Institutionum iuris canonici communis & Neapolitani a Carolo Gagliardo sacrorum canonum interprete in Regio Gymnasio Neapolitano elucubratarum ... liber 1. 4.

601쪽

Liber I. Tis. XXXII est. De regularibus . 393 dicitatem professus, regulam recentiorem Fratribus suis indi. xit , ut ii bonis omnibus , reditibusque in communi etiam deitit uti vitam eleemosynis tantum sustentarent . Eandem regulam Franciscanorum mendicantium mox amplexi sunt Donuinicani, Augustimans, & Carmelitae . Deinde alii, nimiis rum Servi B. Mariae, Minimi B. Francisci de Paula, Iesu να, δc Hieroumitae .XXII. Quo tempore duos primo dictos mendicantium ordines iam clar1ficabant fantatate, doctrinaque insignes dies Thomas de Aquino & Bonaventura , ambo uniuersitatis Parisiensis magistri, contra insurrexit primus omnium Willelmus de S. Amore theologus Parisiensis io, qui inter alios errores aD serere non dubitauit improbam prorsus & euangelicae pers Elioni aduersantem esse tu regularibus mendicitatem; quos veluti pseudo prophetas & nuntios antichristi diffamabat , quod Christus loculos habuisset ; iisque corpore validis alimenta necessaria nonnisi labore, vel communibus , firmisque monasterii prouentibus accipienda, nefas esse ostiatim mendicare . Eum Alexander IV damnauit quum proscriptione libelli de periculis nouissimorum temporum b), tum promulgatione se probatae ab ecclesia sen tentiae , quod status mendicitatis propter Christum sit salutis & persectionis ; quodque religiosi pauperes , qui omnia propter Christum reliquerunt , mendicando possint quaerere victum suum sine labore manuum , etiamsi validi corpore sint, maxime qui student verbo Dei, legendo, disputando & edicando : adiecitque plures utriusque ordinis alumnos gratia miraculorum a Deo auctos & c talogo Sanctorum rite adscriptos obtrectantem seditiosumque scriptorem aperti mendacii risarguere. m.I. Fffi XXIIL

a) Willelmus de S. Amore in eoneione de pablicano ρο pharisaeo , in libro de periculis που imisum temporum , & ia quaestione de υalido men

b Alex. IV 1 nonas octobris i 116 in cons . Romanus 7 ro. I Bull. e in Anagniae die a 3 Octobris ia36, de qua N. Alexander in Iee. IIUR. eccles eap. 3 art. 7. Idipsum Nieolaus III eoadocuit in cap. exiit qui δε-

602쪽

Institutionum Iuris Cookἱ XXIII. Mendicantium duplex olim genus: alterum ex reis gula, alterum ex construtionibus. Qui B. Francisci Assisiensiae regulam profitentur , prohibentem nequid praediorum , cen- sue in communi , neue quidquam omnino proprium haberent: ii ex regula quidem mendicantes sunt. Ceteri vero ea constitutionibus. Nam S. Dominicus ordinem suum probanti.

bus Innocentio III, & Honorio III regulae S. Augustini pri

mum subiecit, communes possessiones indulgenti ; mox anno Iaro in primis comitiis generalibus Bononiae asseclas suos pos sessionibus omnino abdicatos maluit. Reliquos mendicantium prosecto non regula, quam vovent S. Augustini, sed constitutiones manifestius ad paupertatem communem obstrinxere us que ad Tridentini concilii promulgationem. XXIV. Deinde comperto quotidianas eleemosynas tot tantisque religiosorum copiis non sussicere: alimentaria necessitas postulauit ut synodus Tridentina tandem cunctis regularium ordinibus utriusque sexus etiam mendicantium bona immobilia, censusque in communi possidere tandem sineret ;- praeterquam Fratribus Capuccinis, & minoribus de obseruantia in prisco mendicitatis statu relictis ' : simul Hulum ,

Ut personarum numerus cuiusque monasterii facultates non exsuperet. Eo ex tempore Minorum conventualium religi

sar domas Franciscana inopia solutae, non secus quam ceterae omnes aliorum ordinum nedum iundos obtinent in limine fundationis: sed hereditates etiam & fideicommissa ex cujusque professi personis , qui ante vota solemnia successiones consaninguineis non renunciauerit , iure capiunt quum testamentis tum ab intestato delatas . Eaque bona soli monasteriorum 8c conventuum ossiciales , nutu niperiorum eligendi, amouendi.

que administrant: quum nemini regularium sine ossicio quodvis praedium liceat sibi ad viumfructum vel commendam an

a Hon. III in eonst. -υitum, xx Cal. Ian. I 2I6, religiosum ordinem . simul possessiones , decimas & parochiales ecclesas Dominicanis

confirmauit.

