장음표시 사용
31쪽
pius ipsis verbis compilatus esse videretur, in illoque testimonia sacra Novi Testa menti ex Beaae versione perita essent. Grave hoe inprimis PEUCERO odium fuit, qui ipsius Principis indignationem incurrens varias aerumnas & calamitates expertus est. Carceris molestias per decennium tulit, & ex eo precibus demum Agnetae Hedwigae Ioachimi Ernesti, principis Anhaltini filiae nubentis Augusto Saxoniae Hectorsi sub certis tamen conditionibus liberatus suit, quas prolixe in Hiis floria Careerum recenset, & ex illa, qui vitam ejus descripserunt MELCHIO R
2.3te s illo, otiosita fuit, sed omne, quod a somno & quiete liberum erat tempus, precibus, I rie TO ,, P ctione bibliorum, & piis meditationibus ae versibus scribendis consumiit. Cum est. Ria. An. que nihil suppeteret papyri, calamorum & atramenti, indigentiae illi hoc pacto
hili. rara. VI l. mederi conatus est, ut chartam suppeditarent margines & folia vacua libri Con- P. hi cordiae, atramentum, crustae panis crematae&dilutae cerevisia, calamos anserum ala, quam ad pulverem & aranearum telas tollendas impetrarat.
Et hic locus fuit, in quo patriae suae, quam singulari amore prosequebatur,u rota I. P. i. illustre hoc monumentum condidit. Ipse enim his verbis utitur: l .
Haec gemisus & vota tui memor inter opima, Matiens ad te spe reditusque cano.
Moriger hoe Christo dum carcere servio miles, Miluis insuavis septus ab excubiis Transmisit hoc suae erga patriam devotionis documentum civitati Budiis. nensi, ad quam quoque in Idyllio sermonem dirigit. Impressum etiam autori. tate Senatus prima vice a. Is94. Budissinae, &post haec a viris doctis Historiae. que amatoribus semper in pretio habitum fuit. Commendat illud SCHURZ-FLEISCHIUS e9 in dissertatione de Lusatia ita, ut ab omnibus mereatur diligentissime legi. Primus fuit PEUCER , qui patriae nostrae Historiam juxta tem
porum seriem rerumque connexionem tradidit, eumque pene omnes sequuntur,
inter quos MANLIUS, LEUBER , aliique,qui in seriptis suis ad Peuceri testimonium ubivis provocant. Egit autem in eo de Lusatia superiore, cujus historiam a primis temporibus recenset, varias regiminis vicissitudines ann citat civitatum singularium fata attingit, regionem describit imo familiarum quarundam illustrium meminit. Haec omnia docte & eleganter docet. In Historia enim pro istius aevi eonditione erat versatissimus, habetque Lusatia, cur stibi de tanto Viro gratuletur, quem celeberrimi viri maximis en comi is dignum habuerunt, quorumque elogian Increscia collegerunt THOMAS POPEBLOUNT f) BECM ANNUS, aliique, qui ejus
Celeb. Aut Uitam consignarunt, ad quos Emmotum Leriurem remittimus.
IV. CHRISTOPHORI MANLII Commentariorum rerum Lusiaticarum Deigma. P. 3. 98, V. Ej. Commentariorum Rerum Lusiticarum Libri UII. p. r27. Tandem hoe opus desideratissimum amplissimumque de Lusatiae fatis inlucem prodit. Egregie de sua patria meritus est CHRlSTOPHORUS MANLIUS Autor harum lucubrationum. Natus est Gorticii Iv. Kal. Martii anno M DXLVI. honestis parentibus, patre pannario, cui nomen Christophorus 8Ramotii fuit, quod noster more tunc temporis recepto ad latini idiomatis terminationem accommodavit. Bonis litteris a prima aetate animum dedit, fundamentis in schola patria feliciter positis, in Academiam Wittebergensem venit, ibique juris pruden tiae operam navavit. In patriam redux, ingenio suo ad poesin prono indulsit, majori tamen amore in Historiam patriae ductus, scribendis annalibus se applicuit totusque fuit in eruendis Lusatiae monumentis iisque conquirendis. Non caruit institutum successu, creverunt indies de Lusatiae rebus instituta collectanea, quibus digerendis dum manum admovet, deigma sive epitomen vel prodromum prolixioris operis composuit,&lissimo Senatui Gorticensi A. MDLXIX. dedi.
