장음표시 사용
41쪽
Addo hi quod cum reverendi Monachi,eterem mu-Tum demoliti sint, qui novo erat multo elatior, et te hie novus non solum Ecilesiae magis quam veti=s non nocet, sed imo multo minus, si quid noceret alternister, nocet risam etiamsi vetustior per decem, ela octo palmos magis ab Eeclesiae distet, quam novus, tamen propter maiorem, quam habet alii tudinem magis o elle potest Ecclesiae, quam novus, itaque non modo D Canonici aegre ferre non debent novi muri eon. luctionem, si vetustior si demolitus, sed potius libenter admittere tanquam Ee lesiae magis pro fietiam nam ultra hare vetus murus habebat positum ex Orientali parte ela se poterat magis otientis Solis illustra. tionem impedire.
A RAE UM E N 'Ti M. Thesaurarius Eceles Giennensis exposuerat Sanctissimo in quadam supplicatione ei porrecta i se nonnullos graves morbos pati , aesignanter capitis dolorem quendam acerbi L. sinum, aetatem, ut eum impediret aquovis meto exercendo, suae dignitati conveniente ut cogi sed inebat ad expostulandum Coadjutorem, eum nulla illi spes rem arte. ret sanitatis recuperandae. Hanc Thesaura.
rii petitionem impugnavit Promotorii scalis in gratiam Obtentam . eo quod esset suruteptilia , nullam esse volebat. Fundabat autem se praecipue in oes, quod Thesaurarius non probaverat per ulla certa signa , se pati expositum dolorem contra Thesaurario volente , dolorem per haec signa lignoici non posse di ideire suae assertioni, meis dicorum fidei et Te standum . Qi aestum ergo est , an praedictus dolor potuerat ex signis externis comprehendi , ita ut Thesaurarius de. buerit probare se pati nune dolorem per Testes idoneos; Λ potius standum ierit
ipsius soli assertioni, ut ipse praeteindebat.
N hoe dubio distutiendo, primum Glanda mem tum ob oculos habendum enseo . ab ipsis Juri
consultis desumptum, quod non ivificiat levis morbus ad hoc, ut alius Coadiator dati debeat, etiamsi
Perpetuus ei set . Rota ia eis. Giennen Thesauraria, n. s.
uia levis morbus non impedit hominem, quin pLLe. I9. in tragor imo levis morbus non est dignus nomi. ne morbi. Argumento t. sed. Mend.f. de AEdit. Es a& in terminis nostris loquitur ex nostris Galen. atri supra, quo loe paruum capitis dolorem dicebat non esse aegritudinem , requiritur ergo in hoc eas , ut morbus sit ultra mediocritatem , imo talis, ut eor. Ius aggravet, absque spe futurae prosperitatis, eadem
tota ibid. iv as Ricta cottea decis n. s. Cotti ian 684. Dam eoadjutor datur his, qui vel lenectute, vel va-qulsit actiones suas exercere, ut per I seu situmst: de re
Iad. per Galenum ex nostris, in lib. de coUtit. Act.
letudine eorporis perpetua ta gravantur , inpe- dxuntur, ut non possint ossicium suum exercere, ita ad vel bum habetur ine. unico de cier. Irot in s. In praesenti igitur casu ad oe, ut Thesaurarius obtinere pollet coadjutorem, dolor capitis debuit esse magni et aceibus, intolerabilis, a denique talis , qui impediret administrationem officii, laltem cum exacerbationes patiebatur, dummodo essent frequentes, Qtune poterat cum veritate dieere, se pati magnum morbum milia hujusmoo capitis dolores gravibus, .magnis morbis adnumerat Galen to a. de sua. in . e. ra. Rota in hae ipsa causa Giennen. Thesauraria Ie 34 coram Vero pio , n. 3. Stante igitur hoe funda.
mento, nod hic dolor apitis, quo affligi se exposui si Sanctissimo Thesaurarius Giennensis , debuerit
esse magnus , ego hane conclusione in imo , quod potuerit m debuerit ex quam plurimis Anis , non Medi eo solum , sed uicunque innotesceres, ita ut potuerit, ac debuerit per idoneos Testes illum on- cIndenter probare. Primo quia magnorum morborum magna, e ma clxime conspicua signa apparent, eum symptomata naagna ex morbi magnitudine pullulent malen lib. 1. de Ompum. aus e . a Walibi Rota ubi supra n. 6.er . quod etiam declaratii exemplo acutoIum morisborem , qui eum et ipsi magni morbi sint, magnam etiam notitiam ob multa , de evidentia signa , quae secum afferunt, de se praebent. Unde est, quod etiam in ipso principio , quando nimirum morbi minus
sunt cognoscibiles, facile cognoscuntur , non modo
a Medicis , sed ab ipsis quoque idiotis hominibus ut apertissime habemus ex eod. Gal. lib. r. de Dieb.
Seeundo , quia masni morbi supponunt magnas
caulas enectus enim suae causa aequivalens sit oporteat, quamobrem magnus morbus magnum recessum a naturali statu demonstrat, Galen. I, i de Bmριο-- cap. 2. At magis caulae alete ob ea tum magnitudinem non potiunt, hic ergo vel aderat intemperies, eausans dolorem, quod non redo,, eum ellet magna, vel ipsi sensu tactus poterat ella conspicua, ut quia aput praeter modum alidum , aut frigidum per lentis eiu , aut aderat multa materiae optari impostibile erat , ne simul maximam de se signitieationem praeberet per aliquas excretiones , per nares, aut per os, aut per oculos, aut per urinam factas, aut aliter per mille alia signa manifestissim . Cognito ergo in capite esse magnam causam, squae dolorem saceret, eoncludenter a quovis firmari poterat, Thesaurarium pati magnum capitis dolo. rem , quia magnae causae magnos morbos saetunt
Valles comm. t. tit. 3. Epidem text. a.' comm . . in 6.
Huuem text. 28. Se polita causa, Edispositionibus requistis, tam ex parte agentis , quam patientis, O nitur effectus, ut notum Philosophis est, de notat ex Iutis consultis iraque ii intract. resan. eatis. Iimit. 2O. n. I. de contra, ubi ex nullis signis apparet , adeste causam doloris, dolorem abesse redendum est. Tettio, quia pars, quae morbum patiebatur, erat pars princeps, trahens in consensum totum corpus, cum omnes partes corporis eaeterae etiam principes ad eapitis usum reserantur, ut demonstrant Medici IoFernet Tissis. ωρ. 6. ad partes autem principes male aflectas notis imum est gna plura, di conmspieua, a multa, e evidentia symptomata apparere, quae si non apparent, morbus non debet diei magnus, neque impedit omnino humanas actiones. iarto, his non obliantibus , licet oneedamus
non posse haberi ulla signa, nee evidentia, nee scienti fiea praesentis doloris eapitis tamen quis est, qui negare audeat , nos habere posse signa saItem On-
42쪽
lecturalia At si haee ipsa suerint magna, multa,&simul, eodemque tempore appareant, procul omni dubio signis cellis, Se eindentibus erunt eomparanda,
a nam Medici experientia sufficientissima est per aliis quas coniectura ad veri eognitionem assequendam, praeeipue os magnus sit, si sortis qualis supponitur in eas nostro Verba sunt Galen ta lib. de
Quinto, magni morbi ae maxime magni dolores requirunt valida, ae generosissima medicamenta, de se in o dolore rapitis, quo Thesaurarius affligγbatur eum esset tam saevus, tam pertinax, tamdiu turnus, ut exposuit, deberet constare de usu horum medicamentorum, ut stiones sunt, sectiones, ves,
cantia, sinapissimi , decocta exictantia , sudorifiea Balnea stillicidia, &mille alia emeaciora praesiis dic de quorum tamen usu nihil constat; nam Gain Icinus iaιibest iam eis. De his m, morb. simul dicebat,ia Egros, cum similibus doloribus eum effectu vexantur, e non simulant, quodvis perpeti promptosese
se quod si renuant, aut auxilia non quaerant, γρue admittant, signum est illos vel nullum pati do
Dimittam nonnulla alia, quorum eonsideratio ad Medicum pertinere non videtur, ut quod non con ne de continuatione morbi, quia ex Testibus nutilus est , qui deponat , illum id ille plusquam bis aut ter capitis dolore conflictatum, cum tamen, ut ex laudamento facto apparet, debuerit eis vel continuus , vel multum frequentior trimo Meditus qui illum curavit, vix uno anno eius curam gessitate deponit, eum tamen iam abhine octo annis eo morbo laborare se dicat. Quod etiamsi constaret de dolore capitis, non eonstat tamen de aliis infirmitatibus , quibus affligi se narraverat Thesaurarius in supplicatione Sanctiis porrecta. At vero ad effectum obtinendo Coadiutorem non suffiei probare unum impedimentum, si plura sint expolita . Gai Elas de
Denique nulla adest probatio per Testes , quae quicquam probet ire doloris essentiam, de magnitudinem ι imo etiamsi adesset, nihil probaret , vel ipso Thesauratio teste, nam vel ii Testes solum exauditu, relatione it ius deponunt, desie nihil proobant vel deponunt ex certa seientia, habita ex certis sisnis, conjecturis, poterat evidenter coἶ, se eius dolor, e per idoneos testes probari, quod non est praestitum α
Messanae uxor Aurificis, cum anno elapso Μonstrum Asininam sormam repraesentans, esset enixa , anno 1equenti aliud canina specie peperit. Dubitari poterat de infami concubitu cum Brutis hujusmodi, mulier ob id rea esse iebatur ne sandi incestus, eum tamen alia ex parte plures Doctorum potius hujusmodi monstra ex Imaginationis vi aut ex mala uteri, vel potius seminum dispositione nata existimarent. Historiam hujusmodi misit ad me Petrus Callellus, cum ima
fine depicta ultimi scelus, ceum Epiliola
equenti, ex qua habetur suculentior iacti enarratio. Ut ergo ad gravissimum hoe dubium respondeam, ante omnia ejusdem viri Iarissimi litteras ad me apponam,
de ad dubium dieam, quid sentiam.
