insuetum
mouenda insirgere Gallos . Arcturam bello Italiam. Quorum id culpa feret, Deum esse testem , mox fore vindicem . Haec significata Principibus dominationibusque Italicis : scriptaeque litterae ad Regem, in quo statu res esset, ct quaenam repente procella oriretur. Simul 'μψη missae ad Grauedonam aliquot Hispanorum peditum cohortes, ct turmae equitum , quae oppostae Gallis, Larium Lacum S ultima Prouinciae tuerenturiaduersus Rhotomagi Ducem , de quo haud ambigi poterat, quin primo quoque tempore noui aliquid facturustentaturusve esset. Et redierat hoc ipso tem pore Mediolanum ex Flandria Serbellonus peritissimus Rhaetiae totius , montiumque S ingeniorum illorum, iam inde ab eo tempore ,
257쪽
Conturbatur aduentu eius Rho. tinnulas . oceupatio vallis .anti moment ιusotium estet. soli Itudo Cae. m ob hos in
quo Catholica arma , gubernante Prouinciam Feriae Duce intra uere illuc: valdeque aduentu estis conturbatum esse Rhotomagensem serebant. Caeterum , occupatio Uallis in hunc modum facta per Gallos , atque interpositus
hic , Italiam interj I Germamam Vtramque hostis , tanti momenti negotium erat . quanti foret etiam illud, si, aut in parte Utraque aut certe in altera earum , detrimenti aliquid acci peretur, quod in alterius damna redundaret. Itaque aesar , extenta statim in partem hanc solicitudine S cura , maturauit copias mittere
ad fauces illas, si quo pacto fieri posset, libe
randas, ita ut auxiliareS exercitus . sicuti semper antea, transimitti vicissim accipique possent. Et copiae quidem istae siumma vi S celeritatevsae intrauere seliciter, portasque tenuere, quaSoccuparant insederantque Galli : sed stati in relinquere easdem , ct abire inde coactae suerunt ob inopiam egestatemque commeatuum,
haud ambiguo circa id Helvetiorum astu, qui quaestus silos , ct compendia longe maiora prospiciebant. s clausa Uulturena Austriacis
Aret. Nam carius multo. Sconditione semper meliore transtus faucesque sitas vendituri ita erant: ac pecuniae summas expostere coeperant iam, ipsis locorum angustiis , ct quolibet naturali stu dissiciliores. Ita . res erat in summum adducta discrimen, cum Galli quidem, &elaustra haberent haec . ct ab Subalpinis, ac
258쪽
LIpER SEPTIMUS. I et piMonteserrato , Parmaque & Racentisi irrum, pere possent. Prouincia.vero, nihil alicunde auxili j posset expectare, praeterquam eX Gemmania, Vnde clauium iter obsessumque ab hoste
crat. Cecideratque ad irritum etiam noua ten
tata spes, faucium angustiarumq; liberandarum; quas Galli obtinebant. Namque , cum statutum ita cqndictumque suisset, ut a tergo Bernamontius, a fronte Serbellonus eodem die adorirentur hostes , deisereque loco conarentur: non potuit in tempore adesse Serbellonus r unde postea iurgium, ct sere inimicitiae inter Duces, testificante per libellos etiam ac profitente Ber . namontio , quod elusus destitutusque suisset rSerbellono autem contra excusante,quod non habuisset ad diem copias , quas habiturum se crediderat , neque voluisset ideo rem dare temere in disicrimen . Destitutio casusque hic tradiderat Gallis regionem eam plane in manum, obnoxiaq; illic omnia pedibus S arbitrio ipsorum subiecerat: ct sumpserant inde robur: maiores etiam ad caetera animos, veluti quibus su per Virtutem roburque insitum, etiam fortuita essent , sortunaeque fauor potentissima inhellis res tantopere indulgeret At huius Gallicae sortunae moderator artisexq; Richlaeus,
posteaquam Italiae Regnum ab huiusmodi prin. cipiis, ct manu sua defluere suo Regi in sinum vidit, Vel certe videre se credidit, solicitus erat, tua cum sortuna famam, quoque in poteni ci a latς
Gallia regione ia manum. Matis inflantus Galli ab tanta rue tauae indulsει Ricblams steti bundus so luna ct famam pari aseleetu concutiam
259쪽
HIs TORIAE PA TRI AEAstiis, si is i. tale haberet, qua stare bella non immeritii μ dictum antiquitus est. Ipse sapientia S magni tudine animi supra etiam antiquos, stare insuper Regna Regesque praesidio re munimento hoc is, siluis, N/m ad liberandam Italiam veteri' Hispanorum iugo, trito Gallorum titulo expe ditiones suscipiendas este fama disperserat. In idque consensne omnes Italiae Principes , ix secula aurea reditura Insubriae ab Galliae opi.
