Quaestiones theologicae selectae ad totam summam D. Thomae Aquinatis ex praelectionibus P. Ioannis Morawski Soc. Jesu, Poloni ad primam partem et ad 1. 2dae

171쪽

Utrum in Creatis detur pura Omissio Libera.

II Id turrilrod sic, ut docet Suarea, in Metaphylica, ovi do in Animastica, Arriaga, a- Iriq, antiquiores, quos citat sequitur Salas, hic, Tractatu tertio, Disputatione prima Sectione tertia. Primo Quia negata pura omissione libera, non poterit explicari, quaesit differentia inter libertatem coiitrarietatis, seu potentiam Sendi hoc, oppositum, Winter libertatem con tradictionis, seu potentiam agendi, & nongendici utraq; enim libertas versabitur inter terminos positivos contrarios , si non datur purum non velle liberum, sine omni actu positivoci iam vero duo termini positivi non opponuntur sibi contradictorie. Item non Pote rit explicari, quae sit differentia inter peccatum commissioniS.&i ter peccatum omissionis, siquidem omne peccatum, erit actus positivus. Den I qt, non poterit explicari discrimen inter

praeceptum positivum negativum, siquidem omne praeceptum praecipiet actum positivum. ut ergo haec absurda evitentur, admittenda est pura omissio libera. Secundo. Qui potest plus potest etiam mi nus sed voluntas potest libere vellein nolle. Ergo etiam potest libere pure non velle, quod est minuS.

rinio Potest alicui apparere saltem per

172쪽

eete aliquem actum liberum, si v. g. persuad ae sibi esse praeceptum sibi a Deo hic nune abstinere ab omni actu libero Sed tunc is non necessabitur ad imum ad una liberunt, qui, nemo necessitatur ad id, quod sibi apparet uemalum: Ergo p*tem omittere omnem actum liberum.' Maria Potest voluntas liberi omittere hunc determinate actum,&itium determina. te. Ergo etiam potest omittere totam collecti'onem actuum Probatur consequentia, Quia

sicut in hoc vel allo determinate ritu Hibero potest voluntati apparere aliquis desectus, mistus bonitati, propter quem potest libere omittere talem actum ita potest apparerqdefectus ini sipnitati in tota colleclionectuum, Quandoquidem fieri non potest, ut sit defectus in insulis partibus, & non sit in toto Cum ergo pura 'missio libera sistat in hoc, quod est libere omittere totanti collectisonem actuum voluntatis, sequitur quod sit possibilis diuinm Si non datur pura omissio libera in creatis, dabitur infinitus processus in actibus liberis. Quod ipsum probatur dupliciter naimprimis, Petrus sicut libere elici amorem , ita libere elicit amorem tante intensionis, bere abstinendo ab aliquo gradu intensionis: vel ergo libere abstinet per puram omissionem .sic habetur intentum vel libere a stinet per actum positivum . in de hoc reditqu,stio, quia hunc quoq; actum voluntas lia

173쪽

de pura missioneibera. 63

eibit quaestio de tertio, in uano,in sc in in

finitum. Deinde voluntas postquam libere e licit aniorem, libere eum conservat singuliginitantibus per horam vel ergo singulis in stantibus libere omittit nolitionem conserva. tionis sine ullo actu, M sc habetur intentum rvel omittit per aliquem actum postivum ms dabuntur infiniti actus, sicut in hora dantur infinita instantia, vel si mavis partes com

municantes.

