Rosa gallica aggregatoris Lugdunensis domini Symphoriani Champerij omnibus sanitatem affectantibus vtilis & necessaria. Quae in se continet praecepta, auctoritates, atque sententias memoratu dignas, ex Hippocratis, Galeni, Erasistrati, Asclepiadis, D

271쪽

MARGARITAE PRETIOSAE

Olutaesse perfecte,& fidelite accipere oponet aegritudinem cum ad idem siniui conuenerint solubilia cum. Siueigitur i pubertate colastim firmo modo iudicata fuerit gustudo lae breuiter extra vigore soluta fuerit fideliter:hμ ent deplaesio. Prirnu maximii signu boni εἰ fidelis crisis.inueti prius appareat in diebus insignibus validispotetis.dei se die impari crisis facta:& pterea si febris soluta fue- iudicato las lato si ab aliis c fluctib' casibus si fuerit tibiatus, colo. risil melioris fuerit:tum facisitsi reliquo corporeiuxta euacuationis ratione,confirmatior.& validior inter exurgendu,facilis 3 corpore in omnibus:inde coctiones ciborii, εἰ educti&s,omnes p naturales actiones sine menda permciatu confirmaturip corpusiuxta ratione resumptionisec lorc utatus ex eo qui contra natura in m qui naturalis

est.haec optima resis:&peunde de reliquo essidendum, scvictu commodo vesci ce, lauacris utimis.si vero de sit cristi:subteruerti solet a ludo. inprehension perfecte solutae aegritudis nis. CapaX.s Ognoscimus ast quos suspicamur,nec certum qcq habem'redituros ex di luta aegritudine in statum bonu sperando: pmanet idemus' urinas,8 pulsus pallescere:&difficulter dimoueti in melius: etera i quae iam memoratis sunt Guaria : ecvt paucis absoluam, na proportionat soluuntur,consuertendae qualitatis spes non datur.

e Praesagium diei in quo moriturus est homo. G.X. pniciosis rei itu biis cMyderare conuenit parox mos singulis latam inibus,sive quo tidie iue indiEterilsissiue aliter fiat paro sint. Si asit cst libris n55 deficies: Gsyna viace in diebus impari biis an parib'. diuitatus habeat aegrotas. scis

272쪽

stior expectauo facta grot'morietur. Et si aliquato plas

ex itaegritudo potestatem, festina monet. Sin aut vis aliquam obsistitvotentetiducere unu et alteria die moriturus. Ad tin declinationis vigoris ouenire nullo mo pot:rasseest:vt ad pubertatis te smoritur' eniat. ut plurimumae langitentes in principio aut ascensu monuntur. LIn acutis aegritudinibus quadoimpicere fi in conueniat. Cap.XI. Ontentandum est ab acutis detentos aegritudiinibus coniectura assequi:interim ut pronuncio

ipsorum vel elapsiimari qui p ue subitatiu imminet periculu:facilen transiluit horu humor,& flagrantior,& vehementior est vis febris.in talibusnam; febribus Hippocrates nihil tutum esse ait. In acutis pr arissimis inquit laguoribusneutiumuesunt definitioes, sanitatis seu mortis. gQxpetistii potestqua horaeger silmoritus

Vm sint particularis paro statha Nor: es simiadu est qua hora diei vel noctis ses mitte,

re grauior sumentparo sinus. Praeterea re

in qua paraeparoxysmigravi'habueritNerin missi on in additamet ninpii taleparox sint:quaein hora solito magis oblanguerit orio moriet. Si igit insectiomparo sinorummiuturimagnis inflamationibu'qusin principali fiunt partiesriutob crassoru hum multitudine, glutinosorum Gglobatim squaliterfluitatisi iniecta,aceruatam namaeninguit.Inpubertat eautem pa in G. mxysmorsi monuim visi vehementia aegrituditiis sumtatutura:vbi; rotipotestas istiustu autemodoc

273쪽

MARGARITAE PRETIOSAE

tingit etiam in additamento paro sint ipsos mori. In desiicietibus aute vigoribus paroxysnaoru moriuntur soluta ipsis vitali firmitudine.Obscurior naip scidens semper in perniciosis deficientibus vigoribus paroxysmi sat pulsus.

Defluit iam; cum aliis incorpore una etiam febrilis calor. Hinc videtur vulgaribus,' imperitis,tum meli' laabere cuexurgit,& venter ducitur: vel alio modo mouetur:aia defincientes.Aliqui aliquantulum tu sudorem glutinosum educentes vita decesserunt.

