장음표시 사용
21쪽
Depistum cultu veteri de marmore vultum
In claris Iouius fixit ima ibus: stiam te magnanime Heroum: tuaque seu verenda ora sacramque libens conspicor effinem, Eminet in parua maiesus quanta tabellastuantum coisticia foret bonos capitis. δ' paret laeto grauitas coniunEla decori, Et datur excelsi cernere tension animi Con liciare diu, s ν Ibemere temporis aude
. AE C facies inhumano Iuridoque pallore . ac si eri oria' monstrose ductu,& torua oculorum nicitiarione terribilis.' immanem Hunnorum regis A T v I L AE tiem spirat. 3 sicuti ex aere artificis manu, S scriptorum stylo expressam
N videmus. Hic siquidem ille est, sitnesti seculi dira clades.
urbiumque & terrarum portentosus euastator, qui super bo atque terrifico nomine, Dei flagellum appellari voluit: Elicet ut in tius truculentiae suae inuidiam humanique generis odium, ab se in iratum Dei numen auerteret: quasi non alio lictore opus seret, quam ipse Adi ia, qui acerbius lege agere,& virgas, secures, ignes, validius exercere posset, ut damnatae tempestatis mortales extrema Iupplicia meriti grauistinis plecterentur. Is Manduci filius, Bleda germano Datre qui ad Budam Pannoniae regnum sibi condiderat impie trucidato , innumerabilem Hunno rum variarumque gentium colluuiem secum trahens per Noricum Sc Vindeliciam, Reinorumque fines, in Galliam irrupit. Sed in Catalaunicis campis edito longe omnium cruentisiimo prstio, ita Aetii inrtute repulsus est, ut in Pannoniam magna accepta clade redierit. Unde demum post aliquot annos reparatis copiis, per Carnicas alpes in Italiam sese vastabundus deret. Sed lissit in limine aliquandiu obsessa per duos annos Aquileia, a que eadem fame capta deletaque. Caeteriim ab eius nobili silmae urbis redita dio, nihil mitigata rabie deflexit in Euganeos SI Venetos, Altino, Concordia, Opitergio, Taruisio, Palatiioque eustatis aut eversis: quum undique tot oppidorum atque Libium incolae,mem mortis, in proximas Hadriatia ei maris paludes confugere cogerentur. Vertam ab hac inusitata A plane miserabili incolarum calamitate, laeto quodani maximeque selici auspicio, ad miranda urbis Venetae primordia exorta sunt, insigni quidem magni nutaminis prouidentia, quum munitissimo inter paludes situ stupendae eius vae bis fundamenta iacerentur. Quae una sere omnium per mille annos inui
22쪽
cta, caeteris non obscii re seruientibus, in Itidia incorruptae libertatis decus tuetur. Anhelabat Athila semper tauus & stirens ad Alarici praedonis famam, qui ante quadrininta annos Romam orbis dominam summique im Perii caput immaniter deformarat, eoque iam cum tota mole gentium cruoris S preds auidus ferebatur, immanique voto pota tus foret, nisi Martianus Caesar viribus 8c belli sortuna inferior, a Deo maximo cer tam opem implorasset, diuino instinctu per quietem admonitus, ut positis armis Leonem Romanum pontificem venienti belluae obiiceret. Suscepit itaque id munus alacriter Leo, nihil resormidato periculo quod verae pie tatis gloriam asserret. Is non dubia sanctitatis opinione, & senecta vener hilis cum simplici antistitum 8c pareitiorum ordine in thiara, sacerdota Ii ue amictu, & praelata argentea cruce, ad tyranni pedes proiectus,ita atrocem eius animum alias semper iratum & implacabilem, piis precibus mitigauit & flexit, ut occulto perterrente numine attonitus & cmollitus m nias daret: Nec multo pest qui cuncta obuia prostrauerat, nec usquam sim Potuerat, modico contentus tributo in Pannoniam reuerteretur. Quid
23쪽
enim maius S gloriosius armis peti potuit . quim Romanos, qui 2 deuia