32쪽
M COLLECTIONEM SCRIPTORUM LUSArICO Ru M.
eavit. Continetur hoc scripto generalis Lusatiae notitia, quae brevioren narra. tionem de origiae nominis, linibus, fluviis, incolis, Marchionibus atque domi ni, Lutatiae complectitur. Post haec ipsis rerum Lusari carum commentariis se aecinxit, quibus omnem harum regionum historiam exhaurire voluit. Nihil neglexit, quod ad absolvendum egregium opus facere potuisset: omnes perlegit Scriptores, quorum isto tempore copia ipsi fiebat, evolvit annales manu. seriptos, consuluit viros doctos, itinera suscepit, neque labori neque sumptibui
parcens. Interrupit laudabiles hos conatus mors praematura, quae eum anno aetatis suae vigelimo nono Pragae e viventium numero delevit, maximo rei litte.
rariae damno. Meruerat tamen, quod sibi ipsi vivens optaverat epitaphium : ue tumulum servas 8 Pietas i quis tonditis uti pMνMaror parriae, MANLIUS, historiae.
Reliquit varios ingenii sivi foetus, quorum indicem nobis dedit vir docti,simh, ABRAHAMuS FRENCELlUS in vita nostri Manlii, quae praesenti editioni Om.
mensarioγtim Histiricorum ad finem adjecta est. Dolendum, quod vir industri ux& ad seribendam patriae Historiam natus, utilissimum opus non potuerit ab sol vere eique ultimam addere limam. Quod enim huic operi coronidem non im posuerit, ex variis indiciis constat. Inscriptio Libri ull. habet, quod virorum militia clarorum catalogum dare voluerit, in opere tamen nihil de iii invenie .
Alibi lacunae & hiatus observantur, qui, si diutius vixisset vir diligentissimul sine dubio interpolati fuissent. Ita non raro fatum doctis limorum Virorum consilia& instituta evertit. Sed quis propterea erga MANLil merita ingratus esse vellet qui, licet gloriam absoluti egregii operis impetrare non potuerit, sua laude tamen non est defraudandus. Primus enim & pene solus hactenus fuit, qui in Lusiati ei, rebus consuli potuit, & a quo tanquam ex lante plurimδ hauserunt, qui de Lusa tist Marchionatibus commentati simi. Si in antiquioribus forte aliquando lapsu, est, eum aliis sivi aevi scriptoribus erravit: & non severe cum illo agendum, euiu, dilisentiae tam exacta & plena singularium & specialium rerum narratio debeatur. Agnoverunt quoque viri docti dignitatem & praestantiam hujus seripti ; imosuerunt, qui de illo edendo cogitarunt, sed, ut videtur,obstacula invenerunt quae effectum horum consiliorum hactenus impediverunt.
Iam eelebrii hie Lutatiarum Historicus digno sorte habitu indutus comparet in publico. Nihil intermissum, quod praesentem editionem commendare pos . sit. Est ea ad Autoris autographum instituta, quod in Gorticensi Bibliothee, asservatur,& a Iuro docti simo atque humanissimo Dn. SAMuELE GROS SERO Rὸ
M, Gymnasii Gorluensi orentissimι tele runo, Fautore nostro colendo benevole
eommunicatum fuit. Accidit enim Manlii Commentariis idem, quod alii seriptis, quae describentium ingenio aut imperitia archetypo saepius contraria &dissimilia fiunt. Retenta proinde ipsius autographi lectio suit, quoties exemplaria dissentirent; non prorsus rejelia omni emendatione & illustratio. ne, quam alii Codices aliquando subministrabant, qui collati& multa cura ex. aminati sunt. In Capita hos Commentariorum libros distinxit Vis patria rem antiquiratum diosis mur sin omni litterarum bene versatus, mulsum Rὸι - νendas Dn. ABRAHAMUS FRENCELlu S. Non consultum fuit ab ejus di stinguendi ratione recedere, cum passim juxta illam MANLluS citari coeperit. Textui notae luculentissimae suerunt adjectae, quibus a Manlio adducta probantur explicantur, illustrantur, & cum aliorum scriptis doctissimis conseruntur.
CONTENTA PARTIS SECUNDAE TOMI PRIMI.S quuntur jam nonnusta scripta, qua ad particularem Lustiae peνioris Histo νiamspectans sinprimis Gyluensis cinitatis, quae aliquando gulari me mi no men dedis, fata recensent. Lutem haec quoque Historia totius Lustιae allierum, tum
ad regionum lorovinciarum notitiam multum conducara, desingula rasus situ , M. Glus atque memoratilibu aritis narrationes, In hac stim parte ιnvemet
33쪽
on unum hi annales Autorem habuisse videntur, quod tam ex diversitate styli, quam ipsorum contentorum conditione patet. Primam his annalibus manum admovisse fertur JOACHIMUS MEI STERUS, de quo subsequentinu. mero plura dicendi locus erit. Continuavit illos MARTINUS MYLlus de scho.