. bus in ore hominum erat, queis priuatae res maxime angustae, in futuro concultu longeat
tissimas spes iecerant, ut sibi facile adulatur id
si in s. ν, ,ων. mortalium genus. Primus Parmensis Princeps P ab Placentia mouit, nulloque hoste occurrente rara felicitate Pontςcurronem assecutus ,
Chrycquium ad Tanarum flumen praeter Basu iuriiv; Lina, fgnan/m obuium habuit . Inde consociatis eradent. copiis Vn cum Sabaudo Duce triumuiri Ualen, V i in si petiuere . Valentia apposita Pado , inter
praecipua Insubriae munimenta, ab ipsa Poede ratorum obsidione spe t tur. Prima Subalpinis
ridis ,.iis , Occurrit, haec claustra primum infringenda μ νψ 0 ε , ulteriora Prouinciae Mediolanen sab illa parte tentare volunt. Oppidum haud satis amplum. Quaternas portas habet, una ad , a vira Alexandriam Vrbem , altera ad Bassignanam, tertia Casalem ducit, postrema Padum ipsum respicit, ab oriente Pado alluitur Padumq; ipsum pro munimento habet, caetera immota Prouincialium fides tuetur. Martinus Gallianus
260쪽
cum quingentis Praesidiarijs oppidum 'obtinet oij. hat cum Chrycquius Gallorum in Italia Impe rator, Sabaudus Dux , ct Princeps Parmensis consociatis copiis, Ualentiae obsidium instituere.
Abornoetius ubi vidit Valentiam ab Foedera, cuia. Alboreotii
torum armis peti, quo sibi ad res magna geren ν ι,.m, das aperiretur iter , quanta potuit solicitudine ac diligentia munire arcem, nouis Scopiis in- 'troductis,ct commeatibus,hostium consilia praevertero maturabat. Eo celeritate maxima Cin .
loma cum valida peditatus oc equitatus manu is castrorum ce
aduolarat , munimentaque circumspiciens, quae sibi Praesidiarij circumdederant, haud suffectu nim peditatum sensit ad ea tantum tuenda. quae foriS erant excitata. Itaque pedite omni, quem secum adduxerat in arce relicto, cum octingen iis equitibus egressus Frascarolum concessit. Eo
consilio, ut tandiu ibi moraretur donec alli ma- culle trit Con.
nipuli peditum, qui ex variis Insubriae praeu diis deducebantur venirent. Ea manu sperabat suppet ias, S commeatus libere in oppidum tota ossidionis tempore introducere . Cum affuere Sabaudi copiae , quarum Praesectorum cura erat Vt ab laeua fluontae Padi, qua obsessi pontem habebant, haud auxilia in arcem inserreren-
tur. Col oma sibi metuens, si diutius in Frasca, rolo ageret nullis peditum vallatui praesidijs,
cquitatum etiam grauiter periclitaturum ratus Giom. 6M aci Cairi plebem ab Frascarolo millibus V. tan- tum pior in