장음표시 사용
11쪽
DE VETITO ALEARUM LUDO, SUB ino CHARTAE LUSORIAE, TESSERAE,
Taxilli, vel Tali, & orbiculi, necnon Tabulae, siue Alveoli ob Taxillos , de alij Ludi comprehenduntur, in quibus ser
O S de vetitis Alearum ludis, ac detestandis verba facturi, prius Ludorum nomina in Titulo proposita explicare studebimus; & Aleae inuentorem apponemus; Deinde in medium asseremus Sacrosancta Concilia, Civiles, & Canonicas Leges, quibus dicti ludi sub poenis vetiti sunt ob multa mala, quae ex illis nascuntur, horrendis Aleatorum euentibus ad ludum Alearum euitandum enarratis . Postremo in medium afferemus Doctores Sanctos, qui ostendunt,quomodo in huius generis ludo peccatum mortale, quide Imgraue contrahatur ; necnon quonam modo,& quarido lucrum in tali ludo factum , iuxta Distinctiones ad hanc rem pertinentes, quas afferunt in medium S. Thomas Doctor An-
12쪽
gelicus, & alu Sancti Scriptores, & Doctores Theologi , restituendum omnino sit ; Alearumque loco animi recreandi, vel otium sugiendi gratia, Latrunculis, vel Scacchis interdum ludendum esse concludemus . Nam hoc ludo cuicumque homini, honore, ac dignitate praestanti, Uti licet, cum in eo humanum ingenium dominetur. De Glearum nominibus. L E AE nomen quamuis pro' omni ludo, qui in varietat fortunae consistit, sumi queat iuxta sententiam , vel opinio--nem aliquot Scriptorum, quo- ς-P h numero est Ioannes AZorius in Tertia parte InTitutionum Moralium,dicens: O leae ludus comprehendit Ludum Chartarum Lusciria-irum, Taxisiorum, Tabularum, Sortium ; pro- spie EI. in , prie tamen, Vt ait Iacobus Spiegelius, accipi suo te ico pro Tesseris,quae Tali etiam,vel Taxilli,& vulgo Dadi vocitantur ; Tesserae autemta , , Tali,vel Taxilli, & Cubi,vel Dadi sunt idem, diuersi vero quantum ad numerum laterum , & punctorum, quae in lateribus Taxillorum .
13쪽
Contra ludum Alearum . 3 extant : δ axillorum q. vel Tesserarum , siue
Cuborum ludi a platone de Legibus, & ab Aristotele in Rhetoricis petita, &
cybia nuncupatur et Talus enim Craece πεττές , petios, &κυῖα. cybOS, dicuntur: hinc Tali, Te
serae, atque Alea, Cubi etiam appellantur, Ut Ioan es Fugerus in suo Etymologico trilingui affirmat. Propterea non desunt alij, qui Aleae
nomen pro Chartis lusorijs passim intelligendum esse velint. Alea itaq. sumitur pro Talis,& Chartis Lusorijs , ut Polydorus Virgilius,& alii scribunt. Quoniam vero Alea sumi solet, eodem Polydoro teste, pro quovis etiam ludo, qui casu potius, quam arte gubernatur ;ille quoque metaphorice dicitur, e gleam 1acere , qui se periculo exponit. Emere iterre Aleam dicitur ille,qui incertae rei futurq spem emit. Subire item Aleam, est periclitari, Sobiectare sese sortiinae dubiae ; tractum ab Aleatoribus, qui in foro aleatorio varie agitantur, & repente VictoreS, repente victi, dubio eventu examinantur. Hinc Liuius ait: Dubiam imperi, eruiti, que Aleam siubimus . Extra autem omnem aleam aliquid esse dicimus, de quo dubium non est, sed extra omne periculum , omnemq. controuersiam illud esse
'lato de Legibus. Arist. in Rheta Io.Fungerus in Elym. trilingui Cha tae lusoriae. Polyae Uirg. lib. a. de In
phorice sumpta ex Spie- gel. in Lexico.