Sext). Fundamentum relationis praedicamentalis potest denominari relatum a Termino suo, qui non est relatio. Immo in sententi, probabili amor indifferens ex se ad hoc ut sit necessarius vel liber, denominatur e Xtrinsece liber mactu secundo a cognitione prae Uia, indifferenter proponente objectum, quae non est libera in actu secundo. Ergo etiam negatio omnis actus positivi potest denominam libera in actu secundo, a cognitione praevia proPO-nente obligationem eliciendi actum, nec non ab aliis requisitis p aeviis constituentibus potentiam proximam liberam, quamvis haec non sint libera in actu secundo. Resondetur. Dicendum est , Implicare in Creatis puram omissionem liberam, id est ut voluntas in actu secundo se libere exerceat sine ullo actu suo positivo, seu libere omittendo omnem actum suum positivum, incompos sibilem cum actu quem omittit. Ita ex Anti quioribus Alexander Alensis , Sanctus Bona Ventura Cajetanus aliiq; resati a Salas, Quibus subscribunt nostri Vasque disputatione

capra cardinalis fortia Pallavicinus disp. .

174쪽

quaest a. artus qui etiam articulo primo cieae su0 Professores Cardinalem de Lugo .Patrem Terentium Alciatum. Idem docent Patres Eaparaa, Hau noldus hoc loco, P. Rosmet

in Thesibus Uieologicis mihi pagina 28 a P ter Bertoldus pagina as De mente S. Thomae potest esse dubium : nam hic Qu.hst 6.are ue absolute docet, Voluntarium posse essesne --iactu At vero Quaest Ti. ari s docee cum distinctione, in posse dari pereatum omissonis sine aliquo actu, qui terminetur set directy ad ipsam omissionem dicendo Nolo a.dire misam, se indirem ad missionem es direm adeausam, aut oceasionem omissonis, dicendo solo Iudbri, sex Armire , iam adest obligatio audiend missam . QV'd ipsum reperit Sanctus Doctor fuse quaestiqne . de peccatis are: in Unde ita debet explicari, ut 'eli posse dari voluntarium si-

omni actu terminato directe ad ipsam omis sionem, non tamen sine actu saliem termina

to ad aliquψ objectum incompossibile eum actu qui libere omittitur, quae est nostri sen

Probaturprimo Conclusio in mea sententia, docente quamlibet' egati nem esse industinoam a parte rei ab aliquo ente positivo in-eompossibili cum re negata ut late probo in principiis Philosophicis tota Dispia, &rursus contra nuperam cujusdam impugnationem confirmo disputatione de voluntate Dei quaestiones . , minis quaeli. . aliquid de hoc su- Peraddetur. In hac ergo sententia facilis est

Conclutionis ratio, Quia pura omissio libera si aretur, esset a parte rei carsentia identificata

175쪽

realiter alicui emi positivo Ergo alicui actuit

cui en in alter enti positivo identificaretur tCuod autem quidam Recentiores dicant, nullam dari a parte rei negationem, miror cur hic afferant dari puram omissionem liberam Peccaminos si quae utiq, est negatio. Quasive a peccatii mim Issionis non detur forma Iiter a parte mi, mille qui non audit missam

die festo peccet se aliquid quod sollim so

maliter datur e niodo lac stro concipiendi, dc non ala Ite rei. Probat secundῖ. Omne exercitium poten-

sise praesertim vitalis, liberae debet esse actus positivus Sed omissio libera est exercitium voluntatis, quae est potentia vitalis libera: Ergo omissio libera est actus positivus, adeoq; non datur pura missio libera. Minorem da ne Adversarii omissio enim libera est id quo e.

Nercetur potentia libera omittendi actum, in , usa in poterata libera. Major probatur, Quia si alrquod exercitium potentiae vitalis liberae daretur sine omni actu positivo eo ipso talis Potentia e Xerceretur mortuo modo, IOnvitaliter , Non enim viveret per tale exercitium, clim vivere sit agere, is ira definitive sit motus ab intrinseco jam vero tale Xercitium non esset agere At implicat potentisam vitalem liberam merceri mortuo modos Mec vivere per suum exereitium Quia de ratione potentiae vitalis est, ut exerceatur italiter, seu per ipsum vivere, sicut de rationet Potentiae visiva est quae est vitalis exerceri per videre, quod est vivere, imiliter deia, hi οὐ De potentiae intellectiv.d est exerceri periri ei-

