장음표시 사용
321쪽
κοον μολιτεύοντο , ia ν ουδἐ si Π eadem forma Reipublicae utebantur: unde
μ ι πρι ερις προ ἰκμον πεμψαms , Ut mani vero, leg tis ad eum missis, ut S πελαζειν τοις Ζακυνθιοις ἐκέλευον - εἰ gunto abstineret, praeceperunt; & ni obe-μη πριχοιτο , ἐς esui Καρχηδονα πλεῆσαι diret, Se statun Carthaginem sunt minati, εὐθοῦς , - καπιγορ tu αὐτου ἐπηπειλησαν. ad eum acculandum sore navigaturos. At G ' Αννίεαι ἐκ τυν mi χω ν πεμφας Hannibal non nullos Hispanos misit, qui Hἰς , ὼς εμιο τηρο - Toic πρε,3 Πν legatiS appropinquantibus per fidei di ami-πλητον οδn , παρεσκευασra λ μ ν twτοῖς , citiae speciem, juxta in striae ionem, Dula ν παρωα Tρα γον , πόρρω που ἐς cem abelle dicerent, procul in incognit αγνισα χωνα α οδη σαπια , ης Οἴ νουν quae tam prosertum loca : monerentque. απα αγην- ώς Mi ιται , πών κα γγ ut quam primum recederent, ne ipsarum
322쪽
spatium.Ae interea pretiosissimis quibusvis suis igne absumptis, sibi ipsis manus imbelles homines attulerunt; qui vero erant arta
te integra, in hostes subito facto impetu, strenue dimicantes occubuerunt. Haec fuit igitur, Romanis & Carthagi. nentibus belli causa. Nam cum Hannibal multis ascitis sociis,contenderet in Italiam; Romanis his auditis in Curiam convenerunt,& ubi multa ultro citroque dicta sunt; L. Cornelius Lentulus pro concione, non esse cunctandum dixit, & bellum contra Carthaginenses decernendum;& tam Consules, quam exercitus bifariam dividendos;& alterum in Hispaniam, alterum in Libyam elle mittendum; ut eodem tempore,& vastaretur eorum ager,& eorum socii vexarentur; & sic hostes neque Hispaniae serre valerent opem, neque inde auxilia expectare. Ad haec autem Q. Fabius Maximus contradixit; non adeo praecitanter , in quiens, bellum esse decernendum, 1 ed legatos mittendos prius: & si bene purgarent crimina, quiescendum; sin verti injuriarum convincerentur , tum demum bello Petendos esse, ut etiam in illos helli causa
conferretur. Haec, ut summatim dicam,
utriusque fuit sententia ; Senatui autem placuit, se & ad hellum parare, & legatis Carthasinem missis, Hannibalem accusare: & siquidem res gestas non laudarent jure agendum ; sin vero eas Hannibali im-Dutarent, Hannibalem deposcendum, &bellum eis, si non dederent, indicendum. Legatis igitur digressis & jam appuliis, r-thaginenses , quid rei gerendum ellet, deliberabant : quum quidam Hasdrubal, unus ex iis, quos Hannibal subornarat, autoreis fuit, recuperandae veteris libertatis; deterendaeque servitutis, quam pax attulisset, tum pecuniis, tum copiis, tum socii, comparatis : subjecitque; quod, si vel soli Hannibali , quaecumque vellet, gerere Permisissent; omnia pro voto, & sine eorum labore, feliciter eventura. Ubi autem l aec ille dixit; magnus Hanno, orationi Hasdrubalis aversatusi haud facile , neque ob Parva di aliena crimina, bellum censuit esse in Remp. retrahendum,ptaesertim cum alia purgare liceat, alia in suos transerre autores. Atque ipse quidem his dictis, tacuit ; seniores vero Carthagi Rentam, Primique belli memores, in Hannonis sententiam descenderunt; adolescentes vetro, iique potissimum , qui Hannibalis causam agebant, his iunt aeriter adversati. Ubi autem nihil certi responsi dabant , legatosque.