Trid. in eap. conredit a seis de regular.

603쪽

Liber L Tli. XXXII. Ut. De regularibus . 39 fluentibus quoque superioribus habere sa) . Verum ordinarii

locorum , Regularesque nunc veri mendicantes nequeunt Fratribus conventualibus S. Francisci prohibere, quin eleemosynas quaerant in locis, ubi suos hi conuentas habent b).XXU. At Mendicantes nullius omnino rei immobilis quouis titulo capaces etiam in communi vix poterunt per idoneum deputatum seu procuratorem in usus ipsorum nece sarios conuertere pretium alicujus praedii, quod iis sit nonnisi sub hac sola conditione utiliter legatum sc) . S. Congregatiocismontanae familiae Fratrum minorum de obseruantia negotiis praeposita , secundum S. Bonaventurae sententiam censuit die 4 Iunii 16χ8 , licere iisdem Fratribus annua legata cum onere miliarum , officiorumque , sue gratis relicta sibi reci. pere tuta conscientia, quatenus haeres voluntate libera maluerit ea dare in elemosynam , iisque missarum , officiorum

que celebrationem committere. Cum vero tribunal Fabricae S. Petri contenderet ad eam eiusmodi legata spectare uti caduca ob Fratrum eorundem incapacitatem o eadem S. Congregatio Vrbano VIII probante simul & iubente decreuit die I Februarii 1663 , proprietatem , sortemq ae talium legatorum supremo tantum Papae arbitrio esse in alios usus pios applicandam , irritamque fore quamlibet de ea transactionem , re dumonem , extinctionemque a ministris etiam Fabricae &quibuslibet aliis absque speciali Sedis apostolicae auctoritate gestam. Postquam dies solutionis cesserit , lapso inde biennio tribunal Fabricae posse a morosis vel inuitis debitoribus annuos legatorum fructus duntaxat exigere, sine ullo sortis detrimen to , donec Sc nisi aliter de hae , iisque Pontifex disposuerit. Fratribus autem minoribus interea nefas esse ab inuitis debitoribus aut sortem aut fructus annuos postulare in iudicio , vel extra iudicium petere ab inuitis debitoribus: sed ipsis tan-Fffs et tum

604쪽

Inst tuti um Itiris Canonlii turn licere annuas fructuum praestationes in eleemosynam a sponte dantibus accipere. Quemadmodum nec apochas nisi de quantitatibus reapse acceptis conscribere, diem que inibi ipsum, quo solutio spontanea facta sit, obsignare sine fraude ac si mulatioire nec ullo unquam pacto pontificias de iisdem semElibus aut sorte dispositiones impedire , sub poena excomm

nicationis ipso facto incurrenda sa). XXVI.

a Verba deereti S. Congregationis ira se habent. I. Quod huiusmodi

legata per deletores vel heredes non extinguantur vel reducantur per composti

nem eum Mnιjiris Fabricae faciendam vel alio qMOuis modo , sed illorum Ostiarale siue loes prineipalis vel proprietas absque atiqua diminuisone eo eruetis semper m perpetuo ad essestum, τι ιn vhus Romano Pontific3 ym tem ore exi senti bene visios possint aplicari: ita tamen ut quandiu applicationem Decisis auctorιtate apostolica fieri non contigerit , heredes vel debiteres possint libere si velint dieiis Fratribus dare dicta annua lega:a per eosdem Fratres reeipienti

