장음표시 사용
291쪽
sultorum concirmarunt, aliquoties 4 ad Edictum Praustis sicut alibi cu ad indictum a diis Curiam man quam, Qquod praeteriri hic non debet, libera adhuc urbis temporibus, eadem Edicta, e quibus annui illi Pra, tores ius in urbe dicebant, Perpetua legantur etiam appentata. Id quidem, & tanquam antea isnotum, ex ineditis librorum linteorum, qui penes Is Vossium ruerant, quae ille e Pauli Petavit schedis descripserat, fragmentis tr
didis nuper vir doctissimus, Dodisellus sed qui eadem a duobus viris eruditissimis Pighi si ac Rei-nesio m ,, tanquam Acta Urbis diurna, iam vulgata, alibi dein agnoscit M. In quibus autem libris Pontificum linteis, seu verius diurnis Actis, id inter alia legitur :HORA OCTAVA SENATUS COACTUS ES IN HOSTIMAS C. FACTUM PRAETORES UT SUE PERPETUIS EDICTIS IUS DICERENT.nempe, ut ex iisdem Actis liquet, L. Emilio Paullo, C. Lacinio Crata Consulibus,sive anno V.C. DLXXXV Linum alioquin, & quod ad vetus illud Senatusconsultum
adnotari obiter a viris doctissimis meruit, eadem quoque de Edictu Praetorum Perpetuo, M quae inde etiam haud parum illustrantur , lege a Cornelio Sulla Tribuno plebis lata, Cn. Pisone Consule, seu anno V. C. DCLXXXVII. conitituta retulit sconius Pedianus: O UT PROGL RES EX EDICTIS SUIS PERPETUIS US DICERENT. b L. XXXI .XXXIII.
292쪽
Quae nempe totidem sunt illius Senatusconsulti, centum circiter ante annis facti,, proinde quod hac lege trib nitia seu Cornelia sit denuo firmatum a renovatum, verba. Ea vero dicta Praetorum Perpetua, inde demum iisdem Senatus vel Populi Romani citis , dicta, quod de lege illa Cornelia monuerunt jam n alii ut nempe iidem Praetores ex Edictis, ab anni seu Praeturae suae initio proponi pro more lolicis perpetuo ius dicere tenerentur : non vero intra eiusdem anni, quo illi eo ma- stratu fungebantur, spatium, eadem dicta variare vel immutare, aliave eorum loco, unde ii iura civibus darent, proponere. Quae nobis utique clarissime ante oculos ponunt Ciceronis de Verris Praetoris Urbani actis, sive de iis, quae ille adversus proprium dictum, praeter fas omne, facta iam ea de re, ut modo vidimus, Senatusconsulta, decreverat verba eum EDICTUM
totum eorum arbitrati, quamdiu fuit designatus, componeret , aut ab isto in ad utilitatem suam nundinarentur cho vero in
magistratu CONTRA DICTUM istud S UM uti in ad- dueto Senatusconsulto, lege Cornelia , E suu perpetuas Edictu M. Mila religione re at dein μὰ iam quaeso, redite in memoriam judices, quae libido istius in jure direndosis rit, quae VARIETAS DECRETORUM mox : Cum erat
ad eum istum, se in aurem ejus insusurratum, alias rime bat eos, inter quos jam decreverat, DECRETUM UE MUTABAT alias inter alios CONTRARIUM M usta religione derernebat, ae proximis paullo anete decreverat. Habita autem, quod adverti hic meretur, a Cicerone haec Oratio, seu instituta ab eo ac peracti tota illa Verris accusatio, Crast a Pompeio Consulibus, hoc est, iuxta accuratiores Fastos, anno V. C. DCLXXXIV. ac proinde nonaginta sex septemve annis, post illud memoratum
293쪽
paullo ante Senatusconsulium, quo Praetores E SUIS P. ρὸtuis dictas Jus Dicere jubebanturi tribus vero quatuorve annis, antequam eadem constitutio lege Cornelia esset renovata. Adeo ut ad illud recens adhuc Verris factum, qui paucis ante annis Praetura Urbana erat sun tu , in qua ita flagitiose ac praeter maiorum instituta, contra dictum suum toties decreverat, quodque ei hac prima, de ea huius Praetura, oratione vehementer erat a
Cicerone objectum, ac ad alios dein Praetores eius exemplo incitatos, datam inde huic legi Corneliae, seu quam tulit Tribunus tum plebis L. Cornelius Sulla, ansam, referre haud incommode liceat. Ea Quippe lege denuo, ut Praetores ex Edictis suis Perpetuis ius aicerent, est sancitum cui etiam legi, qui eam posteris prodidit Pedianus, addit: cI aluae res tum varios ambitiosis Praeto-νlbin, is VAMI IUS DICERE assueverant, sustulit. Adeo ut vel inde abunde licueat, veteram urbana Praetorum Edieta, non dicta inae Perpetua eo sensu, quasi translatitia, ac instar Edicti Hadriani Perpetulci quod tamen a praeclaro iuris ac literarum antistite ni Augustino se), ad legem, de qua paullo ante , Corneliam atque etiam a u viro insgni eruditione ad Senatuscontultum, ab eo e libris linteis seu diurnis Urbis Actis, adductum traditurci sed eo sensu omnino, quo de eis Praetorum Edictis ait Pomponius Ox o cirent λυes, quod jus de quaque re quisque dicturus est, seque praemuniret, EDICTA proponebant; quae dicta Praetorum jus Honorarium eonstituebant dira cautione utique, vel juxta Pomponium, praemunitione neutiquam opus fuisset, si veteri illo Senatusconsulto, aut lege Cornelia, eadem semper, con- sat in orat pro Cor u H. Dodweth ad Sparti .