323쪽
4. Oum μιν , ὀυἰ ταυ- , οῖ Hoc modo igitur, hisque ex causis, in-
ναι , Ur τοὐς ὐπατους M Σ'ιπρώνιον μis Vero timorem Romanis attulerunt. Qui Λαγγοι ἐς Σικελίαν ιπεμ ναι , ες Oi viui 1- copiis & Contulibus bifariam distributis ρηὐα, Σκαιι α Πούπλιον . O δἐ εας, Sempronium Longum in Siciliam, in His- ἀι τωὶ Iτ ira , - MikiTα λιθφων -- Paniam verti miserunt P. Scipionem. Han βαλαν , σπουδν ευρει, ηεμ πατω riui Γα- nibal verti cupidus quam celerrime irrum Molas vlia FG-ὐ τος Πυρηναι λυ , του Pere in Italiam, festinato iter ingressus; Pοδανοu ουσαν , φειηλοε , S μεχω ιι ν omnem illam Galliae partem, quae intra
ἀοῶ κοπιμος Ροδαμῆ, ου - , ες χεῖρας η κεναπιέ. Pyrenaeum & Rodanum est, transiit sine Eκεῖ δ' ὁ Σκιπιων ἐπεφανη Nπερ μὴ παρου- Pugna, neque quisquam eousque cum ἀοσης ectyetου δυναμος , P ς μετα τυν ε- congressus est. Ast ubi ad Rhodanum veniaxιυωeium Ua πιν αὐτοῖο προσοἰκων , Me tum est ; Scipio ibi apparuit ; & quam- πλοια - ε, τυ πο - προῆιἰς Θειρε , etsi quam nondum ejus copiae advenissent Icum m ρευuα αἰτοῶ δια φυλἰακῆς εποιήσατο . O' indigenis tamen,eorumque finitimis naves. δ' οὐν Kni3ας ιτριψε μεν πια χρονον , Ua quae in flumine erant, corrupit, ejusque σχεδιας , Ua ση - , τε , UM μον alveum custodivit. Hannibal em tempo-ξ α κα-σκευαζων . E η δ' ουν ὐπ. πο- ris aliquid, instruendis ratibus, scaphis, λυχει,- - πρὸς περῶ- ν ἀναγκυα παν- sintribusque consumpsit; omnia tamen ad , , Ten m Σκαἰωνι ἡ ω'κε ν άς κωθω trajectum necesiaria, multitudine oper τραπυμα , προετοιμασάμενος , s τοι αδελφὸν rum Prius paravit, quam Scipioni suae le-Mαγωγα σis Nis ιππιπιδ , Ui kλο giones advenissent. Hinc Magonem si
324쪽
trem , cum equitibus , velitibusque nonnullis, qua parte amnis late spargitur, &insulis diltinguitur , trajicere imperavit. Ipse vero ad notum valum contendite nimirum ut Galli, dum ipsi obsisterent, fallerentur Sc in ripis aliis fluminis negligentius custodiae haberentur: ac ita contigit.
Ubi nim Mago flumen trajecit, Hanni-hal S sui vadum ingressi, ubi at medium
PerVenere, clamorem sustulerunt & elactica cecinerunt: tumque Mago adversariosa tergo adortus est , 8c cum caeteri, tum elephantes, citra periculum transerunt. Vix autem ipsi transierunt, eum Scipimmis copiae advenerunt. Cum igitur utrinque speculatum misissent equites, is equestris prauit fuit exitus, qui belli totius tuit. Romani enim principio inferiores, tandem multis licet amissis, victoriam reportarunt. Hinc festinans Hannibal in Ita liam, cum compendiosiores suspectas ha ret vias, illis vitatis, aliisque tramiti bus quaesitis, magnas aerumnas toleravit. Nam & montes admodum praerupti . 3e valles statu ventorum, prosun .lis expletae
nivibus, lic durissima xlacies, gravissim exercitum afflixerunte ita ut ex militi hu ejus multi, vel frigore, vel inedia perie rint , & redierint etiam multi domum Fertur, & ipse Hannibal de reditu cogitas se, nisi consectum iter, eo, quod resta bat , longius futilet, & dissicilius o eaque de ea usa non destitit ab inceptis. Sane ue ro, ubi ex improviso, extra Alpes conspectus est; admirationem terroremque Rci manis injecit maximum. Ac ipse quidem inter progrediendum. Obvia quaequo sube git loca; Scipio vero fratrem C.srinionem legatum suum, in Hispaniam mist ut
aut eam Occuparet, aut retraheret eb Han
nibalem : ipse contra Hannibalem est pro feeius . Tu ac dies aliquot quieverunt. hinc pugnae amb' se paraverunt. Se s oriusquam manus con Ibre retitur, H innibal militibuς convocatis; captos in itinere, in medium proluet ,s interrogavit ;num vincti duram perpeti servitutem, an inter sese sneulari