in eleemosynam, non autem per eos extenda . Et quod quaevis extinEιio , reduin

ctio seu diminutio eapι talis seu proprietatis aliter abfqtie Deciali Romani Pomrimis permissone facta, re ino nulla sit. nee debitoribus atit aliis quibus unque stragetur. a. Zodque eommissarii, aliique min/liri ven. Fabrica fisis haιυμ modi capitale seu proprietate stipradicta se de extera non ἱntromittant, nec diciostferedes. feti debitores aliquo modo molesent . nisi ad effectum νeinuestiendi in casu reinuestimenti , seu protιidendi, ut coηseruetur vi supra , aut alius in ex cutionem apsti carionis adictoritote aρostolico facte vel faeιenda . 3. Q od nolentnitis dictis heredibus υet deo toribue dare fumadictis Fratribtis dictas eleemosynas seu anetuas praestationes siue letata ut stipis fluere, set illas heu illa non foruuentibus t itine σ eo casu lapsis di obus annis a die oblitis testatortim, si fuerit maturatum legatum, vel a d e maturata illius stationis eadem Fabrica Cr illius commissarii π ministri totum , quod solutωm non fuerit pro praeterito , pro rata ramen , in qua Derit ut Dyra elapsum hiennium vel ultra , possior σ υaleano an uvas praestationes huiusmodi exirere , exis que facere ad Di benepeium iuxta suas Devitates O' priuilegia e saluo semper capitali seu proprietate ut Dyrand effectum . 4. Quod heredes Gel d bitores dummodo de eis per Romanum Pont/ficem pro temstore exilien em aliter uno fu rit disyositum , nee praedicta tegat et in alios Mus e us auctoritate applienta fueνint vel applιcriri contigerit pos ut , fi velint . etiam quando tinque futtiris tempostibus H deinceps in

perpetuum dare dictis Fratristis dicta annua leaeata in eleemnonam υt supra , nec Fabrica eosdem heredes m.I debitoros molestare possu oe valeat i ies , quoties casus eontigerit, nisi pro praeterrio. tune in illis term uis tantMm, pos quorum maturat ouem fuerit ela'fum biennium et et vltra ut fuma ; salua semper erectione beneficiorum applientione tegatorum heu qtiorumcunque honorum redituum ae iuraum eisdem beneficiis feci aliis usibus piis auctoritate aposio tisa

facta vel in poserum quandocunque o quomodocunque facienda , o executione

605쪽

L ber L Tis. XXXII vit. De regularibus. 399XXVI. Tertium, quini pro potui , discrimen oritur ex motis, iisque sollemnibus a) - Tria praecipua paupertatis , cise siluis, & obedientiae vota cunctis regularibus adeo sunt communia , ut sine illis nequeat ita tus regularis consiliere b) .

eo nyetentιbus s. Coneregit oui tea. F tbricae. 3 P cohibuit tamen eadem S.Co gregatio Fratribus moradisiis Db parea excommunicatio uis ipso facto incurrenda, ne audeant seu Praesumant . nec qumbet eorum audeat seu praestimat per se nec per atins sindicor ruinistros seu procuratores tam se. tilares , quam regulares dictas a untias ρν Iationes seu l. gata uec ικ ir al/ter tam coram quocumque Iudice e

cleti Vtico quam heiulari ordinario vel dele aro nee alias , nisi iuxta formam diui deeret ρ Cong eeνDonis Fratrum Minorum de Obsi uantia S. Francisci Cimon. triui Fet milia a Saurilis mo Duωιno Vrbino Vis I ae putatae . ab heredibus seu quibusvis aliis eorum d bitor bus petere . minusque di tis heredibus seu debitoribus facere aliquas recestiatas pro Ἀi iis a untiis prigiatronisAr, nisi pro rata pecu-ns a seu eleemosynis tuρradictis cum effectu ne tera or realiter eisdem Fratribus

dita vet is tuta , seu avtιs vel flutis, nee ob alia data, nisi Itib ea, qua vera erit istem Fratribus aut nitis pro eis fatia realis fatico hos o insuper, naprouisios apostolicos 'ro tem me de beneficiis , quibus legora supradicia fuer ur

plicata, vel eorum procuratores ministros super exaesione dis orum letat ram dii esse vel in iνefl. ono tire vel molestura quouis quaesito colore vel praetextu audeant. vel praesum int . Huius lecreti exemplum authenticu in ex registro

