장음표시 사용
291쪽
Portae nonnullae istutiae , qu Maaιι. . ad laetenda op .ra meesque statio. no edixere, quot adesse sinsulis bus oporteret . - De tectantibus Imperio authυriis eate Principis in. dictae poenae .
Noua munimenta ubique e catarur.
Ad arenam n. .sti iubeunt. Iungunt ponte
ad Gubernatorem Decutione . Baltim litteratum emptar
aggerumque obiectu: alias in aedificari obstiui
que iusserunt, qub facilior in caeteraS cura esset.. Eas, quae apertae rei inquerenturi tuendas, inter se diuiserunt . Ad facienda Opera vicesque stationum obeundas Vicatim edixerant quot adesse singulis diebus oporteret: in eos, qui de trectarent imperium, segniterue agerent, aut no- ritate Principis indictae poenae erant: strenuem ita I in muros Undique ibatur a Ciuibus,& noua munimenta excitabantur , quae mox in eXitu stetere. Approperabantur enim et jam magni
tudine periculi, ct propiore in dies incessu Gallorum, qui occupato Fontaneto, ct capta illis haud obscuri nominis arce , iam ad Verbani Arcem Aronam infesti subibant, ct depressis
nauibus iunxerant ponte Ticinum, traiecerandique flumen Vti dictum est, ct Victoriae cursim una cum agmine extendebant. De his rebus ad Gubernatorem scripsere Decuriones : ct scuti promptas ad omnia Reipub. opes, animosque ciuium ostenderant: ita exposcebant ut periculo tanto Urbis adessent Regia arma, in quibus Unic salus. Scripserant haec, simulque eX posuerant, ct quas Urbicustodias, quae munimenta portis
addidissent, qualia deinceps, etiam pararent . Rescriptum a Magno Cancellario pst : fidelis i. lnam semper Catholicae Maiestati suisse Ciuitatem, neque in ulla Vmquam ossit ij obsequijque parte cessauisse Mediolanenses. Id munificen
tissimo potentissimoque Regi cordi futurui
292쪽
ut intelligat Ciuitas perinde ae debeat, gratumsbi vile aestimarique suis momentis. Ad Gal- . tum hostem quod attineat, ita per caeteras Imperii partes prosipere cuncta succedant, Uti pro . . certo habeat Excellentissimus Prouinciae Gubernator Marchio de Leganes , nihil ab hoc hoste fore periculi, &vti speret, Gallos hosce poenas suae temeritatis propediem este datru ros in eadem terra, quam rapinis nunc, sed Scadaueribus semper antea suis impleuissent, tridui siue quatridui spatium superesse non amplius: dc parari pugnae discrimen, Vnde parem
maiorum suorum cladibus exitum Gensilia ha beret. Porro qub alacrior in pugnam eat mD .les constituisse Gubernatorem diuidere legioni. lius aera aliqua viritim atque id victoriae instru mentum prouisum iam animo destinatumq; ha- bere . Nec lauaen in praesentia posse haberinis Ciuitas assueta benemereri de suo Rcge, ad lcaetera egregia hoc etiam addat. Ouadragin Q Miragistra mil-
ta millibus opus esse. Summam eam alicundo expedirent, de promerentve statim, ante discriminis nenape diem, quae dies iam iamque ad ' 'estet: nec posse differri. Ac ne Ciuitas detrimenti quicquam inde acciperet promptum sore Vec
tigal. quod in olivae libras imponeretur .,Inde sortem simul S usuras posse persolui ijs, qui per ro,
Cuniam Civitati credidissent, nec detrimento. nec fraudi rem eam fore Reipub. Mediolanem sium: memoriam vero obsequij sempiternam in
293쪽
Menerant hostes vluc qua Ticinus uuniuit alueofi
aas HIs TORIAE PATRI AE in animo Regis , qui Maximi cognomentum
etiam ob munificentiae magnitudinem obtine, ret. Digna res visa Consilio , ob quam experirentur etiam ultima Decuriones: negotium que dedere sel cistis, uti de ea pecuniae summa foeneratores Vrbanos appellarent, ct Reip. nomine fideiuberent, ac Principi Vtique satisfieret. Caeterum , dum accingitur Gubernator ad Uirorum armorumque discrimen , Ut ausos Prouinciam alienam irrumpere Gallos , cum
clade domum retro compellat: dum pecunia apparatur, sne qua torpent arma Virique: dum caetera in tanti discriminis aleam consilia disponuntur: Urbique tota praesertim armatur aduersus imminentes ina haud dub e Gallos iam suburbana pene castra vicesimo non amplius hinc lapide habebat hostis. Munierant Valido praesidio Fontanetum, praeter loci opportunitatem , ira etiam accensi, quod Magister equi tum Tqiras cognomento , dum ad fenestram ibi staret intentus intes a simul ct opera suorum ceciderat agrestis unius ictu, qui fistulam temere