a patria usque ad canam senectam bene meritus, in qua non tam animo quam viribus destitutus,annuente Senatu, a munere hoc molestissimo quievit. Obiit, re- pari. IV. ferente G ROSSERO a anno superioris seculi undecimo. Pergunt annales usisque ad annum quinquagesimum, ut liquido inde constet, interpolatos & conscriptos esse a diversis Autoribus praesentes annales, qui omnino locum inter Lusaticarum Rerum scriptores merebantur, cum multa singularia contineant, quae de urbem Gorti censem&universiam Lusatiam superiorem concernunt. In primis prior eorum pars majori cura & judicio elaborata fuisse videtur. cum posterior in vilioribus de minoribus rebus versetur, adeo ut consulium fuerit, non pauca expungere, quae Lectoribus forte magis taedio, quam delectamento, fuissent. Forte relicta etiam nonnulla, quae Lector inprimis ea traneus deleta vellet: sed non sibi haec scripta noverit; in edendis enim Scriptoribus particularibus respiciendum primario est ad gentem illam, cuius fata narrantur. Nam ejus saepius interest scire ea, quae alii remoti ab ista regione nescire mallent.
DIgnum hoc gratitudinis monumentum in patriae honorem posuit Poeta suo aevo celeberrimus. Rectoris munere in Gymnasio Gorticensi iungebatura is visarii. tanta cum gloria, ut, reserente ADAMIa eo tempore vidisses ad Gymnasium ἈωFb P, 11, eonfluentes ex una parte Borussor & Polonos. ab altera Germanos & Bohemos incensos omnes amore studiorum&fama MEI STERI. Exactis in Gorticensi Gymnalio quindecim annis a Senatu Bremensi ad gubernandam ejus ut bis scholam evocatus est. Aggressus novam hanc iunctionem paulo post febri ardenti & eontinua correptus obiit a. MDLXXXVII. Parentavit beatis ejus manibus Vir praeb)-stantissimus D. GREGORIUS RICHTERUS carmine Heroico Gorticii a. Is87 τἰς eo. e. ιν impresso. E rectum ipsi quoque sequens epitaphium fuisse,Vir de studiosa juventu. ' ' te immortaliter meritus,GymnasiiGollicensis Rector, .GROSSE RuS b resertuosistite, o Cives, divini scripta Poetae, Ne pereat patri ama, decus que soli. Hic Vires, Musas patriam qui duxit in urbem,
Heroo resonans earmine docta pede.
Felix qua taum genuit Te patria civem, Scribendo, fando, vix habitara Parem. Est inter felicis Mei steri ingenii specimina non ultimum praesens Gorticensis ei. vitatis descriptio, in qua faciem inclytae hujus urbis depingit, aedificia publica eorumque praestantiam describit, sortunamque & praerogativas stylo admodum poetico memorat, ita ut in presentem collectionem Optime referri potuerit.
OB tulit succinctam hanc civitatis Gorticensis historiam Senatui Autor, qui
Suebusii Silesiorum natus, prima literarum iundamenta in Gymnasio hujus urbis jecerat,& jam ad testandam animi gratitudinem libellum hune Franco furto transmittebat. Legerat Autor MANLII Annales, audiverat LAURENTIUM, MILIUM, Viros in Lusatica Historia versatissimos, ut inde facile constet, unde sua
ην. n hauserit GASTlus. Quis suerit, docet HENELII Silesiographia, a) ubi eum Syn.dicum Gubenensem, & Iudicii Regii in Lusatia inferiore Λssessiorem, Jureconsulistum, oratorem, Poetam, nec non Musicum insignem fui me, inter alia elogia invenies, quae ipsi tribuuntur. IV. BAM
34쪽
IV. BARTHOLOMAEI ANDREA DF saerum salvatoris nostra Cenota, phium . prout illud a Georgio Emerico, Consule quondam Gorti-eense, Hierosolymis lustratum, ad Prototypon studiosissime essi. giatum , atque Gorlicii ejnsdem cura & impensis excitatum p.
tarum aedium almae gittae VII. Iunii A. c. 16 8. incendio. p.