certamine congredi mallent . ut victrires inde stratis dimitterentur. Tum, ut 'osteri us eleuerunt, eo, inter sese commisit perae Ne certamine , militum suorum animis, Pro concione confirmavit, ae-cen litque ab hellum. Porro idem ex parte altera i eit Stipi a . Deinde ita congressis uat, quaa eient cum totis exercitibus conflicturi: Sed Salpio equestri in primis rentato p melio, amica, multis, victus 3
325쪽
τραπηταν ες , πολλοὶ διεφυμναν
vulneratuS atque adeo perimendus, nilia filio, septemdecim annoS nato, Prote eius ellet) veritus, ne succumberetIt quoque pedites, receptui cecinit, ac inde reces lit noetiI. Hannibal veth manδ ejus discessu cognito , ad Eridanum venit: ubi cum ne unam quidem ratem inventilet, quod ea cullacta cremarat Scipio, Magonem fratrem cum equitibus tranare justit, Romanosque Pe sequi; ipse autem iurium ad sontes amnis prosectus, elephantes, qua parte concita
lius fertur uuinen , traduci jussit , Si sic aqua in belluarum mole resistente &istarsa, facilius trantiit infra eos. Scipio igitur ab hoItibus deprehensiis, Se loco suo
non movit, ac sorte an pugnam iterum iniisset; nisi noctu a s hostes ia Gallica auxiliae trari,fugillent. Turbatus ergo ea re Scipio, vexatusque dolore vulneris; sub noetem castra , nemine persequente , ine sitiorem locum traii: tulit, vallonue communivit: quo dein te venecunt Carthaginentes, ac castrametatis uiit, numine tantum interjecto. Dum itaque Scipio, tum ex dolore vulneris, tum ob acceptam cladem, Se continebat, & Plures copias cxpectabat; Hannibal multis frustia tcntatis, ut ad pugnam ipIuin eliceret cum commeatuS Penuria laboraret, castellusi quoddam adortus est, in quo Romani multum frumenti reposuerant. Quia vero vi nihil proiiciebat, peeunia castellanum corrupit , & illud proditum occupavit. caeteris etiam sperans, partem vi. Partim auro Se potiturum. Interea Longus Sicilia legato credita , accersitus venit ad Scipionem , nec multo post ex ambitione , &quod nonnullos superaverat Pr.edatores duin inordinate ruit in pugnam; in insidias delapsus impingit , & ab Hannibale cum equitibus Sc elephantis in fugam vertitur et in qua multi caui,
multi temere in fluvium corruentes ,
lunt sustbeati :cu:ri Longo equidem pauci
Verum enim vero non est victoria LP-tatus Ha nnibal, quoniam & multos milites, Sc elephantos omnes, Praeter truum, itagare 3 vulneribus confectos amisit. Fa-eiis igitur sine scedere ultro induciis, utrique Se ad socios contulerunt, Sc iii eorum urbibus hybernarunt . Ac Romanis quidem abun de commeatus sibppetebat; Hannibal vero . cum ea , quae dabant li)cii non tu licerent . Romatiorum pagos 5c oppida
326쪽
invadendo, modo vincens, modo repulsus,' aliquando equestri certamine a Longa, metus , ipse quoque vulnu, accepit. Ex hoc igitur, Romanorum quidam sumpta fiducia; motu proprio contra eum, qu. dam incenta oppugnantem, eruperunt: sed
R ipsi caui fuere; Sc oppidum, ne a dedi
tione, eversum suit; Sc ex captivis, Romani omnes sunt intersecti , caeteri vero dimissi sunt: Quam rationem in captivis omnibus Hauni hal observavit, ut per eos, urbes sibi conciliaret Reapse ei res bene cestitia Nam ex reliquis etiam Gallis, Liguribus, Sc Hetruscis , multi , Romanis in suis oppidis partim occisis, partim deditis, defecerunt. Hannibal autem in Hetruriam profecturus , a Longo , magna tempestate suborta, est lacessitus . Polhquam verὼ multi utrinque ceciderunt,
Hannibal in Liguriam profectus, diu ibi
