Aldi Pii Manutii Institutionum grammaticarum libri quatuor. Addito in fine De octo partium orationis constructione libello Erasmo Roterodamo authore ..

81쪽

nus. Cicero in Arato, Ac propter leusi genus omni ex parte Iocatas Paruas vergilias tenui csi Iuce Iidebis. genus pro genu. Ite hoc gelu & hoc ge/ium. hic Euandrus & euander. Leandrus & lea der. gogrus & gonger. Iber iberis.& iberus iberi. nic Oedip' Cedipodis,dc Cedipi. di oedipodes ora

dipodae. Tere. Davus sum,non Cedipus. Plautus Oedipo plectore opus e. Statius the. primo. Oe

dipodae colasa domus hic Phorcyn & phorcys. Eleusin & eleusis.trachin & trachis. Arin & aris. Arabs &arabus Elephas& elephatus. Delphin& delphinis & delphinus. Unde notandu I genrativo graeco neri notativum latinum mutatioe os in us. Ut τιταν τιτ ορ hic Titan & litanus similiter

elephantus. Item quae apud graecos in eo: desiniit in notativo antecedente aIta in eadem syllaba coosonante mutare eos in er apud latinos ut o ιι εἱανε hic Alexander. 3c in us & in er aliquando. vi

τευκρος. Teucer dc teucrus. dc quae supradiximus.

Quae sint con sa in nominatiuo ρ Os oris & ossis. Πons fronus 3c frondis.Iens lentis de tendis. sis glitis,& gliris,& glissis pecus pecudis &pecoris. Vas vasis & vadis. fides fidis & fidei . cassis cassis dis,& cassas. 3c multa huiusmodi. Quae sui diuersi gnise hic penus & hoc penus quartae,& hoc penus penoris de hoc penum peni. dicimus et haec penus,& hoc penu. Lucilius, magna penus paruo spatio consumpta peribit. Ter s. omnem Penii congereba clanculu. Plautus . nisi mihi annus penus hic ab amatoribus pgeras, cras

populo prostitua vos o puellae. hie dc hoc sal. hie dc haec&hoc specus. dicimus euam specu specidi specu.-dchaec retis&hoc rete. hic malus P

82쪽

LIBER

arbore naula,& haec malus, hic cassis & hare eansis. hic vel hoc sexus. hic vel haec 'si lex. finis. talo

Papin' hic vel hoc vulgus.guttur. iubar & multa nutus odi. sed a multis horum abstinendum atq; adhaerendum frequentiori authorum usui. Quae sunt quae variant declinationee desinentia in atertiar declinationis,quae dativit & ablatiuum pluralis numeri stequentius in is quIm in bus mittur, ut hoc*blema. cataplasma. aenigma. his dc ab his oblematis cataplasmatis. aenigmatis, quae aliqvolunt potius derivaria nominibus hocpblematucataplasmatum aenigmatii, ut sapra est dictum. Ite vulcanalia. saturnalia & huiuimodi in a festos nomina, genitivum tam secundu formam fecundae, quam tertiae declinationis lisit. dativum vero dc ablativum tertiae diitaxat. ut hoν saturnalium, dc saturnalis'. his dc ab his saturnalibus,non etia saturnaliis.& sic de similibus. Iugeyr in singulari Pocundae est declinationis,in plurali vero tertiar. Iuuenalis, Iugeribus paucis lumbos donare citetis.

dicit in&hoc iugus iugeris. Tibullus, ut multo innumera iugere pascat aue. Priscianus etia haec iugera iugerope dici existimasicu hoyeiugeyr pro iugerorum exponit.Impetus dies dc nox faciunt ablatiuu singulare & in ii & in e, ut impetu & imo pete.die & diu. nocte dc noctu. Ouidius, impete nuc vasto* impetu dixit tertio metamorphoseo. Priscianus iii & impes impetis ab impeto decli. . irat. sicut indiges indigetis ab idigeo. v as vasis in singulari tertiae,in plurali vero secundar est decli/clinatisiis, ut vasa vaso'. vasis. Carfar libro tertio comentarios de bello ciuili,dc noctu neqi cocia malis