I. Excerpta ex Epitome Historiae Rosenthalensis a IACOBO TICINO
Soe. Iesu. conscripta. p. I 'T 7 bellus, ea quo varia excerpta praetenti collectioni inserta sunt, pragae typis universatis Carolo. Ferdinandeae Anno r692. excusus est.Titulum piae se seri sequentem : sume Ustoria Rosnslatinsis sive Compendiana μννans de origine at Culis peνvertisti B. R Marii Mistia in rigo Rosenti I, Lustiae superioris ;sem de senosciis ibidem , s pagante Deipara, a Deo consis. Atii fore IACOB UTICINo secies sis Isti Meeiasu. Suffcit Titulus ad noscenda praecipua scripti Contenta i Enarratione miraculorum absolvuntur, quae statuae B. virgin s Mariae adscribunt. Pagus Rosen sal prope ad monasterium Maris-Susta varien* ., ii iucsan sius miraculosam hane, ut fertur, statuam custodit. Traditio est, a) in Ni . . . hoc pago substitisse olim Caroli Magni bella contra Saxones gerentis exeret. 67. 68. tum fuisse inter ejus milites, qui hanc beatae Virginis imaginem secum se. rens eam in lilia absconderit&discedente exercitu reliquerit: ab isto tempore Matronam quandam saepissime visam esse obambulare campos & pratar tan. dem Lucianum de Sernan venantem eandem Matronam observasse , eum desiderio flagrantem sciendi, quaenam illa esset, subditis equo calcaribus, ce aeri cursu eam assequi conatum ad colliculum supra Rosarum Vallem subtilia usque insecutum esse, ibi autem hane Matronam disparuisse: eum vero, oculis elevatis, in lilia vidisse statuam B. Virginis. De veritate&certitu. i. , dine hujus narrationis ipse Autor ita dubitanter h) loquitur, ut alii, quorum 's' non interest, his relationibus veritatis aliquam speciem conciliare, merito omnem fidem iis detrahant. Quamvis autem TICINI primarius scopus suis se videatur, enumerare miracula ti beneficia, quae Rosenthalensi statuae tri buuntur; magnumque eorum catalogum compilaverit: non tamen utiliora& historiae Lusiticae inservientia plane silentio praeteriit, sed immiscuit non nulla, quaei ad huius Marchionatus generalem historiam vel particulatem quorandam locorum, imprimis status ecclesiastici, notitiam pertinent. Proinde non incongruum fuit, omissis dubiis & incertis relationibus, imo ineptis saeptu, & inhumanis contra Evangelicae fidei addictos disputationibus, quaedam exeerpere & hute eollectioni inferre. sunt etiam, praeter ea, quae integre exiscerpta, nonnulla, quae notari possiant. Conditionem religionis romano ea tholicae, quae in medio pretiosissimi Evangelii lucis nonnullis in locis adhue hodie eonservatur, prolixe describit, L inprimis monasterii S est Muriana diti sti, cui pagux Rosen thalensis subest, originem & fata c)recenset, reliquiarum ψcὴp.I. 46quarum semper in monasteriis magnus adesse solet apparatus . non immemor. Occasionem landationis monasterii Stellae Marianae verbis CHRISTIANI PFAL. TZιI Cunonisi Hagensis ita refert:
35쪽
Haec secundum traditionem Cleri, cui genuina documenta plerumque deesse solent. In fundationis diplomate, quod a Marchionibus Brandenbur. gicis A. Ia64. approbantibus & confirmantibus Dominorum a Cament E in-,Al' i.6. nitura datum d) fuit, nihil de miraculosia hac apparitione legimus, illa igi-ο,. tur nobis non potest non suspecta esse. His non immorabimur, cum alian cap. Vn. memoranda supersint. Capite VII. de Budissinensis Capituli G Decano lo. P quitur, eumque Administra orem Episeopatus Misenensis per utramque Lusulam diei monet, in cujus tituli originem inquirens, reseri, Ferdinandum imperatorem iurisdictionem ecclesiiasticam Budissinensi Decano commisisse, cum Misnensis Eeelesiae Antistes Joannes VIII. ad Lutheranorum sacra se convertisset: approbasse hanc a Misinensi ecllesia separationem Zachariam Delphinum Apostolicum ad aulam Caesaream Nuncium : Tandem a. 1161. Caesaris atque Pontificis autoritate omnia privilegia Ecclesiae Misinensis & Iura Episcopalia ad Budissinensem Ecclesiam translata suisse, quae ab eo tempore non amplius eo ge-giata, sed ingenua atque exemma nominata suisset: hoe administrationis munus per Bullam Melchisias Rilia Apostolici ad aulam Caesaream Nuncii Pio V. Pontifice cum capitulo Budissinensi ita communicatum, ut deficiente Decano, ipsi Capitulares hoc munere fungi possent, quod etiam Maximilianus II. viris L Anno is s. ad Capitulares rescripsisset. Pergit TICINus f ad oppidum Uilt-genavi ense, cujus fata prolixe recenset. Nomen a Niteli indo accepisse cum aliis autumat, quibus satis argumenti est, si nomen alicujus loci a siris incipiat. Uerosimilior eorum est conjectura, qui hune vicum a Vitigone Camentiensi Domino appellatum suisse dicunt, uti ex SCHNEIDERl Scrutinio tapinia Lusiisa doctissimus FRENCELIuS g docet, apud quem etiam in-ν. εα tegrum TICINI locum de hoc oppidulo descriptum invenies.
ESt Synopsis elegantissimi operis, quod de Lusatia generosissimus Autor
meditabatur. In illo non tantum Historiam patriae prolixe tradere, verum etiam exactam chorographicam & politicam deseriptionem Marchicina- tuum dare intendit. Magnam de hoe opere Viri docti ex politissima hac delineatione spem conceperant, quae omnis morte illustris Scriptoris ad irritum cecidit. Multo interim in pretio ipse hie Prodromus habetur, cum etiam in brevioribus hisce positionibus nonnulla lateant, quae rebus Lusiaticia lucem afferre possint. Sequitur II. ABRA.
