장음표시 사용
341쪽
devastatione revocaret. Cum autem nihil proficeret, ex urbe quidem recessit ejus verili agrum eousque vastavit donec justo pr. lici a Romanis, cum magna clade devictus
est; ex quo grandem dolorem caepit. Multi namque Hispani milites ultique etiam ex ipsis Poenis, eum deseruerunt , 8c ad Romanos quod ei prius numquam accideradtransierunt. Et sibi ipsi igitur, & militibus diuisus; omni illa terra relicta, Capuam reversus est' ex qua etiam paulo post discessi. Parte alia Scipiones, Ibero trajecto amne, agros illos vastabant, urbesque sua bigebant ipsumque Hanrubalem, qui ad ea prohibetissa sestinanter accurrerat , collatis signis acie suderunt . Ubi haec igitur noverunt Carthaginenses: rati majoribus auxiliis Hasdrubalem quam Hannibalem indigere; veriti praesertim, ne in Africam trajicerent Scipiones , Hannibali parvam
manum, maximam verb copiarum partem cum Magone, quam celerrime in Hispaniam ablegarunt. Iubentes, ut ubi res illie suissent restitutae ; i pse in praeladiis remaneret : Hasdrubal vero in Italiam cum
exercitu properaret . Hoc autem cognito Scipiones, a pugnando deinceps abstinuerunt, ne vinceret forte Hasdrubal Sc in Italiam tenderet , jure veriti. Cum veth socii Romanorum a Carthaginensibus vexarentur, Publius eum hoste congrensus, vicit , Cnarus verb illos, qui e prugna revertebantur & excepit, & truc1davit . Ob hane igitur eladem , α frequentem urbium desectionem ς α quod
etiam aliqui h suis Afris , transierant ad Romanos, Hasdrubal diutius quam opinabatur , in Hispania permansit. Scipio. nes vero iis , qui ad se defecerant statim in Italiam missis, firmius res Hispanicas constituebant: captisque Saguntinorum subjectis , qui Sc helli & calami
tatis illius autores fuerant, oppidum eve terunt, & homines vendiderunt , Saguntumque antiquis civibus tradiderunt. Sa ne Scipiones adeo suerunt circa manubias
accurati, ut plus militibus, quam sibi concedentes , nihil ex iis miserint domum , nisi liberis suis talos. Itaque do. mum petenti veniam redeundi , dotem filiae nubili collecturo, Senatus illi dotem ex publico decrevit. Eodem tempore Sicilia & sardinia,quae plane alienatae suerant, iacile sub jugum redactae sunt; & res earum brevi sunt constitutae, & qui eis serebat opem Hasdrubal captus est , & tota fere Sicilia per Man- Ilium
342쪽
Iium Torquatum subacta fuit. Et tune quidem res Siculae quieverunt, postea verbiterum sunt turbatae. Phili .pus enim Rex Macedoniae, qui apertissime Carthaginensium coluit amicitiam; eum toti Graeciae cuperet imperare, foedus cum Hannibale percussit, ut communibus opibus bellum gerentes; Carthaginenses quidem Italiam ipse vero Graeciam, Epirum, & insulas haberet . Hac pactione Romani cognitasphia lippi namque caduceatorem, qui ad Haniani halem ibat, interceperant statim Praet
rem M. Valerium Laevinum contra eum miserunt, ut de suo Regno veritus . non
excederet domo sua r Ecreapse ita factum est. Nam philippus Greuram usque progressus, ut in Italiam navigaret: ubi Brundusium Laevinum venisse didicit. domum reversus est . Laevino autem Coreyram ducta classe: Philippus in Romanorum socios facto impetu, Noricum crepit , & Apolloniam ein vitob i sicine . Verum Laevinus rursus ad Uersus eum a s luctis copiis N Noricum recepit, & Apolloniam liberavit . Ac tum Pnilippus. navibus quibus usus suerat, incensas, cum suis coniis pedenti itinere d amuna rediit. Romae autem Consules sunt creati Fabius & Marcellus oui bellum a luersus Honibalem.Brutios'& finitima loca circumeuntem . Graccho decesibri suo mandarunt isque Hannonem, qui eirea Beneventum e Brutiis ei ozcurre rat, prosligavit: hinc ulterius progressus duin Hannibalem observabat ; eorum qui defecerant. agros vastavit, & nonnullas recepit urbes. Ipsi verh Consules se in Camnaniam converterunt, ut ea prorsus subaet i a tergo nihil hostile habentes. ita Aemum tenderent in Hannibalem. Postea tamen divisi. Fabius quidem per Campaniam de Samnium fecit excursonem: Mariseellus vero in siciliam prosectus svracusas obse sit. Qa e cum ei se dedidissent postea quorundam dolo,qui falsum nuncium sunt commenti ; iteritin desecerunt. Marcellus ergo eas terra marique adortus, facillime iis potitus esset, nisi pro moenibus; Archimedis machinae diutius obstitistent. Is enim
euae: de Arehimede hie habentur latius eanit Teteraea Chil. t. eap. t. a u. torore essus ea se habere etiam a Di ne: α praestat eadem hue astre, quandoquidem , quae Zonatas resecuit, ejusmodi pacho auquo reparantur. Ille Arehimedes machinator sapiens,
Geometra senex, gente Syraeusus. septuaginta & quinque annos transgrediens. Qui multa satirieatus est mechaniea. Atque Trispato. laeva manu . machinam.