83쪽

mmis vasis flumen transit. legunus et hoe va, sim apud Gellium. Dicit. n.neq; mihi aedificatiose neq; vasum,neq; vestimetum ullum est manupre/tiosum,neq; ptiosus seruus, neq; ancilla. hic acre aceri teste Seruio. qdm Priscianus improbat. aieenim declinadum acer aceris. quod &ve' est qῶ

nulla dictio foeminini generis in er desines, secundae est declinationis. &sciedii quod qsi adiectivilest, declinatur et acer acta acrii testibus Capro, 3c Probo,dc hic acer. haec acris.& hoc acie. dc hi haec acris,& hoc acre Prisciatio authore. sic & alacer & celeber & equester & pedester de salubera

capester declinantur eode Prisciano authore. πιεtiqui et hic & haec acer de hic & haec alacer decli nabant. Item dicimus sequester sequestui de seqiae astris.& haec sequestra. Virgi.& pace sequestra. S unt praeterea nonulla adiectiva, quae & secundae, de tertiae sunt declinationis. Si ncerus syncera syncerum.& hic & h aec synceris,dc hoc syncere. similiter inermus & inermis. eneruus,& enervis. biiu/gus,& biiugis. hylarus 3c hylaris imbecillus de imbecillis. effrenus,& effrenis. magnanimus, dc margnanimis. exanimus,& exanimis. pusillanimus, &pusillanimis. unanimus,& unanimis,& similia ab animo sic composita. Limus & Iimis. sublimus &sublimis acclivus&acclivis.proclivus 3c procis uis. dc Insomnus & insemnis. dc pauca huiusmo/di. nec dicas etiam incolumus. ς unt item aliqua secundae de quartae declinationis eoia,ut haec laurus huius laurus 3c lauri. quercus.

mencii quarti ordinis est, hetoes casus in utroiunumero pter ablatiuum singulare. cum vero secu/t duoes item casus hel pter vocativum singularE R

84쪽

datimini de ablativii plurales. declinat Ahaee Joamus huius domuis,sicuti haec anus huius anuis,

queadmodii stipra,cu de genitivo quartae declinationis scriberemus, abude tractauimus. Adde istix ficus huius ficus et siti,de cuius declinati j& genere magna est cotrouersia apud gramaticos.qua Opter quod ipse de ficu sentiam. breuissime potero,declarabo. Ficus cu secudae est declinatiois & masculini generisse Reminini,cu vero quarδrae,meminini dulaxat. na masculini generis in qri ta,nondum legi,nisi apud Priscianum. Mando egeneris masculini,& fiuctum significat,& vitium Corporis. cum vero staminini cuiuscun. sit decli nationis, tam arborem significat si fiuctum. S M quod dicimus, ostendemus exemplis approbatOR viroF. Ply. lib. xvi. naturalis historiae. in ficis mirabiles sunt abortus, qui nunq maturescunt. Varro i libro de re rustica .fici,que edimus granu. Lucilius, ut recitat Nonius Mar. Sicuti cu primos

mitus paucos. ecce pro fructu secudae declinatio/nis est,& masculini generis. Columella libro viturno pro fiuctu in gne foemininoptulit,cum dixit.

Alii pinguissima quanq viridem fico' eligunt,

arundine vel digitis diuisam dilitatit. Sic et Macrobius lib. iii. saturnali u. ait. ii Admonent nos δc fici aridae. Cicero in A ttico, ex tatulo grano fici. Ho ratius,pinguibus & ficis pastum iecur anseris albi. sed in nis no pol cognosti masculine, an fra mini/. ne pronuntietur. Plynius. xvi naturalis histori , praestantiores ficos olum figidissimae. Pro fiu/ctu vero& quartae declinationis usus est Seneca, in ii. lib. diuisionum. ut ficus no esset nisi marisca.

&. Suetonius i vita Augusti sic oc piscicillos minu

85쪽

rides bis ras maxime appetebat: Pro arbore in secunda declinatione. PIν. lib. xvi. uda breuita . a te radicii senescere celerius arbores putatar, quod coarguunt fici, quarum radices longissimae sunt, & senectus o cyssima. Iuvenalis. ad quae discutienda valent sterilis mala robora fici. Pro arbore & quartae declinationis. Cicero in dialogo de oratore. Uxore suam suspedisse se de ficu. Pro morbo aut in genere masculino& secunda declinatione videtur accepisse Martialis in illo epigrammate. 3C-dixi ficus, rides quasi barbara verba, Et dici ficos Caeciliane iubes. ID stemus ficus,quas scimus in arbore nasci. iDicemus ficos C arciliane tuoS. 4

P riicianus tu in ultimo versiculo, quartae declinaκtionis esse ficum putat. quod non placet inauditu enim est, ut& Laurentius Valla disserit in elegantiis, ficum quartae esse declinationis, S masculini Dgeneris. Nam quis crediderit, negare M arti e ficum pro Ductu esse generis foeminini, & seclidae declinationis e Praeterea non satis intelligitur promotho'ne,an pro fructu Martialis acceperita qua quidem potest et sic intelligi, quia dixi o Caeciliane has ficus, tu rides, ae si Eloecismia fecerim; ο ficos dicendui iubes. sed dicere possum'&has ficus, sicuti egoptuli,& tuos ficos, sicut tu iubes i. tuos dixit, qui Caecilianus ficos tin dici iubeban imul et iocado notat C arcilianum tanq ficosum, Et sciendii ficum non podicis vitui es e peculiare;

. sed capitis. unde Paulus aegineta, ipὐετου-ταυτ idest τοι κατἴiuti πλεῖτον δε κεφαλκ. hoc est, na

scuntur hae pleri1q; in capite. nam nemo veterumanum S podicem a fico uisestari scribit. Apud hi

86쪽

vires tamen legitur. Iuvenalis.