36쪽
Ion ultimus Historicorum labor est in locorum nomina & appellationes ut i inquirere. Verba rerum signa sunt; Denominationes inprimis civitatum pagorumque ad certa facta aliaque memorabilia respiciunt. Unde utiliistas studii etymologici in Historiae oculos incurriti sed dificillimum est propter magnas mutationes, quibus linguae obnoxiae sunt, ad primas notiones recurrere. Experimur illud quotidie in studio antiquitatum germanicarum, quae inextricabiles saepius sunt. Auget has disscultates confusio linguae germanicae cum Stavica & Venedica, quae cum potentissima sua gente omnem pene Germaniam peragravit. Hinc ea ad patrias antiquitates aeque scitu necessaria est, ac ipsa germanica. Imo olim publiea lege linguae hujus studium ipsis Electorum filiis commendatum fuit. a) Optime igitur THOMAS REl-a Aurea MuNESIUS. b) Sumitam, inquit, seu mavonicam linguam genIis Gνmaticae I meis ἀνώm, quis in G mania, ιransmimo Visti a-Danubio, e Myrtia in Abrico cha. i. 'Dalma iisqvie Iale subisa*it olym sod/qtie puris ejus Hovincias insides, mati mo. H em mst eam impexam sordidamqtie in gnam somine tiseνali δεκηmdiu vi spolιιώδει nonnusti deriden ; eouIra pro Ioia cere o habens, si quid ιν via piniam Baticum Grifficumque inseν aquatis sinnira norinι; Is negiscitis quanium inscitias tines a=um in resus vicini re qaitis easdem nosti eum venerantis populi se . manis obiciaι, sera nimis N cum deplorare sotam possunt sientiunt. Et omnino inservit hujus linguae notitia egregie ad indagandas innumerorum Germaniae locorum origines: multae enim ex praestantissimis Germaniae inprimis septen. trionalis civitatibus natales illustri huic genti debent. MATTHIAS MIECHO. VIus e) civitatum a Stavis conditarum sequentem Catalogum dedit: Visiam vi Histor. p. rendidis Mitigisse, quod ntine Melatim diei ν, Sobtestatis Castram Dago, quod Datimsurg tota ν . Vis inu Osram Vissimiritim sode Wismariam, in eon.
Gares, Wotinet Q caura plura, que natis Daunica occupavis, paticis populis Si γis in jure sod eque peνmanentibus. Index hie valde augeri posset, si alia rum provinciarum loca numerare vellemus, quae a flavis ortum habent. De Silὰsia HENELIUS d) expresse docet, graviter insanire illos, qui originem - ανbiam is oppidoram si Prieoνum s nomina Altinde, qtiam e Marica lingia to phi/ nan αν deduceνe. De Miseia D. ANDR. MOLLE RUS eb testatur, no-MIn P,o. .
mina urbium & pagorum in Mimia, quae in antiquis Diplomatibus & aliis Tract. d. vita scriptis in iet, in & ovi desinunt, omnes esse flavonicae originis, ut Lipir, p- vi Chem nitet, Rochlia, Deligi Coldiri Osthia, Liseir,Groir &e. Missin,Nurrin. Du.hlin, Stolpin, Mogeliin, Nussin, Datin, schmollini Luzin &e. Torgovi, Prinovo, vivic vi, Scopo , Zwenchom, Luccovi, Glauchom, Streiovi &c. Plura de Sta-vicae linguae usu colligit BALBINus. s) Quid de Lucilia nostra dicendum, anti- )MIsi. tam quissima Sorabicae gentis sede, quae hodie adhue angusto terrae tractu tam is sobtabili. mola&lissimae gentis genuinos posteros ad tenuem quidem conditionem ,st, et
redactos morum tamen suorum linguaeque tenacissimos nutiit & conser.
vat8 Clatissima hujui gentis vestigia undique deprehendimus: gratum igitur& acceptum antiquitatum studiosiis hunc Nomenciorem civitatum L pagorum Lusatiae fore eredimus. Autor est ABRAH A MUS FRENCELlUS, P Τον Est trisia Sthon iensis fidelissimus, vir antiquitatum Lusiticarum Iinguaequo Sora
37쪽
16 INTRODUCTIOhicae peritissimus, nee non in multis aliis litteris egreg e versatus, qui hactenus indefesso studio patriae Historiam excoluit &: doctissimam suppellectilem comis mentationum de Lusatiae rebus possidet, quarum nonnullas impraesentiarum publicam in lucem prodire passis est. Optamus, ut etiam reliqua Viri docti scripta, inprimis, quae Sorabicam linguam & antiquitates Stavicas tractant, typis committantur, cum Germaniae Historia in hoc capite nimio adhue defectu laboret, & nondum lassicientia adsint media, quae vetustissimam hane Iinguam, tot diversarum linguarum matrem, ab interitu conservare, & eam discendi cupidis faciliorem reddere queant. Querendi causam inde habuit GEORGIUS FRIDERICUS MITHOFIUS in epistola de lingua nidoram meis urgensium, quam de omni litterarum genere meritissimus vir, celeberrimus DN. ECCARDus cum illustris LEIBNITII Collectaneis Elymologicis imprimi curavit, quod in Uenedica vel Slavica lingua nulli vel potius paucissimi existem libri, cui desectui nemo promptius atque selicius mederi posset docti simo FRENCELIO, a quo Lexieon Sorabicum locupletissimum magno cum
desiderio expectamus. Interim nobis hic praebet urbium, oppidorum, Montium & fluviorum Lusitiae utriusque Nomenclatorem, cujus maximam partem ex Sorabim idiomate petiit, ita ut praesens tractatus ad vetustissimarum Lus ricarum rerum notitiam apprime utilis sit.