res toto orbe populis tributum exesissent, tanquam domitos alienae vir tutis admiratione tributarios effecisse cMirabantur Hunni proceres Romanae prede avidi, quod Athila virtutis 8c fortunae suae penitus oblitus cic bellicolissimo imperatore, homuntionis sacrificuli oratione Dacis vigore ani nil, repente alius 8c prorsus imbellis & timidus Sc extitisset. Verram is ad ea respondens, tantae commutationis causam in duos augustiore specie Heroes reserebat, qui a dextra laevaque supplicantis Leonis, vibratis gladiis sibi necem, nili pyis precibus annueret, minitari Videbantur. Eos proculdu. hio diuorum Petri & Pauli spectra suisse Christiani existimant. Athissa vom vel supra omnes barbaros ingenio maxime sero Sc agresti,ut si os itidem conuicio quodam pacem Romanis datam improbantes eluderet, lepido scommate Usus sertur, quum diceret, An non importune miramini quod scrarum regi quem cunista animantia horrent, repente cesserimc saceia ad pontificis nomen alludens. Per hunc modum Romanis tributo imposito in amicitiam receptis, quum in Pannoniam esset reversus, Hildidem excellenti serina uxorem duxit, sed mature Dij prohibuerunt, ne ex eo serali connubio proles aliqua tanquam humani generis portentum edereturi nuptiali enim nocte temulento atque alte stertenti, tanta vis fulminis per nares erupit, Vt qui tot cicdibus passim editis prouincias immanissime cruentaxat, ad extremum sublid expirans, coniugalem morum laNisiimo staminis sui flumine inundarit. Memoriae autem proditum est, Martianum sarem per somnium ea nocte qua Athila sato cessit, fractiun eius tyranni arcum, comminutasque sagittas , Theodosio indicante conspexisse: quaa is curae esset, ut hostile quicquam ab ea terribili sera timere desinoeci. ANTONII VvLPII Nouo mensis. cuid tot re siciem, viator, altum Erecta ad tumulum trophaea, totque Victorum exuuias Ducum, urbiάmquerit cadauera, ibique desubactis
Tu nosli reliqua hic tacet: viator Cerne ut nunc etiam iam sperbus Spiret imperium, minas,'virorem JHinc casius nisi narium soluta trina, dum intimis nou aeque nupta Indulget nimis, ab Est: orbis Euersus, titulos, decisque, morsor Fatal. cumularet, eg tropha ADAMI FvMANI Veronensis. Fax orbis ille, incendium, pallor, pasior, Europa monsenum quem nouum genuit parens,
Matris ferus quod carnifex fulseae,
24쪽
LIBERS barbaro superbo ipse stiritu
O T I L A s hoc roseo illustrique vultu, & statura corpo ris eximia multoque militaris animi vigore, Visigothicae regiae stirpis mecimen referens, Taruit ri Rex est appellatus: paulo post quam Rex Vitiges Belis,' virtute seacti opibus sese atque Rhauennam victori dedidit, ut ad Iusti
nianum triumphali spectaculo duceretur. Indignabantur enim reliqui Gothorum proceres, qui in Venetiae Cisalpinaeque Galliae oppidis remanserant, quod inuicta antea Gothorum virtus, Graecis ho munculis imperitia Vitigis, aut certe nimis celeri desperatione succubuis iat. Propterea hominem regia dignum corona animo atque oculis requirebant: qui amictum, humique prostratum Gothicum decus erigeret. Nam paulo ante Theudebat dum Vitigi sitffectum, quo d Uraiam virum sita virtute & Vitigis propinquitate clarissimum, indigne occidisset, Bella Rogus inter cpulas obtruncarat: successeremque huius Atharicum Gothi proce, res, quod clim Iustiniano scede pacisci, quam armis contendere mallet: in
certum an veneno,intra paucos menses sustulerant. Itaque Totilas αδ heu
debaldi sorore genitus, insignique ob id procerum fretus studio, usque a deo animum sustulit, ut bonae spei plenus & gerendi belli maxime cupiodus, ad veteris imperii, Theodoricique regis amplitudinem aspiraret: sae, Pcque ad Cothos concionaretur inaunifice suadendo, ut nihil animo se de mitterent, & sibi secunda omnia, portquam Belisarius Italia decessiliat,obouentura sperarent. Nec opinionem fauentis populi usquam sesellit, ut pote qui in omni obeundo munere mirificae virtutis vim ad bellum asserret:& eo quidem rerum successu, ut maximorum regum famam rerum gesta rum felicitate aequasse, nec immanissimi tyranni nomen a nostris imposi tum, merito tulis te censeatur: nisi in postr o vitae aestu, ut in Tragoediis videmus, illudente Fortuna corruisset. Primum eius operum victoria fuit