Caedue tumidae medico ridete mariscae. Martisis: E icosa est Uxor, ficosus&ipse Maritus. Filia ficosa est & Gener,atq; Socer. SN ec dispensator nec villicus ulcere turpi, Nec rigidus fostar,sed nec arator eget. C uni sint ficosi pariter iuuenesque, senes47, Res mira est, ficositon habet unus ager. Idem.iv t pueros emeret, Labienus vendidit hortos. Nil nisi ficetum nunc Labienus habet. Quod etiam Celsius confirmat his verbis. In sede ulcus simile fugo nasci solere,quod urcreato tol Diitur,veI medicamentis vehementioribus, vel fer, ro adurendum est. quem fungum medici quidam Iputant eum esse, quem iuniores ficum appellauere. Sed de ficu hactenus. illud tamen non praete/ Irierim ficum pro arbore in masculino genere in/ueniti apud Catonem. C. xvii.

Quae nota sunt primae & tertiae declinationis' non/nulla propria,quae forma habent patronymicos Prisciano teste .ut Thucydides huius Thucydidae& Thucydidis. Tigranes huius Tigranae α Tigratiis Timarchides huius Timarchidae:& Timarchidis. Herodes huius herodae dc herodis. Orontes huius Orontae & Orotis. Xerxes huius xerxae de

Xerxis. hippoclides huius hippoclidae & hippoclidis,& huiusmodi. quae apud graecos primae tantia sunt declinationis τιγράνης

Quae genitivum & in iis,& in is sine i mittuntequae in τος terminant genitivii graecia,ut Priscianus air, Chremes chremetis dcchre. Mendes mendetis & messis.

87쪽

ptulit hunc Dareta,& daren. δουροος, - δαρκ I ii quot declinationibus utimur graecorum notum casibus Pin tribus.in prima. secunda.& tertia. nam in quarta,& quinta non memini unquam legere. Quibus casibus utimur in prima declinationee nisi. genitivo. accusetiuo.uocativo singularibus. nota . tiuo in as,ut hic aeneas.in a,ut haec hypermestra. in es, ut hic anchises.in e , ut haec libe. quae passim leges. Vita Sum pius aeneas. Idem. Et pater Α

chises. O uidius. M ittit Η ypermestra. Idem. H ane

tua Penelope. Genitivo in es, ut huius libyes,Lucanus. finibus extremis Libyes ubi feruida tellus. Accusativo i an, ut huc aenean. hac aeginan. Vir aenean,alacris palmas utrasq, tetedit. Stati'. Nam

feriit rapta patriis aeginan ab undis. Ouidius. Nescio quam dicunt Iphigenian iter. δc in en, ut hue Laerten. hunc Daren. hac H et enen. Ouid. Respice Laerten, ut iam sua lumina claudas. Virg. rar cipitemsti Daren ardes agit aequore toto. Ide aut Atho,aut Rhodopen. Ouidius. Redde Parin nobis, Helenen Menelaus habebit. Ide, Dindymon de cybelen,& am Cenam fontibus .Ida. Vocativo

in a,a nominatiuo in as abiectione. S κοινως, ut hic aeneas o aenea. V ir . Vigiliisne deu gens aenea.

de in e,ut hic Anchis o Anchise . hic Vlysses o Ulysse.hie Achilles o Achille. Virgili. Coniugio Anchise venetis dignate superbo. Quies.