III. Dissertationes Historicae Tres de Idolis Stavorum, Praeside IOHAN. NE PETRO LUDOVICO in Academia Mittebergensi habitae 1 MICHAELE FRENCELIO. pag. 63 - - 84. Iv. ABRAHAMI FRENCELII Commentarius Plisilologi eo - Historicus
de Diis Soraborum, aliorumque Stavorum. P. I - - 236.
uod sCHEDIUS in rarissimo tractatu de Germanorum Ditis, id in praesenti FREN CELIUS de Diis Soraborum aliorumque Stavorum praestitit. Effidit quidam MASIUS Schedias Historieo-Philologicum, de Diis Obotri. tis seu Idolis Mecklenburgensium Hamiae a. i588. sed non egit de omnibus Stavorum idolis, cum ipsi primario sermo sit de RADEGASTO. Nuper quoque PusTERUM, Vetus Germanorum Idolum, doctissima differtatione repraesentavit Academiae Gissensis decus, IMMANuEL UEBERUS, Jurium cs' missoriarum Pro δα AST FRENCELIus omnem Stavorum idololatriam e cussit, integrumque idolorum exercitum produxit. Omnia collegit, quae huc faciunt, & vix eredo' ipsum fugisse locum quendam memorabilem, qui ad
illustrandam Stavorum & Soraborum superstitionem aliquid conferre potuisset. Neque digressiones, quas non raro in alias prorsus materias facit, ingratae Lectori esse poterunt, cum vel plerumque curiosa & non vulgaria contineant, vel quae Theologum scribere nullo tempore nul Iaque occasione d
utilissimum hune tractatum variae exeipiunt dissertationes, Orationes &programmata, quae cum cito interire & e manibus legentium fugere soleant,
non raro autem non ubivis obvia contineant, colligi merebantur. Sunt vero sequentes.
v. M. GEORGII ERUGERI Disputatio Historica de Serbis, venedo. rum Natione, vulgo dictis die venden. p. 237. UL IOH. BARUOL. BECΜANNI Disipui. Chorographiea de Lusitia.
P. 247.vII. CASP. SAGITTARII Historia Lusatiea, Respondente IOH. CARNTIANO NE SENO. p. 249. VIII. CONR. SAM. SCHuRNFLEISCHII Diff. de Lusatia. p. 26ς. IX. MICH. HENRICI GRIEBNERI Programmata duo, quorum primum de Iure Civitatis Germanicae Lusatiae competente, alterum de Marchione Gerone. p. 273.
X. ADAMI ERDMANN MIRI Oratio da rebus Lusatorum. p. 28 .
38쪽
IN COLLECTUNEM Sς 3IPTORUM LUSATICORUM. QXI. IPH. GEORG. ΚuNSCHKI Dissertationes Historie aede Lusatia
XII. SAM. GROS SERI Disserti Philologi eois Historieo- Politica de
Bullis Imperatorum aureis, inprimis iis, quae in Gorticensi asservanis tur Curia. p. ao.
XIll. PETRI IANICHII Conspectus Lusatiae Literatae. p. 316. Claris mus Λ utor Vitra modo Eruditorum, qui nati sunt in Lus ΑTIA INFERIORI, recens t. xiv. CHRISTOPHORI STAu DII Pamassus Golliciorum pina. xv. CHRISTI ANI NE IS II Oratio secularis de ortu& progressu scholarum per Lusatiam superiorem. P. NI. ML CHRIST. FUNC CH de Coenobii Gymnasiique Gollicensis oriuae Progressu. p 379
OMnis historiae notitia minoris utilitatis est, si in sola rerum praeteritarum scientia aequiescat, & non ad alios usus, inprimis cognitionem accuratam juris tam publici, quam privati applicetur. Quam amplissimum enim jurium Germanicorum sit studium, quotidiana loquitur experientia, quae docet, quantum a jure romano,& canonico legibusq;.imperii universalibus particularium provinciarum jura, leges de consuetudines recedant. Harum rerum notitia, cum inprimis extraneo acquisitu difficillima sit, non spernenda sunt scripta, quae privata de publica cujusvis provinciae jura excutiunt. Commovit illud praesentis Uoluminis Collectores, Mi dispersas & fugitivas de Lusatiat particularibus juribus dissertationes colligerent& praesenti tomo includerent. De jure publico pauca dicta sunt, idque a nemine, quantum novi, ex dignitate traditum, licet amplissimus de dive sit materiis disserendi campus superesset. Examinandum esset vinculum, quo haec provincia S. R. I. neetitur, an juribus provinciarum germanicarum fruatur, quod illi perperam negant, qui, nescio quam, conditionem flavicam Marchi Ona.