Vae mihi Monstra monstrasti, monstruose Zae. ehia, te Monstrum demonstras monstrorum naturam , differentias, atque causas exactissime monia sitasti tinnimalia nempe , eo quod praeter Naturae molem formata sint, monstratu digna ; sed simul eum his te eius libri ut rem inter illustres viros librorum exaratores monstrum patefecisti, ab omnisu, nos et wmonstrari ob excellentiam, sed moniantabilem , ut eum Plinio Nepote loquar . Porro quis quaeso inter Medicos, Philosophos, Legumve- petitos in Europa tota, ut Zacchiam non noseat e noscens non monstret utpote qui praeternatura tia monstrando, praeternaturam , seu potius supra Naturam scripserit, seque de ipso monstra tractaniado triumphaverit Legem eum Medicina, eum Philosophia imperium , brevitatem eum elaritate , elaritatem cum gravitate, cum familiaritate atque tueunditate majestatem conjunxisti, unde mirabilem P teddidisti m Gethia . Sed quorsum, diees tantum monstrita 8 attendas , si me amas , paucis volo Laudes tuae, honora Te ob praefatum opus aequisitum , Me quasi Tui invidum , reddiderunt amantem alias quanti Te saeiam umet ipse optume nosti inter aetera enim Roma Messanam verissus di cedens in mei locum Te apud Eminentissimum D meum Clementissimum Cardinalem Bisciam eo natus subsitaere assequutus intentum suerim testatus neminem Te aptiorem inventurum quais propter etiam demonstris agendi non levis me inaeessit cupido ae data facillime, mihi fuit occasio, verum omnis praerepta facultas , eum exactissime de hae materia scribendo, non me modo, sed alios quoscunque praeoccupaveris . Quare aliud mihi r uat nihil, nisi ut tuo volii mim , quae demonstris a Te Romae visis velut oeulatus testis eonfirmans, subscribam, omnia enim simul saepe quae nostra erat juncta vidimus, & consideravimus, de ne exordium
tractationem excedat , proponam nuper ae me euiusdam Monstri observatam historiam adtrit κε6set in festo S. Stephani 26. D eemb. hi Messanae nobili in urbe, urificis uxor specie peperit, quae saperiori an.
43쪽
no 17 rerum Asiniam reprassentans ibranam pepererat: imo aliam nobiliorem foeminam tertio ab hinc anno
Cyesopem audivi ab ipsis Messanensibus , edidisse quo constat non sine ratione ab Antiquis in Trinacti a Delopas luisse positos. Neque hi solum ibi giis
snsibiant , velum etiam multi foetus caudati , ut in Britanniae etiam insula, sed equidem Ligures etiam vidi eum auda natos quam infamibus praecidunt. Ad nostrum tamen Monstrum Ipsius Pater mihi visus est traginta eiciter annos 4 orpore , acieque optime dispositis . Mater autem erat boni aspectus, di formae, sed validae e intensae Imaginationis, maxime curiola Hae e fenestra Asinum in via eo- euntem observans, ut psa retulit, e intente intuens, Aseu formam postea peperit . Proxime autem eum venerem eum Marito exerceret, eveanis ea observaret, respiciens canem vel iri mirabundum Mario in
dieavit, se observari a Cane, eui respondit ille, quid
ad Te eanis est 3 mox utero gestans novem mentiibus plaries latrantem in suis visceribus foetum audivit quo se eanem utero gestare viro suo aliqnoties indieavit, tandemque monstrosum Canem , ut describama hi peperit, nee secundas nisi deeem post dies valde iuras , e coriaeeas tradidit, a bene se habuit, Phabet Delatum ad me tertio abortu die eadaver oc- ciuite abiupto fuit , Diceb .it Patet in exitu ab utero ipse matrem caput traxisse Ae ideo abruptum fuisse. Sed equidem uspicor data opera eompressum, eo quod monstrum . Orma ejus erat ea nim, d os Discrum valde latum est planum apparebat, sed sine cauda Pellis, seu potius eutis, sine pilis, omnino, rubirenda, de tenuissima, hutnianam hue solum reserens, caput autem , si formam , oculorumque positionem cons deremus, potius Avi, quam Cani assimilabitur, licet, Aures sint caninae, eddextra oblongior sinistra,
suis is erecta Pro naribus membrana quaedam lata,& pendens apparebat, quae exiccata eIevata remanssit so parvum, e rotundum, dentesque duos ne itatios inferiores habebat, pedes vero anteriores eaninos refctebant sed sine unguibus, uosteriores autem mire monit micis quatuor enim istulis oblongis, aequali-h is, evaeuis, sed ostiis conitabant, quorum aliqua in summo rotundum quoddam obturamentum bitita erant. Abdomen erat iti flatum e lividum statim eviseeravi, est eum omnia interanea putrida --tidissimaque essent, ea attente considerare non potui αRenem solummodo sinistrum valde magnum esse observavi, nee dextrum vidici haud euriose ob putredinem, elaoauseabundum laetorem investigans ita ariter neque sexum cognoscere valui , sed scemini potaus videbatur. Longitudo Cadaveris celavi la ad cis Coccygis palmaris erat, Paeapite ad extremum pedem set qui palmaris erat mensurae. Inde adhibita di Iigentia corpus siccavi, quod in meo Musaeo integrum,ela monstrabile servo moe autem esse Monstrum
Uininoque praeter naturam, nullo enim pacto humanam imitatur formam ex paterno maternoque humano genitum semines, nemo unquam inficiabit . At Matris validam imaginationem praeIsse eonstanter ipsa
arfirmat, nee parum ad Monstrum generationem Imaginationem condueere , Jacobi experimentum circa prcti dum colorem docet. Vellem aliquid Tecum phia Iosopliari . sed vereor , ne sus Minervam , tacebo potius . Pinxi quo melius potui Monstrum ad eam magnitudinem symmetriam e formam, quomOdo cpnservatur in meo Musaeo gratum tib iuturum sperans, Vale.
Non tam admiratione dignam historiam litteris
tuis mihi enarrasti. Vir praestantissime , ae mei amantissime, quam mille debitorum ambagibus implicitiam, inter quae tamen illud potissimum maximum facessit negotium, utrum suspicio aliqua irrepere polin sit, ne mulier haec eum Brutis sese commiscuerit, quod
quia ad mearum Quaestionum Medico-Legalium complementum milliu in facere videtur, discutere non desistam; Ante tamen ad priorem tuae Epistolae partem respontum dabo Scito itaque his des, quibus tam profuse ex abendanti Animi affectu, o ex tua benignara me propensione meipsum dignatus es cumu-
ia res, mihi e ouidem nomine fuisse gratiis arx
quod 1 laudatissimo iro proficiscantur, velim tamen meritis meis adaequatas, ae proportionatas si se quam sint quomodocunque tamen sese res a 'heat, illud non diffleo , Me tibi tum hae , tum multo majoribus ex ausis tantum debere, ut ne in minima quidem parte me solvendo esse non invitus confitearu atrii quae mihi unquam sese osserat ocea. ito, ni ejus rei vel publieam, vel privaram aliquam attestationem praebere possim , libentis Isine quidem cam arripiam, interimque Tu me Te creditorem adseribe, dum ad pro fitam quaestionem pertractanis
dam me accingo. Plurimum eontroversum est, ut nosti , An ex semine luimano cum brutino eommixto ulla possit sue- cedere generatio plere quidem ne omnes lacam , diffitentur eo maxime nouitne , quod unum de ne icessitate ab eorum discovenientiam alterum corrumis petri eum humanum semen eatorem eontineat coelestem, brutinum vero longe ab ea persectione dissitum
Adde sermarum ipsarum diffidentiam , tam quoad pleraque alia , quam quoad eorruptibilitatem eum humana de foris adveniat, P immortalis sit, de in- eorruptibilis , Brutina de potentia materiae edueatur, sitque mortalis, e corruptibili. cum igitur in
ι emine utriusque generantis sit virtus formatrix dependens ab anima utrinique parentis, non potest una cum alia ita uniri, concorditer tanquam unum agens operentur dicerentur enim Animae, e formae iis sceri, si virtutes Animae eommiscerentur, sunt enim
virtutes Animae certae virtutes.