De abstinentia. . Cap.XIII. iVosunt abstinentia genera:altem ubi nihil assus init aeger. Alterum ubi nonisi qd oportet . Initia

morbor primu fame sitimo dcsyderant ipsi de 'inde morbi moderationem: vinc. allud uexpodit memetus ipsius nimiu sumaturuarii etia convenit iuxta

inedia protinus satietate esse ch si sanis quom corporibus

latileeli: ubi aliqua necessitas ranae fecit: quanto inutilius est in corporeetiam aegro ia vlla res magis adiuuat laborantem:st tempestiua abstinentia. CL edetractiorae ex Galeno. Cap.XIIII. t --- Quibus aute volum' diuertereminis diebus cos -ς tinuis melius eduxetistac ubi multa fuerit opus detractione:vires tamen fuerint exhausis:ibi destractionem expeditdispensare:ac primam detra ne esse oportet minore:vt rursus auferastac si volueris. Et tertio.Veru cu san inis copia multa effervescit: ut acuil tissima succidat labrim. velut in eis:quae syno nominant iur:tum expeditaδε una opus est detractione quaeataedentda est ut eo usq/fiat:quoad spirit' oblaguescat: deficiam anima rviess crata potetiaeper pulsus.Ablitu namimio nullis sanguine se pervidisse ferunt pstant imi me stas sim adlibras ipsex.Exilienaeaute sanguineoportet perpetuo pulsus attrectareme telateatvit ne animae defectus, amori adueni ,

274쪽

M uove sit detrahendus sanguis. Galano. Nomni dies noctiis hora,vrgente opportunita trisanguinem exige. In febricitatib'patoxyinus augmetu custodiau est:aut p lippitudine: aut Paliud eiusmodi: sine febri.Cu op' fuerit sanguiunis detractione:magnitudine doloris cosmera, inflamationisve.*ia em liora dolore mitigatu intuebere: sanguinem educito. in si horti nihil urgeat:prcstabit matutino tepora sanguinem detrahere:non vu*statim cu experrectus sursrexerit e licto:sed vigile ad hora modo una pstolati expodit. aliquibus etiam melius est prius lauare:aliis pri' deamuhulare: ves virum facere.quos autem obstitialitas causa leutiandos sanguine putamus:coceditur:vi cu aliqua sua connieta obierint negotia,sanguinis detractionekuentuti irii CDe arteriae sectione.Ex Galeno.

O dut arterias medici in temporibus quidem . propter oculorum distillat: des:cum calles sunt: acspiutos e.In occipite autem eisdem hebescen , -- tibus acie:pissertim in antiquis capitis aegritudinibus calidis,ac spititosis laboratibus. Atiniterum ob multos antiquos circa caput languores utunξ aliqui ea eductio , ne sanguinis secando pone aures arterias. Aliqui autern arteriam secare verentur:quo sanguiss copescant eruptione ita cicatricem abeunte sectione.in nonnullis dilatatur. Dimptione igitur sanguinis ex arteria facta expedit ipsam haumis reuel o totam obliquediscindere:inde Ales,' mutis manna dissoluedo,ac oui albumine madefactedo, mos: licillos leporis pilos adhibendo, qui plurimum medicanti .

275쪽

MARGARITAE PRETIOSAE

On i laguom prunordiis aeth incorpuleres,oba sis*corpib'utimur cucurbitulis : sed cu leuatutomis subtracta supflua: nec am plius nuit e mebro cucurbitula leuato: Q π' fuerit mouere quaterein trahere destitutu in ea parte inustile fluxu.Cauedu aut est ne manas curbitulas admoue mi Ruas si admouerim' vela cter molesta faciut subla. tioneau spodis ex calido auferet sut cucurbitulsata nam commerui remitti. si ita*foratae sunt cucurbitulae. Sciedu aut est nomo i loco sanguinis detractione ex vena detrimentu inferre:anteil totu corpus susteuetur aeu ex languetibus partibus sanguis aufeir:sed etia si cucurbitula adhibeaturaet sanguinis qde p vena detrimo una mites lasa est:habita na* ratione illationis ad materia sani is educie:at cucurbitula facta impssione in materia aueli omultu ampleretur locu :no sensibilis vasis facUdo diui

tae,mellit nuxta ratione materia evacuat:no ratione inced&tistac ad hypochoiadna inopportuneadiecta: prssertim in die cosequutur.importune aut capiti admissa lethargu refurit procidunt* oculi.haec vitai : ubi bene accidit: cino longus capiti aliquis languor inuehitur. CDe Scanticati .Ex Galere . Capta VIII. Imitam Galenus non censet saepius per manu es 'modu esse distralacte sanguine: , cumsanguine multus vitalis educatur spintus:quo quidem fo ras scatente densius moles vivii; a refrigerati

cunctam naturalia opera deteriora reddutur. area remostiori, membris aufertur.Iuuatautem tum scarificatio: a oculos pridem melantes:& circa caput assectiones aliasaticiscarificationeoporteti