Se continuit, suos quoque suspectos habens & fidem nemini praestans temere . Quin bc veste mutata sepe . & apposititia: comausus, aliaque alias lingua loquens splures enim norat, ipsamque latinam) Sc noctu&interdiu plurima & videbat, Raudiebat,& quel ina etiam est locutus,tanquam
alius quispiam, sua persona dissimulata. Dii in h.ec autem in Italia geruntur, Scipio alter Cajus, appulit in Hispaniam,
omnemque maritimam eius Oram, usque ad Iberum; multa, etiam ex interioribus ejus loca, partim vi, partim deditione, Hannonem quoque praesto vietum, caepit. His autem. Hannibalis frater Hasdrubal, cognitis, Iberum trajecit, Sc nonnullos ex iis, qui defecerant, recepit: Scipioni vero contra se eunti cessit rediens . Romani interea , Flaminium . Sc Ca jum, denuo Cousiile, creaverunt. Hannibal vero ubi ineunte vere, Flamiaium & servilium Gummum, cum magna manu ad Qentare cognovit; ad decipiendos eus con versus est . Seque ibi moraturum esse, δc pugnae copiam illis faelurum simulans; dum Romani verum id esse rati, vias negligenter cultadiunt; ipse equitibus relictis in castris ni eluque colleeiis sarcinis, tum angustiis, per otium, superatis, Aretium contendit; eumque , ubi longe processerat, et iasn equites sunt secuti. E Consul ibus autem, ubi se deceptus esse senseruat ) Geminus quidem ibi mansit, ut eos qui desecerant, vexaret; Sc Cartilaginensibuἰ opem ferre prohiberet; Flaminius vero solus abeuntes persecutus, ut scilicet
327쪽
sui unius esset victoria, Aretium antea occupavit. Hannibal enim, dum compendia viarum quaerit, in invia incidit; multosque milites, jumentaque multa,& ait rum oculum amisit. Seroque tandem ad Aretium progressus, Flaminium ibi in- Ventum contem Psiit; ac pugna quidem a stinuit, flocus enim incommodus videbatur sed hominis periclitaturus ingenium, agrum vastavit. Interea vero, cum Rinmani in ipsum excurrissent, is, ut Pave re crederetur, retrocessit οῦ noctuque castris promotis, & pugnae idoneo capto loco , Peditum Partem maximam, in montibus in insidiis collocavit; omnem verbequitatum, extra angustias, clam in tu sidiis elle justit; tum ipse in quodam tumulo, cum paucis castra hahuit. At FIaminius sibi fidens , ut Hannibalem cum paucis in colle vidit, ratus illum longe reliquas copias ablegalle, concepta spe, ejus ita destituti facile capiendi; temere in angustias est ingressus: ibique quod sero erat, conquievit . Tum vero Carthaginenses, sub mediam noctem, eos sine excubiis stibi adeo prauidebant) dormientes; eodein tempore, ac ab omni parte, circumdederunt : atque eminus jaculis, fundis , sagittis, alios cubanteS adhuc, arma alios induentes, impune occiderunt. Romani enim in tenebris & nebula, & cominus secum congresso nemine , sua uti virtute, non Potuerunt. Porro tantuS tumultus fuit, tanta perturbatio, tantus terror eoSinvasit Iut terraemotus, qui tum liebant, sentiret nemo quamvis multa corruerent aedificia: multique montes partim finderentur, partim collapsi, valle, complanarent; flumina denique veteribus alveis exclusa, alibverterentur. Attamen, cum his in He truria fierent, ea nullatenus pugnantium
quisquam sentit. Igitur & ipse Flaminius cecidit, L maxima multitudo complures etiam quodam tumulo occupato, ubi diluxit, fuga salutem quaesituri; capti, arma Sc semetipsos impunitate promissa, dediderunt. Ast jurisjurandi parum memor Hannibal, capti-VOS omnes, qui e sub ectis, Sc s. ciis Romanorum in castris erant, dimitit; Romanos vero in vinculis asservavit. His autem actis, Romam intendit iter; & Narniam usque progres,us, agros vastando, Rurbes subigendo, Spoleto excepto; ibi C. Centenium, evitatis ejus inlidiis, circumventum occidit. Ubi verba Spoleto repul