294쪽
stans dictorum, e quibus annui Praetores ius dicere tenerentur, ratio fui et praescripta. Quomodo utique Pra toris Edidium, non lex annua cui nem ad PFent X lendae anuariae, a Tullio, centum ferme annis a memo rato supra Senatusconsulto diceretur immo cujus ea de re verba sunt o fino hic adscribenda : 1 Sui plurimum tribuunt disti, Praetoris EDICTUM, LEGEM A NAM dicunt esse mox Si FINEM Edicto Praetora asserunt KALEND. IANUAR. cur non initium quoque Uicti nascit a Kal d. Ianuarii ' an in eum amum rogredi nemo poterit Edicto σου Praetor alim futurus Ut in istum, uo alius μα- est fuit, re redietur 'in quibus proinde obvia eorundem annuorum Praetoris Edictorum ratio, Wquar, sequutis adhuc aetatibus, ad Hadrianum usque tenuit, setis, ut opinor, elucescit Neque vero, quod nonnullis aliis iuris. interpretibus, ac novissime et, viro eruditioneis stanti placuisse video, Edimam Hadriani Perpetuum eo sensis dictum, quo Edicta illa Praetorum annua , . ad quae constituenda ac observanda, annui Praetores Senatusconsultis, ut modo diximus, aut lege Cornelia tenebantur. ad Gnim satis utique redarguit, cum diversa conditi, Hadriani iussu, a Salvio Juliano, summo ea aetate Iurisperito, cum e prioribus Praetorum Edictis, tum aliunde sngulari studio ac industria, Edicti Perpetui ratioci ad cujus normam Praetores ius deinceps in Urbe dicerent in rum etiam Praetorum restricta iam erat sub imperio Caesarum, ab horum nutu pendens iurisdietio decursu vero temporis tota ferme , quod docent constitutiones Principum in Codice Theodosiano, O ac observat 4M-dem doctissimus eius narrator, in munerum editionibus, seu Circensibus e Scenicis ludis , sita Accedit facta
295쪽
illius illai Perpetui peculiaris apud Auctores b in ve terum Iuris onsultorum libris e , ac in Contantionibus Imperatorum, sicut d Valeriani, Gallieni, se Gosdiani, Diocletiani, quae etiamnum exstant in odices estinianeo, 3 praeterea ab is Iustiniano mentio. Unde etiam ad illud dictum, ancium ad novam iuris
Romanorum civilis normam, conscripti dein, ac post Hadriani tempora, cum a Gaio, tum a Paulo libri octoginta, ab Ulpiano octoginta tres e cuibus, ex Ulpiano potissimum excerpta leges, aut adducta frequenter
ipsius EDICTI, vel quo illud indicatur, AIT PRAETOR, et DIXIT PRAETOR, formulae seu iussa, utramque in Digestis paginam iaciunt. Immo quomodo vetera illa, annua Praetorum dicta, tanquam eorundem, qui illa suis annis edixerant, propria sicut in adlatis Senatusconsulti ac sis corneliae verbis, Praetore ESUIS EDICTISOM M ii sunt appellata a Ra istud uno . singulari quidem in libris veterum uriS- DU1 ultoriun,
quod modo vidimus, EDICTI nomine, aut EDICTI PRAETORIS, vel EDICTI URBANI ac , ut a Justiniano aliisque, EDICTI PERPETUI, vel etiam, - ICTI Hadriam h , cuius nempe auctoritate fuit Cometiam ad illud est: collegis
296쪽
die legitur i Beola vero sim se Divus HAEDRA ANIS DIGNI SUO manifestissime deelaravit domicilium Deit ac unde ipse Hadrianus, quasi novi inde juris auctor vel conditor habitus. Ad cuius proinde, ut diximus, Edicti Perpetui se Urbani exemplum, d quo de certo imposterum stabilique iure, non vario vel incondito , pr vinciis itidem constaret, conditum illud, de quo paullo ante egimus, dictum Provinetate, juxta quod Praesides ius deinceps provincialibus dicerent, licet omnino statuere. Erant quidem antiquiora Romanorum in provinciis Priscidum Edicta ad civilia Quiritium jura, seu Urbana de iis Edicta, accommodata maxime ubi de privato jure dicundo, sive de usitatis privatorum caussis vel controversis agebatur adeo etiam, ut ne quidem opus haec dicto hoprovinciali complecti Cicero Cilicia Proconsul crediderit, sed in eius clausula demum testari: ἡ Τertium dereliau jure leundo ἀπι- reliqui dixi me de eo genere mea areret AD EDICTA URBANA aeeommodaturum. Alia autem, quae tanquam provincialibus propria, velut de civia earum rationibus, uti de earum sumptibus, Iegationibus, immunitatibus, iurisdictione, magistratu fundis &c. aut