Relinquo, quae a posteriori deducunttir, k quae pri ma fronte mirum in modum hujusmodi generationem videntur reddere impossibilem, ut est dirietentia gestationis utet , disserentia adolescendi extra uterum , differentia alimentorum, de alia id genus, quae tamen omnia uniea responsione refelli possunt , dieendo qtio 3 facerent sindula d sis cultatem, quandocunque id, quod ex parentibus specie diversis generatur, retineret de necessitate utriusque parentis naturam, Enon indueeret propriam ; at omnino evanescunt ex eo , quia ciatum ex mili coniunctione tertiam quandamnaturam, ae sibi propriam, peculiarem adipiscitur,
requirentem tantam morat . In utereo , quanta sibi esset neeessaria , augescendo , ea ratione , nae sibii alimenta conveniret ovea alimenta exposeendo quae uaesturae essent magis proportionata , absque eo , quod a parentibus ullum eorum de necessitate obtineret ut observamus in iis monstris evenire, quae actu conis spicimus ex parentibus non tantum specie, sed genere differentibus generari; nam quandocumque suecedere debeat generati , necessatici tit polactissima utriusque seminis commixtio , unde licet quod nascitur habeat ab uviusque parentis semine dependentiam non est tamen peeie alterum ex parentibus , ae tinens omnino vel alterutrius , vel utrilisque simul naturam, sed est tertium quid habens propriam, de individualem naturam, quoad ea, suae tam ad corporis formam, de ad proyriam constitutionem irae,iram pertinent, quam ab ipsam intrinsecam formam non magis ab uno semine , quam ab alio eductam ,
sed ab utromie simul commixto.
Sed data impossibilitate nascendi ex semine humano , de brutino simul concurrentibus ob id , quod primo dicebat de scirmarum dissidentia, certem haec mulier, de qua agimus , d aliae , si quae hujusmodi
monstra generarunt , videntur tanquam insontes ab omni suspicione liberae, quae irrepere potuisset de in- iam earum eum Brutis eoncubitu, maxime eum aliae afflerantur hujusmodi generationis Monstrum eausae magis universim acceptae , ut est seminum vitium Se intemperies ticis quoque angitinia maisae non leve vitium, 'o tis generantium imaginatio δnon enim dubium est, quod semina male disposita & sanguis laedus, ut natrimentum his seminibus facessens, posuit maxime de eiscens ab humana forma monstrum generare si de Imaginatio repraes nono Phantasmata hujus , vel illius animalis , potest in causa sua, ut lepraesentam phontasmati similia
44쪽
Ego tamen alias in ea sententia sui, ela nune multo magis in eadem etsisto quod nihil impedire
possit quin minus ex commixtione Numani lemianis cum Brutino aliqua suecedere possit generatio, euius rei autem , vel euius animalis generatio succedere possit, non si temere determinandum cesui. Ex quo deduci iacile potest, hanc Foeminam, e quam 4 eunque aliam, suae similia monstra generat, non esse ab omni suspicione liberas .idcuco elandi eriminis reas suspectas fieri 3 Licet enim ob quamplurimas eonditiones, quae eoncurrere debent, tam ex parte utriusque parentis , ela utriusque seminis , quam ex parte coniunctionis carnalis, & seminum jaculationis, diffici. Iium omnino semper iudicaverim , ex hujusmodi eommixtione sue dere posse aliquam generationem, non tamen Ob hanc di cultatem ab assiimativa sententia me retraho, quia in semine humano considero materiam, vel considero illud ut materiam, de eonfidero sormam, vel ut animatum semen ita tum quidem de foris advenit , ita ut materia seminis absque ea forma saltem in ipsa ecim mixtione seminum eo stat quatenus ergo ab ea sorma est 1eparatum, omnino existimo possie eum tutino se . mine misceri, inde aliquam succedere posse generationem animalis, quandoeunque illud fit, qua-la forte ab hae muliere jam secundo visum est ge
Non enim obstat, quod dicitur de ea lotis disse
rentia, e maiori, vel minoti pei sectione; quia hoc non impedit, quominus semina Humana, rarutina simul eommixta possint aliquod animal sen
rare, cum tantum disserantieeundum magis ela minus.
Ad probandum autem, quod diximus de lui picione commixtionis earnalis cum brutis, maxime faciet excolusio quarumcunque aliarum eausarum quae ad hane generationem concurrere aliquando ereduntur, ac praecipue seminum, e sanguinis alimenta-
Iis vitium, d ipsa Imaginatio. Qii enim ad seminum, .sanguinis vitium, non potest in nostro easu
considerari, eum uterque parentum boni habitus,&temperaturae existant, ut narras, vitam sanam degant, victu utantur laudabili, ela aetatem adhue agant j venilem, praeterquam quod nunquam ad tacitum v. triusque parentis, aut alterutrius semen, vel Matris sanguinem devenire eredendum ut tale monstrum generare valeant uam potius credendum, nullam
Ennino e tali semine generationem secuturam dk si ulla sequatur, quod nullum vitium tabeat. exsanguini vitium intuereat, secutam generationem ad perinle Stionem non ituram tametsi enim Mola die mus ex seminum vitio fieri quas tamen ergo ex solo foemineo semine procreari censeo tamen semina vitiosa posse petiectum animi generare si a generatione homini desciscere debeant hoc ergo nun-
Quoad imaginationem autem, quam Tu ipse in
hoc casu ac omnes pene docti pro casu similium admittis, mihi videtur omnino ab ea ge excludenda, tum ob rationes alias 1 metum ob interatam monstri generationem 2um
adductas, tum ob anteratam monstra generationab hae mulier factam; non enim verisimile est,effecto rarum, acadmirandum,&qui vix semel in mille annis conspici solet, tam brevi temporis spatio iauno individuo potuisse eonspici, nisi causam magis ex sua natura aptam ad agendum, quam Imaginatiost, assignemus eius effectus. Sed libet denuo reis
viter eas rationes aut earum alienas, quae Imagunationem, tanquam causam generationis Monstro. rum, excludant, examinare. Primo ergo, facultates omnes, ac singulae in Anima ici Homine maxime sunt ad certam operationem,& non ad aliam destinatae, Fernet M s basia. e. 3.
Coneoctrix ad concoquendum, non ad expellendum, aut assimilandum, aut ad nutriendum Retentii ad retinendum, non ad expellandum Motrix ad imovendum, non ad ratiocinandum: Rati inatrix adr tiocinandum, non ad concoquendum, aut ad lentiendum:Visiva ad videndum,non audiendum:Auditiva ad audiendum,non ad tangendum, de sic de singulis, ita ut
T. a. b. Duae'. Med. ο-III. neque ulla alterius operarionem moliaturit eque mollisti ullo modo posint, nisi sint ex famulantibus, eoadiuvando ejus operationem, cui famulantur; quod in omnibus quidem maxime loeum habet, sed in iis
praeeipue, quae sunt inter se disparatae, ut Ferne l. ij ρν , nec ullam convenientiam habent, inter se, ut facultates naturales usitates, Vitales δου Animales, Animales e Naturales, quae nullam habent interie convenientiam, ut Naturales inter se, Vitales inter se, de Animales inter se. Quemadmodum ergo NM tu tales facultates non possunt obire munera Vitali lini .. neque Vitales munera Anim lium, se neque Aniis
male obite poterunt munera Naturalium, nee concurrere ullo modo in earum operationibus , inde
eum Imaginatio lacultas Ammalis sit, non poterie
concurrere in operationibus sermatrieis, quae est taeuItas Naturalis, eum qua nullam habet eonvenientiam. Contra quae non valet dicere, quod Imaginatio nonnulla ausa in oetu, oveoncurrit in operationibus tormatri eis dirigendo ipsam potentiam formatri. eem per species exemplares, ut dicit Thom. Fien.
Imaginatio nullum habet imperium super forma trieem, ita ut imperando ipsi formatri ei iaciat eam hoc, &non alio modo formare sed etiamsi vel imperando, seu dirigendo hoe Imaginationem faeere dieamus, neeesse erit, ut formatrix sentia imperium, e cognoscat directisne sisperioris facultatis, ut operari possit reundum si ecies illas exemplares, per quas. Imaginatrix eam dirigit ad operandum, de eopor.
tebit tarma ricem habere aliam potentiam, ac virtutem coga tricem, juxta cuius cognitionem operetur, vel latrem cognosceret per seipsam. Cui ditheuitati
non :satistaei distincto praedicti Thomae Fieri ni
ei rechao cognitionem, quod nimirum duplex sit cogastici, una, quae vera est cognitio, petiinens adipotentias eognosciti vas, alia, quae est cognitio naturalis, ut cognoscunt corporis animati partes, eli ipsae plantae, per hane cognitionem attrahunt ad se, quod
sibi convenit, P expellunt etiam, inquam , oucissi disconvenit Sur feete ergo dicit, quod cognolcaniatur species repraesentatae ab imaginatione per hancinaturalem ognitionem, ab ipsa tormatrice, ut luxinearum similitudinem operetur Nam respondeo, quod
praeterquam quod gratis adducitur haee cognitio nato ratis, cum omnia, quae naturaliter operantur, non
operentur pet iam cognitionem, sed ex necellitate. Naturae, admissa tam hae naturali cognitione, hocivalete in his, quae sibi eonvenientia sunt ex uinatura, non autem in his, quae non modo suae naturae non eonveniunt, sed maxime disconveniunt, quia destruunt operationes Naturae. Eigo perUerteret an omnino ipsa Natura, si cognoscendo quacunque cognitatione taeniatrix fami in species alienas ab Iutaginati ne sibi praetentatas sui operis destructivas, tamen illas in sua operatione admitteret , cum contra repudia re , e rejicere debeat . quia a Natura datum estis. ut omnes partes, ac virtutes naturales expellant a.