disploserat in consipectum id sbi sorte caput:
eaque res, non modo caeteros Duces, ct capita exercitus, sed exercitum Vniuersum, prout erat
ingens virtus S fama Viri comouerat. Ab Fontaneto breue cursm permensi iter, peruenerant illuc, qua Ticinus immittit alueo finitimo undas, ut pari secum obsequ io serat naues, inseruiatq; coaemercio rerum omnium , quas euehi sue im portari
294쪽
portari pertinet ad alimenta ct cultum magni tudineuique Ciuitatis . Ibi rupta mole , quae separat impertitque aquas, exhauserant repente siccauerantque fossam . Unde terror Ciuitati angens, ct cum praesenti damno metus quoque maior in posterum , ob agrorum nempe squa lorem , quos frequentes euripi passim , toto quantum spatio soli a decurrit, rigant. Abstisa que in hunc modum aqua , ct pene abscisa spe alimentorum Vrbi, cum tumulum in vasta plani lie leniter a terra eminentem castris elegillent, eumque vallo S solla, ct omni munimentorum arte firmauissent . circumdederant alia muni menta Campis: S posita velut arce illic, in omnes parteS arma circumferebant, nulla re magis alia cohibiti quam evagationibus ipsi suis, quo
minus etiam ad Urbis moenia excurrerent. Ua
sabantur ab utraque Ticini parte, hinc ulteriore Nabaudus, hinc citeriore Crycquius, disiectis uepopulabantur. Ad Angloriam & Aronam clausera verba nitentanda subire voluerant: sed de-ecrriti praesidiis, ct excubantium ibi Borro
maeorum cura , rapinis ct incendiis haeserant rursus, atque rei gerendae tempora latrocinan do consumebant. Et iam orta inter eos discor
dia infregerat foederis vim offenso, ct alienato Parmae Duce, qui ob non habitum sibi honorem locumque denegatum , quem in exercitu tribui sibi debere contenderat, ccniurationi iratus abierat repente domum . Abierat ancto miseroque
Rumpunt molem nolia, , quae sc- parat impertit'
a uis recavere Fossam. terr oraci litet Ciuitatim ah tier t.
inas .ia causa . Tumulum vallo fossa niuniuere ibi hostes. Hae freti in Omis
moenia non e incurrerent .sabaudus, Crye quius alueiti p putabantur. Aiouam leata v .uut . Deterren ur ex cubant si ibi B ,e. romaeorum cura. Parmersis metalienatui ab Fiae det alia. CuI.
295쪽
Arcto eomitatu abiit Parm. Dua . Confundit vestiis
sis ne is seque. rentur Gut. ad Beatum
Pingue stabat quid meditaretur Prat leti tArama
Lemo praeedit agmine lai quocissilio. Hostes ab Arona
ini seroque comitatu cum septem haud amplius amicis, ct qui nuper, cum magno splendore magnificus veni siet, fugienti nunc similis, capto per
Ligusticam Viam ambitu confuderat vestigia sofelleratque secuturos. Gu Emanus hoc tempore ad Beatum Pingue sid loco nomen ob laeta ci cum arua uberesque agros stabat magno operi intentus, Ut scilicet imponeret foederatis hisce cladem, cuius, foedera in posteram omnia meminissent. Praemisso ad reprimendos paulisper conturbandosque hostes Aragonio cum equi tibus quadringentis : accersito Neapolitano equitatu , quem inclyti nominis Gambacurta ductabat: coacto instructoque toto exercitu, prout instructum dispositumque esse Voluerat, ab eo, quem diXi loco mouet, ac lento procedit agmine ut Neapolitanorum aliquot turmae, quae nondum aderant, subsequi ct coniungi secum possen t . Qv o audito motu, Galli ab Amgleria & Arona retro conuertere agmen , &omissa circa Uerbanum praeda Vastationeque agrorum, ct Villarum incendiis, ad Tornauem
tum in castra sese recipere murarunt, qua tumulus ille subiectam planitiem late despectat:
planitiesque ipsa tota hostium erat : ct castra pene maiora dici haec poterant, unde in minora sed tutiora illa receptus.Succedunt & nostri illuc atque ad X. Cal. Iulias exercitus uterque suere in conspectu: Galli quidem intra munimenta
piae; estq; su os: nostri verb campis adsu itantes .