176쪽

tigere, quodetum est viveis, S se inductariis

omnes potentias Vitales Ergo implicatio..tentiae vitalis liberae aliquod exersutum es Rufule omni actu. Dices'im . Masorem procedere de exemcitio potentiae liberae positivo, non autem ne sativo, qualis est pura omissio. Sed Contra est, Quia ratio majoris universalis est, prohat 'pli re exercitium pur negativum p tentiae liberae, ut pote vitalis 3 Erso responsi Pqtit principium. fise eonM: Hoc tantum verum esse insiliis potentiis vitalibus, non veris in potentia Iibera ue haec enim cum sit potentia non solum agendi, sed etiam non agendi, fit ut possit, su ejus exercitium , quod sit non agere, seu omium omnis actus. Sed Cinutia est Qtita inpotentia libera, inclusa ipsa potentia non agendi, vel est vitalia, vel non vitalis : Si Primu 3 Ergo exercitium talis potentiae est viavere, deoq; aliquid agere Unde potentia huiusmodi est potentia non agendi hoc determi. nate, Puta Potentia non audiendi missim, si, anui tamen est potentia agendi aliquid indoaerminato incompossibile, puta potentia iu-dendi tempore Sacri,vel aliquid simile, nec est Potentia pure non agenda. Si Secur dum ictam potentia libera non esset ex integro vitatis, quod derogat ipsius perfeci ioni.

Dices tertiL Puram missionem liberam esse actum non Drmaliter, sed virtuarier, ae

177쪽

eontradictorium,puta mors non est virtualner.& aequivalenter vita, nec Luctenebrae,& sic debaliis Et Ratio est, Quia si contradictcrium identificaretur virtualiter, Maequivalenter suo contradictori , eo ipso elliet virtualiterin aequivalenter chin aera, licui si formaliter identificaretur suo contradictorio esset formaliter chimaera Atqui pura omissio libera , quae est negat Ioinani actus, est contradictori opposta alicui actui, ut patet. Ergo pura imissio Iibera nequit esse virtualiter Maequivalente abi quis actus. Probatu rerito Conob so Voluntas est potentia rationalis, quae in omni suo exercitio,

vetur ab obiecto proposito per cognitionem rsed moveri ab objecto proposito per rationem, praeter ipsam voluntatem, quae est inclis, ferens ad moveri vel non moveri, praeterib tectum,in ejus cognitionem, otio utrumque Ton movetur, sed movet, dicit aliquid distinctum a puro nihilo hoc enim potius facie

non moveri, quam o Veri: Ergo omne exercitium voluntatis praeter voluntatem, Objectum, & cognitionem , dici aliquid distinctum a puro iiihilo, adeoq; a puta omissione, quae est purum nihil. Restonderi ut Per puram missionem I

heram moveri voluntatem vi tu aliter, ideo, quia si interrogaretur, Quare Qmitti Cmnem actum, parata est respondere, ista volo as . qui hunc finem, quem video ex omissionei cuturum : Ita sicut dicitur Minister Sacramen. ti habere intentionem virtuale quia si V seIIOSaretur cur exerceat actione externis

178쪽

sacramentales, paratus est respondere, Quia volo ministrare Sacramentum, quamvis tunc non habeat intentionem formalem ministrandi Sed contra est. Quia hoc totum negamus: Dixi enim in Tractatu de Sacramentis, Intentionem Virtualem consistere non in illa veritate conditionali, quam ponit responsio, sed potius in actu quodam tenuit confuso, qui transum intentione sermani , tendat de Praesenti in finem, antea volitum sormaliter, .isiitq, connexus cum intentione formali praeae ita tan exemplum istud de intentione Ministri non est ad rem, Quia in omnishntentia Intentio Virtualis praesupponit intentionem formalem, quae intendat hunc finem -- preste ri maliter, quem intendit Virinaliter Intentio Viituali. At vero pura omissio Iibera, per adversiarios, non supponit actum voluntatis. Deinde illa futuritio cotiditiona- ea, quam ponit responsio, utiq; opponitur m maliter contradictoriὸ puro nihilo, id est non futuritioni conditio natae Ergo non est pu-xum nihil, sed aliquid positivum. Quomodo ergo est indistincta a pura omissione, quae est purum nihil , praesertim iam illa futuritio