se ea, quae sibi aliena sunt, a contraria. Seeundo species a Phantasia sol aratrici reprelen lasae vel interveniunt i ipsa membrotum, ad animalis formatione, ut materia, velut instrumentum ad ipsa membra,& ipsum Animal essormandum, noth ut materia, quia in praeientacione bantasmatum , repraesentantur nudae rerum imagines, at in Monstria non solum imprimiantur rerum imagines, te ipsae membrorum substantiae immutantur, ut patet. Deinde non possunt hae species instervire pro materia, cum
sint mere spirituales Quoaam pacto ergo species illae in materiam istus abeunt quomodo color
induunt quomodo eoextenduntur deorporis dime sonem e uomodo alus corporeis qualuatibus est lun
tute non poterunt ergo huiusmodi species eoncurrere.ia
formatione membrorum in Animalis,ut materia,sed ne que ut Instrumentum, quia instrumentum non ominu
ni eat suam formam instrumentato Deinde facultates singulae indigent propriis instrumentis ad suas actiones
obeundas. Galen sibi t. de avf. Pu II. 4. M alibi Femel. lib. s.Fh mhe. t ovalibi.Itaque haec phanosmata,vel hael: ecies intervenient,utInstrumentum vel formatricta,velia tua
45쪽
imagIn atrieis. Non formatricis, quia non sunt proinptium formatricis instrumentum. Neque Imaginatricis, quia tune verum esset dicere, quod magis natio tormaret, quod est omnino salsum, quia proprium instrumentum ad formandum non habet alte. no uti non pat: It erso nullo modo potest formare Tettio, Mimaginatio aliquid cooperatur in formatione, vel operatur ista, At per se, vel coniun.
et im cum formatrice, non sola, nam tunc formaret, quod esse nullo modo potest, neque contravertitura quaquam I mu coniunctim , quia se daretur omnium confusio, si major foret virtus saeuitatis ope ramis per accidens, quam facultatis operantis ex vi na turn d potis facultas, quae per accidens operatur, intendςret formare pedem humanum; at ho non et dicendum, quia Natura evitat confusionem, ne. que permittit unam facultatem obire minus alierius. Itaquς imaginarios potius, quam reales puto effectus, quos nos tam iacile imaginationi tribuimus. h bete potius alias suas naturales causas, a m gis propria . ex quibus producantur. Quarto, formatrix cultas ex quo an ei pit lam II mare, semper in operation est, .nunquam qui scit Galen. iis ibi defae .form/t. c. s. quomodo erga intellectui nostro adaequari potest, quod imaginatio, potenti nimirum, quae de sua natura formare neque potest, Deque novit, de quae vel in instanti, vel saltem non longo tempore suum phantasma reis praesentando potest tormatricem dirigere, ut tamen tale phantasma formet laetum potentior, ac sortior sit ipsa formatrice, quae de sua natur format, evsemper in operatione pit eur non libentius ad mlt timus intellectivam potentiam, imo inquam ipsam voluntatem potius hominis magis dirigere posse io nistricem, quam imaginationem; nam hae quidem activae sunt, imaginatio vero altiva potentia est, e reeipit tantum, retinetque plaanta imata a sen insibilibus elicita. Penique eum ut eontraria sert opinio, plerumque imaginatio imprimat suum phantasma in icet in hora conceptionis, certum est, non posse illud Phantasma, nisi in semine reeipi nihil enim in prinei pio oneeptionis formatur, quod ex remine ncessit;
oportet ergo tantummodo partes permati eas ab eo Phantasmate per imaginationem alterari, cum e contra sanguineas potius alterari videamus, ut plurimum enim earnes, de musculosas partes immutati viae mus, Ela alienam formam induere.
Ex quibus exelus a caus horum monstrorum, imas inatione, e seminum vitiis, testatur loIum de seminum diversae speeiei commixtione suspicemur, unde haee mulier, quae Monstrum 1 Te deieraptum peperit, de nefando eoncubitu apud me sulpecta est, eis dei ieiendam ejus rei veritatem per haec indieia adulteriora esset procedςndum. Nisi in ejus defensonem dieamus primo, ad Regionis naturam esser ferendam huiusmodi monstrorum senerationem, nam Sicilia insulam lataeem esse talium monstrorum Tu ipse fateris. Aut dicamus secundo, hune partum fuisse ex Molarum genere , de quae de latratu referebat mulier imaginaria potius,& ex Timore sibi visus laetus ille latrare Ad cujus rei eonfirmationem Deeret ea opinio, quae eonvincit, Molas e solo ficem me semine generari eum iisnguinis conflu-3 uterum potuit ergo fieri, ut mulier eonia liciens Asinum oeuntem, reanem, in actu eoitusemen proprium emiserit, e eonceperit, atque indet les monstrosos partus ediderit, licet hae multa di se ficultare minime careant. Vale, di me ama.
Aurelius Liugius per biennium diversi modes
sebriculis,al iaciti morbi cum Articulorum doloribus Clit usi tu , hodo tantisper
morbo se recoliseia , modo in illum rela.
bens, tandem cum meliuscule per bimestre
spatium sese haberet, in acutam sebrem iniscidens, vitam obierat. Ejus uxor, Artemisia nomine, se ex illo gravidam esse dicebat, ac sex mensibus a morte Mariti transactis, puerum peperit satis robustum. Mariti propinqui filium tanquam spurium ab haereditate
arcere conabantur, di Artemisiam adulterii damnare, ex eo, quod Aurelius jam ab ineunte ultima infirmitate impotens esset,
non tam ad generandum, quam etiam adeo
eundum immo per Medicos Testes proba obant, urelium iam a multo tempore Oactum a coitu abstinere, cum neque arrigeret,
quod iisdem Medicis idem Aurelius fuerat
consessus, postquam ab infirmitate perpui res menses sui uel exagitatus Artemisia alia
ex parte non infletabatur, Aurelium rer lon-
sum rempus a venere abstinuisse sed illum
per nonnullos menses ante obitum ad aliam rediisse, seseque carnaliter iterum cognovisse. Quaesitum est pro veritate, an Aurelius cum praedicta infirmitate eo ire potuerit , di generare, atque in affirmativam sententiam Ioni ex iis, quae mox subjungam
simus, de hoe plura signa attestabantur, inter quae conlpicuum erat praematurum alvitium nam dei a juventur optimus, ae strenuus extiterat veneris miles, unde e uxores duas habuerat, praeter concubi nas, ex quibus Omnibus lios susceperat, quod non sqntrovertebatur. Ex quo patet, non inod exel di in Aurelio naturalem impotentiam Mundi Mgenerandi, te probari summam genitalium viri tem, solem insignem, qui licet ex irequentia errorum patratorum potuerit remitti, de ex super venientibus morbis uene deperdi, tamen ex eorundem amotione potuit in pristinum statum redire, e
moibis, nisi summe frigidi fuissent alorem naturalem prorsus extinguentes, non facile potuissuperari. Itaque, cum Aurelius per plotes menses a coitu abstinuerit, neque hujusmodi tigidis morbis, sed potius calidis tuerit conflictatus, non lorum est, si calor naturalis denuo insurgens, illurno consuetam eminis excretionem impulerit, stam
te praecipue, quod ex eorundem morborum oliditate
semen ipsum aerius evadere potuerit, eo et hominem magis magisque ad sui expulsionem provocare. Secundo, Aurelii impotentia, ut patet ex dictis, erat accidentalis Q ibo contracta erat ergo amovi bilis, maxime cum ipse esset aetatis adhuc non praecipitatae, non enim superabat sexagesimum, quae quidem aetas adhue vegeta est in pluribus, o ad pugnas venereas adhue apta, e eonsequenter apta ad generationem 3 nam de in sexagesimo quinto etiam plurimos generare tradit Aristote l. i. . . de istonam, taρ. q. quod etiam experientia quotidiana confirm tur,itaut ulteriori probatione non indigeat,llae ex adverso multum in aetate se fundaverint scri bentes, ex eo, quod gravis eirat, longo morbo, ac difficili ssociata, nobis tamen satis est, si simpliciter loquendo, Etas non erat adeo gravis, ut coitus impotentiam inducere posset nam de iter
parte ophostionis nempe quod tas esset ra Vi
46쪽
ex eo tauricalisciat esset eum morbo gravi, dongo de iaceps videndum. Intericia patet, Aurelium neque ex naturali ullo moedimento, neque per aetatem potuisse esse inhabilem ad coeundum; nam quod postmodum etiam gelierationi habilis et set, non potest ulla intercedere dii ficultas , cum viri eousque generent, quouique eo ire possunt, quod longioribus prosequitur Laurent Iouberi libis er-
Tettio Milo non pertinet ad nos, sed dicitur ex
abundanti Artemisia, vivente adhue Marito, lulis pieabatur se utero gerere, immo, maritum ipsum de ea suspieione pluries certiorem iecerat, quod etiamsi pia sola deponat, verisimile tamen est, maritum ius rei non tuisse ignatum: nam multa signa graviditatis in Artemisia apparenant ae praeeipue in-
appetemia non mediocris, vomitas, lassitu uia deb1 litas, de menstruorum retentio, im etiam ructuum immaturorum summa aviditas, unde e fami-