276쪽

Sanguiffugis,seu Hytudinibus.Ex r

Yrudines, quas Saguisugas vocam': capetibi custodit ad die una: obiice cis paucu modo

quo nutriantisanguine. Cum alite inebro alicui

eas π' fuerit adinouere: nitro, R dulcissima ne abluant aqua e sanguine calefacto illiniat locus. ιstea i purgata mitte aqua hytudines: spreta ipatu fumiduabstergoo: ita admoueto: q tumetes educere nio cessabutquoad sale ori immiscuerim taut nitru:aut cinere.posteaQexciderint spong locus est calefaciωo abstermus. sanguis eruperit:cicidem ustam, aut linteum ustu adtiam Deasuiui spogias Euniecta pice inungedo,&vmio inspatge:supernel imponito chartam acetoaspersam.

I De Humidoradica soniseruando.

Cap. . 7NGtion in coseruada sanitate est ipsascorpoι iris partes humidas custodire.Id comune est omis ni teperameto. Si aute laetit conariu: hoc est aritidu :cito in senectute omniu animaliu corpora inducit. Vtpotuit teperamentu corporis semphumidia cullo

diti Phlippi sophistae os t oratio:qua pnutiat se factus tu immortite. Nodubiu certe quin Egissimi sit futurus G

poris qui nunqexarescat.Veruliumido victu supcifluita. resac multitudine humorum generate,difficile visqualinimesuram obtinete: ut nonsgritudinibus capiane: Vine cito senescas quato em heramento sunt optimi omniu: ita sunt qui Egissimi:qui tanaidissimi lato etia magis aliis vata est corpus fuerit in tepetamcto reiciatu eadmo i etiavalidissimi ad extrema us p sere te sunt omni qui i eari sint nate costituti.Ob hoc laudae ab omni,propemo. medicis,ac philosophis:quicucri corporis hegre cognoueriit elemetailaoc in teperametu. Nepecta sola quibusdavisum est naturale esse melius. iii allis succedete te,

277쪽

pore est: ma principio sit deictius.8 potandequii eo corupus suu constituerit,pnosse uenit:ut antecibia sese exciscea utaturq; laliacus bis pido salem6plunb' exciet itionibus per unici S ventrem.nec quicq prohibet:quo mis' illis utatur quand pituitae purgatione:purgationibus P te suis, nunal succum gignentibus succis ine cuim ciis in pω potu urinam moueatdona .

, cant,ventrem subducut.

p. I. i trientia n medicamura optima inquit pocrates fuerint:vt valetibus qde:sed naturali ter astrictis aluo utilisfiat inspectio veru et ex morbore idiui necno antiquo moro langueatibus,opem feret lauiusmodi medicamina: ubicu*delica. te codita ammixtam fuerint.Nam unu modo simplex medicame ad molle reddendum ventre vel ad resudante hiis morem pam modo solutau,sauserit deiscere voletri'. in diamutabris igil:qusppotantur. Ex Theone vini pura tortiprsparatio. Sume tibi casiae,scamonea sena uncia. iiii xest .vi.Hic dissolutissima inimitteastringe:torque linteum maco ipsum suspecti vino, Scsine dies quium aspγInde exeo vino dato ante cibu diluatum aqua calida. Bbilepurgare creditur. I Unum pituita deiiciens.Lathytidum purgatorum uncia una. Nardi spugrimata.iii. vini xestes. v.constituriri dictu est & utere. creditur leuare pituitosos. Vinu melaclaolscis idoneinam Sume polypodis unciam una:minutatim secado,&cribstando immitte in linteum:appede in vino xtitium iniustodies septe asperri, datoin vitam dictu est. CCoditsi naua bili langueti' Pipetis drachmpiii.scamoneae vir

278쪽

sita.

cluim species per sese:deideetiam cummile:mox vinu ininctii sinito ad dies.-vtere.s Coditu phleginaticis. Lamyrisdu v a.l.piperis uncta l.anisi apii seminis ana uncia. .vini xestes.v.mellis xellis.l.construe:ut dictum est:& utere. Conditu melancholicis.Polypodis uncia.i. pii seminis drachma.l. vini xestes.v mellis xviis una. Condimentis.