14쪽
polyd. Virg. de Inuent. rerum lib. a. cap. 3. Par impari ludere. Sueton. in
Augusto. Par Impart ludere 4 Commentarius Varro de lin
Fuerunt etiam apud antiquos, Polydoro Virgilio teste, alia ludorum genera, in quibus fortuna omnino dominatur, ut est illud, Par
impar ludere, cum quis nummos manu occultat, petitque ab altero , Par ne, an Impar eorum sit numerus . De hoc autem ludo,ut Suetonius Tranquillus refert, loquutus est Octauius Augustus, Aleae indulgens, dum ad Filiam scripsit in haec verba : Misi tibi denarias ducentos quinquaginta, quos singulis conuiuis dederam,si vellent intersepol Caenam, mel Talis, vel Par impar ludere. Huic autem satis ad simile illud est,quod fit per digit 3s, hoc est, cu duo,
clausis manibus, vocantes certum numerum,siubinde digitos porrigunt. Exempli causa; ego tres digitos, tu totidem . Ego autem quattuor nomino, tu vero sex: Ita tu , qui numerum uocando, diuinasti, iam vicisti. Sed quia digiti ita explicati subito apparent ; idcirco per Metaphoram, siue Translationet L, Micare, capitur pro digitis sortiri, iuxta illud
Varronis dicentis e Micandam erit cum cyraeco, mirum ego illius numerum,an Age meumsequatur.
Cicero item in libro secundo de Diuinatione ita inquit: Quid enim sors est ξ idem propemodum , quod , Micare, quod Talos iacere, quod Tesseras . Huius generis ludus Italis
15쪽
6ontra Ludum selearum . 3 est notus, vulgoq. A1or, veI Morra vocitatur,
quasi idest, stultitia, qubd scilicet digitorum iactatio, signum sit leuitatis, & vulgo di
citur : Giocare alia morra ; Latine autem Micare digitis, siue ludere impar , uti dictum est . Ideo virum grauem huiusmodi ludus non decet, quo tamen non nisi infimi status homines hodie uti solent. Nunc reliquum est, ut Alearum Inuentorem ostendamu S.
De Alearum inuentione, ac nomine.
LEAE ludus, vi S. Isidorus Hispalensis Episcopus ait, inuentus fuit a Gnecis in otio Troiani belli a quod a Milite nomine, Alea ,& nomen accepit. Uel, ut inquit Philostratus in Hemicis, Palamedes Tosse rarum, siue Talorum inuentor,in Castris Grae
scorum contra Troianos, dum otia Miles ageret, Aleam inuenit. Ioannes autem Serosbe
rielisis in Poli cratico, siue in libro de Nugis Curialium,& Vestigi)s Philosephorum, Alea
rum Inuentorem AthaIum Asiaticum fuisse scribit Vel fortasse,ut nonnulli aiunt, dictus Aleae ludus ita nuncupatus fuit, eo quod fuerit inuentus in quadam Arcadiae Ciuitate, quae Alea
Morra unde dicatur , Squid sit. Isidor. in E- tymolog.lib. I8.cap. 37. Miles Alea didius. philostratuu
16쪽
Alea Graece quid . Plato in Phae
Alea nuncupatur. Sicut etiam teste Herodoto Alea fuit cognomen Mineruae, quae circa eamdem Arcadiae Urbem, Aleam, colebatur . Alea enim pro ludo sumpta originenta , aut significationem non trahit a Grsco fonte: nam Alea Graece dici a , calorem, vel fer uorem significat, siue locum apricum , & soli expositum: nisii dicamus dictum ludum a Graecis vocitatum esse Aleam ob nimium lucrandi feruorem , quo Aleatores in ludendo agitantur ; Ardor enim tantus inest lusoribus,ut nudati omnem verecundiam perdere videantur. Plato in Phaedro, vel in Dialogo de Pulchro refert,quemdam Aegypti Daemone, hoc est, ut vox Graeca significat, Sapientem nomin neuth primum omnium Numerum , & Numeri computationem, Geometriam, Astrono. miam, Talorum, & Alearum ludos, atque litteras inuenisse. Herodotus autem in libro
Musarum primo, idest in Clio, Lydos primos
Aleae, fierarumque ludum, hoc est, Taurum,uel Taxillorum,qui vulgo Dari vocitantur, & cetera ludorum genera, praeterquam Calculorum, siue Lairmiculorum,qui vulgo Macchi dicuntur, excogitasse scribit ue Latrunculorum enim I dum sibi non vendicant Lydi. Ut cumque vero sit, Alea pro quovis ludo, qui
17쪽
Contra ludum Alearum . TAlearum ludus quom do malusreddatur.