Iiare Testes, nempe duas famulas, probatur, Ma ritum multoties eum illam tam frequenter vome re conspiceret, illi objeeis e se dubii a te quod ei- set gravida , quanquam semper adderet me re onon credo, quod quidem ob longitudinem praegraei se infirmitatis, e adhue perleverantis addebat, Pu tans, se ex ea aula inhabilem esse ad generandum, alias autem non videtur, quod si loqui debuisset, nempe sed ego non credo, immo potius a Reveranister a firmasset, sed hoe esse non potest, vel non dixisset, se disitare de graviditate, non enim dubitamus de his, nae eis non potiunt, sed de his, quae esse quidem possunt, quomodo enim Aurelius dubitasset de graviditate uxoris, si erius uti set, allam a se non fuisse carnaliter cognitam, iam perbiennium. At si hoc fuisset, uxorem, ut erat vir maxime honotis Zelotypus odio illico habuisset,ae forte occidere tentasset a contra non modo illam userue in finem unice dilexit, sed si testamentum con idisset, insigne legatum erat illi relicturus, ut pluries et de nisi te misiae, de aeteris familiaribus expressisissimis verbis significaverat. mi arto Artemisia eum Marito semper in eodem
Iecto cubabat, e marito volente, eratque foemina Procera, formae ummopere laudabilis ac multa sermonum, re actionii venustate, ex quibus ab Aurelium mirum in modum adamabatur, unde non solum facile it per tantum temporis spatium, nem-De duorum annorum, semel atque tertim enerissimulos illum sensisse, sed impossibile fere est, nota n ligniter ensisse; nam e plemet Aurelius cum ta- miliaribus Medicis fassus non semel est, se Arte iam istam plurimum adamare, appetere cum ea eo iungi, se tamen esse tune impotentem;at perseverante Amoris timulo, de praesentia mulieris amatae. Se Perpetua cubandi oecasione in eodem lecto, blandierisque ipsius Artemisiae, quae Amoris artibus ultra pulchritudinem erat maxime idonea, omnino imposis sibile iudicandum, quod illum ad mitum non exeitaveris , etiamsi multo peius ex morbo habuisset, quam de praesenti haberet. Hare enim omnia, Amnt, pulchritudo, venustas, morum suavitas, blanditiae, o
casio. id gennsalia, non Aurelium tantum, ses a Pi deum, vel praemortuum hominem ad merem
Quinto, Se hoe quidem latis ad rem faeit eni, articularibus morbis, e Arthriti de praecipue conis filmili maximopere ad venerem proritari solent, non quidem simpliciter ex morbi natira, sed plerumque ex ea liditate defluxionum ad internas partes per lumbos, de Renes, necnon etiam ob et volarum
partium intentionem. Quibus adde, quod longus decubitus super spinalem medullam, Qvenam, de
cap. 43. de inter utisconsultos ex Faracii: de Dif
Quae eum ita sint, quis infitiari iure potest, Atire-lium aliquando suisse inimi iluit ad coeundum si
coire potuit, non est dubitandum, quod potuerit generare. Quod tanto magis verisimile est, quanto ad generationem non requiritur frequentatio coitus, sed satis est, ut unica vice mulier e noscatur ex Iuni eo enim eo itu non solum fit generatio, sed in terdum etiam multiplex generatio, eum videarius ex unico eo tis geminos , de trigeminos , nasci, Hippo erat ioci b. de Un uer num. 4. in lib. I. de Diat num. s. Itaque non solum videtur hoe de facili potuisse suecedere in eas nostro, sed mirandum esset, de mi νaculo adstri bendum, si non sucis
Hi adiiciendum, quod AureIius per aliquot men
se ante obitum non modo melius id habebat, sed miti ex parte libera doloribus, saltem atrocioribus ren anterat, de suo magis facit ad rem nostram, ampluis non ebriebat, ita ut videi et ut tantisper minpinguatus, e seipso habilior, de eo loratior, ut deponunt ipsi Mediei exanii nati,, hoe mulio magis eomprobat morbi successus nam ex eo quod inpetus humorum jam non fiebat ad articulos, partes utpote ignobiliores ad nobiliores, evitae maxime ne. cessarias factus est, unde ipsum 8 medio sustulit patet enim , attestantibus omnibus ractieis , quod
quandocunque humorum fluxus ad articulos hebetur, evenit, ut facto impetu ad partem aliquam n . biliorem, aegrum male aceipiat, ei plurimi in acci . dat, quae potissima causa ere, en dolores articula. ex Medicis magna cum tautela tractentur, neque solui ii iiii abstinean a medicamentis repellen biis,
quae nimirurit valeant materiam retro repellere , de
prohibete, ne ad articulos labatur, sed etiam sicca il-tibus, de roburantibus nam roboratis articulis, fluentem matellam rion amplius recipiunt, de illa ad nobiliores partes fluit imala, quae diximus, accersi quos licet in Aurelio non habuerit locum, quia Medic illum montes mulium in ea re eauti fuerunt, unde nihil penitus eorum consilio ad levandos dolores, vel ad fluxionem minuendam, de inhibendani, atticulis applicuerunt, tamen per alios Testes onstat,
ipsum Aurelium usum fuisse consilio, nescio cujus hymici, oleo salis ad inungendos ipsos alticulos, ex quo quidem melius ex doloribus se habuit, ei posterum stuxionem minus frequentem fuit expertus quae causa tandem accelerandae mortis illi ivit ex supta dictis.
Nec alent, quae contra opponuntur, primo, quod Atthritiei morbi, iribus Aurelius exerrebatur, stalent maxi tria ex parte rigidi, de ad omne de peius a multa serosa inque humiditate dependerent quae apta nata est , non solum vim generativam semini extinguere, sed etiam ejusdem seminis stimulos ad eius excreti enem omni ex parte compesceret ut cla se patuit in plo Autelio, qui, ut iam in concesso ei , o ex proprio dicto, ex Medicorum testimonio pro is batur, iam per annos nullo modo potuerat arrigere, aut ad Venerem aliquo modo incendi, quae quidem, cum satis evidentia sint frustra eontiarium tueri rationibus contendimus, ubi enim sensus viget ina 4m et omnis dis eurius eum debeamus potius dii cursum ad ea, quae sensus docet, accommodare, non Iunium ad ea, quae discurius dictare potest, etiam fimaxime lationabilis esset. Non valent, inquam, hare, nam cet negari simpliei e possit, quod Atintatis Aurelii materia, e humoribus triet disd pendentia ui haberet, nam inpliciter a matella calida depei debat, ut in ahis evenit, etiam abiique miscella allorum humorum, qui h amor calidis limus, cum posse esse tenuiss .nus I facile ad artuu locum cavitates absque ductu setositatis, aut aque humori penetrare, tamen concesso etiam, quod ab humoribus trigidis dependeret, vel saliem multam aqueam, acti igidam materiam adiunctam haberet, patet mombum et ii quod menses ante Aurelii obitu in omnino remitisse is sic con eoetis, aut quomodocunque resolutis frigidis humoribus remanente calor naturali ab iis contrarii libero potuit ad pristina munia facita negotio redir QPu tibici, cum vegetus est, Aurellutu
47쪽
ad temtas egeretionem irritare, ut realiter successit. Sed ex abundanti Arthritici qua detinebatur Au
eellu . erat summe calida, cie ab humoribus calidis stinis simul, v tenuissimis dependentiam habebat, quippe eum doloribus conflictaretur aeutissimis de atticuli cito rubescerent cv calore adeo intenso i ficerentur, ut ad suscedinem declinarent quin etiambrivi trium dierum spatio humores resolvebantur, de articulo , quos primo obsederant, omnino liberos relinquebat, ad alios proximiores se conserentes, de eos per totidem dies ad summum molestantes, tandem faelli negotio evanescebant, quod nequaquam evenisset, ubi aut natura frigidi suis ient, aut saltem multam pituitosam, vel quoquo modo frigidam materiam habuissent coaemixtam, ut alia evenire in dies
Sed ad hae ipsa opponabant Adversarii quod iidem dolores artieulares, etiamsi a ratidissimis humoribus originem trabant, nullamque materiae sti-gidae admixtionem habeant, tamen ratione vehemmeatiae, laeutiei, quam sortiuntur, multa symptomata aceersunt,ut vigilias, Se debilitates, quae coctiisones impediunt,&calorem nativum, de consequenter semen, Se ejus generativam virtutem labet erant. atque extinguunt quamobrem etiamsi ob ea loris vehementiam, ex qua sanguis, de lamen maiorem acutiem aequirunt Arthritici ad Venerem stimu-Ientur, fle aliquando illam strenue exerceant summo tamen cum eorum detrimento insudeundi tamen omnino sunt ex praedictis Uerumenim vero neque semper, neque in omnibus hae vera sunt , eum ipsa experientia constet Amthritieos plurimos Venerem exercere, de semen lae. eundissi oeum serre, a quoad eneris stimulos non
est dubium, ut superius iam dictum est, e quod
hecunditatem ttim plures ad due possunt experiea.
tiae de plura Doctorum virorum testimonia, ex qui inbus pro onelusione dici potest, Aurelium potuisse
non eoncumbere solum, sed etiam generare, nullamque ex Ocbo, quo dentinebatur, iniceeundita.
tis praesumtionem desumi posse , de si injuste omnino dubitati de Attinistae pudicitia, aut de partus suppositione.