343쪽
enim suis machinamentis, & Iapides, gi ammatos inde sui pensos, subito in Romanos Se demittebat, & paulo momento retrahebat : navesque, etiam turritas , aliis quoaque injectis machinis attrahebat, atque in altum eductas, subito in mare dimittebat;
ut cum impetu in aqua S relapta mergerentur : ae tandem totam Romanorum es asisem mirabiliter exussit. Quodam enim e ga Solem suspenso speculo, in eo radios ex cepit: tum aere, Do de nutatem & levit tem speculi, iis radiis incenso; eis it , ut ingens in naves, recta, illata flamma, ominnes illis cremarentur. Marcellus igitur ob Archimedis ingenium, desperata expugna tione Syracularum; diuturnitate obsidi nis, & same urbem domare statuit. Ea prois inde mandata Pulchro, ipse ad defensionis eorum socios, se convertit, Sc iis quidem , quos facti poenituit, veniam concessit; resistentes vero tractavit aspere: quamobrem,& vi urbes multas, & quasdam etiam ca pit proditione. Interea vero Himilco Carthagine cum exercitu prosectus, appulit in
Siciliam , R Agrigento, & Heraclea occupatis , ad Syracusas progressus , victus est ,& vicissim vicit; & denuo succubuit, Ma eelli subito interventu. Dehinc Marcellus Syracusis assedit;ΗanIbal verb inter Bruti os versatus est. Romani autem multas eiades iterum acceperunt .
Nam &Consules ad Capuam impegerunt;& Gracchus in Lucania teriit; & d arentini aliaeque urbes in Calabria defecerunt Hannibal, serre Capuae opem statuit , &Beneventum usque processit. Quum vere novit
Rem Ouinqua Inta medimnorum mill Ium . . Traiit ; Marcellus due torcum Eneadum s
Terra marinue syracus is praemetet, primum attraxit naves oneraraas,
Nachinis ruasdam , lexavitque ad mania. I ri u domisit iterum in pelagus: Narcello verbeas retrahente paulum , Senex tune saeit, omnes syracusi, Plaustrales possent lapides attollere,s:nguli & iactu onei arras mergere. ΤSed a Nareello ad arcus iactum nostis Senex educens, a se factum speculum , iusta ae distantia a mensulato speculo, Specillis parvis si is quadra lateras, Quae movebantur. squammis & conchyliis Qin bucia ira , mediu in sistit Sol:s radiis. Estivi , austialis , & qua hyemem respicit. In quo de hie refractis diolis radiis,
Incendium ingens exeitatur navabus,
Quod has redegit , etsi a longe, in cinerem. Ita Marcellum vincit senex maehinis,
Qui aiebat Dorice, sed voce patriae ;Quo ibo ρ & cha lassi terram moveam l
344쪽
novit, ob Gracchi mortem . Clau lium e Samnio in Lucaniam transiit se; veritus ne ciue ibi loca sibi alienaret , ulterius no a Procetiit, s ea contra illum, remenso itinere, le con Periit. Scipionum autem interitu tota Histiania est turbata : alii namque ultroneo, alii vi coacti cum Carthaginensibus se adjunxerunt: qui tamen postea ad Romanorum amicitiam redierunt. Porro Marcellus, cum Syracusas oppugnando nihil proficeret, rem est hujusmodi machinatus. Erat Suracusani muri pars parum fimma , quam Galeagram vocabant : quod cum Prius ignoraretur, tune vero anima s. versum est. Observato itaque, universum Syracusanum populum , occupatum in Dianae nocturnis sacris ; milites ipse aliquot, illum conscendere jussit murum rq fiod felicissime factum est Cum ergo milites illi quasi am portas aperuissent . atque alii quoque intrat lent; tunc omneS simul, tam qui intus, quam qui foris erant milites . ex composito clamorem sustulerunt , liastisque pulsantes clypeos, etiam classica cecinerunt. Quibus rebus , Syracusanis jam vino gravibus, metu exterritis , urbs