C in gr. R. Fabricae S. Petri de urbe sit. ii 8 desumatum eii , regiumque Recipiatur funer eo ex ditum in Reetali Camera S. Clarae die 3 Mami i os . a ritum dicimus eum duio Thoma deliberatam promissionem I eo factam de meliori bono , a .l quod homines iura diuina & naturalia non o

stringunt. Cum votum υoueris Deo, non tardib. s reciter ς si moratus fueris, reputeth tuν tibi in Reeeatum. ait Dominus Deuteronomii cap. υersare nita irritetur per dispensationem vel statu mutationem vel eonditionem nouimpletam vel diisensu ri eius . eui a'terius votum damna inserret . Diuino iure par omnibus votis obligatio . Ius humanum vota folle invia dili inguit a simplicibus, uti monu:t Bituri cense n episeo u ri Bonita eius UIII in eay. Tu. de isto 6. simul dicens solemne votum contrahi aut susceptione sacri ordi nis . aut Drofessi me regulari non modo exoressa. verum etiam tacita : quod nonnisi apostoliea dis -nsat cine di solui potes . At simplicia vota eniseopi etiam quum permutando tum dispensando relaxant, exceptis quinque praecipv s sum . mo Pontifici reseruatis. vi tes ieet perpetuae eustitatιs, religionem adprobatam tu

grediendi, σ stere crinandi ad terram sanctam . vel ad Apostolorum limina, aut ad S. Iacobum Compostellanum. Extrauag. a de parnit. σ remiss.

ia regularib.

606쪽

est annexa regula monastitae, Ut contra eam nec summus Ponti-

fκ possit licentiam indulgere , inquit Innocentius III a

scilicet ut solutus votis statum adhuc regularem retineat proesessus religiosus. At virumque nexum & professionis & votorum sollemnium simul dissoluere proculdubio valet suprema Pontificis maximi auctoritas: propterea quod votorum sollemnitatem statuit sola ecclesiae constitutio humana b) . Hinc canonica episcopi electio monachum a iugo regulae eximit e ): quum nemo valeat episcopatus munia obire, &. sui simul ortinis regulam tenere ι'. Nonnullique Principum feruntur non sine scriptorum dissensione , ex apostolicae Sedis indulto fecisse transitum e regulari statu ad coniugalem . Ra- mirus II Alphonsi IU Aragonii regis stater e monasterio Tomeriensi ominis Benedicti norum adprobante Innocentio II eductus, ut solium Aragoniae ascenderet, filiam ex accepta coniuge progenuit H. Casii miro Cluniacensi monacho Poloni ab Sede apostolica dispensationem a regulari professione, facultatemque ducendae uxoris, antequam ad regium solium essem rent, impetrarunt D. Constantiam Rogerii Siciliae regis natam emissis primum in coenobio Panormitano S. Mariae votis, era inde

a Ad Abbatem & Conuenium sublaeensem in cli. east. eum ad ma nasterium. S. Pius V in const. lubricum 76. to. a Bullarii itidem cautum voluit, ut statum religiosum amplectentes debeant in solemni professione tria vota sibilantialia emittere, di perpetuum Altis limo famulatum serre sub una ex probatis Regulis, quam semel elegerint. b Vti rescripsit ad Bituricensem episcopum Bonisaeius VIII in eap. vn. de voto in f, gl. in east. ad monasterium o de sat. monachor. e Can. statutum I C. g. qu. I. d) Inquit divus Gregorius M. in ea n. nemo potest 2 C. qu. I. Quia etiamsi episcopi regulares ad elaustra redeant suo dimisso episcopatu, . offeta & dignitates elaultrales obtinere adhue prohibeutut ex Pauli IV conss. 'in sacra χ to. x Bullarii. e Scribunt Hieronymus Zutita, odericus Vitalis, Guillelmus Neu briis pensis , & Robertus de Monte , a quibus dissentit N. Alexander in his. see. XII eap. XI art. q. f Ex Martino Cromero lib. 4 is reb. Polinori resert Altaserra de iu-νiDG. eecles lib. I. csp. II.