Victuria Aliana, eum septimestrem cetum ge
reret, ex sella quadam elatiori surgens, in terram ex improviso ceci/it, desicetum abjecit, di in repentinum sanguinis fluxum, actam insignem incidit, ut inde frequenter
animo linqueretur, ex rigidis sudoribus renPergeretur, ac videretur jam animam pene exhalare. Vocata obstetrix praeter ligatura sidialia nonnulla Ieviora, propinat Puerperae pulverem Chermes cum ovo erudo in ii. Uod omnino eulpa non vaeat in medendo suam
eapacitatem praetergreii, ut late probatum alias i. Quo Mediso Leria lib. 6. quass. t. n. a. mbi qua'. at rseq. dictum quoque est, semper mali ἀtiosam eis praetergreissionem eorum, quae a superi
r Artifice praeeipiuntur a minori tactam &--β.
ia.' seq. determinxtum est , obstetricea omnia et se mulctandas, eum quicquam per os exohibete audent quod ampliandum, procedere etiam
non secuto inde aliquo effectu in Maeiudiei ut alis sumentis, unde tanta magis prooedere debet , non solum aliquo malo effectu praejudicium assumentis, sed etiam ipta morte omnium malorum pessima, ut in eas nostro, in quo manifeste sat et ex altatriis
piloae inedicamenti illius multa adstrictione conspieui sanguinis filisum de repente, ae cum violentia fuisse eo, bitum, atque inde febrem aeutam aecenissam, unde postmodum repropera mors secuta. Veni tergo obstet tieis hi j ee erueritas garos punien
da icim ex eius teineritate aes certo certius perieri t.
Secundo, tanto magis mu4cta id videtuliae eo stetrix, quam 3 promptiora eam audacia medicam convocare neglexit, nam hoc non modo in obste.
tricibus habet lotum, sed etiam in ipsis Chirurgis, nisi simul de nysiici sint qui multo magis artem medendi alleat, quam piae obitetricesci ad Meal in iuramento constringuntur, de eorum licentia
in meaeas hae cautioae limitatur ut in casibus diiselliori bas, a quibus Physici opera requiritu , illum eonvoeare teneantur. Quanto raragis ergo ad hoc obligari obstettiees dicemus, quae nulis medendi ea. pacitate, sed temeraria promptitudine dotantur, de nulla ratione, sed per accidens omnia exequunturprit ho quidem multo magis habet laeum ineasu nostro, non enim hi erat simplex partus, sed me
violentia proeuratus, nempe a causa externa, La
su scilicet: de requirebat idcire Physiei, Ee artificia
majoris curam, nam erat inorbus complicatus, cum
esset abortus, violento sanguinis fluxu onjunctus, de alia ex parte ex eas adesset partium contusio, una etiamsi peraecessarium existimaretur sanguinem impetuose fluentem compescere , non minus tamen ne iacessarium erat morbis,qui aderant,&qui inde coni equi poterant, de partium contusioni prospicere prohibendi enim erant Tumores, Se inflammationes, de corruptio nes partium eontuiarum, Ee alia id senus quamobrem non tanti faetenda erat sanguinis illaevaeuatio etiam copiosissima, quia poterat pro remedio e prohibiti ne morborum esse, qui timeri in eo assectu poterant, unde non debebat tam de repente, ae tanta cum
violentia supprimi, etiamsi inde mulier animi se liquium ineurreret subveniri namque poterat alii a ingeniis, aut si sanguis cohibendus erat, placide Sesensim erat eohibendus, ut Medi eus fecisset; sed hapraetergrediebantur Obstetrieis
innata muliercularum audaei manum adicurbitulas mammis adhibet, quibus remediis fluentem sanguinem de repente cohibet. Sed puerpera inde in aeutam sebrem labitur, di
cum ne tu iterata sanguinis missione, neque admovit, spreto omni Medieorum consilio, di aliis ullis remediis puerpera ad consuetum e medio maxima eum sua eulpa sustulit. cursum revocari possent, duodeeima a partu die vitam obit. Λecusata obstetrix in arce. Tem conjecta, ac quaesitum est, an condigna pena esset mulctanda,cum menstruorum co
hibitio ab ipsa per vim procurata, febris'
mortis eausa crederetur. Ae visum est mitius cum ea agendum; non obstantibus iis, quae pro Pisco adducebantur, cic Primo.
Et tanto adhue magis hae obstetrix in ulpa viis detur, quanto satagentibus domesticis puerperae Me
dicos convocare, pineorum adventum non expecta.
verit, sed puerperae pene invitae licet ab aliis muliercul s,rae anciliis ad assumendum , quod porrigebatur, adhortaretur pulverem illum ex Chet mea propinaverit cum ovo crudo, .cucurbitulas, quod multa gravius est , mammis applicuerit, nam prapuerpura nolebat quicquam abique Medici, cui multam si sem habebat , praesentia, me sensu assu mereri sed adhortante Obstetrice, e certam inde salutem promittente , ndem assumpst licet ab assii tione vires tantisper recuperaverit, de ipsa eadem lassa sit, pulverem illum sibi sanitatem
48쪽
ristituisse, tamen non rnulto post cognovit Usa de ait dentes, ex pulvere illo, de applicitis cucurbitulis, febrem validam Ee acutam suille concitatam, nono nisi post unam, aut alteram h pram, purgationibus omnino, ae dicto citius ampli iis non miatibus, ex quot puerpela tota horrescensi ingenti deinceps aestu totum corpus alfligi sensit, tanquam si in ignis for-naeem, ut illa inculcabat, suisset proiecta nimi tuin
quia ipse sanguis retentus per violentiam calorem praeternaturalem concepit, di febrem acutam accendit, unde aridem mors, nam .inflammationem in contusa parte interius eoneitavit, ut fiammo remedio erat sanguinis illa etiam violenta excretio, ut dictum est, de ut a posteriori patet, quia repressa illico inflammationem excitavit. Sed dato etiam, ut ex advel dicitur, quod ieeat obsterraeibiis aliqua familiaria medio metria partu rientibus, de eaeteris,nuietabus per os exhibete, ex concesso in hoe nullarii intervenisse cuibam, applicatio tam n tu irbitularum nimis audacter facta diei debet innullo modo licebat eas adhibere, quia non poterat obstetrix ea comprehendere, quae in hoc casu aut admittere, aut prohibere eucurbitu Iartim applicationem poterat, cum hoc esset remedium, si um, textremum, Et violentum , quo nullo modo, nisi summa urgente necessitate, de maena eum cru
tela prudentrismus,, perspicaesi simus Medicus usus esset, timentit enim semper ex lubita, a violenta sanguinis ex hibitione, quae ad amussim in hac puer- Per succenlarant, hoe est febris acuta, inflammatio
intem a de mors , imo etiam mors subita, e repzntina emo ad eohibendam ea terarum muliercularum pernietolii simam humano generi audaciam, me quam dies mille mala , ac gravissima perieula illi impendent, illis haee pro exemplo lit, videtur magno cum
His tamen non obstantibus visum est magi serundum iustitiam fore, seum hae muliere mitius agatur. Primo, quia res erat in ancipiti, mindigebat subitane , ac repentino auxilio, alias, si mora ulla inter- celsisset, Se Medi eum advolatum expectasset, eum jam puerpera animo linqueretur, Se frigidis, a tenuibus sitoribus, ut aiotiturix de proximo evenire solet, respergeretur, erte animam exhalat se qui fortis syncopis superveniebat, quae adeo formidabile sympi' ma eit, ut hominem illico de medici tollat, quia syneopis fortis praecedit quamcunque mortem, e nulla mors accidit, nisi superveniente Incope, unde mors nihil aliud est, nisi lyncopis onfirmata, Cum si dissolutio nexus naturae, ut Araeteus dioebat, utor. Iib. 2. eap. 3. Quis ergo tam a ratione alienus existat ut non permittat in simili eas mu-
lieri iam multae experientiae in arte obstetrie caliquid machinaris nam eriam si eum his remediis certo certius perire debuisset, tamen mors per ea retar dari poterat, quod satius multo erat, quam de repente mori, tum ob eoi potis, tum ob Animae salutem quod enim de tepente tune mortua esset Puerpera,
satis ostendebant signa ipsam mortem de proximo si turam attestantia, ni mirem animi desectus, virium resolutio, orporis refrigeratio, sudatiunculae tenues frigidae ei rea caput, pallida mortis imago, quae in dissolutione 4psa animae a corpore apparent. Sed tanto magis haeelicuisse ditandum huic obstetrici, quanto remedia, quibus usa est, sunt remedia maxime experta, uiualia, ac tuta nam quoad ipsum
Chermes propinatum patet, quotidie pias obstetrices passim eo, uti, immo etiam absque obstetrici eonsilio ipsas praegnante mulieres ex te illud assu
mere ad inhibendas menstruas purgationes, quando ex his abortus timetur, de ad ipsum foetum roborandum, ae retinendum, eum ad hoc valde essica censeatur, neque habeat secum qualitatem aliquam, ex qua
sinistrum quid pertineri possit, nisi adstrictionem, quae in similibus ea fibus est necelsaria Neque ovum crudum habet ullum in se vitium, innoxium enim omnino est, de datur in hoc eas ad angendam adstrictionem, de incralsandum sanguinem fluentem 2 sed ab eo absque dubio nihil est, quod timeri O sit, ullum damniti potuisse mulieri emanare. P. Z-ka Luast Med. rim II.