pr.eter Acridinam, & quae Insula appellatur) capta est. Marcellus igitur , quam Partem urbis caeperat, diripuit, & quam
nondum carperat, oppugnaVit; &, quamquam cum labore & tardi, reliqua Syracusarum parte tandem potitus est. His autem Romani captis, praeter alios multos civiu, Archimedem etiam occiderunt.Nam cum is figuram quandam delinearet ,& hostes a telle audiret ἰ Caput, inquit, Petant, lineam non petant tum militem jam adstantem Parum curavit, quin : Abscede, in
quiens, homo a linea; his militem irrita-
Iuxta Diodorum: is Syraeusis proditis,
Et a Marcello occupatis subito :Seu vi captis, prout Dio tradidit. Dianae, caves , noctem dum pervigilant, Ita a Romano treo tam mortem pertulit: CurWus se ribebat feturam mechanicam, Dum hostis intrat, ει ipsum studet trahere, Ipse figurae totus prorsus dedi Ius, Quis rapit nesciuς, se dicebat militi: Recede, b homo. antea fi 'ura paulum. Sed is trahebat: conversusque . Eccoenito,
Romanum elle, clamans, potit machinam. Romanus ergo timens. illum enecat,
Flaceidum senem , sed admirandum opere. Flevit Marcellus hoc edoctus illic b, Eumque lare post avos reposuit,vcst cives magnos , eum Romanis mortuis militem verti , inter feeisse arbitror .
Dio, di Diodorus stribunt hanc historiam .
345쪽
Vit, ac propterea est obtruncatus. Marcellus itaque expugnatis sic Syracusis ,-magna Siciliae parte recuperata; magnam laudem allecutus, e Consul etiam eli de lignatus . Romani enim Torquatum, qui Uilmsitum filium intersecerat, elegerunt ἰ sed cum ille recus allet, inquiens, neque se mores populi,neque populum ipsius imperium pati polle o Marcellum , & Valerium Laevinum , Consules elegerunt. Ubi verb Marcellus disgressus est, eque stre, copias milit in eam Hannibal, aliasique misere Carthaginentes: quibus vies res quibu, Iam praeliis , civitates etiam subegerunt: & ni Cornelius Dolabella Praetor lupervenit set, tota Sicilia potiti ellent
Eodem autem tempore. a Romanis Capua capta est: quamquam Hannibal, ut illo, ab eius urbi S obsidione revocaret, per Latium Romam tenseret Sc ad Tifierim usque progressus ellet, & 1uburbanuna Rom.P Vasiaret agrum. Romani autem quamvis te riti, alterum tamen Consulum manere Capuae, alterum in desensionem urbis accurrere justerunt . lyroinde Claudius mansit Capu.e svulnus enim acceperat in Flaccus vero Romam properavit. Caeterum Hannibale excursiones continuas in oculis cuvium faciente , & multa crudelia perpetrante ipsam urbem tueridatis aliquo tempore habuerunt. Sed cum Hannibal eodem tempore, estet in moenia. R in castra Desurus impetum, ipsi quoque laesa , ut aiunt , alea , excurrerunt. Et iam eminus dimicabant , quum serenitas in tempestatem ingentem , cum turbine maximo, tonitribus, grandine , & fulguribus est conversa; ita ut ambo exercitus, veluti ex composito, cupide eo refugerent, unde venerant. Vix autem arma posuerant, cum serenitas est reversa. Hannibal verό, quamvis illa. ipsius