sus est, di pontem Nari, dejeetum vidit,
328쪽
idemque factum caueris fluminibus, quae
transire necet,e habebat, audivit; Omilso Romano itinere, in Campaniam se convertit e quo a cain, dc fertilii simuli Regionem, & Capuam, urbem maximam e Ceaudiens; secum ipse reputabat, si eas antea occupat,et, Se sibi caetera, brevi tempore adjecturum. Romani autem accrbitate cladis audita, moesti & anxit,lugentesque, S: semetipsos, & cauos; pontes Ti-
heris, praeter unum, dejecerunt; & mc ni a multis in locis ruinosa, celeriter resecerunt, Sc Dictatorem dixerunt in conci ne : ac bene secum agi existimantes, si ipsi dumtaxat servarentur, auxilia sociis non miserunt. Ubi vero audierunt, Hannibalem tendere in Campaniam , tunc sociis etiam , suppetias mittere decreverunt. Hannibali igitur Didiatore Fabium, & M. Minucium Magistrum equitum,objecerunt: qui, cum in illum ventilent; cum eo quidem manus conserere noluerunt; a tergo
vero insistentes, observabant, ii qua sibi, Pugnae occasio Se of erret. Fabius enim, cum militibus trepidis Sc victis, contra plures vietoresque , Martis aleam noluit experiri : limulque sperabat, quo magis agrum vastassent holies, eo citius commeatuS Penuria scire laboraturos. His rationibus adductus , neque ulli alii regioni , neque Campaniae opem tulit; & hoc pacto omnes hostes in Campania conclusit, Sc undique, quin ad verterent, circumdatos, in carcerem veluti, collocavit. Nam Fabio quidem , dc ex mari, & a sociis civitatibus , suppetebat abunde commeatus; hostibus veri, , nihil ei tenorat, nisi ex agro solumis modo, quem vastaverant. His de causisse colat huit, Sc aequo animo tulit moram. Quamobrem δc a civibus suis , non sine querela, Cunctator est appellatus. Hannibal autem initante hyeme, cum
ob commeatus penuriam, eo loco hybernare non pollet; Sc varias rationes Campaniae exeundi, frustra tentasset, tale consilium est machinatus . Captivos omnes cori Vocatos, ne quis eorum effugeret, Scquid ageretur Romanis significaret, Occidit; hinc boum, quos in castris habebat, faces cornibus alligavit; tum noetu ad Samniticos montes proserius, facibus incensis boves exstimulavit: qui igne &verberibus acti in rabiem, multis in locis sylvam incenderunt, Sc sic facilem ei transitum Praebuerunt. Romani enim, qui in castris, Sc collibus illis erant; insidiasve.
Titi, eo loco Se non moverunt. Hoc modo m. . ad
329쪽
αφικνουμενοι , δοξαν τοῖς Κ λ μ νως παρε -
ad Samnites pervenit Hannibal. Ea re Fa. hius mane cognita, abeuntes est persecuistus; eosque, qui ad repellendOS Romanos, in via relicti fuerant ab Hannibale, estuis gavit , auxiliaresque socios superavit; tum
haud procul ab hostibus castra posuit; haud
tamen cum illis ad manus venit, sed eos Vagari, &praedas agere cohibuit. Hannibal itaque ob cibariorum penuriam, Primum Romam invadere statuit: ubi autem Fabius, pugnae negata copia, eum Pedeintentim assectabatur, rediit in Samnium. Dictator enim nunquam ab eo recedebat, atque in id tantum erat intentus, ne quem suorum amitteret; utque ipse commeatu abundaret; ille vere praeter arma nihil haberet , neque acciperet domo auxilia. Caris thaginenses namque Hannibalem deride. rebant, scribentem, se rem bene gerere,& successibus uti prosperis ἰ attamen Pecu niam & milites flagitare: neque enim ρο-
titiones cum successibus contentire . Victores quippe decere, suis contentos cois piis , pecuniam Jomum mittere, non vero inde emendicare.