Remanent tantum cucuibitulae mammes applicis . quae cui violentia quadam finguinem abuter retrahunt, de videturinii idem hoc remedium ea pacitatem ipsarum obstetricui superare quia tamen est rem
dium in huiusmodi casibus approbatum M ab Hippocl. pl canoni ratum Ap -- p. secto durum is do tempore debito c. rnorbo illud requirente, in
olum trahatur, temerarium dic non poteti, sed rationabiliter ab Obstetrice fuisse applicitum, it menim moibus se extrerius . . requirebιtur remed tim magnum, de extremum, juxta eiusdem Hippocratis praeceptum lib. I. Aρbor. . Ne pereunt mulieri luccurrere dcbebat non tantum Obstetrix experta,
sed que vis etiam ignarii sim persona, quidquam in
eius salutem machinari pol crat. Praeterquam tu dii oe non erat remedium requirens ullam corporis S immottim praeparationem , aut purgationem, aut
aliud quid, quod illud p ire debuisset. Et ad ea, quae in eontrarium allata sunt, negatur
primo, quod obstetrix suam ea paenatem praetcrgressii fuerit, quia hoc ipsum remedium interea est, qui inbus obstet licibus uti, ubi opus fuerit, permittit Meris xurius ictio detia commareiab. a. v. a. Quod vero non possit quicquam peros exhibere, falsum quo isque, nam nonnulla hoet pso remedio multo essi raciora, ae validiora idem Mereurius ibis concedit Obsteis
tricibus exhibete posse tuis mulieribus, in ea sit a. ximae neeellitatis, ut hie erat, nam de in oeci pl. morbo ipse idem Mereurrus haec obstetraeibus permittit. 1uod vero Medicum non expectaverit, non e it
ipsus Obstetricis eulpa sed morbi, qui ncin dabat iri.
ducias, nam interim poterat Puerpera perire, tot aetantis symmo matibus conflicta a Reliquis vero, qtrae opponuntur ex praedictis, satisfactum omni ex parte est. Iramobrem non modo neque accusanda , neque p. menda et nostra haec Ob tetrix, sed multum laudan. da , ita sciat in repentinis, ac dubiis casibus ratistia iahilia remedia adhibere; nam etiamsi mors post u. talinod remediorum usum sit secuta, non ex eorum violentia, sed ex malo orpora statu secutam esse
dicendum est. Satis enim est medent , si omnia eum latione faciat, dummodo enim eum ratione operetur, de aliis curare non debet, iuxta id, quod docet Hippocr. lib. . bor.
Ni eo laus opernis aecena cum rere propri celebrata, eum affluenter eomedisse, Si bisset , in prosundum somnum , inerto rem Iapsus est, a quo nec ab aditantibus,
nec a quoquam , ullo ingenio excitari potuit, quousque post horam a cena vigesimam quartam a somno excitat iis quidem est, sed nec ad rem loquebatur , nec quemquam familiarium cognoscebat, admodum impo.
tens tum videbatur , non tamen ullo me misbro remanserat impeditus, ad mente in tamen nunquam redit , ad vix anno transa. Eiora poplecticus perierat irrepserat apud
Fiscum iuspici venenationis, quae maxime cadebat in praemortui Nieolai sororem , Luciam nomines, qua marrio jam a nonnullis
annis orbata cum fratre convivebat. Praetendebatur ergo Fisc, illam venenum sop riserum in medicat vino iratri porrexisse , me tutius de nocte cum Amasio commo rari posset de ejus autem impudicitiaii Geus erat persuasus, unde ex hoc contendebat , Nicolaum ex medicamenti venenati violentia primo in somnum, ac dehinc infatuitatem lapsum, ac de inque vitam obii se Pro veritate ergo interrogatur in eam
49쪽
sententiam veni, Ni eo Iaum ex Ebrietate in soporiferum affectum is inde in Apoplex iam te ei disse,' ab hae recollectum in fatuitatem , ae tandem in ApopIexiam rela in sum e medio sublatum , neque verisimile esse, ex vi soporiferi, aut venenati medicamenti periisse.
PR eontraria tamen sententia multa faeiebat inis die ab ipso Pseo in medium adducta, quae ad
nos examinare non spectat . Unum tantummodo maximi momenti adducebatur eratque, quod alias idem Nicolaus ab ipsamet sorore soporifero medi- eamento potionatus fuerat, ut ipsemet narraverat, licet medicamentum suum effectum non esset sortiis
tum, quia Nieolaus persenserat in vino sibi inter
coenandum oblato, nescio quem saporem minime gratum, ex quo in sulpicionem veniens minusquam eonsueverat in ea coena bibit, eum tamen flangeret se valde esse ad somnum proelivem. Vigilans itaque impedimento fuerat Loeiae, ne Amasium ea nocte in domum admitteret Dolore vero apitis gravi ea nocte molestatus est, a tota sequenti die. 1 omnia licet non essent undequaque, ac interreprobata erant tamen magna ex parte ipsi Pisto eo perta cum duo testes deponerent de exhibitione somniferi, liret discordes essent de tempore, alii vero duo deponebant de Luciae requisitione ad inveniendum nonnulla simplicia medicamenta, e praeeipue radieem Mandragorae, quorum alter dieebat, Luciam eo voluisse uti ad eapillorum ornatum, alter ver qui tamen nitas adeptiones patiebatur assertive deponebat, delam ea voluisse uti cum iis no , ut Nicolaum so Draret. Quae quidem multum urgebant, ae praeterea videbatur, morbum, clatuitatem Nicolo non posse in alium errorem reiici, sed tantum in veneni assum ptionem, eum constaret, Nieolaum, optima vale. tudine sui, neque erratum ullum in victu admitte re, e tamen illico a cena in accidentia praenarrata fuisse lapsum , quae praesumpti quemadmodum ex cludit venenum ingenitum, ita multum facit ad probandum, hominem luisse veneno administrato su Iatum, ut alias ex Galeno non semel dictum est; eratio est, quia culpa sit pervenientis morbi, ae praecipue moibi magni non potest retici in corporis in puritatem, ubi constat aegrum bona valetudine frui,
neque in errorem commissum in ratione victus, ubi patet illum nullum in ea admittere errorem . nam
non potest diei moibum supervenisse ex erapula, qui constabat Nieolaum in ea coena cibis mali succi non fuisse usum, sed optimis, ne ultra obiiciatem c
medisse nam omederat Aeetarium ex ei rea, semculum ex Vitulina earne eum agresta, & parum eiusdem vitulinae carnis assae, e nescio quam carnem,
ut dicunt, in pasticcio frigidam, aseum, & fructus quosdam horarios, Mante omnia Melopepones, qui quidem ibi omnes e singuli ne mali succi sunt. Ee alias erant ipsi Nicola familiarissimi, unde non
erant apti morbum illum soporiferum ae tantopeis re nocentem, ut hominem dementaret, a tandem eideret, exeitare. Quamobrem reliquum est, ut ille ex propinato veneno morbum contraxerit, quod
sui somniferum potens a validum, quod vaporiis bucetassis, ae frigidis ab eo elevatis potuerit hominem ad extremam perniciem inducere, nempe iafatuitatem, ae dehine in Amplexum, tandem in mortem, quod maxime familiare est mediomenistis quibusdam soporis eris , ut Solano Momaeo ,
Mandragorae, aliisque, de quibus affluenter prae omnibus Ardoin M. . de venen. ωρ. 6 er m. praesertim eum in eopia, de frequenter assumuntur, uti
tum est vel ipsi imperitissimo vulgo , extinguunt enim vel congelant animales spiritus, singuinem, ut pluries de Mandrasor signanter qua constat Luciam fuisse eum aliis usam in potionando Nie Ia eius latreo testatus est Galen lib. s. de smH. med. e. v. q. ubi rae aliis somni latis idem pro
lia medicamenta ad immediabilem, ae deploratam frigiditatem hominem inducere docet, ex qua pota
modum perpetua fatuitas. Sud quid mirum hoc, eum notum praeterea sit, ipsos vapores quarundam rerum vel data opera, vel ex ne ggligentia inter respirandum admissos in erebrum spirales partes Amplex iam concitare se videmustumum carbonum, eateis evaporationem, Therma
rum quarundam exhalationem, immo etiam vini, .cerevisae fumositates amplecticos homines facete; quanto magis ergo vapores erassi, venenos a solisti medicamento somnisero deleterio, & naturae inimico, poterunt idem emeere,, calorem, .spiritus extinguere e di quod hoe veritatem ertiorem
habeat, indiei sit, quod a similibus medicamenti potionati laetem pallidiorem habent ae lividam, de
eaput maxime grave, contra quem eveniat in Ebriis,
ex vino quippe, qui, quando in soporem in eidunt, laete potius rubent, ob ipsius vini spiritus ipsum ea.