tui affingunt, videndum de juribus & legibus Stavicis, de septem laudis vexilliseris Saxoniae, de loco, quem in Matriculis imperii, nempe Norim hergensi anno IMi. Norimbergensi I467. in fine, Ratis bonensi I 7I. in fine,Norimbergensi 148o. Coloniensi i488. Lusatia habuit, de Appellationibus Magde burgum faetis, an a judicio Camerae Imperialis eximatur, de natura laudi Imperii, de diversis Dominis, in quorum potestate fuit, an ad Regem Bohemiae, ceu Electoris possessio, per tineat, an Marchioni in Comitiis Imperii aliquando fuerit locus. de incorpora. tione eum regno Bohemiae, de pactis diversis & inprimis novissimis & i Ilustrioribus hujus Marchionatus, de obligatione ad praestanda imperii & Bo hemici regni onera, de insignibus, de Regalibus & singularibus juribus ae privilegiis Marchioni competentibus. Haec & multa alia accuratam desiderant inquisitionem. Si porro ad interiorem regionis statum nos convertamus, multa de ejus conditione,
de ordinum provincialium privilegiis, de civitatum pactis,de nobilium juribus, de laudorum Lusati eorum natura dici possent. Quod ad lauda attinet, speciales prostant dissertationes, quas in hoc volumine exhibemus, nempe I. JOANNIS PETR. LUDE IG Differentiae juris seudalis atque comm nis Respond. DANIEL MECH. p. 3. II. Ej. Differentiae iuris Communis & Lutatici in legitima atque dote, dom tthns, Pliis .eheil. Resp. JOH. GODOFR. STE NERO. III. SAM. STRΥΚII de Feudis Lusatiae superioris Re . NIC. LIB. BΛR. DE GERSDORFF. p. s4. Has sequuntur. Iv. D. CHRISTOPHORI DOHNDOR FH de Iuri Uictione Eeclesiastica Resp. SAM FRIDER. GROSSERO.
39쪽
v. IOH. BALTH. NERNHERI de Iure circa Honores Senatorios Senati hus in genere speciatimque Hexapolitanis competente, Resp. Carolo LMELMO LIMMER. p. 98. VI. CHRIST. WIL DUO GELII Statutorum Budissinensium Collatio cum jure Civili & Saxoni eo communi, Resp. CHRISTIAM GONLOB
UIS GOD FREDI NICOL. SCHLEENSTElN consensus Successionis ab intestato inclytae Reipublicae Zittaviensis cum jure Civili&Saxonieci Resp. DANIEL PAULL. p. I6O. IX. ANDREAE MYLII de Morgengaba Zitta iensi, RO. IOH. HEN R. a LANCΚlSCH. p. I74. X. IOH. CHRISTOPH. SCHACHERI Disside hominibus Glebae adscriptis Lusiatiae superioris Resp. IOH. GODO FR. STEUD NERO.