607쪽

L;ber I. Tit. XXXI. . oe est. De regularibus. 6o Iinde illis a Coelestino III absolutam nupsisse Henrico V Imperatori sunt, qui ex lapideis monimentis affirmant sa). Alexandri III dispensatione sertur etiam Nicolaus Iustinianus a cla stro monachorum ad secularia vota rediisse, ut nobilem inter Venetos stirpem , quae parum abfuit quin desecuset , propagaret; qui lex maribus, tribusque flamellis progenitis ad monasterium remigrauit , concordi uxoris animo , quae virum aemulata vitae reliquum in regulari statu peregit sanctissime. Equitibus religiosorum ordinum Alcantarae & Calatrauae, simul Commendatariis Christi in regno Lusitaniae indultum a Sede apostolica , ut uxores ducerent, castitatem simplicem , sed non coniugalem voventes , testantur Molina & Roderi

XXVII. Paupertatis votum non communitates, domosque

religiosas, si duae iam dictae Mendicantium familiae superili.

tes excipiantur: sed singulas regularium personas adeo abdi cat rerum omnium proprietate ac dominio, ut quicquid post professionem lucratur monachus, monialisve aut labore aut

legitima successione se aut legato, aliaue qualibet causa; id non sibi sed monalterio suo perinde acquirat, ac seruus domino e); nullusque suum quidquam habeat, sed omnia cunctis unius eiusdem monasterii sint communia d). Quim immo ne abbatis quidem concessione potest quilibet prini prietatem sibi habere D, nec etiam bona stabilia , nisi os ficialis erit monasterii sui. administrare g . Vsum tantummodo eorum , quae sunt vitae ac studiis cuiusque necessaria,& supellectilem statui paupertatis conuenientem , superioris

perin a Iis tamen Cardinalis Baronius fidem prorsus denegat ex silentio historieorum illius arui. b Roderie. ta. I quaesi. -ar. qu. 13 an. 3 e I. Deo nobis 13 f. r C. de epis. Er eler. μυ. III , ean. si quamalier ς , can. noae iis ι Io C. I9 ρν. 3 .c 4 Innoc. II l in cit. eam eam ad monasterium 6 de flat. monach. e Vri mos fuit primitiuae minitudini; eredentium in ecclesia Ieros irmitana, traditus in Apostolorum Actis cap. 2, 4. s Cis. cap. cum ad monasmam. g ante dictis uum. II.

608쪽

6oa Institutionum Iur r Gmnli permissu habent singuli, ea statim ae superior iusserit, relLMuri a) . Siquid vero sibi proprium aliquis inuito vel inscio superiore detineat : fracti voti reus utriusque suffragii iure ad biennium privabitur , vel depositionem . ab ossicio ,

aut eiectionem de monasterio , aliasque poenas regula sancitas pro modo praeuaricationis fieret; moriensque nisi res omnes numerato dimiterit, sepellietur extra coemeterium

Nihil itaque suum habente; regularium perlonae quum dare aliis nihil valeant : improba & inanis erit quae uis ipsorum dispositio tam inter vivos, quam causa mortis se , nisi communi collegialium consentu & accedente Sed is apostolicae auctoritate fiat ob euidentem monasterii necessitatem, vel utilitatem sit . Ad epilcopatum promoti cuncta ante consecrationem quomodolibet quaesita, delataque ad monasterium, quaerenda dehinc pertinent ad ecclesiam se . Res quidem remigrantis ad secularem vitam illi , a quo recesserit, monasterio adiudicat Iustinianus sic: nisi irrita ob vim, aliam-ue causam fuerit professo g). De uno ad aliud monasterium quoque sponte sua transiens non desert secum , quae ad primum antea detulerit : in transitu coacto & necessario vix vlasfructus posteriori monasterio ad vitam ipsius transeuntis conceditur h). Qiiod vero ad iura sanguinis naturalia , quae nequit humana statu religiosi lex dirimere, in his est iuspa. tronatus gentilitium & familiare a personis ad monasterium non transsiliens ι .: ea monachi annuente solum superiore

probe exercent.