de statis pactionibus cum publicanis, usuris inde, syngraphis, inuae alterius adhuc generis erant, speciatima residibus edicenda , ac inde etiam dicti provinetalis nomine ibidem a Tullio dictari ἰὼ rei autem EDIGT M est, propter hane meam δα ἰρεψιν, quod duobus generibus edieendum putavi e quorum UNUM UAE PROVINCIALE, iis quo est de rationibus es vitarum , de re alieno, de usura, de syngraphis r in eodem omnia de Publicanis. Hisce vero alte
rum dicti illius genus addit Alterum quod ne dicto satas ommode transigi non potest , DE HEREDITMUM POSSESSIONIBUS, da misis dendis, magistris faciendu, cc Leg. VII. C. de laeotis l Ibidem.
297쪽
mendendis, quae EX EDICTU postulari se fieri stin . Quae autem ibi a tertio illo dicti genere, de reliquo nempe
iure dicundo, distinguit, de quo nihil in Edicto suo peculiariter constituerit 3 sed id tantum monuerit, quoa de eo decreta sit ad Edicta Urbana, ut vidimus, accommodaturus. Idem tamen alibi, caput illud de hereditatum σε nibus, tanquam unum, non de secundo, ut in adductis mcclo ejus verbis, sed de tertio illo demum Edicti genere, quod ad Urbana dicta accommodari, sive inde in provincialia Edicta transferri solitum, in Verrinis adtigerat: cm Non enim potest oe lora Hei, multa esse in prominetis edisenda, non de HEREDITATUM uidem POSSESSIONIBUS non de mulierum hereditatibus. Nam utroquegenere video, non modo C ETEROS, sed te i sum TOTIDEM VERBIS EDIXISSE , uot verba EDICI ROM E solet. Quod sub Caesaribus itidem obtinuisse, ut ea Praesidum inprovinciis Edicta essent ad Urbana Praetorum Edicta, 1e ad Perpetuum ab Hadriani temporibus dictum, aliasve Romanorum leges aut Principum Constitutiones accommodata i in iis maxime capitibus, quae de iure dicundo essent, sive in dijudicandis privatorum controversiis, cum aliunde manifestum , tum e mutuis Plinii ac Traiani Epistolis,m pluribus aliis Imperatorum Rescriptis ad Provinciarum Praesides, ipsosve Provinciales, quorum facta iam ante mentio tum e Gai ad Edictum Provinciale relatis in eodem Digestorum opere legibus, liceret pluribus, si id iam hic ageretur, evincere. Unde etiam, quod obiter hic notandum est, leges u banas ad provincias quoque, ante datam iis Antonini
constitutione civitatem, Senatusconsultis aut Imperatorum
Edictis subinde porrectas liquet. Id certe nominatim in quadam Diocletiani constitutione de servis publicis ma-
298쪽
numittendis dici videasci cn scit u secundum C minetii Libidi se M LEGIS OTESTATEM Senatusconsilio, Pubistis Celso iterum, erat Mareelzo Consulibus facto, AD