296쪽
Moram certamini afferebat haud parui utrinque m. Edimu momenti impedimentum, ct pariter ambobus
expectata, pariter necessaria res. Exspectabant Η,siti εαυε Galli, dum Sabaudus traiiceret persecto Ponte xx il eret Titin.
Ticinum, seque coniungeret: nostri antequam uniuersum Neapolitani equitatus peditatusq; robur adesset, rem indiscrimen dare non audo hant. Sed Neapolitani quidem mox aderant: Guk.
nocturnusque Gambacurta cum ad GuTmanum in tabatur.
accessisset, grande Principi solatium fuit. Gallis
non item ex animi sententia siccedebat, ut iungeret Sabaudus Ponte Ticinum, sociaque arma venirent: eaque inchoati operis moles, dum eri. gitur, diim impeditur, dum procedit, corruitque '' 'rursus, nox Una continuata diei est. In eo rerum articulo, censiuit Guzmanus, non dandum spatium esse hosti, ut pons denique staret, copiaeq; dissociatae redirent in Unum , nec erat copia
pabuli equis in sterili & arido circa solo: ct pote. re' e rante superiore loco nostros incessere Galli, simulta sibi aequa, nobis iniqua respexissent. Ha hebant ab laevo latere sollam, cui Panis Perditi. vocabulum militaris sortasse lasciuia olim indi derat ex eo, quod in nullum usum magno legionum labore excavata esset. Ab dextera parte sylva editis in altum ramis, S condensa arboribus assurgebat . Tegebant terga aquae decurrentes alueo nauigabili, tectaque ipse agrestium, unde Tornauenti pagus. Sed nulla erant munimenta validiora illis, quae sibi circumdederant
297쪽
ago HISTORIAE PATRIAE hostes addiderantque loco.Ita loci naturasmut, ct aggerum obiectu firmabantur . GuZmanuS , posteaquam adhibitis in Consilium Melo , dc
Spinula statuerat, non esse differendum summae rei discrimen , adhortandorum militum causa ordines inter equitans, non mi ita illa Ducum, sui. .d. ' semperque repetita disserebat : sed tantum. tumeisia ' modo monstrabat exercitui ad caedem stolidoso.. a se . o. . '' eosdem trepidosque Gallos, qui Regna inua.
anim odi militu aliena ausi, spem in latebris atque in con
gerie terrae posuissent, ct delegata tumulo' tutela salutis, clavsssent sibi exitus ad fugam:
' starent ab ope mutua dirempti, coniuratumque '' secum una Sabaudum , exercitumque eius ad ' spicerent nequicquam foederata arma interiecto' amne, ostentantem negantemque simul. Horum
caede sanciri nobile exemplum, ne qui postea' Gentis eius irrumpere Prouinciam ausint. Ita '' futuros Italiae liberatores, habiturosque hono '' rem tituli eius, qui primi abditum hunc & paui
'' dum intra claustra sua hostem ad certamen eli. 'cere potuissent. Proinde accingerentur, succe, ' derentque S conuellerent , siue scanderent' aggeres illos pavori latrocinioque S praedae V circumdatos. Non certamen inde, victoriameia atque ob id meritum laturos esse praemia amplatastici R si ab Rege, cuius magnitudo tot millia mortalium ' quotidie pasiceret, ac ditaret ornaretque. Aio ' bat Guamanus Imperator talia Ducibus prae
sectisque suis, ut ad quemq; peruenerat: hique subinde
298쪽
subinde ad milites praesectosque minores
eadem hortamenta transtarittebant. Et ac- Aretatius his horis
censius ian satis sita sponte erat miles': S: ta 'Phisce dictis accendebatur magis : ardentesque cupidine pugnae , signum exposcebant ' ac sitnum exposcisti differetur , ' antecapturi vitro , subiturique Videbantur . Manipulus fistulatorum Vnus fuit , qui non expectato signo , ab h. . ''' . statione sua egressus ad ipsia Gallorum nimenta G1lloia munimenta pleno gradu subibat . Hos sta. 'tim subsequuntur.Hispani , Germanique SItali fistulatores uniuersa primi agminis ar-
matura generis et US : tantoque In petu m- cursavere isti , Ut exteriore orbe munitionum , haud tamen incruento certamine liore olbe mun
Potirentur . . Onil igitur Viribus deinde to tis , effundente sesb deinceps ad castia Galalorum reliquo nostro exercitu , ct coaetis
ovusam exire Gallis , cum Velut in cubili ς ii Gxui. bus depraehensae suis serae bestiae terrore pili hesina sinu.