609쪽

Liber L 'Tit. XXXII vis. De regularibus. so 3. XXVIII. Volo eastitatis tanta vis est, ut ipso iure dirimat matrimonium , quod professus vel professa post illud intuerit. Si priscos ecclesiae mores inquiramus , patefiet non imterruptum fuisse Patribus studium tuendi sacram huiusce voti fidem inuiolabilem. Apostolico , totoque martyrum aeuo ecclesiasticas .& virgines & viduas extitisse , quae castitatem profitebantur, dum ecclesiae ministerio manciparentur , reginlaribus earum claustris nondum extructis, exploratata res est

a). Timollieum monuit Apollotus b ne viduas adolesce tiores ministerio ecclesiae dedicaret: cum im ait ) luxuri meae juerint in Christi , nubere volunt, habentes damnationem , quia primam fidem irritam fecei unt .... iam enim quaedam conuersa funt retro fatanam . Quae itaque semel Deo se deum uisset, mox eam fracta fide ad seculares nuptias demigratam proculdubio damnauit Apostolus c . S.Cyprianus sacram vi ginem, quae infida Christo fuerit, uti adulteram censuris poenisque grauioribus corripiendam censuit d) . Sacrilegas eiusmodi nuptias in viris pariter castitatem professis execrati semper sunt canones se . Qui dixerint castitatem solemniter pr fetas posse matrimonium contrahere, contractumque validum esse, eos anathemate contundit synodus Tridentina si .

XXIX. Illicita solum , non irrita suisse olim coniugia

monachorum & monialium contendit cum suo protestantium agis

ab Eas Christi sponsas appellat S.Cyprianus m. , alias εχ ad Pomponium,can. nec alious 4, er seq. C. XXVII qu. I. Metomenus lib. 8 hist. cap. at , virgines eeclesiasticas , Socrates lib. I ev. i 7 virgines in matricula eccletiarum descriptas. h I ad Timoth. ωρ. 3 vers. 13. e Eamque damnationem anathemate innovarunt Patres Carthaginenisses in can. sctit bonum I C. 27 qu. x , 8c S. Hieronymus in can. si nupseri ν3 diu. 37. d S. Cyprian. in cit. can. 4, eadem C. qu. eὶ Synodi Ane rana, Eliberitana , Carthagin. Aurelian. Toletan. --terae apud Gratianum eiaem C. XXVII qu. t per totam. S. Augustinus, nu bendi licentia inquit quitavium tribuituν o illis videlicet , qui virginalem

vel vidualem eastimoniam nequσquam mofessi sunt ,' quibusdam autem non tribuitur. illis videlicet, qui Ureines vel continentes esse isereverunt.

610쪽

6o4 In itutionum Iuris Canonicitio, tum ex eo , quod lynodus Chalcedonensis, tametsi non licere virgini Deo lacrae, monachoue nuptias contrahere, indicta excommunicatione sanxit : tamen episcopo loci auctoritatem concesserit largiendi confitentibus misericordiam , bum nitaremque sa) . At quoniam nuptias illas ipsam et cecumeni ca synodus b) perpetua separatione , poenitentiaque acerbiore ita dissoluendas iussit, ut nunquam amplius coniugali vinci.

Io religari possent: palam est pace tanti viri ) eas generali

ecclesiae lege quinto saltem abhinc seculo fui e inualidas. Id unum vero similius crediderim in prisco more positum, an. tequam disciplina regularium robur , protectionemque ab postolica Sede acciperet, nonnullos episcoporum usos aliqua do fuisse potestate soluendi vota religiosa, tunc episcopali solum auctoritate ac nexu colligata. Iique sequebantur semtentiam diui Augustini se coniugia voventium castitatem minime ditatuentis : contradicente in primis B. Hieronymo qui apostolica damnatione vituperabat nubentes post votum virgines , tanquam adulteras & incestas. Nisi disse tientes Patres in concordiam cum Gratiano se) redigere velimus , distinguendo votum professione religionis vel sacra ordinatione emissum a voto simplici , ut Iocus in hoc se tentiae ' A ugustini , in illa autem detur Hieronymi. XXX. Ratum quoque matrimonium , ante quam consum metur, subsequens prosessio religiosa dissoluit inuito etiam coniuge, cui licebit ad secundas nuptias transire ). Post

consummationem mutuo uterque contensu ad religionem migrare possunt . unus vel altera non item , si coniux suspectae continentiae in seculo remanterit : tunc enim de mon