p. II. Vnc pauca de condimentis loquemur: non ani cultus modo secuti auilaores: sed aliquaten' Pej saui,Apinil vesti gia Sprimu. ut came salsana dulce facias. Carnem dulce facies sipissi lacte coquas:postea in aqua. LVt carosines Mediu sit reces. Carnes receteRquas:quatasim volueris esse tegantur: vivas pωeat:5 Pado volueris utere . hoc per hyemsi meliuolate no ita.Idem decocta carnefacies. Iu aut porcina vel bubulia,& vncella cocta vidiu duretan sinapiex aceta sale melic facta mittis ut tegatura quado volueris utere, uent. Accipias vitas de iste ii sar in aqua fluuialem ad teruas decoxeris,' mitte in vas in qd vitas mittis: vas picata habeas,plan gypsatu,&i loco fugido collocato m que sol no habeataccei sum β vitas virides volueris uel CVt mala granata duret diu.In aquam calidam feruet merge.' statim lauarac suspende. CVt mala cydonia dividurent.Elige mala sine vitio ciam ramulis , 8 foliis coiis de in vase:sustu e mei:defrutum:ac diu seruabis. 4 Ficum receiemunala:pruna:pyra: siauet dua serues unania cum pectolis diligenter legito , S in melle ponito ne se contingant. CVt ficus aril inuent. Ficiaridae si voles ut interas sint:in vas fictile indito ud amurca decocta vi . . LVinum si voles experiridurativis siluaec M. lena Lim grandent dimidium acetabuli in aliculum. nou

279쪽

fundito,' Uonitot carbones:facito ut bis ut ter istrucat tu id pcolato:polenta adiicito:vinu ponito sub dio: postri. aqua addita sit:necne: Vastutu facito de materia hederacea vinu id qd putabis aqua habere eodem mittito: si habes,it aqua:vinuestruet:aqua mancbit.Na continet vinu vaa hederaceum. I Odore deteriore vino demere:Testa dem gula ciassa pura calefacito in igni bene:ubi calebitea pica w:resticula alligato testam:demittito in doliu infimu leni ter:sinito biduo oblitu doliv.si deptus erit odor deletior :id 'optime.sino:s pius facito:dum uore malum dempseris. ,

CLibet secundus pretiost Marseritae: in se estines aucto

ritates alii sentetias memoratu signas:ex Galent:Auicei :Rasis:Haliabatis:multorum alioruesaromvirorulibris ain unum collectas:quae ad Rotam nomam Gallica phir, s

m Portet uti primis cogno' I scam'inritudine Pe sit: te uaciem passioni cogitione habeas:nec tibi facile leuem t

280쪽

Scanonis mediciis causam eiuS venari:quoniam no suti Maficit scirenaturam retitudinis: scdetia causam cognosces . re oportet dicat Galenusin.qine febri Glauco nem cap.iastud moneo ante omnia: ut noueris discere cau

gas aegritudinum S in libro detypo,Siremore, re telia

gatione cap. v.Manifestum est:Φ volenti curare lauca ter:necessarium incognosceremus ain unde procedit eius aegritudo.Et iterum ita primo de febribus ad Glauconem 'cestio dixit.Attede istud:vicos aes semper in omnib'aegrimo dinibus regionu qualitatem:locorii positionem:aeris tM Iratiam:teporum rationem:statem:cdsuetudinem aegrotan ta itis:natura coepisSan vitiocorporisaegritudo nata sit: an ι' extrinsecus venerit ex cibo:ao ex corruptela aeris, ergo i

hscola bene Rogitaueris:&co oueris: optime scies O madipsam aegritudinem facere coveniat:na si causam ignos

ras omolio curasracii inescis an periculosa sit: an sine imicisso gritudo:quid iusi temer facis quicquid dis si γsanes:an potius occidasignorauerism ec ipse. .* II. . . siminuenisvirtutem resisteremto letates:abscinde ectu b. sam,Rexpelle litimore,&abscinde Gu. in si inuenis vim Ioctute deficiente:sis occupatus in squado lexionim con . . . Ar-ci:quaretiani da eam ct vivifica G : in foro itis fuerit vivificationem eius:&vincit uatium suum Hredi ad causam.Haec Atticis, in prima quarti tract.ii, cap. vii. iis fuit Galeni sententia in tertio Thya utiq ca.X. dicentis.Si dispositio duacurareeligin's indiget euacuastione:imbecillisautem viri' : utile fuerit eorum qias disp' otiitionan lananti nihil laborati offerre initio tempore on 3 ni secundum od renutriemus virtutem.Cum autem intans tum fortitudinis venissee extimauerimus:ri aut nihil: aut parum ab euacuatione daturaunc ad dispositiois sa

nationem incedamus.