de Bessa & Uitalio Bellisarii ducibus ad Veronam parta: laeto quidem auspicio, quod profligatis copi js cuncta ad unum militaria signa in eius po testatem venis lent. Inde victor S ferox Italiam percurrens, passimque prs siclia confirmans, Spoletum cepit, Beneuentum nuxnibus nudavit, NeapoIim longa obsidione perdomuit. In ea autem victori tanta usus est clemen tia, lenitate, iustitia, ut Cononem prςlidii praesectum, liberali inuitatum siviciadio, & id munus renuentem, quod sacramenti religione obstrictus έinc scelere fidem mutare non posset, incolumem datis comitibus Romam
25쪽
dimiserit. Romanos item milites 8c ciues Neapolitanos inedia Hope ene istos, & passim ab immoderato avideque silmpto cibo collabentes, distri
butis ad vitae 8c valitudinis rationes alimentis, refouit atque sci uauit. Et quum undique maleficia militum puniret, armigerum suum, nobili ortum Ioco 5c apprimestrenuum , de vi illata ingenuae virgini conuictum securi Percussit, tanta seueritate, ut damnati bona quae erant amplissima, nuptii rae virgini in dotem adinceret. Brut is demum, Lucanis,& Calabris admoto undique terrore in fidem redire coaistis, satis sibi bellicae laudis, satisciu eimperi j sibi partum existimare potuit, nisi Roma urbium omnium donii Iaa ad surrianum gloriae cumulum potiri cupiuis let. Nec impotentis barba vi immani voto D 3 iatri pridem Romanis infesti omnino desuerunt: scines enim ut in fatis erat, atque iterum Urbs Roma Isauris, Cilicibus, custodiar Iocum prodentibus, capta, direpta, evastataque est. Vertim auta potitus Totilas nequaquam barbaro ingenio ex tanta victoria nouae laudis occa fionem intellexit: generosoque conlilio violentiae atquc sit perbiae suae modum imponens, omnes qui in templa confugissent, incolumes re liberoκι fore
26쪽
sore pronunciauit: usque adeo remissa animi seritate,ut Pelagio sacrorum Principi,& pro salute publica excidium deprecanti, religiose quodam pudore placatus obediret,& in moenia tantum grassaretur,ut certis in locis ingentium portarum instar adaperta,& potentiae suae vim,& moderationis lenitatem aeterno monumento testarentur,Romanorumque familiae in Campaniae oppida relegatae patrih seli calamitatem diu lugerent.Caeterum miseris, ut plerunque in ipsa clade accidit, pie riteque ad placanda numina conuersis, non omnino serus vltor Narses aduenit,ut commutata belli fortuna,quia summo duce Bellisario superari nequiuerat,praeualidus&ingens Vird o tuaR,a tripes me sene eunucho vinceretur.Cum hoc enim Totilas postquam decim regnasset annos,in Umbria iuxta Calles oppidum viae Flaminiae
impositum ad aquam ut dicunt Alaniam,collatis signis conflixit. qui
dem euentu,Vt quum diu inter utranque aciem phalerato equo, SI auratis armis conspicuus iaculo saepe in auras evibrato,itidemque excepto,equitandi artem ostentasset, conserta demum pugna profugeret, VulneratuSque R
persequentibus, intenta fuga ad vicum Capras cum tribus equitibus elabe retur. Ibi dum vulnus obligaret, nec sanguis sisteretur, expirauit: Una hac sortasse setali serte nequaquam infelix,quod tanti modo nominis rex,&in ter strenuos milites longe sortissimus, nec unqualm antea vietus, Eunuchi triumphum etagerit: quum sine ullo funeris honore nullisque insems, clam inter vepreta conderetur:vt inde post aliquot dies indicante muliercula erutus,ct plane agnitus,vel ab ipse victore Fortuns ludibria graui animo reputante, miserationis&verecundis mixtas gaudio lachrymas exprimeret. ANTONII FRANC. RA INERII ML DIO L.