put calefacie n. t , unde tanto magis firmandum Nicolaum potius ex propinato somnifero deleterio,
quam ex ebrietate aegrotasse is tandem obiisse, quanto evidentius apparuit in ipsomet lapore faciem illum habuisse subpallidam, ad livorem tendentem, ita ut postquam a bpore expergefactus est, eundem faeie eolorem ae livorem retinuerit, non ad aliquos tantum dies, sed ad mortem usque, quod quidem non accidisset ex nocumento vini, eum post tres dies ad summum omnis crapula solvatur, evanescente ipsa vini virtute, ut Gai in comm. ιib. s. Aph. s. ωHoller Se aii testantur. Et ex abundanti, etiamsi eonsideremus Nieolaum ex nimio vini potui soporem illumineidisse, tamen non verisimile est, ab ejus vi fatuitatem potuisse i eurrere post ebrietatem, quia hoe rationi ,- experientiae est omnino contrarium Rationi, quia non
est possibile a vini eatore induci affectum trigidissimum, qualis est fatuitas; licet enim ebrios ex vini vitio
incutiant saepissime, immo semper ob frequentatam ebrietatem, frisidos morbos, ut Amplexiam, pileis am, Memoriae jacturam, I remorem, Paralysm,
odagram, immo etiam Hydropem, atque ipsistimam fatuitatem, ut Doctores admonent Galen. . Ia de ea . M ta 3, Avita p, 3 tract. a. o. 8. unde eius rei causam quaeris Aristot. fect 3 problem. e. tamen
hoe non habet locum in his, qui non frequenter, sed de
raro admodum inebriantur, ex unica enim non frequentata potatione potius ealidi morbi producuntur,
ut febres, deliria, ulmonis Erysipelata, id genus alii . Hippoer de morb. L 1.sectu. n. s. notissimumque est, vinum per seipsum calefacere, Hebrium homi nem seipso allatorem evadere quis es qui, ictat, per accidens vero fit, ut vini copiosa potatio
50쪽
iterata. frequentam ad ebrietatem usque frigidos procreet affectus, resolvendo excedenti suo eatore spuritus meliores, animales praesertim, unde maxime morbos aereisit nervis contrarios. Itaque ex unica ebrietate frigidua morbum tam insignem procreari polse eontra rationem, rectum discursum omnino est. Seditu te rationi sustragatur experientia, curum dies videamus eos, qui reai ac de raro inebrianis tur ealidiores evadere, sebreprehendi, oloratiores,
E laetiores fiet aut iracundiores, sudore multo peris fundi, wid genus alia incurrere, ficia vero evadere frigidiores, neque ex hoe frigidis morbis tentari. Cum igo Nieolaus no ei se alias ebrietati deditus, d uni ex illa vices, qua inebriatus dicitur, gratis etiam eoneelis , quod vere fuerit inebriatus, in a. tuitatem lapsus sit, e tame nullum signum caloris in ipso apparuerit novi erit verum, illum ab ebriet te, seu potius a sola vini virtute in latuitatem fui cse praecipitatum, sed fatendum est, illum a medieamento narcotico . ae frigido, de venenoso de potentisoporifero in eum morbum incidisse, eum effectus seeut magis proportionati sint narcotico huic reneno, quam vano nam dato etiam, quod vinum aliquid in hoc praestiterit, tamen ab effectu dicendum est, vim
medieamenti exuperasse vini intentiam, unde seeuta luit satuitas, non autem ebtietas, ob introduciam .sgnem ipsus oerebri refrigerationem ab illo narcotiae non potente fini etiam usque ad ebrietatem ebiis biti, virtutem vim medicamenti, non exuperare in . quam, sed ne temperare quidem, aut infringere, quod majorem in modum commonstrat, quam violentum ae validum illud omniserum fuerit, nee mirum, quin Lueta alias experta benigniora medicamenta somnum inducentia, de optato fine itustrata, debuito tionabiliter eum nimio amoris desiderio glisceret, ad potentissima confugere, ex quibus plus quam siderabat, obtinuit, quanquam sorte praesumendum
lieamentum hujusmodi narcotieum tam , non tantum ad binnum indueendum, ad hominem demenrandum propinaue , ut peris
absque fratris respinu suae libidini satissaeeremi et ad hune enim finem omnia illa diragebat,
ut satas superque isco est compertum. Ae denique somnum illum in naturalem, quo me hensus Nieolaus est, non fuisse ex vini virtute, Iam est , quia excessit limites hui'usmodi somni, erapula enim ex vino, licet superius ad tres dies eam per durare si dictum, tamen nonnisi scio aut decem horis perseverat 'aut ad summum duodecim, quia superatur ab pio calore rativo concoquente. Neque
luit Amplema, qui poplexi terminantur semper
in Paralysim; at morbus hic non exterminatur in Ua minis, ergo non fuit Amplexia. Quod atem Apo- pleri in Paralysim terminetur, praeter testimonium
quotidianae experientiae, attestantur Medici omnes, nullo excepto Galen iab. R. de De at meap. a. aul. lib. I. p. 18 Adt, ibi . cap. I. Avicenna parte . eras. s. v. 12 συιιι restat ergo, ut fuerit sbmnus
innaturalis, ex vi medicamenti, ob eujus violentiam Nicolaus lapsus in latuitatem fuerat nam coeteri somni iaciaturales sunt semper eum febre eonjuncii, ut Lethar-3, Caros, Cataleptri,&ssimiles, ut apud practicos eui- et Onstare potest, durantetram ad plures dies. Verum enimvero, in his non obstantibus, existima. v , Nieolaum ex Ebrietate in Amplexiam lapsum, ex Apoplexia in fatuitatem, primo, quia non con. trovertitur, in ea cena Nicolaum multum eomedilisse, ae plusquam multum bibisse, ae peeuliariter exishaufisse vas unum, quod flaseum nominant, vini Montis Politiani rubri, ae pene aliud Moseatelli, praeter cyathos nonnullos Domestici Albam, S cum ex o latione laetior facius esset, sororem pluries ad bibenis
dum provocasse, ea tamen semper nimiam potationem redarguente, ae admonente, ne tantopere biberet, ut quatuor testes examinati unanimiter deponunt, quod
quidem valde eoatratium est ipsius Fisci persuasioni,
Seeundo, quia Nicolaus ledebatur aliquando an
mi vini potu ela ex eo non lemel in ebrietatem erat
Iapsus, ut probatur per idoneos testes nam ieet nodi esset vere ebriosus quia ebriosus dieitur, non qui ebrius est, sed proprie, qui frequenter inebriatur, ut alias dictum est ytamen ubi inter eomedendum aliquando cum amicis provoearetur ad bibendum, se sperari se non facile patiebatur, itaque bibebat ad ebrietatem usque constatque in proeelmiter vel quater ad minus spatio duorum annorum illum ebrium extitisse quod ne ipse quidem iseus controvertere potest. Neque valet eontra hoe quod, eoneeta etiam quod aIia ebrius fuerit, tamen hae ultima vite nouluerit, sed omniao potionatus, stante, quod divo
si omnino flectus alias in ullo sint eonspecti pullum lasse ab ebritate, quam nune Tune enim dieitur trulum mordinato gaudio, a praeter modum suisse perfusum faciemque rubieundiorem habuisse, ut umque de absque ulla continentia, etiam praesente propria sorore dieenda, tacenda locutum, dolore captistis praeterea die sequenti tentatum plurimum vomuis. se, Dath his similia, nunc autem sopore tantum prediensus ab eo ne recollegit quidem se , nisi transa. et is viginti quatuor horis, multo pallore vultus
ii pertusus luit, motus postridie impotentiam habuisse, ae demum fatuum permansisse. Non est ergo vem simile, ex ebrietate simplici tam diversbs nunc essectas ab iis, qui alias apparuerunt, illum incurrisse, misim Deum adhue esset iuvenis, non enim pertransibat annum octavum supra trigesimum. Non valent, roinquam, haec, inam respondetur, vinum diversis e fectus producere in temulentis, pro di erstate onstitutioois corporis, qui quidem aliquando non solum in diversis naturis sunt sibi eontrarii, sed etiam in iisdem, quod longioribus: doeet Albi pratem,sct Um 3o. Andr Baceius m. p. de vivorum ιδ east. 8. Itaque, ubi vinum offendat orpus bile repletum, hominem efficit iracundum, clamosum, atque audaeem si saneuine resertum offendat, mis ricordem benignum, laetum, atque amori promptum, si melaneolia, inciturnum, maestum, lacnrymabun dum si pituita, somnolentum, desidem, pigrum, tio sum, hoc quidem maxime pro majori, aut minoisti eorundem humorum abundantia in eapite, uerebro, cum vinum eos humores insigniter agitet, unis de cum notum sit, Nicolaum iam a multis die a ante praenominatam coenam pallam suisse quandam eapitis gra'edinem, seu dolorem quemdam grava rivum, nam de ipsemet inter cenandum per oeum dixerit, velle se in ea coena eopiosa potatione apitis
dolori mederi qui dolor a multa eituita ae frigido humore originem ducebat, non mirum est, si multo vino inebriatus, humor ille eommotur, cerebri ventriinculos obstruere omnino potuerit, mominem in Apo-plex iam impellere, haec enim ea usa suit eu essectus violentae ebrietatis divel si omnino fuerint ab effecti. bus, quos aliae ebrietates in Nieolao oncitaverant. Tertio, quia ubi vinum , quo inebriatus est Nieo-
laus, suisset medicatum ac venenatum, tantum abfuisset, ut tam avide illud ingurgitasset, ut potius contra eo omnino abstinuisset, ut alias fallo, praesumitur fuisse ob saporem a medicamento in ipso vino introductum; neque enim fieri potest, ut venenosa medicamenta, quantumvis aliis simplicibus assoeientur, ut eorum Odor, sapor occultriur, celari possint, quia praeterqtiam quod omnia sunt odore, sapore norribili , ut ex plurium cictorum testim is ni dixi alia libo Quo Medis Iaer tit. a. quast. I. ranum L iplamet Natura inter assumendum eorum a ominationem absque sapore, Ne odore persentit, assumere renuit, a displiceatia, e nans. Se vomi in tu illa, si assumpta sint, conante a se expellere, ita ut nee 'erisimile, nee possibile sit, Nicolaum tot ey thos vini ingurgitaste, summa cum delectatione, absisque eo, quod ne minimo quidem signo illius displucent in demonstraverit, sed sorte dici ab adversariis posset, non iunse universum vinum medicamento alis teratum, te tantum eius partem Uerum hoe etiam cum, si in animo habuisset Lucia, ut frater per potum illum prolando somno prehenderetur,& tota nocie Obdormisceret, neque ullo modo expergisceretur, debebat eonoesso, tamen eum unius vasis, seu cenophori vi
potius illum hortari, ela incitare ad bibendum, quam num totum fuerit medicamento somnifero alteratum,