PROVINCIAS PORRECTUM onstat Quod sub Hadriano contigisse, ex adductis ibidem Consulum nominibus inquet. Haud aliter ac legis Iulia de bonis cedendis, &qua de re infra dicendi erit locus, beneficium constitutionibus sequentium Imperatorum dicitur itidem O AD PROVINCIAS PORRECTUM se, ut 6 io ιnorum admiι- ratur. Quo referri etiam debet illiid Ulpiani o hoe en tusconsutium non tantum ad urbem, sed M AD ALIAS CLUITATES ertinet quo nempe decretum erat, ut de domo , quam aliquis habet. ei permittatur in domum alterius civitatis transferre. Immo quod ab eodem in Fragmentis observatur de lege Atilia, quae jubebat mulieribus ac pupillis tutore carentibus dari a Praetorei majore parte Tribunorum plebis tutorem dictum inde Α- tilianum addit autem sed araia lex Atilia Romae tantia locum habet, lege Iulia o Titia per fetum A. UT IN PROVINCIA M3M SIMILITER a Praemus earum den- ur tutores ac Iustiniano Imp. quod ex lege illa Julia ac Titia, tutor inde r IN PROVINCIIS a Praesidibus prominciarum ei datus Immo quo spectat etiam, quod ad generalia Principum Mandata, quis Provinciarum Rectoribus, ut ea de re paullo ante, dari consueverant, Edicta sua idem in Provinciis eguntur accommodasse. Hinc illud Marciani J. C. IJ sed O aput Miandatorum
Desiat auo Dii Pius cum provinciae Apin praeerat, sub Edie
moro sui M. Quomodo illud quoque obtinuit, ut
299쪽
seu ab Edictis suis Perpetuis non possent recedere Printores Lita id Praesidibus quoque Provinciarum incumbe ret, ne illi sententiam suam mutare, aut Edicta sua rescindere viderentur. Quod egregie illustratur e Divorum Fratrum Marcii eri rescripto, quod exstat etiamnum in corpore Romanarum legum: r Diis rarae Amon Guni rescripserunt, NON SOLERE MAESIDES PI UI CIARUM ea, uα prominetiaverunt, IPSOS RESCINDERE. Velinae quoque Italicensi reseripserunt, suam MUTARE SEMTENTIAM NEMINEM posse, idque infestium esse μιImmo cui legi ipsos se Imperatores obstrinxisse liquere potest e constitutione Gordiani Imp. a neque que Decesseris sui sententiam que mue posse retractare, M ab um non venit. Quamquam prioribus Romanorum primcipum constitutionibus vel edictis, saepe posterioribus d rogatum, ex eodem Romani iuris et uti abunde comitet. Unde illud Vlpiani de quodam Traianimelcripto, in caussa de tormentis, vel confessione servorum iis r pronuntiare eum iudicem debere Divus Trajanus reseripsit: quo seripto ostenditur gravari dominos onfessone servorum: sed AB HOC RESCRIPmo RECESSUM miseeonstitutiones dorent. Immo quam in rem exstat lex M destini , qua in genere constitutiones tempore posteri res priores dicuntur iis, quae ipse praecesserunt. Hinc ab Ulpiano de lege quilia dictum, quod saxea omnibus legibue, quae ante se de damno injuriae loeutae sunt, derogarit die quodcunque foret Edictorum , e quibus hic agebatur, Provincialium seu translatilia, seu nova, aut perpetua tandem essent, genus eorundem quoque, ac proinde dicti illius Provincialis, inducti ad exem-so Leg. XXVII. D. de U Leg. L Meticis D. de
u Leg. V. Cod. Senti est. I iens. D. Ad Leg. Non Posse quit.
300쪽
plum Urbani sub Hadriano Ediet Perpetui usus est in
provinciis abolitus ubi aequata fuit omnium imperio su tectorum, data iis, nempe ingenuis , Romana civitate, conditio. Ita enim sublato omni inter cives, peregrinos seu provinciales discrimine, omnes Romanis deinceps egibus, seu urbano ac civili eorum iure, regebantur : quod ut Romana urbis amplitudini debitum contendebat, uti e Iustiniano iam ante vidimiis, apud Hadrianum Salvius Iulianus tanquam vere iam receptum tradunt adductis paullo ante locis, neque unius aetatis Scriptores, Gregorius Thaumaturgus Vopiscus, Julianus Imperator , Claudianus , Rutilius, Sidonius Apollinaris Theodoritus. Qua ratione etiam contigit, ut primo Gregorianus ac Hermogenianus, dein Theodosianus Codices, e Principum ab Hadriano ad iuniorem Theodosum Constitutionibus, Rescriptis sint compositi, ve, ut antea vidimus, EDICTIS propositis in omnium populorum noMNIUM PROVINCIARUM notitiam.