conflictus tempore, ratus esset, non sine nutu Numini, accidisse , ab obsidione tamen non deliitit: sed cum denuo confligere insit tui set; ubi tunc etiam haec eadem acciderunt, pertimuit. Eo etiam obstupefactus, quod Romani in tanto discrimine constituti; neque Capuam relinquerent quin Pra torem cum militibus mittere in Hispaniam cogitarent: ac pra terea, quod egentes pecunia: inter alia, etiam illud solum publici auri , in quo ipse habebat castra vendidis,. t. His ergo cognitis. desperata urbi, expugnatione, recessit; subinde ex-
346쪽
elamans, o Cannae, Cannae, ac ne Captae Η a. a. m,ope in ampliu, terre voluit Cadu n. Uecta em ad sumnia, redacti anguiuas , attamen dei perata a Romanis vcma, ieiiDii coalit, & a iacilium a o triannibale per lite ra, imet orabaat. Verum cum tabellarii a Flacco coinprenensi I Claudiu, enim ex valuere jam secet,erat) manibus lunt truncati οῦ noc Capuam viso perculii, de lumina rerum delibet abant: cum multi, ultro citriique stetis; lavius quidam virius, e pri-nai, tua, inter eos, 52 qui deiectioni, praeci. Puia, autor luerat; Unum, inquit, nobis etic susium & libertas, mors. Vos me domum 1equimini e venenum enim habeo pr.eparatum. Abduetis igitur secum illis, qui ous Placuit laa: c sententia, una cum illis ultro periit: ca: teri portas Romanis aperuerunt.
Flaccus autem omnia eorum arma, &Pecuniam omnem ademit , & primorum urbi, alio, occidit, alios Romam misit; soli vero turbat ex plebejis reliquae, iis conditi nibus pepercit,ut 1 r.etori Romano apparerent; utque nullum Senatum,nullum Conciliam haberent. Postea vero, quod Flaccum iunt auli accusare, ipsis multae aliae lunt imposita: . Campani pariter eundem accusare initituerunt, ut & Exconsulem Marcellum Syraculani. ipse autem se defendit, nec ante illam acientionem, quidquam voluit gerere, pro imperii automate. Verum Syracmam , dicendi potestate ei, data, amiicitate inain egerunt causam omit, aque Marcelli cculatione, as preces
Propici datum facta , sed propter verba, quo
Suid is in Lexico, verba in m Θουσαν allegato Dione , horum aliqua ita habet: Δίων ἐν ωακse in . Dio in Ita ua. biaraa,li Q. Isaiae n niuet veroo νακα re , a 3 4 , ad καπνυσσαι , neque Dione, neque labro allegato.
Custerus ad hune locum suidae ad δικειωθί-i , putar scribendumpotius esse δικαιωθεν naM ; & recte quidem.
347쪽
quae dixerant, Ac supplices exorarant. Mar. cello autem redire in Siciliam recusante Laevinum eo miserunt. Et Syracusani quidem hoc pacto veniam irnpetrarunt, Camispani vero insolentius in Consulem inveeti etiam objurgati & gravius multati sunt, absente Flacco, & quodam ex ejus legatis, pro eo dicente causam. Capta Capua, alia quoque finitima oppida, praeter Atellano acces Serunt Romanis signis. Atellani enim urbe deserta sua, cum uxoribus & liberis Hannibalem adierunt . Tum etiam reliqua Italiae partes eousque Carthaginensium itu- diois, sicut ab iis alienabantur, ita a Consulibus circumeuntibus, passim reci Piebantur. At vero Tarentini, & nondiam cum Romanis faciebant, & clam Carti aginensibus succensebant. Romani autem petitam per legatos ab Hannibale captivorum Permutationem , non impetrarum i , ob Carthalonem , ut hostem intra moenia non receptum p quem ad ipses praemiserat ob hanc cautam . Quin colloquio etiam recusato, iratus statim inde receia sit . Eodem tempore , Laevinus assi totos
Philippi socios sibi conciliavit, δc Philip-
Pum usque ad Corcyram progres,um, ita terruit, ut trepidus in Macedoniam se receperit .