conditionata detur non conditio natὰ sed absolute, utpote quae absolua determinat vo- auritatem,& incipit in hoc tempore. Sed haec sussiciant contra puram missionem Iibseram. Halia videri possunt apud Recentiores- - Primum orandum. Inte libertate in contradictionis, seu quoad exercitium, ac in aer libertatem Contrarietatis, seu quoad spe-

179쪽

de pura omispone libera. 6'

ma libertas sit potentia vel amandi objectum, vel excludendi amorem obje sti , non quidem directe per odium talis objecti. Sed indirecte per diversionem voluntatis ad amanda alia obiecta, vel per ligamen rationis, quae diver so4 ligamen sint incompossibilia cum amore objecti, quem proinde per denominationem

extrinsecam denominarit non es A. At vero secunda libertas est potentia vel directe amandi objectum, vel directe odio habendi. Similiter inter praeceptum amrmativum, ne in gativum est hoc discrimen, quod praeceptum positivum directe obligat ad ponendum actu talis speciei v. g. ad auditionem misis, In . directe autem obligat ad omittendos actus inis compossibiles cum actu talis speciei, puta ad Omittendum lusum, deambulationem &c. At Vero praeceptum negativum directe obligat ad Omittendum actum tali speciei v. g. ad acta furti, indirecte vero obligat ad aliquem indeterminate actum incompossibilem cum actu furti ejusq; exclusivum. Hinc etiam sumitur discrimen inter peccatum omissionis,4 inter peccatum Commissionis : Quia peccatum missionis est conixa Praeceptum positivum, cum scilicet libere o. mittimus actum talis speciei, directe praeceptum V. g. auditionem misis , licet tunc ponamus aliquem actum, indirecte prohibitum v. g. Volitionem ludendi, aut quid simile:

Contra autem peccatum Commissionis est contra praeceptum negativum, cum scilicet ponimus actum talis speciei, directe prohibitum. Et quia in peccato omissionis pro formali ve

180쪽

nitimissio actus praecepti, pro materia i v x venit actus aliquis cui identificatur talis semissio, oppositum autem accidit in Peccato com nissionis, cuinq, denominatio sumatur a

forma, non a materia , ideo illud dicitur pes tuni omissionis , hoc vero commissionis..

Caeterum ad haec omnia explicanda nihil facia, pura omisssio libera, quia in explieptione 11 .rum omnium semper Onimus laque - .ictum voluntatis. -

turale physice potest generare novanti formam sibstantialem an materia, simulet, corrumpere praecedentem, quod est plus, non autem po

eest more corrumpere, quod est minus x quia hoc minus repugnat physicε ita potest, Di tas amare& odisse, quod est plus, noni test tamen pure Onuit re omnem actam,quias est minus, quia hoc minus repugna inetaph sce, ut probatum est Ad tertium. Sicut non potest apparere per adversarios practice voluntati ut bona, aut uepraecepta iiDeo omissio omnis exercitii liberitam positivi quam negativi, Quia haec omissio Per uosapparet Vesuntati ut impossibilis ita Pe uos non potest apparere voluntati praehic. ut bona, aut ut praecepta a Deo omissio omnis ac iosui vi, ubi tabis omissio apparet vomi icti ut impossibilis. γ Hatiuis in Quia tunc deberet apparere VoIuntati, quod per talem omitillanein debe-'Te voluntas exerceri, non exerceri vitalia' ter deberetis veri di non maveli rationati

or quod implicii ut dictu ui est sinEsi omin.