qui casu potius, quam arte gubernatur, sumi solet,praesertim vero pro Chartarum, vel Te serarum, vel Taxillorum ludo, in quo sortuna dominatur, ut Scriptores assirmant omnes. Quamuis autem Alearum, idest, Chartarum, ac Taxillorum ludus secundum se, & ex propria ratione sua malus non sit, nec peccatum ;ex adiunctis tamen malis circumstantijs redditur malus,& mortale peccatum, atque satis
graue,hoc est, si ei ludo quasi ex ossicio inse uiatur ; necnon si dilectioni DEI, & Proximi
prisponatur ; si tempore, ac loco, quo alia bona opera fieri debent, exerceatur ludus ipse; si etiam cum fraude,mendacio, ri Xa, contentione, iuramento,periurio, aut blasphem ijs societur ; Vel si denique necessaria Familiar, ludo exponantur , Aut cum similibus aliis, prauis videlicet circumstantijs coniungatur. Et quia frequenter Taxillorum, & Chartarum ludus cum hisce circumstantijs malis exerceri solet, hinc etiam frequentius redditur malus,& cum peccato mortali exercetur.
Qua ratione ludus ipse mirum in modum aDoctoribus sanctis improbatus, & damnatus, ac denique a Sacrosanctis Concilijs, nec non a Civilibus. & Canonicis Legibus non solum apud Christia-s, sed etiam apud Ethnicos
19쪽
Contra ludum Alearum. tur in hanc verborum formam e Lirinium ranticulam de Aleaeondemnatum,eo 'emsιum restituit: quasi vero ludere cum condemnato non
liceret M Wυt,quod ille in Alea perdiderat, beneficio legis dissolueret. Et infra et mminem omnium nequissimum , qui non dubitaret, mel in sero Alea ludere,lege, qua es de Alea, condemnatum, qui in interrum restituit, is non Visime studium sisum ipse profitetur e Propterea scribens in Catilinam , Aleatores inter homines infamissimos
connumerat, dum ait: In his gregibus omnes Aleatores,omnes adulter Gomnes impuri,impudicis. Dersentur; & in Philippicis contra Antonium inquit: Domus εrat Myleatoribus resfita , naEbriorum. Ouidius item lib. I.de Ponto, Elegia 6. dum Aleae lusus naturam contemplatur, eam blandam, fasiacem nominat, quoniam
ipsa, ripe futuri lucri, 'per allicit; minorem quiadem, mi in prosterum iamsuccessum urgeat: et Actum spe sarcienda iactura Haec Ouidius adsensum Aristotes denique in Ethicorum
libro cap. I .Aleatores vehementer insectatur, dum eos inter fures, & latrones connumerat hisce verbis r seleatores inquit Iures, at que latrones illiberales sunt. Turpi enim mersantur in iacra. Omnia namque e quarius et erypustinent probra . Atquefures quidem capien
Cici via sum Atiae Iudus ab Ethnicis prohibitus . Ge. In Catil
Arist. lib. 6. Ethic.-lΜoralium Nicomachiorum
20쪽
dr gratia, maxima pericula subeun , Aleatores autem ab amicis, quibus dare oporter, lucrantur, C tri f. inde non oportet,lucrari molentes, turpi iulucro ver intur . Et omnes tales accipiendi actus
illiberales seunt. Haec dicto in loco Aristoteles . Nec silentio praetereundum videtur dictum illud ,quod in Prouerbi)s,quae Senecae adscribuntur; in hanc legitur vςrborum formallata 2 Aleator inquit quantὸ enim arte melior, tanto eri nequior. Quamuis autem Seneca, qui tempore Sanctorum Apostolo tum floruit, quate
nus Philosophus, & Orator insignis fuerit, &
Neronis Magister, eum tam e S. Hieronymus in Catalogo Scriptorum Ecclesiasticorum in-i-ter Sanctos recenset hisce verbis: non him,& pauli ponerem in Catalogo Sanctorum , nisi me ilia Epi ad sine m--prouocarent, quae leguntur a plurimis , Pauli ad Senecam, , Senecae ad Faulum ; in quibus, eum esset Neronis Magister, es istius temporis potenti simus , optare se dicit eius esse loci apud suos, cuius sit Paulus apud Chriseianos . Vinc ante biennium, quam Petrus ,-Paulus Martyrio coronarentur, a 2 cerone ,nterfectus fuit. Haec ex Hieronymo Sancto decerpsi , ut Senecae Prouerbium praeclarius reddatur.
Infamis denique apiid Ethnicos suit Aleatorum ludus . Hinc Octauius Caesar