simul rabieque agitarentur, & oblatum Pente certamen , nec detrectare , nec susti. nere possent. Plurima circa aggerum cumu- plos est caedes , quos ct disiicere nostri , velut impedimenta victoriae nitebantur , &defendere Galli , ceu praesidia suae salutis Volebant . Iam in media Gallica castra Pugna peruenerat: iam Gallis permixti nos
tri Collem obtinebant: ipse que GuZmanus .io illo seruore
Oce , anu praelium civias, etiam in medio . . I h a illo
299쪽
Panos accendit odia a I aliae cil eicina auia a te lum dissidium uiset miles .
re tantum saeviret miles. ath.
illico seruore pugnae auerterat in se oculos, nee magis agitatio anceps telorumatque gladiorum adspiciebatur, quam inter gladios ct tela ille pernicitate equi ct robore suo volitans . Pugnatum est ab matutino tempore ad secundam Vsque vigiliam : S treis illae nocturnae horaepi u ra l scae virtv t is facin ora ed idem nt. q uam dies pene totus, imo, quam praelia aliquando tota dedere . Ab saristis S pilis glandiumque iactu ad mucrones ad manus adducta res erat e Tunc li unq iam alibi alias , ille certe Collis. tenebraeque illae i nam ct luna sorte pernox erat) ol tendere potuerunt, cuiusmodi sit perpetuum ac natiuum S immutabi e illud , quod Gallos inter S Hispanos accendit odia diramq; sarini. Sin ut huius Italiae cum vicina Gallia dissidi uni, S bella insita naturae spectari potuerunt. Nam n qn modo ultra solitum gaudebat caedi bus nil S : scd non contenti obtruncas e doedentes etiam se se Gallos , addebant vulnera
corporibu S exanimis: membra lancinabant ex
carnificabantque capita , quae postea passur
reperta sunt naribus auribusque decisis, vulnereque inhonestiore, punita, truncata, foedata. notabatur pars alia corporis, quippe acceden te ad odium etiam ira ct contemptu , quod inhoneste adeo, turp iterque per Monasteria Uirgin uni perque maritas domos, Galli egissent. Nec fuerat ludibriis hisce modus si foret satietas ict licentia peratissa militi. Timuere Duces, nervoluptas
300쪽
voluptas ea militum aliena tempori esset &dum expletur ira, vi toria impediretur. Itaque Ve- tuere vltra mutilari foedariue quemquam. Sa tis ultionis, satis etiam exemplorum in hostium internecione S caede. Caesi sint praefecti du cesue Gallorum amplius centum. Inde num ris turbae numerum facile coniectaueris Delers tamen haud dubie potuere omnes, nisi hinc noctis iam obscurum, hinc nostrorum quoque deia' tigatio tenuisset Ducem. Pugna tamen aliquandiu steterat anceps ct manibus aequis pene Galli dimicauissent, nisi ea, quae Uemonstrata est, ira rabiesque nostrorum, di pugnandi ordinem ipsis, ct animos mentemque abstulisset. Ac traiecto demum interim amne Saba udus in eo discrimine luperueniens quasi restituerat pugnam unamque legionem ab effusa fuga compulerat retrbin praelii locum, ct capto repente mlpetu ferox, validissiime incubuerat nostris, cum animaduerso discrimine Gambacuna dedit impetum :impleuitque rursius terroris S sugae Gallos: Dec ipse euasit. Plumbeo missili duo in pectore uulnera acceperat: atque edito Vltimo illo Uirtutis facinore cecidit: famaque Virum eum se. Cura est, quasi nullum aliud eo praelio damnum
nostri accepissent, cum tamen re alii fortissimi Viri desiderati sint. Haec est nobilis ad J orna uentum pugna maxima GuAmani operum in Gallos. nisi si potius diuinae iustitiae telum dici auerit ob iniurias infandas, quibus sura om-