Et decor, robur, cir pudor, . piet- miscetur decori roba udor emicat armissiliam forti apparet pectorsitam pius euthbem terrarum dominam capi attamen 'bis demat captiuae templa, Debrique colit.
Semmis ast illum valido rimat agmine Narsis Infractum bellis omnibus ante virum Flebilio Ora nulla sui nam contiit illi
Heu propes unea procubuisse manu.
Immanis ille pectis Vrbis, barbarus si barbararum gentium terror ui 2 ortum ab occidente fines imperi olim feroci Marte dilatauerat, ' uui nostra vastitute cuncta perculis ' Vicos,sim ue,ciuitates,v'da,sssim procellae,turbin; ue acerrimista atque hominibus abominatus Totiu
27쪽
Huc in tubella pictus hostes an vides
'seuus, portunus,inpotens, et cStragem minatur ore,cae , Mimnem'
A R s E TI s veram imaginem quam argenteis 8c aereis nummulis minime eleganter express uri videmus, Graeci scriptores Procopius,Agathius & Suidas,ad perennemo numentum nobis ita repraesentant,ut eam non laetis mo do oculis, vertam maxime pio gratoque animo admirari &venerari fas sit. Quid enim eri omni annalium memoria admirabilius fuit, qua in Gothorum gentem,indomito immanium corpo rum,ingentiumque animorum robore terribilem,ipsumque inui etiam an
tea regem Totilam, ab homulo Pacili,pusillo,& quod maximὰ miserum Sc pudendum hostes putarunt, desedita virilitatis cunucho, omnibus fere pro tris, ac uniuerso demum bello superari Sicilia, tota que Italia depelli,&ad internitionem nominis passim deleri Fuit hoc profecto incomparabile vere summo amplissinis laudis decus,quum longet speciosissimum de restituta Urbe liberataque Italia tropharum Narseti erectum conspiceretur si certis sese finibus immenta virtutis gloria terminaret. Accessit enim ad O sum excelli trophari cacumen,ut id noua specie nouisque muti is exornaretivictoria de Francis ad Volturnum parta.1rruperant in Italiam e Gallia Germani fratres Bul minus & Leuthares, Francorum principes, non contenti opulenta ea regione,quam ipsi e Germania aduenae eiectis indigenis occupas Ient,ut post debellatos a Narsete Gothos, Italiae imperium arriperent. Diuisis itaque copi js Bulthinus a Tyrrheno,Leuthares ab Hadriatico litore, totam Italiae emensi longitudinem cuncta obuia prostrauerantitamque Bul thinus diues prςda e Bruti js atque Lucanis redictas,quartam cladem astaflictae adhuc Urbi,& nondum plane muniis proculdubio allaturus erat,ni si Narses irruenti belluae ad Casilinum occurisset. Erant Franci inuictum,& formidabile hominum genus, hamatis atque mortiferis instructum telis: sano imperatori aequo in campo Sc iusta acie refutandum nec oppugnan dum quidem in castris quum se lunata curuum serie depressis io ad axem roti s Odique muniuisset Uertam Narses vel parua manu tot barbarorum robora per moras SI astus mire ludificatus, ita perfregit, ut inusitata aciei sernia circumuentos, cadente Bul thino ad unum omnes trucidaret,& Volturni cruento alueo ingentia cadauera in Tyrrhenum voluerentur. Parem quoque prosectionis & vitae exitum,sed diuersa conditione Leuthares tu Iit.Nam e Salentinis per Apuliam,Picenum atque Flaminiam,quum in Venetiam esset reuersus, quod templa omnia passim sacris donarhs spolias let, ultore magno Deo in horribilem incidit morbum, ex quo vesana rabie per citus sitos artus dentibus laceratos, manantemque cruorem bibens deuora rabat :& Franci d unum omnes saeuiente pmilentia delerentur. Tantis rebus
28쪽
res in pestis Nises quum per Italiam prscellenti pietate templa conderet.& patam illatas a Gothis iniurias magnifice resarciret: summaque legum