Quousque igitur Fabius apud exercitum fuit, adversi nihil Romanis accitit; eo autem publica ob negotia, Romam profectores graviter impegerunt. Rusus enim Maiagister equitum, exsultans audacia juveniti, bellique casus non prospiciens, & Fabii cunctationem a rh serens ς ubi solus
imperium adeptus est, mandatorum immemor Dictatoris , acie cum hoste coriis gressus est. Et principio quidem vineere credebatur, at vero postea victus est: ac internecione deletus euet, nisi sorte fortuna Samnitum auxilia, que ad Romanos tunc accedebant , Carthaginensibus opinionem adventus Fabii attulissent. Cum hac ergo de causa hi recessissent,se victorem arbitratus Rufus , literas Romam misit, quibus & rem gestam exaggerabat, & Dictatorem ut segnem & Cunctatorem, &hostium studiosum eriminabatur. Romani autem verὶ vicisse opinati Rufum; praeis
ter expectationem receptis animis; eo collaudato auctoque honoribus; Fabium, Mob hanc calumniam , & quod hostes, ejus in Campania praedia non incenderant, suis spectum habentes ; parum abfuit , quin
Magistratu eum privarent. Verum, cum
ipsum putarent Reipublicae esse usui , id quidem non eflecerunt: sed Magistro
equitum Ruso , eandem potestatem dede runt, ut ambo ex aequo imperarent. Sane
dum haec in eum decernerentur, Fabius,
330쪽
nee eivibus suecensuit, nec Collegae ἰ Ru
fus vero jam antea Parum PrudenS, tum magis etiam inflatus, temperare sibi non potuit, quin p istularet, ut diebus alternis, aut etiam a i dies plures, imperaret per vices solus. Veritus autem FaDius, ne totius exercitus sumpto imperio, Rufius rem ma- e gereret; neutrum illi concessit ; veram divisit exercitum, ut more Consulum , uterque ex aequo privatas haberet vires : ae proinde confestim, transtulit castra Rufus, ut appareret, non subesse se Dictatori, versim tuo arbitrio imperare.
Ut haec ergo persensit Hannibal,per ejus Ioci oecupandi speciem , ad pugnam Rufum elicuit,& undique per insidias circumis
ventum i in discrimen adduxit totius exeris citus amittendi; nisi Fabius, hostem a tergo adortus, tanto periculo occurrisset. Hae Rusus accepta plaga, animo est mutatus reliquiisque exercitus , ad Fabium statim adductis, ei imperium squod solus ex Magistris equituml, a Romano populo acceperat) non expectatis populi su stragiis, ultro tradidit: quo nomine ab omnibus est laudatus. Idque Fabius illico, citra ullam dubitationem , universum recepit,popul Oain
Hannibal, sive Fabio rancturam amico ae benevolo
gratificaturus, sive ut suspectum illum redderet, nullum ex Fabii praedus agrisque vastavit. Itaque eum inter Poenosae Romanos captivorum eommutatio ea conditione fieret, ut apud quo plures essent eantiviai eerto oretio redimerentur,' Famus suorum prelio. rum auectione laeta, pretium pro civibus capti vis numeravit seum Senatus publiea pecunia eos redimi noluisset. Quam ob causam tum Dictatori Fabio imperium quidem abrogatum m n me est. aeterum ut magistro equitum aequale imperium esset. populus aussit. Neque tamen ideirco Fabius, aut civibus, aut
Μ inuero Rusci sit consim I sed tanquam humanitus aliquid passis beniene ignovit: sum e re sibi arbitra
ius dummodo vii loriam qualicumque pacto referrent Romani . Quippe is erat qui Reip. salutem, quam Iuam ipsius ae ociam mallet, ae virtutem non ex ple hiscitis pendere, sed in cuiusque stam esse animo een. Iebat; & vaesolis melademque non decretis tribui, fed ex uniuscuiui :ue prudentia, aut imperitia comis parari. At Minucius Rufus, qui Nantea parum sapiebat, tune utaque mul, o ma is insatus, eontinere sam se haud quaquam poterat, ut qui aequale ius
imperii cuin Dictatore in praemium etintumaciae accepisset . Itaque petere caepat ut aut alternis diebus, aut si plur sdies placerent, parmis temporibus suminnium Ius imperiumque alterni haberent. Sed Fabius veritus ne to ius exereitus aceepto imperio Rusus omnia perdete . neutrum ei concessit; verum exeretitum eum eo divisi, ut quemad nuda Consulibus mos est. suas quisque legione, haberet. Igitur diviso exediotumuius castra separatim a Dictatore po-isat, quo appararet se sua auctoritate, non D enato ulubditum agere.