Romani per internuntios apud Hannibalem egeaea petentes, ut captivi utrinque reddeten ut . Non ta meti haec permutatio sacta suit, quamvis N ipse Ca thalonem ad eos hoe nomine vie mm misisset. Qui pe quod ἔ tamquam hostis. intra moenia non exceptua uisset ; nee ipse venite voluit, sed iratus illico reveria ita
348쪽
1. Ut P. Cornelius Seipio in Hispaniam , C. Claudii
Neronis successor mittitur. a. Ut res Romana in melius mutari eae pu. g. Ut urbs salapia des it ad Romanos. 4. Tarenta recuperatio. s. Ut seipio in Hispania nouam Catthaginem non sane latiore eae pit. 4. Ut Hannibalis frater Hasdrubal , relicta Hispania, in Italiam eontendit. . Narcelli Et Crispi Consulum eaedes in Loeria. s. p. sulpieti res Aetate . s. Ur Claudius Nero Hasdrubalem eiusque exercitum
O. Duergitanorum , eorumque urbis exeidium, dii endium. II. ut etiam Magon Hispania excedens, hellum in. Italiam transfert,
ti qui ι, hi qtii νMensentiast, Disant Co tiles . U. C. 34r o.Fabius Maximus 3. & Q Fulvius Flaccus, q.
Omam autem C. Clau. I, Ndium Neronem , cum
ast Iberum vectus, ibique caeteris etiam Legi nibus inventis: Hasdru- d
:um venire di oppri mere dum conatur , Piidb est deceptus. Cernens enim Hasdru-rat se irreritum, eaduceatoribus ad Ner rem missis, se ea conditione dimitti petiit, it liber excederet tota Hispania. am con-litionem,cum ille cupide accepisset oipse nationes procrastinando, alios e suis noctun montes alios dimisit: & ubi evaserunt, quod Romani spe pacis excubias non haberant tunc possidie Hasdrubal ad Neronem,n colloquium ultrh venit: sed diem totum mI. coni δ' ., mr P- rαὼλ
349쪽
consumpsit, priusquam quidquam confirmaretur: itidemque noctu dimisit alios, &sic etiam per alios quosdam dies fecit, semper aliquid in pactorum conditionibus cavillando . Ubi vero pedites omnes sic evaserunt; tandem ipse cum equitatu , R elephantis sese subduxit, ac incolumis & se Natus, iterum Neroni sormidabilis factus
est. Romani autem , quum haec noVerunt, Neronem equidem improbarunt, cuipiam verb alii Provinciam illam dari decreverunt . Cum autem anxie consulerent, quis ejus loco mittendus es et neque enim res
quemlibet postulabat & multi, Scipionum clade deterrerentur i P. Scipio, is qui Vul
DIO APUD CONSTAN. AUG. PORPHYR. apud Valesium pag. 6o I. 6o2. ea.
διά του tu γε οὐχ a Scipio, is qui patrem vulnerarum in aete servavit.& naturat indole, & institutione praestant immus suit: neque animo solum, sed et aam sermone, ubi opus esisset, ingens ac magnificus, quod N actis ipsis obs mabat, adeo ut magnanimus simul atque magnificus, non nuda vanaque ostentatione sed solida menti se .santia esse videretur. His de eausas, & quod singulati religione Deos coleret, pro praetore in Hispaniam misissus est. Nullum enim ille nepotium nee pucilicum, nec privatum aggredi unquam solebat. priusquam eon scenso Capitolio aliquandiu ibi persedisset: unde &sima erat illum Jovis in Draconis vers satu editumella, eaque Opinione, ut plurimi magnam in se Ipem colloearent, effecit.
p. Seipio, tamets haud legitimum imperium populi sun ragiis accepisset, brevi tamen milatum sibi benevolentiam conciliavit ;&ex interitu imperatorum in desidiam lapsos strenue exercuit, ae possiemb obpristinas calamitates penitus animas stactos ae debili. latos recreavit. Caelestim L. Marcium, non . ut plerique solent, a se alienavit, eo quod magna ob res gestas gloria in exercitu esse; sed re ae verbis maximum semper ei viro honorem habuit. Neque enim is erat Scipeo, qui ex aliena calumnia ac depressione , sed qui ex propria virtute laudem atque incrementume aptaret: atque vel ob eam maxime eausa in , militum sibi favorem ae benevolentiam comparavit.