aequitate populis ius diceret, id unum omnino contendebat,ut fessa tot malis Italia: secura atque opulenta pace frueretur. Sed his artibus colle. Et gratia, auctris opibus, & insigni gloria florentem, quem immorsae Gothorum vires & formidanda Francorum arma non se gerant, oborta inuidia humanae felicitatis commune malum, inexpediatd ita perculit, ut incredibili dolore incensus, animum omnibus antea iustitiae, religionis, & patientis inetutibus exaggeratum, ad vindicitae libidinem indignanter verteret. Sophia nanque Aus a muliebri liuore a delatoribus concitata, quum Narseti succestarem deuinaret, ad eum contumeliose scripserat: ut iam tandem diuitiis expletus in Italia regnare desineret: quando ei colus in Gynaeceo Byzan . til, quiri Ronis sceptrum aptius conueniret. Quae verba usque aedeo pro si inde in peetus descenderunt, ut Sophis responderet, se nere quidem, ordiri, texereque selitum,niaturis daturum operam, ut paratis iam filis eam sci
te telam ordiretur & texeret, quam nec ipsa nec uxorius imperator retexe
re possent. Accersendum enim in Italiam e Pannonia Alboinum Longo bardorum regem, cui nemo ex inuidis resistere posset, existimauit: in inti' ma Romani imperii viscera, nouae & bellicosissimae gentis imiptione qua terentur. Verita omnibus magnitudine periculi terrefactis, Ioanne Romano pontifice testam iracundiam piis precibus demulcente, Narses pristinae suae pietatis Sc probitatis memor, perturbatam mentem ad clementiae de cus inque adeo tempestiue reflexit, ut Alboinum iam intentum ad iter, subsistere, opperirique alia nondum maturae occasionis mandata iuberet. P
ruerunt Longobardi,nec oblatum inuadende Italis consilium prius ad prosectionem explicarunt, quam Narses post aliquot annos cunetis que ab imperatore deserri possent honoribus funebas, iam senex excessit E vita. Eius siquidem inclyta virtus in postremo uis actu, quod sumnis felicitatis fuit, immane illud inuidiae monstrum magnitudine admirabilium operum, illustri fulgore suo penitus obruerat. Imbelles enim imidique aulae proce res non obscuro ingruentis belli metu subaeti qui ad Narsetis pr ecturam
anhelare ausi suerant, eum quem priuatim oderant, ut plerunque fit, P blice miris laudibus extollebant: ita ut mihi Narses supra omnes mortales maxime admirabilis suis te chnseatur,postquam e Perfide conditione seruus 8c eunuchus inter delitias muliebres nutritus in Regia, pretiosiorique de muni gazae fidelis custos praepositus, ἡ tanta ereptae Virilitatis calamitate
unicus prope cum Virtute, tum Fortuna imperator extiterit. Nemo enim
eo peracuti atque habilis ingenη vim tertius ad consilium flexit, nemo
rauissimarum rerum negotia certius explicauit, nemo denique Utriusque ortunae impetum constantius atque felicius sustinuit Sc auertit. Verum quod admirationis humanae modum excedere videtur, nullo literarum fretus praesidio, quod sophistae ad parandam dicendi artem nunquam ope ram dedisset: eloquentia militari tantum valuit, ut quum opus fore repente stomus orator, animor qu6 vellet facile impelleret. Cunc has siquidem humanarum rerum actiones ad religionem reuocabat, ex qua non dubia
Pr ensio diuinatioq; rerum bellicarum,&longa intacti animi patientia
29쪽
emetii denique institiae temperamenta profluerent. Nec uuenui tarpuscii Io sapra ingentis animi vigorem expetita magnis ducibus, equitandi Sc itaculandi peritia deerat, qua vires in hoste ad impetum vesidiores nure con temneret 8 eluderet. Nobilissimum eius operum Romae visitur marea xeus pons,quem Totilas disiecerat, Anieni Salaria Via impositus,in quo tale Epigramma incorruptis adhuc literis legimus, dignum utique ut non in Ponte tantum,sed toto orbe ad Narsetis gloriam celebretur.