88쪽

Hane tuli penelope lento tibi mittit VIsse. Ide

Pugnas ne reddar Achille. Idem,nos te potere mur Achille. A chilles & Ulysses non ne sunt declinationis tera

o Ulysse dicimus. NQuibus casibus utimur in secunda declinatioee No

minatiuo Genitivo. Dativo. Accusativo, & Uoεcativo singularibus. notativo genitivo accusativo S. vocativo pluralibus. Notativo singulari in M logum α fit ive,in os breue in ον. ut hic Orpheus.

hic athos. haec illos hoc ilion.Virgili', Orpheus in sylvis inter delphinas Orion. Iuuealis,velifica tus Athos Ouid. Ilios, & murus quod fuit ante solum . quod quidam legunt ilion,ut sit quale es Praeneste sub ipsa,& in Eunuchum sua & centauro 'ehit magna. Genitivo in os, ut huius theseos

huius tereos.in o, ut huius Nicoleo, hui'Andro geo. Martialis. Flet Philomena nefas incesti tereo in. Uirg. iii foribus letu Androgeo. Datiuo in er*er et diphthogii, ut huic Orphei. Vir . Orpheic liopea, Lino formosus Apollo.& k Priscian

dicit, Cum sit dativus graecus,pro ei diphthongo, longa habuit more scripturae nostiae. Accusatiouo in on. in o magnu in a, ut himc dindymon. his pylon. hunc Atho. hunc thesea. huc Ilionea. Ouidius, Dindymon & cybelen. Ide. Nos pylon antiqui neleia Nestoris astata Vir.Aut Atho,aut rhoetii ο

89쪽

peti. Ouidi. Thesea deuoui. virgi. & amicum Cratea musis. Crateamuarum comitem. Idem. Ilionea petit dextra. Imare limoi accusativos in a penultima modo cor repta,modo Pducta poetae nostri protulerunt quia hoc & graeci faciunt. na in desinentia acin

te hic Athor facit huc Atho,& nsi huc Athon,

ut caetera apud graecos in vi s μωλεως του λεον equia quatuor annotantur apud illos accusatr

uo plurali in on per o magnum, ut horum bucolicon. Georgico n. grammaticcin. rhetoric . cum circus exo in fine. Nominatiuo,accusatio,& vo calvio pluralibus in a, ut haec bucolica. rhetorica.grammatica & similia. 1Quibus casibus utimur tertiar declinationis P oibus tam singularis,qua pluralis numeri praeter dativupluralem. Nolantio singulari in a vi poema. in o per o magnum, ut dido. in an ut titan in in ut del/phin. in on, ut corydon. in ar ut e par. in yr ut mar/ς-tyr. in or Vt Nestor.in as.ut arcas in isut poesis. iii 3s ut Erinnys. in os per o magnu , ut heros. 'in os Per o paruum ut epos. in iis per o, ut Cedipus. in ux,ut thorax. in yx ut styx. in abs, ut arabs. in ops, ut cyclops.exempla,qui voler, ipse sibi inueniat. Cenitivo singulari in os. in iis . ut huius artaeidos. huius sapphus. oui. attamen ille tuae felix aenei/idos austor.Idem authoris nota Sapphus Vir

90쪽

tidicae Mantus. Datiuo in i,ut huic palladi. Stati

Palladi littoreae. Accusitivo i a. Vir. phyllida mitte mihi. in o. Ouid. miseramq; relinqre Dido. Idespectabat ad Io. ante oculos Io, quamuis auersis habebatan in. Martialis. Tu licet& nostrum dixit/lexin ames. Vocativo in i Virgilius. Te Cory dono: Alexi. Ouidius. Tu Pari semper ama. Item quot modis desinit notativus. Notativo plurali in ps. Virgilius. Soli cantare petiti Arcades. Genitiis plurali mon. Martialis. Argutis epigramaton λsibellis. notativo accusativo, & vocativo plurali bus in a. Iuvenalis. Stemmata quid faciunt. Accusetiuo plurali inas. Virgilius. permistos Heroas,& ipse videbit illis. Ide. Pleiadas. layadas. in eis, vedalp eis. Syrteis. Vir. Sarvisq; vadis imittite syrteis. I. icet ne nota ino, ut Dido, Sappho latine declinare, ut Iuno i licet secundu Priicianu, qui antiquos huiusinodi declinatione usos ostedit. Accius, Custode assiduit Ioni apposuit. Ennius. Poenus Diadone oriundos. Plautus. Vidit Argum,que quondam Ioni Iuno custodem apposuit. qua rone de clinandi etia C. Caesar secutus antiquos, usus est. γquod indicat tetrastichon hoc in Romulo. vatibus ausoniis tyriam dat Graecia Dido. Fecit Didonem romula vox Taciti.

At Calypsonem latiis das inclyte Caesar. Quodq; decor patitur Queintiliane iubes.s .ed errant,ait Foca grammaticus,qui didonis, aut mantonis genitivia dicunt,cum dc vocis asperitas S. veteR authoritas eiusmodi declinatione repuo

siet. nam translata in latinam linguam, nihilo mistius graece declinantur, sic Dido. didois. didoi. didoem.didoe. Ide sentire videtur Quintilian' his verbis. Nunc recentiores instituemigraecis nomi