vocat Dio, quod privato uelatum esset. Poteramus etiam interpretari exaraωὰinaritim sic enim Latini vocant. Cisceto in philippiea XI. Num extν-rdanaritim semper imis perium , populare atqtio ventos mes; misim ves- ν ωιι ais, m/nime vestit indiaιs . Et paulo post , extraordinarium id esse amperium docet, quod non Magistratui, quod privato deterretur . Cuiusmodi imperium fuit. quod tum p. Scipioni in Hispania esse populus iustit ; ut1c. procos res gereret. Nemo autem mirari debet, u is qui Piocos. est , privatus dicatur. Etenim privatus dici. tur , qui magistratum non gerit. Proeos autem , ac Pro praetor, magastratu non est. Itaque Scipioni huic, - quo agimus , consecta Provincia , denegatum trium
phum esse scribit Li. ius lib. et ρ. . quod fine magistratures gessisset. Ex his apparet salti sietonium , lib. . daana/qtio itiνo P, inciuatim eap. I. ubi magistratum . qui eonsecta Provincia . in urbem redibat, priuatum ingredi dicit ; quia se ilicet imperium non habebat. Nam, ut dixi. privatus opponitur Magistratui. nos Imperatori. Itaque M igistratus qui in urbem redibat, licet imperium deponeret privatus tamen diei non poterat . Valesus pag. 6 2. Ego autem haec male adstrui censeo. Proeos enim militatis, & in Provincia militari , magis latus non erat. Procos. verb civitas. N politicus, erat magiis stratus. En ex Livio, sicilia, & Brutii erant Picui elae militares antiquitus, & Praetoriae: non autem pro vinetae Civiles, & politicae. Provineiat militaris Prδε- eos post eam remanebat privatus: Deci velli Procos Politicus: erat enim ta Magistratus.
350쪽
ne ratum servavit patrem, ad illam expeditionem ultro se Obtulit juvenis virtute prauiantissmaus, & optime institutus: &protinus est eluctus. Verum, quod non multo post, populum poenituit audicii sui, tum ob aetatem sannum enim quartum &vigesimum Gebat) tum ob domum elus, patria, patruique funestam obitur denuo in publicum progressius, ita pro concione Patribus Conscriptis satisfecit, ut ei abrogatum non sit imperium : sed tantummodo M. Iunius, vir senex, additus sit collega. Post haec Romana res non sine aerumnis di labore, in melius mutari Cepit . Marcellus enim quum ex objecto crimine est absolutus, I lannibalem aggressus, pleraque caute ad-m inistravit: cum desperatis hominibus Veis ritus decertare. Verum, si quando confligere opus erat, prudentia quae magnanimitate temperata esset , superior evad
Hannibal autem tum ex hac causa, tum quod desertus ab sociis aliis civitatibus, ab aliis autem tum mox deserendus erat, tum denique ob quaedam alia; ea, quae tueri ne quibat loca, vastare instituit: cumque multos vexasset, a pluribus idcirco delerebatur. Apud urbem autem Salapiam, accidit tale quidpiam. Duo: ibi viri preerant summae rerum, qui inter se studio partium disside-.bant. klinias enim Carthaginensibus, Romanis veth stu flebat Plautius, & cum Alinio de traden da urbe Romanis suetas collinculus Cum ii .ec ille igitur, mox ad Hannibalem detulisset, actutum Plautius in judicium adductus es . Hannibale autem, cum iis qui in consilio aderant, de elus supplicio deliberante : Plautius ausus est in conspectu Poeni, denuo de eandem re agere eum Alini . Illo vero exclamante; Ecce, ecce, modo etiam de proditione mecum agere non veretur. Quapropter Oh rei nimiam absurditatem, Hannibal Alinio detraxit fidem, Plautiumque ut calumnia impetitum absolvit. Porro absoluto isto, tunc in idena ambo conspirarunt, accersitisque
militibus a Marcello, & praesidio Punico
trucidato, Romanis urbem tradiderunt.
Et ita quidem Carthaginensibus res in Italia se habebant:& nihilo plus iesis savebant Siculi,qui se ad Levinum Consulem conserebant. Carthaginensibus autem, cui erant inSicilia Hanno praeerat:sub eqqueMutinas militabat: qui cum Hannibali pridem δε- miliaris, ob magna virtutis opera, invidiam subiistet . in Siciliam suerat ablega-