sitam bene curiati directa ensemita pontis
i Anque interruptum continuato iter,
Et libet irata cernere murmur aquae,
Ite igitur faciles per laudia ruestra sirites Et pilarila resnans plausius ubique canat. qui potuit rigidas Gothorum subdei e mentes Hic vicuit Amn flumina fiTe iugum.
ANTONII FRANCISCI RA INERI LGn non hac tabula femiuirum hunc fingere paruula Fas est,marmoribus quem decuit alpier,arduo ut Osse aut Modope,aut aerio Causeo in iugo, disiecies animum belligeri,factaque finia.' sic Nases,regio quem peperit fersidis ines ta Eubulique alui quem domus olim aurea Caeseris' . Eduflum muliebri imperis cir mollibus in iocis, cura fueransfla cui pondera forcipe. Hic ille est valido conflio qui quatit agmina Gothorum, madidum sanguine regem Totitam Italo,
Francoriιmque acies,barbariemque Ausonsa expulit. Salue,3 macte animo semiuir clarior omnibus D,Ξs marte Viris.Nunc utinam maIre resurgeres.
ALvE Heros bellica virtute,illustri iustitia,&Christiana
pietate supra omnes Augustos maxime inclyte.Salue imis perator inuicte non Μ AGNI modor, quod consciisu nostri orbis cum incomparabili gloria tibi obuenit, sed T E R M A X. cognomento dignissime. Tu enim gentes imma nitate barbaras,& in vestigio mori potius quam vinci se litta uoniam insanis superstitionibus seruirent, ita iustis armis &diui a uina tua virtute domuisti, ut non opibus & libertate spoliatae inuehas m nus ad fretatium: vidiori darent, sed conse uatae incolumes a clementia pietateque tui nominis insigne beneficium acciperent: quum ad verae r ligionis cultum, te hortatore, magistroque ducerentur. His nempe Ionia
optimis belli & pacis artibus, non indomitos modor ones 5 p
30쪽
pervicaces Cantabros perpetuis victoriis deuict os, visuin quod adniorem laudem nobilius fuit,Longobardos arroganter& impie facros .ncio pontifici infestos.Deo vltore sunditus excisios vitamus.Salue itaque Chri stiani imperii propagator Augustissime,pontificiς dignitatis assertor & vindex, aureaeque artatis conditor . Te siquidem auspice Italia in primis, quariam pridem a Gothis & Vandalis deformata prostrataque seriei sieculi in
iurias pertulerat, sese usque adeo selici rerum omnium Proventu erexit, ut pristinae amplitudinis ornamenta reciperet, & religio ad firmiorem si znitatem rite instaurata, clariore iam nominis sui authoritate potiretur,oc singulae prope urbes tuae eximiae liberalitatis atque magnificentiae mo numenta mirarentur. Verum Etrusci nullo unquam aeuo tuas laudes sile hunt,qudd Florentiam omnium isbium longe pulcherrimam ad non hium, si admirabile aedificiorum decus spe fietur, totius Italiae ornamen tum, in cineres i Gothis conuersam restitueris. Itaque magnanime ta xole, nihil nobis ex tui decoris memoria maius aut luculentius relinqui
tur, quaim ut hanc generosu stontis & Probi vereque augusti oris sipeciem