SCriptores, quos ultimum volumen includit, maximam partem Lusatiae Historiam levi modo brachio attingunt: consultum tamen visum fuit illos Scri. ptoribus rerum Luiaticarum jungere, cum hactenus seorsim excusi, extra Scriptorum Germanicorum volumina vagati, rarescere inciperent, & omnino digni essent, ut recuderentur de in majorem aliquam collectionem reciperentur. H-que occasio Sc causa, cur hic videas
DEhemus illudCeleberrimo quondam viro,IOACHIMO IOHANNI MADERO, Polyhistori &Historico Praestantissimo,qui insigne hoc antiquitatis monumentum e tenebris Helmstadii A. ela lac v. protraxit.Quae de hoe Chronico ejusque fatis dici possunt,monuit Editor in doctissima praefatione, quae de monasteriorum in Germania origine & conditione sustius agit. Hic quaedam in compendio repetenda sunt. Chronicon hoc Lauterbergense sive Montis Serenia MARQu ARDO FRE HERO erutum, HENRICUS MEI BOMIUS, ut evu garet,acceperati quod cum Meibomius, nescio, quo fato impeditus, non praestitisset, pervenit inMADERI manus, qui religioni sibi duxit, illo ulterius Germaniae Historiae studiosos privare. Fuit olim in GEORGII FABRICII & PETRI A L B l NI manibus, qui in scriptis suis aliquando ad id provocant, saepius que ejus sub nomine CONRADI LAUTER BERGIl meminerunt. Opiis natur tamen MADERUS, a extare aliud adhuc CHRONICON ex L A tl-TERBERGIO eontractum, illudque adhue dubio procul in Saxonicis Bibliothecis latere, & latuit omnino hactenus nemini huc usque visum. Quod ad praesens attinet C HRONI CON, historiam integri secuti continet, nempe ab annori et . ad Ilas. Non subsistit in enarrandis fatis sui monasterii, quod non procul ab Hala Saxonica situm est, sed ulterius progreditur & aliena quoque lin vicinis provinciis notatu digna juxta annorum seriem memorat: Ita enim Autor in praefatione : Non inutile eradidi, quivropria deerant, aliena mutuare, es adeum quem predixi efectumsiupplendum aliorumgestis c ' caseus extrinsecos, hoc est, ad propositum nonpertinentes, dignos tamen memoria, nostris inurserere. Imo stetit pro missis & inprimis multa deCelsissimorum Misniae Marchionum familia narrat, ex quibus MADERuS b) genealogieam tabulam confecit, quam in praefatione ad hoc Chronicon exhibet. II. LIM
40쪽
IN COLLECTIONEM SCRIPTORUM LUSATICORUM. et
GOZecensis p. IC6.PErvetustum lioe Chronicon MADERUS a) monumentum plane eximi p. s. um , atque excellentium virorum judicio dignissimum, quod in gratiam Saxonicae antiquitatis integrum evulgetur, in praefatione dicit. Nullo sane ex alio Scriptore Palatinatus Saxonici, a Gozecensibus primum seu Netinensibus d Sommersehurgios Comites & inde ad Henricum Leonem, ab hoc ad Thu. lingiae Landgrafios, dehine de novo ad Milniae Marchiones, Ne tinensium progeniem, traduc i historia, judicante MADERO, melius disci potest. Pariem livjui Chroni et REI NEC CIUS, & quidem eam, quae antiquorum Saxoniae Palatinorum familiam concernebat, eum πITICHINDO CORBE IEN Si Francolarii M DLXXVII. dederat. Integrum illud casu inopinato ex veteri NSto ad se delato doctissimus M A D E R u S in lucem protraxit. Habes in illo Historiam ab anno Christi claxia. ad Annum clacxxxv.
vita Viperti, partim Continuatio istius Chronici. Monachus in anno MCXXIV, qui Viperti emortualis est, desinit, in praesenti libello autem historiam
usque ad annum M CCXII. descriptam invenies, quae non tantum ad monasterii fata spectat, verum etiam res vicinorum episcopatuum & provinciarum, imo to. tius imperii res concernit.
rum, collectae quondam per Monachum Benedimnum. p. I 28. -- 137.
von injucundum earmen, cujus Autorem rudi satis hio conscripta praefatio' prodit. Frater Pancracius Vulturinus Eremita de monte Cervino, Civitate in Silesitae finibus non incelebri panegyricum hunc circa annum MDVI. tempore, ut dicit Autor praefationis, aarea quasi secula currebant, composuit. Seopus Poetae fuit laudes&encomta suae patriae in compendio exhibere, & id est, quod pro virili praestitit, insigniores Silesiae atque Lusiatiae urbes elogiis ornans. Communicavit hoc scriptum ex instructisIima tua Bibliotheca & elegantissimorum MSCtorum thesauro Vis adjuvandas π ρromovendas bonas litteraae nasus
proniplissimusque Dia. JO H ANNES BU RCH A RDuS MEN CREM ius Consiliarius & Historiographus Regiae Polonicae Majestatis & Professor Histo. riarum in Academia Lipliensi Celeberrimus, cui etiam publicas hie persolvimus
Annalibus Gemrodentibus. p. HOPPEN RODius an POPPEN RO DI US Autor horum annalium fuerit, dubium MEI Bo M II S. eorum Editoribus, visum est. a Tandem Messi. Historicus Seculi nostri optimus Dn. I O H. CHRISTOPHORUS BE MAN. NUS in praestantissimo opere de Historia Anhaltina b) docuit, A N DRE A M p. ., . POPPEN RODIUM, Pastorem Gernrodensem, genuinum hujus libelli autorem 4Zs
esse, quod cum ex MSCtis, quae in principum Archivis conservantur, didicerit, certo asserere & errorem, quando ANDREAS POPPENRODIUS. Autor libri 'genealogici dicti Stamnabum cum Poppenrodio confunditur, vitandum esse monere potuit. Integros annales hic non exhibemus, excerptis iis, quae de Gerone illustrissimo Lusatiae Marchione reseruntur, & in praesenti collectione